Corfu Museum

Petsalis: Collection Of Corfu Island,Greece documents

Γεώργιος Μοντσενίγος και η Επτάνησος Πολιτεία

Κόμης Γεώργιος Μοντσενίγος

Η Επτάνησος Πολιτεία δημιουργήθηκε στις 21 Μαρτίου 1800 και ήταν το αποτέλεσμα της κατάληψης των νησιών από τον ρωσο-τουρκικό στόλο υπό την αρχηγία του ναύαρχου  Θεόδωρου Ουσακώφ.

Ο Γεώργιος Μοντσενίγος με καταγωγή από τη Ζάκυνθο γεννήθηκε το 1762. Πατέρας ήταν ο Δημήτριος Μοντσενίγος   (Βενετία, 1723 - Βενετία, 2 Μαΐου 1793) . Στις 8 Μαΐου 1748, ο Δημήτριος Α' και ο αδελφός του Δημήτριος Γ' Νικολό, απέκτησαν τον τίτλο του Κόμη της Ζακύνθου από τη Δημοκρατία της Βενετίας .

  Η Ρωσία είχε στόχο την αποδυνάμωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την ίδρυση ενός φιλορωσικού ελληνικού κράτους στα Βαλκάνια. Τον χειμώνα του 1770/71, υποκινούμενοι υπό του Ρώσου Αυτοκρατορικού  ναύαρχου Aleksey Grigoryevich Orlov, , τουλάχιστον 6.000 αγρότες από τη χερσόνησο της Μάινα στον Μορέα ξεσηκώθηκαν στη λεγόμενη εξέγερση του Ορλόφ [Ορλωφικά) για να υπερασπιστούν την ελευθερία του υποταγμένου ελληνικού λαού και την υπεράσπιση της κοινής ορθόδοξης θρησκείας. Μετά τις αρχικές επιτυχίες, η εξέγερση απέτυχε να εξαπλωθεί  στην υπόλοιπη Ελλάδα και κατεστάλη από τους Οθωμανούς με μεγάλη βία. Κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων Έλληνες μαχητές, μετά την αποτυχία της εξέγερσης  μετανάστευσαν στα Επτάνησα . Ένα κύμα προσφύγων έφθασε στη Ζάκυνθο όπου ο Mocenigo τους παρείχε προστασία. Η αυτοκράτειρα Αικατερίνη Β γνωρίζοντας τις υπηρεσίες που είχε δώσει  στα άτυχα  αυτά θύματα της Μοσχοβίτικης πολιτικής και την αφοσίωσή του στη Ρωσία   προήγαγε τον Δημήτριο Μοντσενίγο στον βαθμό του Συνταγματάρχη. Όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία παραπονέθηκε στη Δημοκρατία της Βενετίας ότι είχε παράσχει προστασία στους επαναστάτες, ζήτησαν την έκδοση των Ελλήνων. Η  βενετική κυβέρνηση, για την τιμή που δόθηκε από τη Ρωσία στον Δημήτριο, θεώρησε παράβαση μιας πρόσφατα δημοσιευμένης ανακοίνωσης του Provveditore Generale Andrea Donà, Σύμφωνα με αυτήν απαγορεύονταν, κάτω από τις πιο αυστηρές ποινές,  να αποδοθεί τιμή σε οποιοδήποτε βενετσιάνο υπήκοο των εμπόλεμων δυνάμεων.  Για να γίνουν σεβαστές οι εντολές της Κυβέρνησης έστειλε φρεγάτα από τη Βενετία με εκατό Σκιαβόνους στρατιώτες Η φρεγάτα αποβιβάστηκε στη Ζάκυνθο οι Σκιαβόνοι βγήκαν στη στεριά και πολιόρκησαν το σπίτι του Δημητρίου. Μάταια είχε φορέσει την αυτοκρατορική στολή, οι βενετικές αρχές δεν ήθελαν να σκεφτούν διαφορετικά: ήταν υπήκοος της Δημοκρατίας και τον έβαλαν να επιβιβαστεί στη φρεγάτα και μόλις έφτασε στη Βενετία  φυλακίστηκε.

Η Δημοκρατία δεν ήθελε να προσβάλει την Οθωμανική Αυτοκρατορία, έδωσε εντολή στον στρατηγό της Κέρκυρας να μην παρέχει προστασία στους Έλληνες και να τους παραδώσει στους Οθωμανούς. Όταν ο στρατηγός της Κέρκυρας ήταν εκεί για να εκτελέσει τη διαταγή, μια ρωσική μοίρα εμφανίστηκε στη Ζάκυνθο, αποβιβάστηκε και απαίτησε να πάρει τους Έλληνες ως υποτελείς της Ρωσικής αυτοκράτειρας  . Περισσότεροι από 400 Έλληνες  επιβιβάστηκαν και μεταφέρθηκαν με ασφάλεια στο Λιβόρνο.

Επίσης η αυτοκράτειρα Αικατερίνη, μόλις έλαβε τα νέα, έστειλε ένα πολεμικό πλοίο στη Βενετία και διέταξε τη βενετική κυβέρνηση να αφήσει ελεύθερο τον αιχμάλωτο Μοντσενίγο αν δεν ήθελε να διαταραχθεί η αρμονία μεταξύ της Ενετικής Δημοκρατίας και της Αυτοκρατορίας της Ρωσίας. Η βενετική κυβέρνηση υπάκουσε και ο Mocenigo παραδόθηκε στον Ρώσο ναύαρχο Orlov στην Πάρο.(1)

Μετακομίζοντας στην Πετρούπολη, ο Mocenigo έγινε δεκτός για τις υπηρεσίες του προς τη Ρωσία. Η Αικατερίνη Β΄ του απένειμε το βαθμό του Συμβούλου του Κράτους και τον ονόμασε πληρεξούσιό της στη Φλωρεντία, στην αυλή του Μεγάλου Δούκα της Τοσκάνης Έχοντας δείξει ο ίδιος πρόθυμος να εργαστεί σε κάποια πρεσβεία, σε ένα μέρος όπου το κλίμα ήταν πιο ήπιο από αυτό της Ρωσίας και όπου δεν αγνοούσε τη γλώσσα της χώρας.(2)

Όταν πέθανε ο Δημήτριος, διορίστηκε πρεσβευτής στην ίδια αυλή ο γιός του Γεώργιος, κι αυτός με το βαθμό του Συμβούλου του Κράτους..Λόγω της ελαφριάς φύσης του και την επαφή του με ανθρώπους της νύκτας είχε δημιουργήσει υποψίες στο μυαλό της Ρωσικής Αυλής,  για την ζωή του οποίου ο αυτοκράτορας Παύλος τον απέλυσε από το αξίωμα του και τον εξόρισε από όλους τους τομείς της ρωσικής μοναρχίας Πεσμένος σε τέτοια ντροπή και χρεωμένος με άμετρες δαπάνες ο Γεώργιος Μοτσενίγος πήγε  στη Νεάπολη, όπου επεδίωξε με τους εκεί Ρώσους αξιωματούχους, ν’ αποκτήσει την αυτοκρατορική εύνοια.

 Στη Νάπολη , με τη μεσολάβηση στη Ρωσία του πρέσβη της στην Κωνσταντινούπολη, Βασίλη Τομάρα, του εδόθη η απροσδόκητη τύχη να γίνει από την Επτανησιακή Γερουσία διορισμένος Πρέσβης της Επτανησιακής Δημοκρατίας στην ίδια θέση δηλ. Συμβούλου του Ιονικού Κράτους, για τον σεβασμό που έδειξε προς τον λαό των Ιονίων. Έπρεπε να  παρουσιάσει μια επιστολή στον Αυτοκράτορα από τη Γερουσία του κράτους . Αυτή ήταν μια θερμή έκκληση που η Γερουσία θα υπενθύμιζε στον Αυτοκράτορα ότι ως ένδοξος  γονέας  χρωστούσε στη Δημοκρατία των νησιών την ύπαρξή της και  να ορίσει τη μοίρα της Επτανήσου Πολιτείας της οποίας το μόνο στήριγμα και μόνη άμυνα ήταν τα αυτοκρατορικά όπλα.(3)

Όταν έφθασε στην Κέρκυρα ή είδηση του θανάτου του αυτοκράτορα Παύλου και ή εις τον θρόνο ανάδειξη του διαδόχου του, ή Γερουσία σε συνεδρίαση της έσπευσε να εκδηλώσει από όλους τους δημότες το πένθος αυτής διά τον θάνατον του Παύλου. Παράλληλα την αγαλλίαση της για την ανάδειξη επί του θρόνου του Αλεξάνδρου. Συγχρόνως διόριζε διά του διατάγματος αυτής 22 Μαΐου τον στην Νεάπολη διαμένοντα κόμητα Γεώργιον Μοτσενίγον έκτακτο απεσταλμένο παρά την Αυλή της Πετρουπόλεως, όπως μεταβεί στην πρωτεύουσα εκείνη για να συγχαρεί το νέο αυτοκράτορα..

 

Αφιχθείς στην Πετρούπολη ό Μοτσενίγος παρέστη Ενώπιον του αυτοκράτορα, τον οποίον προσφώνησε ως εξής: «Μεγαλειότατε ! Η πολιτεία των Επτά Ηνωμένων Νήσων επεφόρτισέ με νά θέσω είς τούς πόδας τής Γ. Α. Μεγαλειότητος τάς προσρήσεις αυτής έπί τή άναρρήσει Υμών είς τον θρόνον τής προστάτιδος των έθνών Ρωσσίας. Ή νεαρά αύτη πολιτεία άναθέτουσα είς Ύμας, Μεγα­λειότατε, άπάσας τάς Ελπίδας της, ικετεύει τήν Α. Μεγαλειότητα όπως εξακολουθή νά παρέχη τή Έπτανήσου πολιτεία τήν ίσχυράν άρωγήν καί τήν γενναίαν προστασίαν της.»(4)

 

Από τον μήνα Φεβρουάριο του επομένου έτους είχε πάρει το υψηλό αξίωμά του στη Ρωσική αυλή με διαπιστευτική επιστολή στην οποία αναφερόνταν ότι ο αυτοκράτορας Αλέξανδρος τον ενημέρωνε για την αναταραχή της αποδιοργάνωσης και της αναρχίας στην οποία βρέθηκαν τα νησιά και επιθυμούσε να μεταβεί και διορθώσει τέτοια κακά. . Για να σώσει την Επτάνησο Πολιτεία, ο Πρίγκιπας Θεοτόκης αναγκάστηκε να φέρει σε συνεννόηση τους ευγενείς με τους δημοκρατικούς και τους αστούς και να ζητήσει εκ νέου τη μεσολάβηση της Ρωσίας.  Στο νέο κράτος , οι ευγενείς έβλεπαν με δυσαρέσκεια την μερική έστω εκχώρηση προνομίων τους στους αστούς και ο λαός οργίστηκε με την αφαίρεση των πολιτικών του δικαιωμάτων που του είχαν παραχωρηθεί από τους Γάλλους δημοκρατικούς. Ταραχές και στάσεις ξέσπασαν στα νησιά. Εκδικήσεις και υποκινούμενοι φόνοι διατάρασσαν την ασφάλεια και την τάξη. Στην Ζάκυνθο ο Μαρτινέγκος αφαίρεσε την εξουσία από τους ευγενείς και διοικούσε το νησί κατά βούληση κηρύσσοντας το ανεξάρτητο. Η Κέρκυρα έγινε κέντρο αναρχίας, η εξοχή στασίασε. Στην Κεφαλονιά ξέσπασε εμφύλιος ενώ στις 27 Μαίου 1801 ολέθρια στάση ξέσπασε στην Κέρκυρα ανάμεσα στους κατοίκους και στρατιώτες της Τούρκικης φρουράς, εξαναγκάζοντας τον Πρίγκιπα Θεοτόκη να αναθέσει προσωρινά την στρατιωτική διοίκηση του νησιού στον Ρώσο συνταγματάρχη Αστφέρ. Εμπρησμοί και διαρπαγές γινόντουσαν  παντού Οι ίδιοι οι ευγενείς της Κέρκυρας «ενέδωσαν εις τους χειμάρρους» και ανέθεσαν εν λευκώ στον Σπυρίδωνα Θεοτόκη να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις. Συνεκλήθη αντιπροσωπευτικό σώμα από όλες τις κοινωνικές τάξεις, με 240 μέλη (140 από την ύπαιθρο και 100 από την πόλη), που αποκλήθηκε «Έντιμος Αντιπροσωπεία» («Onoranda deputazione»), η οποία και κατέθεσε ένα σχέδιο εκπροσώπησης, με δικαίωμα ψήφου για όλους τους άρρενες, ενώ καταργούνταν όλα τα προνόμια και οι τίτλοι. Αν το εγχείρημα της «Εντίμου Αντιπροσωπείας» γνώριζε αίσια έκβαση, ένα τμήμα του ελληνικού έθνους θα αποκτούσε ένα ημιανεξάρτητο δημοκρατικό κράτος. Για τον λόγο αυτό οι Μεγάλες Δυνάμεις αποφάσισαν να θέσουν τέλος στο επαναστατικό πείραμα και, στις 6 Μαρτίου 1802, δύο αγγλικά πολεμικά αποβίβασαν στρατιωτικές δυνάμεις στην Κέρκυρα. Στα υπόλοιπα νησιά, όμως, το Σύνταγμα της «Εντίμου Αντιπροσωπείας» συνέχισε να προκαλεί ενθουσιασμό. Στο Ληξούρι εξελέγη χωριστή κυβέρνηση και οι αδελφοί Μεταξά συντάχθηκαν με την «Έντιμο Αντιπροσωπεία», αλλά ηττήθηκαν από τον στρατό και ορισμένοι εκτελέστηκαν, όπως ο Καίσαρ Μεταξάς. Στη Λευκάδα συγκεντρώθηκαν τριακόσιοι ένοπλοι χωρικοί, σε συμφωνία με τον λαό της πόλης, «προς υποστήριξιν του κοινού κατά των ευγενών αγώνος». Εν τέλει, στις 20.8.1802, ο κόμης Γεώργιος Μοτσενίγος, επικεφαλής ρωσικών στρατευμάτων, έφθασε στην Κέρκυρα, στη δε Κεφαλονιά απεστάλη ο Καποδίστριας που λειτούργησε κατευναστικά(5)

Ο   Αυτοκράτορας αποφάσισε ότι έπρεπε να  στείλει χερσαίες και θαλάσσιες δυνάμεις, υπό τον κόμη Giorgio Mocenigo, γιατί έπρεπε να φέρει όλους τους κατοίκους των νησιών, οποιουδήποτε βαθμού και κατάστασης, πίσω στο σεβασμό του προσώπου του Αλεξάνδρου, στη υπακοή, στους νόμους και τις νόμιμες αρχές. Να συμφωνηθεί με τους πολίτες για τις πιο αξιοσέβαστες ορθές προθέσεις τους, παρόμοιες με την παροχή των καταλληλότερων τρόπων για την αποκατάσταση της δημόσιας τάξης και τη διασφάλιση της διάρκειάς της στη βάση μιας σταθερής κυβέρνησης, διότι ήταν απαραίτητο να διατηρηθεί η εξουσία της κυβέρνησης, να προστατεύει το απαραβίαστο, η ασφάλεια των δημόσιων και ιδιωτικών περιουσιών και η ηρεμία όλων και καθενός από τους πολίτες.(6)

Ο Ρωσικός στρατός που ανέλαβε τη φρούρηση της Κέρκυρας  μετέβηκε στα νησιά και κατέστειλε την αναρχία. Ό δε κόμης Μοτσενίγος ανάλαβε την πολιτική οργάνωση.

Ο ίδιος ο Μοντσενίγος άμεσα με προκύρηξη του, γνωρίζει στούς πολίτες την άφιξή του σαν απεσταλμένος του Τσάρου για να επιβάλλει την τάξη στη Επτάνησο Πολιτεία.

 

Προκύρηξη πρός τον λαό από τον Γεώργιο Μοντσενίγο για το πώς σκέπτεται την διοίκηση των Νησιών.

Αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Μοντσενίγου ο Πρόεδρος της Γερουσίας αναφερόμενος στις ταραχές που έχουν δημιουργηθεί, εκδίδει διάταγμα με το οποίο ορίζει διοικητές (Δελεγάτους από την Ιταλική λέξη delegato που σημαίνει παραχωρώ εξουσία) σέ ολα τα νησιά.Μάλιστα καθορίζει την μή εντοπιότητα του κάθε διοικητή ονόματα τους και ο τόπος καταγωγής αναφέρονται στο διάταγμα.

Παράλληλα ο της Κέρκυρας εκδίδει αυστηρότατες οδηγίες προς τους κατοίκους του νησιού και αναγγέλλει αυστηρότατες ποινές

 

Ο Μοντσενίγος,εκτός τών καθηκόντων του πρός την Ρωσία,ήταν ένας Έλληνας που φρόντιζε την βελτίωση κάθε κλάδου παροχής υπηρεσιών και επιθυμούσε πολύ την ανάπτυξη τηε παιδείας. Απόδειξη αυτού είναι και τα δύο μετάλλια που δινόντανε στους άριστους μαθητές.

ΕΤΟC ΠΙ ΤΗC ΠΟΛΙΤΕΙΑC. ΚΟΡΚΥΡΑ(7)

Παρουσιάζει υπτάμενο Πήγασο

Όπισθεν

ΗΒΟΥΛΗ

ΤΩΙ ΦΙΛΟΜΟΥCΩΙ

ΝΕΩΙ

ΔΙΑ ΤΑΣ ΧΡΗΣΤΑC

ΕΛΠΙΔΑC

μέσα σε στεφάνι από κλάδους ελιάς.

 

ΕΤΟC ΠΙ ΤΗC ΙΟΝΙΚΗC ΠΟΛΙΤΕΙΑC

Με τη κεφαλή της Παλλάδας Αθηνάς προς τα δεξιά και κάτω από αυτήν πλώρη πλοίου.

¨Οπισθεν

Ο ΡΩCCΙΚΟC

ΠΛΗΡΕΞΟΥCIOC

ΤΩΙ ΝΕΩΙ

CΠΟΥΔΗC

ΕΝΕΚΕΝ

Μέσα σε δρύϊνο στεφάνι.

 

Τις 5 Σεπτεμβρίου του 1801 θεσπίστηκε η σύσταση Νομισματοκοπείου, το δε θεσπισμα τοιχοκολλήθηκε στα Ιταλικά και στά Ελληνικά.Για το μέν στα Ιταλικά δεν μπορούμε να πούμε τίποτε, αλλά για το Ελληνικό κείμενο θα το παραθέσω όπως ακριβώς τυπώθηκε κρατώντας πιστά την ορθογραφία,τα πνεύματα και τους τόνους.Όπως γράφει και ο Παύλος Λάμπρος θα πρέπει να γνωρίσουμε σε ποια κατάσταση ήταν η Ελληνική Γλώσσα στα Επτάνησα τις αρχές του 19ου αι.

 

Tο Νομισματοκοπείο που αναφέρεται στο πάνω θέσπισμα έγινε στη περιοχή της Γαρίτσας.Εκεί κότηκαν νομίσματα χάλκινα των μιας,πέντε και δέκα γαζετών.

Έχει προτομή του λεονταριού του Αγ.Μάρκου με στεφάνι στο κεφάλι και κρατά με τα μπροστινά του πόδια το ευαγγέλιο και τα επτά βέλη.Ζύγιζε 36 γραμ.

Όπισθεν

10

GAZETTE

1801

Ψηφίστηκαν νόμοι που αφορούσαν την τοπική διοίκηση, τη ναυτιλία, τις αγροτικές κοινότητες και την εκπαίδευση, η εκκλησιαστική διοίκηση αναμορφώθηκε και ιδρύθηκαν τα υπουργεία. 

Η Δημοκρατία έγινε πλέον αληθινά ένα σωστό κράτος και ξύπνησε τις προσδοκίες και τις ελπίδες της ελληνικής διανόησης: ο Αδαμάντιος Κοραής και ο Ευγένιος Βούλγαρης αφιέρωσαν τα έργα τους στη Δημοκρατία.  Συστήθηκε προσωρινή κυβέρνηση, και ανακαίνισε  τη γερουσία, καλέστηκαν οι εκλογείς να εκλέξουν την συντακτική του πολιτεύματος συνέλευση. Στη συνέλευση αυτή ο Ρώσος πληρεξούσιος Μοτσενίγος, προσήλθε με μεγάλη στολή, συνοδευόμενος από λαμπρό Ρωσικό επιτελείο, εκφώνησε εναρκτήριο λόγο, υποδείξας την ανάγκη να συναχθεί πολιτεία σύμφωνη με τοv πόθο τού αυτοκράτορα. Πρόεδρος της συνελεύσεως εκλέχτηκε ο Δημήτριος Πετριτσόπουλος, Λευκαδίτης. Ο γραμματέας της επικρατείας Ιωάννης Καποδίστριας ανέλησε την κατάσταση των πραγμάτων, και ανατρέποντας τις κακεντρεχείς μεμψιμοιρίες περί των καταβαλλομένων βαρύτερων φόρων είπε τα εξής: « Ψευδής και εγκληματική είναι ή σύγκρισης των φόρων ους οί κάτοικοι έπλήρωνον επί Ενετοκρατίας και εκείνων τούς οποίους καταβάλλουν ή θα καταβάλλουν εις κυβέρνηση κράτους ανεξαρτήτου. Τότε μεν οι κάτοικοι ήσαν υπήκοοι και φορολογούμενοι, τώρα όμως είναι πολίτες, άρχοντες, κυβερνήτες στηρίζοντες την πατρίδα και στηριζόμενοι υπό αυτής. Τότε ήσαν όργανα και μόλις γένοιτο δεκτοί ως υποδεέστεροι υπάλληλοι  ήδη πάντες εχουσών αυτοβουλία Καί καθή­κοντα, πάντες είναι · υπέρτατοι διαχειριστές των εθνικών προσόδων. Προκειμένου τότε περί ξένου δεσπότη, μηδέν έχοντος, μήτε θρησκεία, μήτε αίμα, κοινό, προς ημάς, αποβλέπομε εις μόνα τα κέρδη.Ήδη όμως προκειμένου περί ημών αυτών, περί πατρίδος, περί αδελφών, περί εστιών, καθήκον έχομεν να ώμεν ζηλωταί των δημοσίων ως ιδίων πραγμάτων... »(8)

 

Συντάχθηκε νέο Σύνταγμα  το οποίο ψηφίστηκε στις 16 Οκτωβρίου 1803. Το νέο σύνταγμα καταργούσε το διαδοχικό δικαίωμα ευγενείας και έδιδε το δικαίωμα σε κάθε άτομο που διακρινόταν για την αρετή του, την μόρφωση και που παρουσίαζε τα εχέγγυα ικανού πολίτη, να μπορεί να εκλέγεται σε ηγετικές θέσεις και να μετέχει στην Γερουσία. Έθεσε τις βάσεις για την ανάπτυξη και πρόοδο της Παιδείας, των Τεχνών του Εμπορίου και της Βιομηχανίας. Προέβλεπε την ακεραιότητα της ιδιοκτησίας, τον σεβασμό του οικογενειακού ασύλου, την ισονομία και θεμελίωνε τις τρεις μεγάλες εξουσίες του κράτους νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική. Ήταν το πρώτο Νεοελληνικό Σύνταγμα, με εξαιρετικά φιλελεύθερες, για την εποχή του, διατάξεις.

 

Δύο Επτανήσιοι συναντώνται στη διοίκηση της Επτανήσου Πολιτείας, ο Κόμης Γεώργιος Μοντσενίγος και Κόμης Ιωάννης Καποδίστριας. Ο ένας κερδίζει την εμπιστοσύνη του άλλου και δημιουργείται μια φιλία που είχε η Ελλάδα την τύχη να παραμείνει σε όλα τα χρόνια της ζωής τους. Πρώτος από τους στόχους τους η μόρφωση του λαού.(9) Παραθέτουμε από το αρχείο Καποδίστρια Α! τόμος τα σχετικά αποσπάσματα:

 

 Σελ 225. Εις μίαν εκ των διακοινώσεων αυτών, χρονολογουμένην εις την 2αν Ιουνίου 1799, γίνεται διά πρώτην φοράν νύξις περί δημοσίας εκπαιδεύσεως. Έγραφε ο Ουζακώφ: «Να συστηθή μία Ακαδημία ή Σχολείον διά τα μικρά παιδία και με τοιούτον τρόπον θέλει προξενηθεί ωφέλεια εις την κοινότητα κατά την επιθυμίαν της». Την πρότασιν αυτήν υιοθέτησε η Γερουσία, χωρίς όμως να υπάρξη συνέχεια. Νέα μνεία περί δημοσίας εκπαιδεύσεως γίνεται εις τον καταστατικόν χάρτην, τον οποίον συνέταξε η «Έντιμος Αντιπροσωπεία» το 1801. Εις το άρθρον 30 ανεγράφετο: «Το αριστοκρατικόν σώμα θέλει συστήσει ένα δημόσιον σχολείον διά φώτισιν των νέων της χώρας, μπόργων και χωρίων, ήγουν τρία τέταρτα από τα μπόργα και χωρία και το έτερον τέταρτον από την χώραν»…..

 

Σελ. 227-228, Την 11 Δεκεμβρίου 1802 ο Ρώσσος πληρεξούσιος Γεώρ. Μοτσενίγος απηύθυνε προς την Γερουσίαν την κατωτέρω διακοίνωσιν.. »Είμαι πεπεισμένος ότι η διορατικότης της Υμετέρας Εξοχότητος από μακρού χρόνου μετά λύπης θα βλέπη την κακήν κατάστασιν των νήσων τούτων, εις τας οποίας ίσως χάνονται, παραμένοντα αγονα, εξαιρετικά πνεύματα, τα οποία θα ηδύναντο να περιποιήσωσι τιμήν εις την πατρίδα των και τον εαυτόν των.»Θα έχει σκεφθή η Υμετέρα Εξοχότης, ότι εις Κράτος ελεύθερον είναι επί μάλλον και μάλλον αναγκαία η εκπαίδευσις, εφ’ όσον καλούνται πάντες οι πολίται εις ομαδικήν προσπάθειαν αισθημάτων, ήτις βελτιούται διά της ισορροπίας των γνώσεων και ουχί όταν εγκαταλείπεται εις μόνον τον ενθουσιασμόν και την ορμήν της φύσεως.»H επιστήμη της πολιτικής είναι ακριβώς, ως γνωστόν εις την Υμετέραν Εξοχότητα, η τέχνη του καλώς διαχειρίζεσθαι και διευθύνειν το Κράτος και είναι καθήκον του κυβερνώντος να πλουτίζη τούτο δι’ αξίων προσώπων εις όλας τας θέσεις, εις τας οποίας πρέπει να κυριαρχώσι η τάξις, η ηθική και η θρησκεία, βάσεις σταθεραί και μόνιμοι της ευτυχίας και της ησυχίας όλων.»Οτι αι βάσεις αύται είναι ημελημέναι, είναι αναντίρρητον, όπως επίσης είναι φανεραί αι ελλείψεις του κλήρου και ελάχιστα τηρείται υπό των ιερέων ο σεβασμός προς την ηθικήν και την θρησκείαν. Περί τούτου έχομεν ως αποδείξεις τας επιστολάς αυτών τούτων των επισκόπων, οίτινες καταγγέλλουσι την οδυνηράν ταύτην αλήθειαν. Πώς είναι δυνατόν, λοιπόν, να μη καταπλήσσωσι τα κακά παραδείγματα, αι σκανδαλώδεις ταραχοποιοί συμβουλαί των ιερέων εις βάρος της ολότητος, την οποίαν ώφειλον να νουθετώσι διά τας παρεκτροπάς της; 1»Οία δήποτε όμως και αν είναι η παρούσα κατάστασις είναι καιρός να σώσωμεν τους λαούς τούτους. Ας τεθή φραγμός, φραγμός ασφαλής, ο ανθρωπισμός ζητεί την επέμβασιν της ανωτάτης εξουσίας, όπως επαγρυπνήση, ενεργήση και σώση τας επερχομένας γενεάς. Ας εκριζωθή πάσα δηλητηριώδης ρίζα, ας απομακρυνθώσι τα κακά παραδείγματα, αι αντιθρησκευτικαί θεωρίαι, η αργία, ήτις είναι μήτηρ πάσης κακίας.»Aι μέριμναι της κυβερνήσεως, επί ζητήματος τοσούτου ενδιαφέροντος, πάντοτε αποδίδουσι κέρδος, η δε εκτίμησις του κοινού είναι ενδοξος και ασφαλής ανταμοιβή δι’ εκείνον όστις συντελεί μετά δραστηριότητος. Ας οδηγηθώσιν οι νέοι εις την εκμάθησιν των ελευθερίων τεχνών, διά των οποίων θέλουσι προκύψη εις την γην ταύτην άνδρες ικανοί να γνωρίζωσι κατά βάθος το δίκαιον από του αδίκου, τους φυσικούς νόμους και τα μυστήρια της ευεργετικής φύσεως, προς όφελος της ανθρωπότητος, να εξιχνιάσωσι 229 σωσι μετά φιλοσοφικής αναζητήσεως τα κακά της ψυχής, όπως διορθώσωσι ταύτα. Ειδικώς δε ας ενσταλαχθή εις πάντας η γνώσις των σχέσεων του ανθρώπου προς το Υπέρτατον Ον, εις τρόπον ώστε να κανονίζωνται, συμφώνως προς τα σοφά παραγγέλματα, παρ’ αυτού ενσταλαχθέντα εν τη καρδία, ατομικαί πράξεις συμφώνως προς τα αποκαλυφθέντα υπό της Θρησκείας.»Μη σας φοβίζει η δυσκολία, ένεκεν ελλείψεως οργανώσεως και εξαντλήσεως του δημοσίου ταμείου. Η Υμετέρα Εξοχότης θα δυνηθή βεβαίως να εξέταση τας προσόδους αι οποίαι είναι δυνατόν να εξευρεθώσι διά τόσον ωφέλιμον ή μάλλον αναγκαιότατον σκοπόν, και τας οποίας θεωρώ περιττόν να αναφέρω. Η πείρα σας και η σωφροσύνη σας θα σας τας υποδείξη. Όθεν σας παρακαλώ θερμώς να στρέψητε την προσοχήν σας επί του σοβαρού τούτου ζητήματος.»Έχω την τιμήν να ομολογήσω τα αισθήματα της εκτιμήσεώς μου.

»Της Υμετέρας Εξοχότητος ταπεινός θεράπων.

ΚΟΜΗΣ ΜΟΤΣΕΝΙΓΟΣ

Η Γερουσία δεν έδωσε πρακτικήν συνέχειαν εις την διακοίνωσιν του Μοτσενίγου της 11.12.1802. Κατόπιν τούτου ο Ρώσσος πληρεξούσιος επανέρχεται επί του θέματος διά νεωτέρας διακοινώσεως της Μαρτίου 1803, υποβάλλων συγχρόνους και σχέδιον οργανώσεως εκπαιδευτικού ιδρύματος:Ίδρυμα δημοσίας εκπαιδεύσεως είναι απαραίτητον ένεκα της αμαθείας, εις ην ευρίσκονται οι κάτοικοι των επτά νήσων, αι οποίαι περιήλθον εις την κατάστασιν ταύτην υπό της Βενετικής Κυβερνήσεως, ήτις εμίσει ή εφοβείτο τοεκπολιτισμ’ο των, και την καλλιέργειαν του πνεύματος αυτών1. Είναι απαραίτητον ένεκα της λυπηράς καταστάσεως, εις ην ευρίσκεται, διαφθείρεται, αποκτηνούται η νεολαία, μοναδική ελπίς της Επτανησιακής ελευθερίας. Είναι απαραίτητον ένεκα της ανάγκης εις ην ευρίσκεται η πολιτεία,1. …Ενταύθα ο Μοτσενίγος αναφέρεται εις τας ενεργείας του κλήρου υπέρ των επαναστατικών ενεργειών των λαϊκών τάξεων κατά της αριστοκρατίας, αποτέλεσμα των οποίων υπήρξεν η σύστασις της Εντίμου Αντιπροσωπείας.

Σελ.229,230, 231, 232,   όπως ανευρίσκη μεταξύ των τέκνων της αξίους και τίμιους υπαλλήλους, οίτινες θα εξυπηρετώσιν αυτήν, εις τας διαφόρους υπηρεσίας της διοικήσεως, της στρατιωτικής υπηρεσίας, των εμπορικών σχέσεων.Το ίδρυμα τούτο ζητείται υπό του λαού, όστις πτωχός, άξεστος και βάρβαρος, δεν αισθάνεται εαυτόν εις κατάστασιν να επιδιώξη εν αναλογία και εν αρμόζοντι μέτρω την απολαβήν των δικαιωμάτων του πολίτου, διότι ητόνισεν ένεκα της εγκαταλείψεώς του υπό των προκατόχων κυβερνήσεων, αλλ’ είναι εις θέσιν να εννοή ότι ένεκα της εγκαταλείψεως ταύτης απολαμβάνει μόνον αμάθειαν, ήτις τον ταπεινώνει και τον υποβιβάζει.Η άποψις αύτη των πραγμάτων τιθεμένη προ της σημερινής καταστάσεως υπαγορεύει την ταχίστην λήψιν μέτρων προς σύστασιν δημοσίας εκπαιδεύσεως, προς παρηγορίαν και ανακούφισιν του λαού, προς όφελος της πολιτείας, διότι είναι ψευδής η αρχή, ότι τότε μόνον οι λαοί είναι ήσυχοι και ειρηνικοί, όταν ζώσιν εν τη σκοτία και τη αμαθεία.Όθεν επείγομαι να υποβάλω το σχέδιον επί του οποίου η Κυβέρνησις θα ηδύνατο να φθάση αμέσως εις τον σκοπόν της πραγματοποιήσεως του ιδρύματος τούτου. …..

Σελ. 245 Την 8ην Σεπτεμβρίου 1…... Η αδράνεια της Γερουσίας, η οποία εδικαιολογείτο με την έλλειψιν πόρων, ηνάγκασε τον πληρεξούσιον Γεώργιον Μοτσενίγον να επέμβη εκ νέου. Την 18ην Νοεμβρίου 1804 απευθύνει προς την Γερουσίαν την κατωτέρω διακοίνωσιν, της οποίας η σύνταξις, και εις την περίπτωσιν αυτήν, θα ανήκει εις τον Καποδίστριαν.,

246, Αριθ. 143 18/30 Νοεμβρίου 1804.Επιθυμία μου είναι να έχη επί παντός ζητήματος την πρωτοβουλίαν η Γερουσία, ευρίσκομαι όμως εις την ανάγκην να επιστήσω την προσοχήν αυτής επί ζητήματος υψίστης σημασίας, του ζητήματος της Δημοσίας εκπαιδεύσεως.Επί τούτου, προσωπικώς ανεμίχθην, διότι τούτο υπεσχέθη η Γερουσία εις τον λαόν και εις την Α.Μ. τον Αυτοκράτορα. Ένεκεν ελλείψεως χρημάτων τα σχολεία δεν συνεστήθησαν, αλλά τούτο οποίαν εντύπωσιν θα προξενήση εις την κοινήν γνώμην και εις το Εξωτερικόν, εν ω είναι γνωστόν, ότι εψηφίσθησαν νόμοι και η Επτανησιακή νεολαία υστερεί των αγαθών της μαθήσεως, ήτις μόνη δύναται να καταστήση αυτούς ωφελίμους εις την Πατρίδα. Λυπούμαι διά τούτο πολύ μάλλον καθόσον τα μέσα προς τον σκοπόν τούτον εξηυρέθησαν και δεν απομένει ει μη μόνο η εκτέλεσις.Κατάπληκτος, προ της αργοπορίας ταύτης, ήτις είναι εναντία εις τας βλέψεις της Αυτοκρατορικής μου Αυλής, εναντία εις τας επισήμους υποσχέσεις και επαγγελίας της Γερουσίας και των πολυτιμωτέρων ευεργετημάτων του Έθνους, το οποίον δέον να στηρίξη τας ελπίδας του επί των καλών και ανεπτυγμένων ιδιοφυών της αυξανούσης νεότητος, καταδικασμένης ήδη εις αργίαν, ήτις την εκροχιάζει και την διαφθείρει. Κατ’ ακολουθίαν θα εμεμφόμην εμαυτόν εάν ήθελον τηρήση σιωπήν, βλέπων διαρκώς αναβαλλομένην την ίδρυσιν των σχολείων μετ’ αγωνίας αναμενομένων. Ως είναι γνωστόν εις εμέ και την εκλαμπροτάτην Γερουσίαν διδάσκαλοι Ελληνικών εν μέρει υπάρχουσι και εν μέρει είναι εύκολον να τους προσλάβωμεν. Όσον διά τους άλλους η Ιταλία θα ηδύνατο να προμηθεύση.Θα επιμένω λοιπόν διά την άμεσον συστηματοποίησιν του σχολείου, εν εναντία όμως περιπτώσει μετά λύπης μου ειδοποιώ την Εξοχωτάτην Γερουσίαν, ότι θα αναγκασθώ να καταστήσω γνωστόν εις την Αυτοκρατορικήν Αυλήν την περαιτέρω βραδύτητα, επί ζητήματος, το οποίον επιφέρει τόσην ζημίαν, παρά τας πολιτικάς βλέψεις της Νομοθετικής Συνελεύσεως και τας επαγγελίας αίτινες εδόθησαν εις την Α.Μ. τον Αυτοκράτορα προστάτην της Πολιτείας καθώς και των συμφερόντων αυτής.

ΚΟΜΗΣ ΜΟΤΣΕΝΙΓΟΣ

Σελ.253, Οι δύο εκπαιδευτικοί Ιδρωμένος και Περραιβός δεν δύνανται να συντηρηθούν με τον μηνιαίον μισθόν των 20 ταλλήρων. Περί τούτου είμαι πεπεισμένος, διότι κάθε μήνα προστρέχουν, ίνα λάβουν προκαταβολικώς τας αμοιβάς των, και είναι οφειλέται μου κάποιου μικρού χρηματικού ποσού, το οποίονυπεχρεώθην να δανείσω εις αυτούς. Η A. Ε. ο κόμις Μοτσενίγος, κατεχόμενος υπό της ιδίας πεποιθήσεως, τους ενίσχυσε αρκετάς φοράς. Εξ άλλου ουδείς αγνοεί ότι τεσσαράκοντα τάλληρα τον μήνα δεν δύνανται να επαρκέσουν διά την συντήρησιν δύο οικογενειών, και οικογενείας έχουν και οι δύο εκπαιδευτικοί. Κορφοί, 4 Ιανουαρίου 1806 Επιθεωρητής της δημοσίας σχολής της Τενέδου ……ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

Σελ.290. Κύριε,Βεβαιώ την λήψιν των βιβλίων και αποστέλλω το συνημμένον αντίγραφον του καταλόγου μετά του σχετικού συνοδευτικού εγγράφου. Πρόκειται διά βιβλία, τα οποία φυλάσσονται εις την δημοσίαν βιβλιοθήκην. Θα ήτο χρήσιμον να καθορίση την χρήσιν αυτών κανονισμός τις, άνευ του οποίου εγώ, υπό την ιδιότητα του επιθεωρητού, δεν δύναμαι να τα χρησιμοποιήσου. Διότι δεν έχω εξουσιοδότησιν και εφ’ όσον δεν λαμβάνω τοιαύτην, θα τα θέσω υπό φύλαξιν, έχων προηγουμένως εκδώσει την σχετικήν απόδειξιν διά της οποίας καθίσταμαι προσωπικώς υπεύθυνος. Επειδή έχω ασχοληθή ιδιαιτέρως με σχολικά ζητήματα, θα δυνηθώ, όταν μου ζητηθή υπό της Γερουσίας, να παρουσιάσω τας απόψεις μου επί του θέματος, επί της χρησιμοποιήσεως δηλονότι των βιβλίων αυτών, ίνα αύτη εξασφαλισθή πάντοτε εύχρηστος και εις μόνιμον πλαίσιον.

 

 Οι δύο αυτοί Έλληνες, κατά την μικρή διάρκεια της Επτανήσου Πολιτείας, είχαν να αντιμετωπίσουν την Βενετσιάνικη πολιτική που στηρίζονταν στους τίτλους ευγενείας τους οποίους ασύστολα παρείχε, παραχωρώντας και γη και από την άλλη μεριά την ασυδοσία των Γάλλων Δημοκρατικών που διέλυσαν κάθε δημόσια δομή του κράτους. Θεωρώντας Καποδίστριας και Μοντσενίγος ότι ο λαός εκτός από την προέλευση και την θρησκεία ήταν ανίκανος να καταλάβει έννοιες όπως Δημοκρατία, φιλελευθερισμός κ.λ.π. έδωσαν την προσπάθειά τους στη μόρφωση. Το πρώτο (έστω και μερικώς) αυτόνομο κρατίδιο σε ελληνικά εδάφη, με τους αντιπροσώπους του έβαλε τις ρίζες για την απελευθέρωση από την αμορφωσιά. 

Ο Γεώργιος Μοντσενίγος έμεινε στα νησιά, τα οποία και ουσιαστικά κυβερνούσε, παρά  την ύπαρξη κυβερνήσεως, ως το 1807. Παντρεύτηκε στην Κέρκυρα τις 7 Ιανουαρίου 1807 με μεγάλη επισημότητα την κόρη του ιατρού και Γραμματέα της Ιονίου Βουλής Ιωάννη Αρμένη, Ελένη η οποία άφησε μετά τον θάνατό της όλη της την περιουσία για την μόρφωση των παιδιών της Κέρκυρας καθότι όπως είδαμε σκοπός ήταν η καλλιέργεια του λαού

Μετά την αναχώρησή του από την Κέρκυρα ο Μοτσενίγος επανήλθε στη ρωσική πρεσβεία της Φλωρεντίας, απ’ όπου συχνά ταξείδευε στη Ρωσία. Ο Καποδίστριας γράφει:

Η ανατροπή λοιπόν, η καταπνίξασα την Ιόνιον Πολιτείαν εις τα σπάργανα αυτής, όχι μόνον δεν απεθάρρυνε τους Έλληνας, αλλά και έτι πλέον συνεκέντρωσε τας ελπίδας αυτών επί της Ρωσσίας. Συμμεριζόμενος δε το αίτημα τούτο ο πατήρ μου, μετ’ αυτού δε και οι μάλλον ισχύοντες εν ταις Νήσοις και εν Ελλάδι άνδρες, εθεώρησαν την γενομένην μοι τω 1808 πρόσκλησιν του να απέλθω εις Ρωσσίαν ως τον άριστον οιωνόν διά το μέλλον της εγκαταληφθείσης πατρίδος των.Απ’ εμού εξηρτάτο ν’ ακολουθήσω τον Ρωσσικόν στρατόν, καθ’ ον χρόνον ούτος εγκατέλειπε τας Νήσους, αφού οι αρχηγοί αυτού προέτρεπόν με προς τούτο…..  έζησα ησύχως εν Κερκύρα περί εν έτος μέχρι της στιγμής, καθ’ ην ο κόμις Ρουμιάντσεφ9, Καγκελλάριος της Ρωσσικής Αυτοκρατορίας, μοι ανήγγειλε δι’ εγγράφου του10, ότι η Α. Μ. ο Αυτοκράτωρ Αλέξανδρος με ωνόμασεν ιππότην του παρασήμου της Αγίας Άννης β΄ τάξεως, και ότι η Αυτού Μεγαλειότης διέταξε να μοι αποσταλούν τα οδοιπορικά έξοδα, όπως αναχωρήσω εις Ρωσσίαν και διορισθώ εις το Υπουργείον των Εξωτερικών.(10) 

Είναι εμφανέστατη η επίδραση του Γεωργίου Μοντσενίγου στο να σταλεί η πρόσκληση του Καποδίστρια από τη Ρωσία…., καθ’ ον χρόνον ούτος εγκατέλειπε τας Νήσους, αφού οι αρχηγοί αυτού προέτρεπόν με προς τούτο…..

 Το 1825 ο Μοντσενίγος εκλέγεται τακτικό μέλος της Ελληνικής Κοινότητας της Βενετίας και συμμετέχει ενεργά στις υποθέσεις και τα προβλήματα της παροικίας. Το 1837 εκλέγεται παμψηφεί πρόεδρος της Κοινότητας, αλλά δεν δέχεται την εκλογή του με τη δικαιολογία ότι δεν έμενε μόνιμα στη Βενετία. Αυτό όμως δεν τον εμπόδισε να γίνει χορηγός της Κοινότητας και της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου, με τη διαθήκη του δε να αφήσει στην εκκλησία και στη Φλαγγίνειο Σχολή 40.000 ιταλικές λίρες. Πέθανε στη Βενετία στις 7 Μαΐου 1839 στο παλάτσιο Φίννι και ενταφιάστηκε μέσα στην εκκλησία του Αγ. Γεωργίου.

-------------------------------------------------------------

  • Ε. Λούντζης, Della Repubblica Settinsulare, Βολωνία 1863,
  • Ο.π.
  • Ο.π.
  • Ιστορία των Ιονίων Νήσων. Γερασίμου Μαυρογιάννη Β!τόμος σελ 21
  • Γεώργιος Κραμπελιάς. Ι! Διεθνές Πανιόνιο Συνέδριο
  • Ε. Λούντζης, Della Repubblica Settinsulare, Βολωνία 1863
  • Παύλου Λάμπρου Μετάλλια, Νομίσματα και ντοκουμέντα της ΕΠΤΑΝΗΣΟΥ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ(21 Μαρτίου 1800 έως τις 8 Ιουλίου 1807)
  • Ανδρέου Υδρωμένου. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ σελ.107
  • Αρχείο Καποδίστρια Α! τόμος
  • Αρχείο Ιωάννου Καποδίστρια, τ. Α΄ Προς την Α. Μ. τον Αυτοκράτορα ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΙΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ MOΥ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΑΠΟ TOΥ 1798 ΜΕΧΡΙ TOΥ 1822 σελ.3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Αναζήτηση

Corfu Museum

Corfu Museum….τι μπορεί να είναι αυτό;

Θα το έλεγα με μια λέξη…. Αγάπη! Για ένα νησί που το γνωρίζουμε ελάχιστα. Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε ν’ αγαπήσουμε ότι δεν το γνωρίζουμε. Στόχος λοιπόν είναι να το γνωρίσουμε όσο πιο βαθιά μπορούμε, μέσα από το χθες και το σήμερα, γιατί αλλιώς πως θα το αγαπήσουμε; Αγαπάω ατομικά και ομαδικά έχει επακόλουθο…. φροντίζω….. μάχομαι… και σέβομαι. Αγάπη προς την Κέρκυρα είναι το Corfu Museum και τίποτε άλλο.

Μετρητής

Εμφανίσεις Άρθρων
3514216