Κόμης Γεώργιος Μοντσενίγος

Η Επτάνησος Πολιτεία δημιουργήθηκε στις 21 Μαρτίου 1800 και ήταν το αποτέλεσμα της κατάληψης των νησιών από τον ρωσο-τουρκικό στόλο υπό την αρχηγία του ναύαρχου  Θεόδωρου Ουσακώφ.

Ο Γεώργιος Μοντσενίγος με καταγωγή από τη Ζάκυνθο γεννήθηκε το 1762. Πατέρας ήταν ο Δημήτριος Μοντσενίγος   (Βενετία, 1723 - Βενετία, 2 Μαΐου 1793) . Στις 8 Μαΐου 1748, ο Δημήτριος Α' και ο αδελφός του Δημήτριος Γ' Νικολό, απέκτησαν τον τίτλο του Κόμη της Ζακύνθου από τη Δημοκρατία της Βενετίας .

  Η Ρωσία είχε στόχο την αποδυνάμωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την ίδρυση ενός φιλορωσικού ελληνικού κράτους στα Βαλκάνια. Τον χειμώνα του 1770/71, υποκινούμενοι υπό του Ρώσου Αυτοκρατορικού  ναύαρχου Aleksey Grigoryevich Orlov, , τουλάχιστον 6.000 αγρότες από τη χερσόνησο της Μάινα στον Μορέα ξεσηκώθηκαν στη λεγόμενη εξέγερση του Ορλόφ [Ορλωφικά) για να υπερασπιστούν την ελευθερία του υποταγμένου ελληνικού λαού και την υπεράσπιση της κοινής ορθόδοξης θρησκείας. Μετά τις αρχικές επιτυχίες, η εξέγερση απέτυχε να εξαπλωθεί  στην υπόλοιπη Ελλάδα και κατεστάλη από τους Οθωμανούς με μεγάλη βία. Κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων Έλληνες μαχητές, μετά την αποτυχία της εξέγερσης  μετανάστευσαν στα Επτάνησα . Ένα κύμα προσφύγων έφθασε στη Ζάκυνθο όπου ο Mocenigo τους παρείχε προστασία. Η αυτοκράτειρα Αικατερίνη Β γνωρίζοντας τις υπηρεσίες που είχε δώσει  στα άτυχα  αυτά θύματα της Μοσχοβίτικης πολιτικής και την αφοσίωσή του στη Ρωσία   προήγαγε τον Δημήτριο Μοντσενίγο στον βαθμό του Συνταγματάρχη. Όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία παραπονέθηκε στη Δημοκρατία της Βενετίας ότι είχε παράσχει προστασία στους επαναστάτες, ζήτησαν την έκδοση των Ελλήνων. Η  βενετική κυβέρνηση, για την τιμή που δόθηκε από τη Ρωσία στον Δημήτριο, θεώρησε παράβαση μιας πρόσφατα δημοσιευμένης ανακοίνωσης του Provveditore Generale Andrea Donà, Σύμφωνα με αυτήν απαγορεύονταν, κάτω από τις πιο αυστηρές ποινές,  να αποδοθεί τιμή σε οποιοδήποτε βενετσιάνο υπήκοο των εμπόλεμων δυνάμεων.  Για να γίνουν σεβαστές οι εντολές της Κυβέρνησης έστειλε φρεγάτα από τη Βενετία με εκατό Σκιαβόνους στρατιώτες Η φρεγάτα αποβιβάστηκε στη Ζάκυνθο οι Σκιαβόνοι βγήκαν στη στεριά και πολιόρκησαν το σπίτι του Δημητρίου. Μάταια είχε φορέσει την αυτοκρατορική στολή, οι βενετικές αρχές δεν ήθελαν να σκεφτούν διαφορετικά: ήταν υπήκοος της Δημοκρατίας και τον έβαλαν να επιβιβαστεί στη φρεγάτα και μόλις έφτασε στη Βενετία  φυλακίστηκε.

Η Δημοκρατία δεν ήθελε να προσβάλει την Οθωμανική Αυτοκρατορία, έδωσε εντολή στον στρατηγό της Κέρκυρας να μην παρέχει προστασία στους Έλληνες και να τους παραδώσει στους Οθωμανούς. Όταν ο στρατηγός της Κέρκυρας ήταν εκεί για να εκτελέσει τη διαταγή, μια ρωσική μοίρα εμφανίστηκε στη Ζάκυνθο, αποβιβάστηκε και απαίτησε να πάρει τους Έλληνες ως υποτελείς της Ρωσικής αυτοκράτειρας  . Περισσότεροι από 400 Έλληνες  επιβιβάστηκαν και μεταφέρθηκαν με ασφάλεια στο Λιβόρνο.

Επίσης η αυτοκράτειρα Αικατερίνη, μόλις έλαβε τα νέα, έστειλε ένα πολεμικό πλοίο στη Βενετία και διέταξε τη βενετική κυβέρνηση να αφήσει ελεύθερο τον αιχμάλωτο Μοντσενίγο αν δεν ήθελε να διαταραχθεί η αρμονία μεταξύ της Ενετικής Δημοκρατίας και της Αυτοκρατορίας της Ρωσίας. Η βενετική κυβέρνηση υπάκουσε και ο Mocenigo παραδόθηκε στον Ρώσο ναύαρχο Orlov στην Πάρο.(1)

Μετακομίζοντας στην Πετρούπολη, ο Mocenigo έγινε δεκτός για τις υπηρεσίες του προς τη Ρωσία. Η Αικατερίνη Β΄ του απένειμε το βαθμό του Συμβούλου του Κράτους και τον ονόμασε πληρεξούσιό της στη Φλωρεντία, στην αυλή του Μεγάλου Δούκα της Τοσκάνης Έχοντας δείξει ο ίδιος πρόθυμος να εργαστεί σε κάποια πρεσβεία, σε ένα μέρος όπου το κλίμα ήταν πιο ήπιο από αυτό της Ρωσίας και όπου δεν αγνοούσε τη γλώσσα της χώρας.(2)

Όταν πέθανε ο Δημήτριος, διορίστηκε πρεσβευτής στην ίδια αυλή ο γιός του Γεώργιος, κι αυτός με το βαθμό του Συμβούλου του Κράτους..Λόγω της ελαφριάς φύσης του και την επαφή του με ανθρώπους της νύκτας είχε δημιουργήσει υποψίες στο μυαλό της Ρωσικής Αυλής,  για την ζωή του οποίου ο αυτοκράτορας Παύλος τον απέλυσε από το αξίωμα του και τον εξόρισε από όλους τους τομείς της ρωσικής μοναρχίας Πεσμένος σε τέτοια ντροπή και χρεωμένος με άμετρες δαπάνες ο Γεώργιος Μοτσενίγος πήγε  στη Νεάπολη, όπου επεδίωξε με τους εκεί Ρώσους αξιωματούχους, ν’ αποκτήσει την αυτοκρατορική εύνοια.

 Στη Νάπολη , με τη μεσολάβηση στη Ρωσία του πρέσβη της στην Κωνσταντινούπολη, Βασίλη Τομάρα, του εδόθη η απροσδόκητη τύχη να γίνει από την Επτανησιακή Γερουσία διορισμένος Πρέσβης της Επτανησιακής Δημοκρατίας στην ίδια θέση δηλ. Συμβούλου του Ιονικού Κράτους, για τον σεβασμό που έδειξε προς τον λαό των Ιονίων. Έπρεπε να  παρουσιάσει μια επιστολή στον Αυτοκράτορα από τη Γερουσία του κράτους . Αυτή ήταν μια θερμή έκκληση που η Γερουσία θα υπενθύμιζε στον Αυτοκράτορα ότι ως ένδοξος  γονέας  χρωστούσε στη Δημοκρατία των νησιών την ύπαρξή της και  να ορίσει τη μοίρα της Επτανήσου Πολιτείας της οποίας το μόνο στήριγμα και μόνη άμυνα ήταν τα αυτοκρατορικά όπλα.(3)

Όταν έφθασε στην Κέρκυρα ή είδηση του θανάτου του αυτοκράτορα Παύλου και ή εις τον θρόνο ανάδειξη του διαδόχου του, ή Γερουσία σε συνεδρίαση της έσπευσε να εκδηλώσει από όλους τους δημότες το πένθος αυτής διά τον θάνατον του Παύλου. Παράλληλα την αγαλλίαση της για την ανάδειξη επί του θρόνου του Αλεξάνδρου. Συγχρόνως διόριζε διά του διατάγματος αυτής 22 Μαΐου τον στην Νεάπολη διαμένοντα κόμητα Γεώργιον Μοτσενίγον έκτακτο απεσταλμένο παρά την Αυλή της Πετρουπόλεως, όπως μεταβεί στην πρωτεύουσα εκείνη για να συγχαρεί το νέο αυτοκράτορα..

 

Αφιχθείς στην Πετρούπολη ό Μοτσενίγος παρέστη Ενώπιον του αυτοκράτορα, τον οποίον προσφώνησε ως εξής: «Μεγαλειότατε ! Η πολιτεία των Επτά Ηνωμένων Νήσων επεφόρτισέ με νά θέσω είς τούς πόδας τής Γ. Α. Μεγαλειότητος τάς προσρήσεις αυτής έπί τή άναρρήσει Υμών είς τον θρόνον τής προστάτιδος των έθνών Ρωσσίας. Ή νεαρά αύτη πολιτεία άναθέτουσα είς Ύμας, Μεγα­λειότατε, άπάσας τάς Ελπίδας της, ικετεύει τήν Α. Μεγαλειότητα όπως εξακολουθή νά παρέχη τή Έπτανήσου πολιτεία τήν ίσχυράν άρωγήν καί τήν γενναίαν προστασίαν της.»(4)

 

Από τον μήνα Φεβρουάριο του επομένου έτους είχε πάρει το υψηλό αξίωμά του στη Ρωσική αυλή με διαπιστευτική επιστολή στην οποία αναφερόνταν ότι ο αυτοκράτορας Αλέξανδρος τον ενημέρωνε για την αναταραχή της αποδιοργάνωσης και της αναρχίας στην οποία βρέθηκαν τα νησιά και επιθυμούσε να μεταβεί και διορθώσει τέτοια κακά. . Για να σώσει την Επτάνησο Πολιτεία, ο Πρίγκιπας Θεοτόκης αναγκάστηκε να φέρει σε συνεννόηση τους ευγενείς με τους δημοκρατικούς και τους αστούς και να ζητήσει εκ νέου τη μεσολάβηση της Ρωσίας.  Στο νέο κράτος , οι ευγενείς έβλεπαν με δυσαρέσκεια την μερική έστω εκχώρηση προνομίων τους στους αστούς και ο λαός οργίστηκε με την αφαίρεση των πολιτικών του δικαιωμάτων που του είχαν παραχωρηθεί από τους Γάλλους δημοκρατικούς. Ταραχές και στάσεις ξέσπασαν στα νησιά. Εκδικήσεις και υποκινούμενοι φόνοι διατάρασσαν την ασφάλεια και την τάξη. Στην Ζάκυνθο ο Μαρτινέγκος αφαίρεσε την εξουσία από τους ευγενείς και διοικούσε το νησί κατά βούληση κηρύσσοντας το ανεξάρτητο. Η Κέρκυρα έγινε κέντρο αναρχίας, η εξοχή στασίασε. Στην Κεφαλονιά ξέσπασε εμφύλιος ενώ στις 27 Μαίου 1801 ολέθρια στάση ξέσπασε στην Κέρκυρα ανάμεσα στους κατοίκους και στρατιώτες της Τούρκικης φρουράς, εξαναγκάζοντας τον Πρίγκιπα Θεοτόκη να αναθέσει προσωρινά την στρατιωτική διοίκηση του νησιού στον Ρώσο συνταγματάρχη Αστφέρ. Εμπρησμοί και διαρπαγές γινόντουσαν  παντού Οι ίδιοι οι ευγενείς της Κέρκυρας «ενέδωσαν εις τους χειμάρρους» και ανέθεσαν εν λευκώ στον Σπυρίδωνα Θεοτόκη να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις. Συνεκλήθη αντιπροσωπευτικό σώμα από όλες τις κοινωνικές τάξεις, με 240 μέλη (140 από την ύπαιθρο και 100 από την πόλη), που αποκλήθηκε «Έντιμος Αντιπροσωπεία» («Onoranda deputazione»), η οποία και κατέθεσε ένα σχέδιο εκπροσώπησης, με δικαίωμα ψήφου για όλους τους άρρενες, ενώ καταργούνταν όλα τα προνόμια και οι τίτλοι. Αν το εγχείρημα της «Εντίμου Αντιπροσωπείας» γνώριζε αίσια έκβαση, ένα τμήμα του ελληνικού έθνους θα αποκτούσε ένα ημιανεξάρτητο δημοκρατικό κράτος. Για τον λόγο αυτό οι Μεγάλες Δυνάμεις αποφάσισαν να θέσουν τέλος στο επαναστατικό πείραμα και, στις 6 Μαρτίου 1802, δύο αγγλικά πολεμικά αποβίβασαν στρατιωτικές δυνάμεις στην Κέρκυρα. Στα υπόλοιπα νησιά, όμως, το Σύνταγμα της «Εντίμου Αντιπροσωπείας» συνέχισε να προκαλεί ενθουσιασμό. Στο Ληξούρι εξελέγη χωριστή κυβέρνηση και οι αδελφοί Μεταξά συντάχθηκαν με την «Έντιμο Αντιπροσωπεία», αλλά ηττήθηκαν από τον στρατό και ορισμένοι εκτελέστηκαν, όπως ο Καίσαρ Μεταξάς. Στη Λευκάδα συγκεντρώθηκαν τριακόσιοι ένοπλοι χωρικοί, σε συμφωνία με τον λαό της πόλης, «προς υποστήριξιν του κοινού κατά των ευγενών αγώνος». Εν τέλει, στις 20.8.1802, ο κόμης Γεώργιος Μοτσενίγος, επικεφαλής ρωσικών στρατευμάτων, έφθασε στην Κέρκυρα, στη δε Κεφαλονιά απεστάλη ο Καποδίστριας που λειτούργησε κατευναστικά(5)

Ο   Αυτοκράτορας αποφάσισε ότι έπρεπε να  στείλει χερσαίες και θαλάσσιες δυνάμεις, υπό τον κόμη Giorgio Mocenigo, γιατί έπρεπε να φέρει όλους τους κατοίκους των νησιών, οποιουδήποτε βαθμού και κατάστασης, πίσω στο σεβασμό του προσώπου του Αλεξάνδρου, στη υπακοή, στους νόμους και τις νόμιμες αρχές. Να συμφωνηθεί με τους πολίτες για τις πιο αξιοσέβαστες ορθές προθέσεις τους, παρόμοιες με την παροχή των καταλληλότερων τρόπων για την αποκατάσταση της δημόσιας τάξης και τη διασφάλιση της διάρκειάς της στη βάση μιας σταθερής κυβέρνησης, διότι ήταν απαραίτητο να διατηρηθεί η εξουσία της κυβέρνησης, να προστατεύει το απαραβίαστο, η ασφάλεια των δημόσιων και ιδιωτικών περιουσιών και η ηρεμία όλων και καθενός από τους πολίτες.(6)

Ο Ρωσικός στρατός που ανέλαβε τη φρούρηση της Κέρκυρας  μετέβηκε στα νησιά και κατέστειλε την αναρχία. Ό δε κόμης Μοτσενίγος ανάλαβε την πολιτική οργάνωση.

Ο ίδιος ο Μοντσενίγος άμεσα με προκύρηξη του, γνωρίζει στούς πολίτες την άφιξή του σαν απεσταλμένος του Τσάρου για να επιβάλλει την τάξη στη Επτάνησο Πολιτεία.

 

Προκύρηξη πρός τον λαό από τον Γεώργιο Μοντσενίγο για το πώς σκέπτεται την διοίκηση των Νησιών.

Αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Μοντσενίγου ο Πρόεδρος της Γερουσίας αναφερόμενος στις ταραχές που έχουν δημιουργηθεί, εκδίδει διάταγμα με το οποίο ορίζει διοικητές (Δελεγάτους από την Ιταλική λέξη delegato που σημαίνει παραχωρώ εξουσία) σέ ολα τα νησιά.Μάλιστα καθορίζει την μή εντοπιότητα του κάθε διοικητή ονόματα τους και ο τόπος καταγωγής αναφέρονται στο διάταγμα.

Παράλληλα ο της Κέρκυρας εκδίδει αυστηρότατες οδηγίες προς τους κατοίκους του νησιού και αναγγέλλει αυστηρότατες ποινές

 

Ο Μοντσενίγος,εκτός τών καθηκόντων του πρός την Ρωσία,ήταν ένας Έλληνας που φρόντιζε την βελτίωση κάθε κλάδου παροχής υπηρεσιών και επιθυμούσε πολύ την ανάπτυξη τηε παιδείας. Απόδειξη αυτού είναι και τα δύο μετάλλια που δινόντανε στους άριστους μαθητές.

ΕΤΟC ΠΙ ΤΗC ΠΟΛΙΤΕΙΑC. ΚΟΡΚΥΡΑ(7)

Παρουσιάζει υπτάμενο Πήγασο

Όπισθεν

ΗΒΟΥΛΗ

ΤΩΙ ΦΙΛΟΜΟΥCΩΙ

ΝΕΩΙ

ΔΙΑ ΤΑΣ ΧΡΗΣΤΑC

ΕΛΠΙΔΑC

μέσα σε στεφάνι από κλάδους ελιάς.

 

ΕΤΟC ΠΙ ΤΗC ΙΟΝΙΚΗC ΠΟΛΙΤΕΙΑC

Με τη κεφαλή της Παλλάδας Αθηνάς προς τα δεξιά και κάτω από αυτήν πλώρη πλοίου.

¨Οπισθεν

Ο ΡΩCCΙΚΟC

ΠΛΗΡΕΞΟΥCIOC

ΤΩΙ ΝΕΩΙ

CΠΟΥΔΗC

ΕΝΕΚΕΝ

Μέσα σε δρύϊνο στεφάνι.

 

Τις 5 Σεπτεμβρίου του 1801 θεσπίστηκε η σύσταση Νομισματοκοπείου, το δε θεσπισμα τοιχοκολλήθηκε στα Ιταλικά και στά Ελληνικά.Για το μέν στα Ιταλικά δεν μπορούμε να πούμε τίποτε, αλλά για το Ελληνικό κείμενο θα το παραθέσω όπως ακριβώς τυπώθηκε κρατώντας πιστά την ορθογραφία,τα πνεύματα και τους τόνους.Όπως γράφει και ο Παύλος Λάμπρος θα πρέπει να γνωρίσουμε σε ποια κατάσταση ήταν η Ελληνική Γλώσσα στα Επτάνησα τις αρχές του 19ου αι.

 

Tο Νομισματοκοπείο που αναφέρεται στο πάνω θέσπισμα έγινε στη περιοχή της Γαρίτσας.Εκεί κότηκαν νομίσματα χάλκινα των μιας,πέντε και δέκα γαζετών.

Έχει προτομή του λεονταριού του Αγ.Μάρκου με στεφάνι στο κεφάλι και κρατά με τα μπροστινά του πόδια το ευαγγέλιο και τα επτά βέλη.Ζύγιζε 36 γραμ.

Όπισθεν

10

GAZETTE

1801

Ψηφίστηκαν νόμοι που αφορούσαν την τοπική διοίκηση, τη ναυτιλία, τις αγροτικές κοινότητες και την εκπαίδευση, η εκκλησιαστική διοίκηση αναμορφώθηκε και ιδρύθηκαν τα υπουργεία. 

Η Δημοκρατία έγινε πλέον αληθινά ένα σωστό κράτος και ξύπνησε τις προσδοκίες και τις ελπίδες της ελληνικής διανόησης: ο Αδαμάντιος Κοραής και ο Ευγένιος Βούλγαρης αφιέρωσαν τα έργα τους στη Δημοκρατία.  Συστήθηκε προσωρινή κυβέρνηση, και ανακαίνισε  τη γερουσία, καλέστηκαν οι εκλογείς να εκλέξουν την συντακτική του πολιτεύματος συνέλευση. Στη συνέλευση αυτή ο Ρώσος πληρεξούσιος Μοτσενίγος, προσήλθε με μεγάλη στολή, συνοδευόμενος από λαμπρό Ρωσικό επιτελείο, εκφώνησε εναρκτήριο λόγο, υποδείξας την ανάγκη να συναχθεί πολιτεία σύμφωνη με τοv πόθο τού αυτοκράτορα. Πρόεδρος της συνελεύσεως εκλέχτηκε ο Δημήτριος Πετριτσόπουλος, Λευκαδίτης. Ο γραμματέας της επικρατείας Ιωάννης Καποδίστριας ανέλησε την κατάσταση των πραγμάτων, και ανατρέποντας τις κακεντρεχείς μεμψιμοιρίες περί των καταβαλλομένων βαρύτερων φόρων είπε τα εξής: « Ψευδής και εγκληματική είναι ή σύγκρισης των φόρων ους οί κάτοικοι έπλήρωνον επί Ενετοκρατίας και εκείνων τούς οποίους καταβάλλουν ή θα καταβάλλουν εις κυβέρνηση κράτους ανεξαρτήτου. Τότε μεν οι κάτοικοι ήσαν υπήκοοι και φορολογούμενοι, τώρα όμως είναι πολίτες, άρχοντες, κυβερνήτες στηρίζοντες την πατρίδα και στηριζόμενοι υπό αυτής. Τότε ήσαν όργανα και μόλις γένοιτο δεκτοί ως υποδεέστεροι υπάλληλοι  ήδη πάντες εχουσών αυτοβουλία Καί καθή­κοντα, πάντες είναι · υπέρτατοι διαχειριστές των εθνικών προσόδων. Προκειμένου τότε περί ξένου δεσπότη, μηδέν έχοντος, μήτε θρησκεία, μήτε αίμα, κοινό, προς ημάς, αποβλέπομε εις μόνα τα κέρδη.Ήδη όμως προκειμένου περί ημών αυτών, περί πατρίδος, περί αδελφών, περί εστιών, καθήκον έχομεν να ώμεν ζηλωταί των δημοσίων ως ιδίων πραγμάτων... »(8)

 

Συντάχθηκε νέο Σύνταγμα  το οποίο ψηφίστηκε στις 16 Οκτωβρίου 1803. Το νέο σύνταγμα καταργούσε το διαδοχικό δικαίωμα ευγενείας και έδιδε το δικαίωμα σε κάθε άτομο που διακρινόταν για την αρετή του, την μόρφωση και που παρουσίαζε τα εχέγγυα ικανού πολίτη, να μπορεί να εκλέγεται σε ηγετικές θέσεις και να μετέχει στην Γερουσία. Έθεσε τις βάσεις για την ανάπτυξη και πρόοδο της Παιδείας, των Τεχνών του Εμπορίου και της Βιομηχανίας. Προέβλεπε την ακεραιότητα της ιδιοκτησίας, τον σεβασμό του οικογενειακού ασύλου, την ισονομία και θεμελίωνε τις τρεις μεγάλες εξουσίες του κράτους νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική. Ήταν το πρώτο Νεοελληνικό Σύνταγμα, με εξαιρετικά φιλελεύθερες, για την εποχή του, διατάξεις.

 

Δύο Επτανήσιοι συναντώνται στη διοίκηση της Επτανήσου Πολιτείας, ο Κόμης Γεώργιος Μοντσενίγος και Κόμης Ιωάννης Καποδίστριας. Ο ένας κερδίζει την εμπιστοσύνη του άλλου και δημιουργείται μια φιλία που είχε η Ελλάδα την τύχη να παραμείνει σε όλα τα χρόνια της ζωής τους. Πρώτος από τους στόχους τους η μόρφωση του λαού.(9) Παραθέτουμε από το αρχείο Καποδίστρια Α! τόμος τα σχετικά αποσπάσματα:

 

 Σελ 225. Εις μίαν εκ των διακοινώσεων αυτών, χρονολογουμένην εις την 2αν Ιουνίου 1799, γίνεται διά πρώτην φοράν νύξις περί δημοσίας εκπαιδεύσεως. Έγραφε ο Ουζακώφ: «Να συστηθή μία Ακαδημία ή Σχολείον διά τα μικρά παιδία και με τοιούτον τρόπον θέλει προξενηθεί ωφέλεια εις την κοινότητα κατά την επιθυμίαν της». Την πρότασιν αυτήν υιοθέτησε η Γερουσία, χωρίς όμως να υπάρξη συνέχεια. Νέα μνεία περί δημοσίας εκπαιδεύσεως γίνεται εις τον καταστατικόν χάρτην, τον οποίον συνέταξε η «Έντιμος Αντιπροσωπεία» το 1801. Εις το άρθρον 30 ανεγράφετο: «Το αριστοκρατικόν σώμα θέλει συστήσει ένα δημόσιον σχολείον διά φώτισιν των νέων της χώρας, μπόργων και χωρίων, ήγουν τρία τέταρτα από τα μπόργα και χωρία και το έτερον τέταρτον από την χώραν»…..

 

Σελ. 227-228, Την 11 Δεκεμβρίου 1802 ο Ρώσσος πληρεξούσιος Γεώρ. Μοτσενίγος απηύθυνε προς την Γερουσίαν την κατωτέρω διακοίνωσιν.. »Είμαι πεπεισμένος ότι η διορατικότης της Υμετέρας Εξοχότητος από μακρού χρόνου μετά λύπης θα βλέπη την κακήν κατάστασιν των νήσων τούτων, εις τας οποίας ίσως χάνονται, παραμένοντα αγονα, εξαιρετικά πνεύματα, τα οποία θα ηδύναντο να περιποιήσωσι τιμήν εις την πατρίδα των και τον εαυτόν των.»Θα έχει σκεφθή η Υμετέρα Εξοχότης, ότι εις Κράτος ελεύθερον είναι επί μάλλον και μάλλον αναγκαία η εκπαίδευσις, εφ’ όσον καλούνται πάντες οι πολίται εις ομαδικήν προσπάθειαν αισθημάτων, ήτις βελτιούται διά της ισορροπίας των γνώσεων και ουχί όταν εγκαταλείπεται εις μόνον τον ενθουσιασμόν και την ορμήν της φύσεως.»H επιστήμη της πολιτικής είναι ακριβώς, ως γνωστόν εις την Υμετέραν Εξοχότητα, η τέχνη του καλώς διαχειρίζεσθαι και διευθύνειν το Κράτος και είναι καθήκον του κυβερνώντος να πλουτίζη τούτο δι’ αξίων προσώπων εις όλας τας θέσεις, εις τας οποίας πρέπει να κυριαρχώσι η τάξις, η ηθική και η θρησκεία, βάσεις σταθεραί και μόνιμοι της ευτυχίας και της ησυχίας όλων.»Οτι αι βάσεις αύται είναι ημελημέναι, είναι αναντίρρητον, όπως επίσης είναι φανεραί αι ελλείψεις του κλήρου και ελάχιστα τηρείται υπό των ιερέων ο σεβασμός προς την ηθικήν και την θρησκείαν. Περί τούτου έχομεν ως αποδείξεις τας επιστολάς αυτών τούτων των επισκόπων, οίτινες καταγγέλλουσι την οδυνηράν ταύτην αλήθειαν. Πώς είναι δυνατόν, λοιπόν, να μη καταπλήσσωσι τα κακά παραδείγματα, αι σκανδαλώδεις ταραχοποιοί συμβουλαί των ιερέων εις βάρος της ολότητος, την οποίαν ώφειλον να νουθετώσι διά τας παρεκτροπάς της; 1»Οία δήποτε όμως και αν είναι η παρούσα κατάστασις είναι καιρός να σώσωμεν τους λαούς τούτους. Ας τεθή φραγμός, φραγμός ασφαλής, ο ανθρωπισμός ζητεί την επέμβασιν της ανωτάτης εξουσίας, όπως επαγρυπνήση, ενεργήση και σώση τας επερχομένας γενεάς. Ας εκριζωθή πάσα δηλητηριώδης ρίζα, ας απομακρυνθώσι τα κακά παραδείγματα, αι αντιθρησκευτικαί θεωρίαι, η αργία, ήτις είναι μήτηρ πάσης κακίας.»Aι μέριμναι της κυβερνήσεως, επί ζητήματος τοσούτου ενδιαφέροντος, πάντοτε αποδίδουσι κέρδος, η δε εκτίμησις του κοινού είναι ενδοξος και ασφαλής ανταμοιβή δι’ εκείνον όστις συντελεί μετά δραστηριότητος. Ας οδηγηθώσιν οι νέοι εις την εκμάθησιν των ελευθερίων τεχνών, διά των οποίων θέλουσι προκύψη εις την γην ταύτην άνδρες ικανοί να γνωρίζωσι κατά βάθος το δίκαιον από του αδίκου, τους φυσικούς νόμους και τα μυστήρια της ευεργετικής φύσεως, προς όφελος της ανθρωπότητος, να εξιχνιάσωσι 229 σωσι μετά φιλοσοφικής αναζητήσεως τα κακά της ψυχής, όπως διορθώσωσι ταύτα. Ειδικώς δε ας ενσταλαχθή εις πάντας η γνώσις των σχέσεων του ανθρώπου προς το Υπέρτατον Ον, εις τρόπον ώστε να κανονίζωνται, συμφώνως προς τα σοφά παραγγέλματα, παρ’ αυτού ενσταλαχθέντα εν τη καρδία, ατομικαί πράξεις συμφώνως προς τα αποκαλυφθέντα υπό της Θρησκείας.»Μη σας φοβίζει η δυσκολία, ένεκεν ελλείψεως οργανώσεως και εξαντλήσεως του δημοσίου ταμείου. Η Υμετέρα Εξοχότης θα δυνηθή βεβαίως να εξέταση τας προσόδους αι οποίαι είναι δυνατόν να εξευρεθώσι διά τόσον ωφέλιμον ή μάλλον αναγκαιότατον σκοπόν, και τας οποίας θεωρώ περιττόν να αναφέρω. Η πείρα σας και η σωφροσύνη σας θα σας τας υποδείξη. Όθεν σας παρακαλώ θερμώς να στρέψητε την προσοχήν σας επί του σοβαρού τούτου ζητήματος.»Έχω την τιμήν να ομολογήσω τα αισθήματα της εκτιμήσεώς μου.

»Της Υμετέρας Εξοχότητος ταπεινός θεράπων.

ΚΟΜΗΣ ΜΟΤΣΕΝΙΓΟΣ

Η Γερουσία δεν έδωσε πρακτικήν συνέχειαν εις την διακοίνωσιν του Μοτσενίγου της 11.12.1802. Κατόπιν τούτου ο Ρώσσος πληρεξούσιος επανέρχεται επί του θέματος διά νεωτέρας διακοινώσεως της Μαρτίου 1803, υποβάλλων συγχρόνους και σχέδιον οργανώσεως εκπαιδευτικού ιδρύματος:Ίδρυμα δημοσίας εκπαιδεύσεως είναι απαραίτητον ένεκα της αμαθείας, εις ην ευρίσκονται οι κάτοικοι των επτά νήσων, αι οποίαι περιήλθον εις την κατάστασιν ταύτην υπό της Βενετικής Κυβερνήσεως, ήτις εμίσει ή εφοβείτο τοεκπολιτισμ’ο των, και την καλλιέργειαν του πνεύματος αυτών1. Είναι απαραίτητον ένεκα της λυπηράς καταστάσεως, εις ην ευρίσκεται, διαφθείρεται, αποκτηνούται η νεολαία, μοναδική ελπίς της Επτανησιακής ελευθερίας. Είναι απαραίτητον ένεκα της ανάγκης εις ην ευρίσκεται η πολιτεία,1. …Ενταύθα ο Μοτσενίγος αναφέρεται εις τας ενεργείας του κλήρου υπέρ των επαναστατικών ενεργειών των λαϊκών τάξεων κατά της αριστοκρατίας, αποτέλεσμα των οποίων υπήρξεν η σύστασις της Εντίμου Αντιπροσωπείας.

Σελ.229,230, 231, 232,   όπως ανευρίσκη μεταξύ των τέκνων της αξίους και τίμιους υπαλλήλους, οίτινες θα εξυπηρετώσιν αυτήν, εις τας διαφόρους υπηρεσίας της διοικήσεως, της στρατιωτικής υπηρεσίας, των εμπορικών σχέσεων.Το ίδρυμα τούτο ζητείται υπό του λαού, όστις πτωχός, άξεστος και βάρβαρος, δεν αισθάνεται εαυτόν εις κατάστασιν να επιδιώξη εν αναλογία και εν αρμόζοντι μέτρω την απολαβήν των δικαιωμάτων του πολίτου, διότι ητόνισεν ένεκα της εγκαταλείψεώς του υπό των προκατόχων κυβερνήσεων, αλλ’ είναι εις θέσιν να εννοή ότι ένεκα της εγκαταλείψεως ταύτης απολαμβάνει μόνον αμάθειαν, ήτις τον ταπεινώνει και τον υποβιβάζει.Η άποψις αύτη των πραγμάτων τιθεμένη προ της σημερινής καταστάσεως υπαγορεύει την ταχίστην λήψιν μέτρων προς σύστασιν δημοσίας εκπαιδεύσεως, προς παρηγορίαν και ανακούφισιν του λαού, προς όφελος της πολιτείας, διότι είναι ψευδής η αρχή, ότι τότε μόνον οι λαοί είναι ήσυχοι και ειρηνικοί, όταν ζώσιν εν τη σκοτία και τη αμαθεία.Όθεν επείγομαι να υποβάλω το σχέδιον επί του οποίου η Κυβέρνησις θα ηδύνατο να φθάση αμέσως εις τον σκοπόν της πραγματοποιήσεως του ιδρύματος τούτου. …..

Σελ. 245 Την 8ην Σεπτεμβρίου 1…... Η αδράνεια της Γερουσίας, η οποία εδικαιολογείτο με την έλλειψιν πόρων, ηνάγκασε τον πληρεξούσιον Γεώργιον Μοτσενίγον να επέμβη εκ νέου. Την 18ην Νοεμβρίου 1804 απευθύνει προς την Γερουσίαν την κατωτέρω διακοίνωσιν, της οποίας η σύνταξις, και εις την περίπτωσιν αυτήν, θα ανήκει εις τον Καποδίστριαν.,

246, Αριθ. 143 18/30 Νοεμβρίου 1804.Επιθυμία μου είναι να έχη επί παντός ζητήματος την πρωτοβουλίαν η Γερουσία, ευρίσκομαι όμως εις την ανάγκην να επιστήσω την προσοχήν αυτής επί ζητήματος υψίστης σημασίας, του ζητήματος της Δημοσίας εκπαιδεύσεως.Επί τούτου, προσωπικώς ανεμίχθην, διότι τούτο υπεσχέθη η Γερουσία εις τον λαόν και εις την Α.Μ. τον Αυτοκράτορα. Ένεκεν ελλείψεως χρημάτων τα σχολεία δεν συνεστήθησαν, αλλά τούτο οποίαν εντύπωσιν θα προξενήση εις την κοινήν γνώμην και εις το Εξωτερικόν, εν ω είναι γνωστόν, ότι εψηφίσθησαν νόμοι και η Επτανησιακή νεολαία υστερεί των αγαθών της μαθήσεως, ήτις μόνη δύναται να καταστήση αυτούς ωφελίμους εις την Πατρίδα. Λυπούμαι διά τούτο πολύ μάλλον καθόσον τα μέσα προς τον σκοπόν τούτον εξηυρέθησαν και δεν απομένει ει μη μόνο η εκτέλεσις.Κατάπληκτος, προ της αργοπορίας ταύτης, ήτις είναι εναντία εις τας βλέψεις της Αυτοκρατορικής μου Αυλής, εναντία εις τας επισήμους υποσχέσεις και επαγγελίας της Γερουσίας και των πολυτιμωτέρων ευεργετημάτων του Έθνους, το οποίον δέον να στηρίξη τας ελπίδας του επί των καλών και ανεπτυγμένων ιδιοφυών της αυξανούσης νεότητος, καταδικασμένης ήδη εις αργίαν, ήτις την εκροχιάζει και την διαφθείρει. Κατ’ ακολουθίαν θα εμεμφόμην εμαυτόν εάν ήθελον τηρήση σιωπήν, βλέπων διαρκώς αναβαλλομένην την ίδρυσιν των σχολείων μετ’ αγωνίας αναμενομένων. Ως είναι γνωστόν εις εμέ και την εκλαμπροτάτην Γερουσίαν διδάσκαλοι Ελληνικών εν μέρει υπάρχουσι και εν μέρει είναι εύκολον να τους προσλάβωμεν. Όσον διά τους άλλους η Ιταλία θα ηδύνατο να προμηθεύση.Θα επιμένω λοιπόν διά την άμεσον συστηματοποίησιν του σχολείου, εν εναντία όμως περιπτώσει μετά λύπης μου ειδοποιώ την Εξοχωτάτην Γερουσίαν, ότι θα αναγκασθώ να καταστήσω γνωστόν εις την Αυτοκρατορικήν Αυλήν την περαιτέρω βραδύτητα, επί ζητήματος, το οποίον επιφέρει τόσην ζημίαν, παρά τας πολιτικάς βλέψεις της Νομοθετικής Συνελεύσεως και τας επαγγελίας αίτινες εδόθησαν εις την Α.Μ. τον Αυτοκράτορα προστάτην της Πολιτείας καθώς και των συμφερόντων αυτής.

ΚΟΜΗΣ ΜΟΤΣΕΝΙΓΟΣ

Σελ.253, Οι δύο εκπαιδευτικοί Ιδρωμένος και Περραιβός δεν δύνανται να συντηρηθούν με τον μηνιαίον μισθόν των 20 ταλλήρων. Περί τούτου είμαι πεπεισμένος, διότι κάθε μήνα προστρέχουν, ίνα λάβουν προκαταβολικώς τας αμοιβάς των, και είναι οφειλέται μου κάποιου μικρού χρηματικού ποσού, το οποίονυπεχρεώθην να δανείσω εις αυτούς. Η A. Ε. ο κόμις Μοτσενίγος, κατεχόμενος υπό της ιδίας πεποιθήσεως, τους ενίσχυσε αρκετάς φοράς. Εξ άλλου ουδείς αγνοεί ότι τεσσαράκοντα τάλληρα τον μήνα δεν δύνανται να επαρκέσουν διά την συντήρησιν δύο οικογενειών, και οικογενείας έχουν και οι δύο εκπαιδευτικοί. Κορφοί, 4 Ιανουαρίου 1806 Επιθεωρητής της δημοσίας σχολής της Τενέδου ……ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

Σελ.290. Κύριε,Βεβαιώ την λήψιν των βιβλίων και αποστέλλω το συνημμένον αντίγραφον του καταλόγου μετά του σχετικού συνοδευτικού εγγράφου. Πρόκειται διά βιβλία, τα οποία φυλάσσονται εις την δημοσίαν βιβλιοθήκην. Θα ήτο χρήσιμον να καθορίση την χρήσιν αυτών κανονισμός τις, άνευ του οποίου εγώ, υπό την ιδιότητα του επιθεωρητού, δεν δύναμαι να τα χρησιμοποιήσου. Διότι δεν έχω εξουσιοδότησιν και εφ’ όσον δεν λαμβάνω τοιαύτην, θα τα θέσω υπό φύλαξιν, έχων προηγουμένως εκδώσει την σχετικήν απόδειξιν διά της οποίας καθίσταμαι προσωπικώς υπεύθυνος. Επειδή έχω ασχοληθή ιδιαιτέρως με σχολικά ζητήματα, θα δυνηθώ, όταν μου ζητηθή υπό της Γερουσίας, να παρουσιάσω τας απόψεις μου επί του θέματος, επί της χρησιμοποιήσεως δηλονότι των βιβλίων αυτών, ίνα αύτη εξασφαλισθή πάντοτε εύχρηστος και εις μόνιμον πλαίσιον.

 

 Οι δύο αυτοί Έλληνες, κατά την μικρή διάρκεια της Επτανήσου Πολιτείας, είχαν να αντιμετωπίσουν την Βενετσιάνικη πολιτική που στηρίζονταν στους τίτλους ευγενείας τους οποίους ασύστολα παρείχε, παραχωρώντας και γη και από την άλλη μεριά την ασυδοσία των Γάλλων Δημοκρατικών που διέλυσαν κάθε δημόσια δομή του κράτους. Θεωρώντας Καποδίστριας και Μοντσενίγος ότι ο λαός εκτός από την προέλευση και την θρησκεία ήταν ανίκανος να καταλάβει έννοιες όπως Δημοκρατία, φιλελευθερισμός κ.λ.π. έδωσαν την προσπάθειά τους στη μόρφωση. Το πρώτο (έστω και μερικώς) αυτόνομο κρατίδιο σε ελληνικά εδάφη, με τους αντιπροσώπους του έβαλε τις ρίζες για την απελευθέρωση από την αμορφωσιά. 

Ο Γεώργιος Μοντσενίγος έμεινε στα νησιά, τα οποία και ουσιαστικά κυβερνούσε, παρά  την ύπαρξη κυβερνήσεως, ως το 1807. Παντρεύτηκε στην Κέρκυρα τις 7 Ιανουαρίου 1807 με μεγάλη επισημότητα την κόρη του ιατρού και Γραμματέα της Ιονίου Βουλής Ιωάννη Αρμένη, Ελένη η οποία άφησε μετά τον θάνατό της όλη της την περιουσία για την μόρφωση των παιδιών της Κέρκυρας καθότι όπως είδαμε σκοπός ήταν η καλλιέργεια του λαού

Μετά την αναχώρησή του από την Κέρκυρα ο Μοτσενίγος επανήλθε στη ρωσική πρεσβεία της Φλωρεντίας, απ’ όπου συχνά ταξείδευε στη Ρωσία. Ο Καποδίστριας γράφει:

Η ανατροπή λοιπόν, η καταπνίξασα την Ιόνιον Πολιτείαν εις τα σπάργανα αυτής, όχι μόνον δεν απεθάρρυνε τους Έλληνας, αλλά και έτι πλέον συνεκέντρωσε τας ελπίδας αυτών επί της Ρωσσίας. Συμμεριζόμενος δε το αίτημα τούτο ο πατήρ μου, μετ’ αυτού δε και οι μάλλον ισχύοντες εν ταις Νήσοις και εν Ελλάδι άνδρες, εθεώρησαν την γενομένην μοι τω 1808 πρόσκλησιν του να απέλθω εις Ρωσσίαν ως τον άριστον οιωνόν διά το μέλλον της εγκαταληφθείσης πατρίδος των.Απ’ εμού εξηρτάτο ν’ ακολουθήσω τον Ρωσσικόν στρατόν, καθ’ ον χρόνον ούτος εγκατέλειπε τας Νήσους, αφού οι αρχηγοί αυτού προέτρεπόν με προς τούτο…..  έζησα ησύχως εν Κερκύρα περί εν έτος μέχρι της στιγμής, καθ’ ην ο κόμις Ρουμιάντσεφ9, Καγκελλάριος της Ρωσσικής Αυτοκρατορίας, μοι ανήγγειλε δι’ εγγράφου του10, ότι η Α. Μ. ο Αυτοκράτωρ Αλέξανδρος με ωνόμασεν ιππότην του παρασήμου της Αγίας Άννης β΄ τάξεως, και ότι η Αυτού Μεγαλειότης διέταξε να μοι αποσταλούν τα οδοιπορικά έξοδα, όπως αναχωρήσω εις Ρωσσίαν και διορισθώ εις το Υπουργείον των Εξωτερικών.(10) 

Είναι εμφανέστατη η επίδραση του Γεωργίου Μοντσενίγου στο να σταλεί η πρόσκληση του Καποδίστρια από τη Ρωσία…., καθ’ ον χρόνον ούτος εγκατέλειπε τας Νήσους, αφού οι αρχηγοί αυτού προέτρεπόν με προς τούτο…..

 Το 1825 ο Μοντσενίγος εκλέγεται τακτικό μέλος της Ελληνικής Κοινότητας της Βενετίας και συμμετέχει ενεργά στις υποθέσεις και τα προβλήματα της παροικίας. Το 1837 εκλέγεται παμψηφεί πρόεδρος της Κοινότητας, αλλά δεν δέχεται την εκλογή του με τη δικαιολογία ότι δεν έμενε μόνιμα στη Βενετία. Αυτό όμως δεν τον εμπόδισε να γίνει χορηγός της Κοινότητας και της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου, με τη διαθήκη του δε να αφήσει στην εκκλησία και στη Φλαγγίνειο Σχολή 40.000 ιταλικές λίρες. Πέθανε στη Βενετία στις 7 Μαΐου 1839 στο παλάτσιο Φίννι και ενταφιάστηκε μέσα στην εκκλησία του Αγ. Γεωργίου.

-------------------------------------------------------------

• Ε. Λούντζης, Della Repubblica Settinsulare, Βολωνία 1863,
• Ο.π.
• Ο.π.
• Ιστορία των Ιονίων Νήσων. Γερασίμου Μαυρογιάννη Β!τόμος σελ 21
• Γεώργιος Κραμπελιάς. Ι! Διεθνές Πανιόνιο Συνέδριο
• Ε. Λούντζης, Della Repubblica Settinsulare, Βολωνία 1863
• Παύλου Λάμπρου Μετάλλια, Νομίσματα και ντοκουμέντα της ΕΠΤΑΝΗΣΟΥ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ(21 Μαρτίου 1800 έως τις 8 Ιουλίου 1807)
• Ανδρέου Υδρωμένου. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ σελ.107
• Αρχείο Καποδίστρια Α! τόμος
• Αρχείο Ιωάννου Καποδίστρια, τ. Α΄ Προς την Α. Μ. τον Αυτοκράτορα ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΙΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ MOΥ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΑΠΟ TOΥ 1798 ΜΕΧΡΙ TOΥ 1822 σελ.3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ισαβέλλα Αλμπρίτζι Θεοτόκη

Το νησί της Κέρκυρας ήταν μέρος της Δημοκρατίας της Βενετίας. Για την ένδοξη αυτή θαλάσσια δύναμη τα μέρη που αυτή κατείχε στο Ιόνιο και το Αιγαίο δεν ήταν αποικίες, αλλά επαρχίες.

Η Ισαβέλλα γεννήθηκε στην Κέρκυρα τις 16 Ιουνίου 1760[1].Πατέρας της ήταν ο Κόμης Αντώνιος Θεοτόκης και μητέρα της, η κοντέσα Νικολέττα Βέγια.

 

 

Ήταν από μια οικογένεια Κερκυραίων ευγενών, με αξιόλογα πλούτη. Θείος της από την πλευρά  του πατέρα της, ήταν ο Κόμης Σπυρίδων Θεοτόκης, Διοικητής του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ(2), πρίγκιπας και πρόεδρος της Επτανησιακής Δημοκρατίας.

Επειδή δε από τη φύση της ήταν προικισμένη όχι μόνο με τα προτερήματα της λαμπρής καταγωγής και φυσικής ομορφιάς, αλλά και με πολλά ηθικά και πνευματικά προτερήματα καθότι από μικρή ηλικία έδειχνε μεγάλο ζήλο για τα γράμματα, οι γονείς της παρείχαν όλα τα εις την Κέρκυρα εφικτά μέσα για μόρφωση, την οποία έλαβε με διδασκάλους τους καθολικούς  αβάδες.(3)

)Στα δεκατέσσερα της χρόνια ερωτεύτηκε τον 26χρονο ευπατρίδη Ντομένικο Πιτζαμάνο, αξιωματικό του ναυτικού, ευγενή και άσωτο. Ο ναύαρχος αυτός ήταν  ο πρώτος νεανικός έρωτας της όμορφης Ισαβέλλας.

Σίγουρα η «καρδιά» της ήξερε να επιλέγει, για τον εαυτό της,  έτσι ώστε να μη ανταποκρίνεται στις καταστάσεις που δημιουργούσε η οικογένεια και η Κερκυροβενετική κοινωνία.

Tο 1776 σε ηλικία δέκα έξι ετών αναγκάστηκε από τη μητέρα της να παντρευτεί τον ευπατρίδη μεγαλέμπορο Βενετσιάνο Carlo Antonio Marin sopracomito σε γαλέρα της Ενετικής Δημοκρατίας .Ο Carlo Antonio Marin   ήταν λόγιος και διαπρεπής  στη συγγραφή. Για τις γυναίκες της ελίτ σήμαινε σύναψη γάμου σε πολύ νεαρή ηλικία προκειμένου η οικογένεια να εξασφαλίσει τις απαραίτητες συμμαχίες με άλλες ισχυρές οικογένειες της πόλης και να διασφαλίσει την προστασία της τιμής της νεαρής θυγατέρας. Ο Marin έγινε γνωστός από δύο έργα του «παρ’ Ένετοΐς εμπορίας» και το «παρά Φοίνιξι εμπορίας». Υπήρξε μέλος του Ateneo Veneziano στη Βενετία και του Ελεγκτικού Ιταλικού Γυμνασίου των Λογίων, λαμβάνοντας διάφορα υψηλά αξιώματα. Διορίστηκε Γενικός Διευθυντής των στη Βενετία Αρχείων και ακολούθως μέλος του Συμβουλίου των Τεσσαράκοντα.

Ο γάμος έγινε από τον καθολικό Αρχιεπίσκοπο Canassoni.Ο αδελφός της Ιωάννης κι άλλοι παρόντες θυμούνται το κλάμα της νεαρής Λίζας κατά την διάρκεια της τελετής.

Ο πατέρας της ήθελε να αφήσει το κορίτσι να μεγαλώσει φυσιολογικά περνώντας την εφηβική της ηλικία όμως, χωρίς να το γνωρίζει ούτε κι ο ίδιος, η Βενετία ήταν η πόλη που θα την δέχονταν και θα την αναδείκνυε .

Η  μητέρα της Νικολέτα, που είχε Βενετσιάνικη καταγωγή,  ποθούσε και επέβαλε η κόρη της να πάρει άμεσα έναν στρατιωτικό Βενετό, χωρίς την δική της συγκατάθεση. 

Στην γαλέρα που ταξίδευε με τον σύζυγό της για τη Βενετία,  γνώρισε τον νεαρό Sebastiano Salimbeni, o οποίος ήταν ενθουσιώδης  με τον Ρωμαίο ιστορικό Τάκιτο  για τον οποίο μιλούσε νύκτα και μέρα και  έτσι της δόθηκε η ευκαιρία συνομιλώντας μαζί του να μάθει νέα πράγματα.

Όταν το 1776 η δεκαεξάχρονη  κερκυραία Ισαβέλλα βρέθηκε σε ένα μεγάλο θέατρο στη Βενετία, νόμιζε πως ζούσε ένα όνειρο.Oι σκηνογραφίες, με την ατμόσφαιρα του εσωτερικού και των παρευρισκομένων, ήταν αυτές που ταίριαζαν απόλυτα με τις ζωγραφικές που είχαν φτιάξει οι Pietro et Alessandro Longhi και ο Francesco Guardi. Οι ηθοποιοί ήταν ιππότες με περούκα και οι γυναίκες με κρινολίνα και μια απέραντη σκηνή, με σαλόνια το θέατρο κουλτούρας-ακαδημαϊκά, θεωρεία μασόνων και  θεατές τα πιο φημισμένα πρόσωπα των Ευρωπαϊκών τεχνών

Τις 3 Ιανουαρίου 1777 απόκτησε ένα παιδί που ονομάστηκε Gianibatista και τα πρώτα χρόνια ασχολήθηκε με το μεγάλωμα του. Ο Marin  πήρε διάφορες προαγωγές στο στρατό και η γυναίκα του ήταν υποχρεωμένη να τον ακολουθεί.

H Βενετία την εποχή αυτήν ήταν λαμπερή . Ενθουσιώδης ο τόπος με τον διαφωτισμό, τον νεοκλασικισμό, έκθαμβος από την Γαλλική επανάσταση και τα πρώτα χρόνια o Ναπολέων γελούσε με τον G.Baffo   και το G.Casanova. Ήταν η πόλη των κυριών, των λιμοκοντόρων και των ευγενών, των σαλονιών και του μασονισμού.

  H Κερκυραία, λόγω της ζωηρότητας, τις χάρες και το ιδιόρρυθμο ήθος της, διψασμένη για αγάπη, ζωή και γνώση, σε λίγο χρονικό διάστημα έγινε μία από τις διάσημες πρωταγωνίστριες του μοναδικού περιβάλλοντος της πόλης. Η νεαρή Ελισάβετ ξεκίνησε παρακολουθώντας τα φιλολογικά «σαλόνια», μελετούσε, ενημερώνονταν από τις εκδόσεις και τα περιοδικά, ανανέωνε φιλίες, γνώριζε «ανθρώπους που μετρούσαν» και καλλιτέχνες. Και η «Lisa la bella” θα γίνει για όλους Ισαβέλλα.   Άλλες φράσεις γι’ αυτήν που δόθηκαν από θαυμαστές της ήταν: « La bella,la saggia,la divina, la donna ugualmente favorite dale Muse e dale Gracie»,»”Termina” “Bettina”.  Ο Ugo Foscolo στο ποίημα του Ortis “Laura”κ.α.

Γνωρίζοντας την αρτίστα περιγράφει: «Πόσες και πολύ μαύρες βλεφαρίδες. Βαθειά και αφρώδη μάτια, πρόσωπο και  σώμα μιας απερίγραπτης ευθύτητας. Ένα εκθαμβωτικό χαμόγελο, στολισμένο με δύο λακκάκια στα μάγουλα, σε ροζ χρώματα».

Ένας στενός φίλος του Marin  ο Lauro Quirini,  είχε θείο του τον Angelo Quirini.

Angelo Quirini

Κάτοψη της βίλας  Altichiero του Angelo Quirini

Πρόσωπο που με την ισχύ του, την νοημοσύνη, την πολύ μεγάλη μόρφωση του  για την εποχή του και τις εκδηλώσεις του, ήταν ένα από τα μεγάλα ονόματα στη Βενετία. Είχε μάλιστα φυλακιστεί και για τις απόψεις του. Επιστρέφοντας από ένα ταξίδι που έκανε ο Quirini για να επισκεφτεί τον Βολταίρο γνώρισε την Ισαβέλλα. Μετά από αυτή τη συνάντηση και με τις λογοτεχνικές της φιλοδοξίες, το ταλέντο ως λαμπρή συνομιλητής είχε πλέον  πρόσβαση στο αποκλειστικό, ιδιαίτερα πολιτιστικό, σαλόνι του γερουσιαστή Angelo Quirini στη βίλα του στο Altichiero, κοντά στην Πάντοβα, στο San Moise. Το σαλόνι αυτό έγινε γνωστό παράδειγμα στην Ευρώπη σαν ένα σημείο συνάντησης για τους διανοούμενους.4

 

Μέσα σε αυτές τις γνωριμίες ήταν και δύο από τις μεγαλύτερες λογοτεχνικές προσωπικότητες. Του Ippolito Pindemonte(7) και του Melchior Cesarotti.(8) Χρησιμοποίησε σιγά-σιγά τις γνώσεις της για την τέχνη, που μέχρι εκείνη τη στιγμή είχε μάθει, για να βοηθήσει και τους αδύναμους ανθρώπους που βρίσκονταν πολύ κοντά της με ένα τρόπο λογικής συζήτησης. Eκτός  την ομορφιά  και τη νεότητά της, είχε την ικανότητα να απομακρύνει από δίπλα της τους αδαείς με την δική τους θέληση.  H μεγάλη Γαλλίδα πορτρετίστα ζωγράφος Le Brun (9) πασίγνωστη σε όλη την Ευρώπη, στη Βενετία ανέφερε όταν έκανε το πορτρέτο της Ισαβέλλας «…συνάντησε σε ένα και το αυτό πρόσωπο την Ελληνική φινέτσα, το Ιταλικό πάθος, την Γαλλική ευγένεια και αισθάνθηκε την έλξη να αγαπήσει αυτή τη γλυκιά ύπαρξη. Θα μπορούσε με τις ώρες να την ζωγραφίζει και να επικεντρωθεί στα μοναδικά της μάτια μα ήταν αυτό το ποίημα που έβγαινε από μέσα της, που θα έπρεπε να πάρει την απόφαση για να το αποδώσει»

Εκτός του πορτρέτου της Le Brun υπάρχουν και δύο άλλα έργα στην Βενετία ένα έργο της προσωπογράφου Maria Cosway(5)  και του Αβά Bini. Επίσης υπάρχει και μαρμάρινη προτομή έργο του διάσημου γλύπτη Comolli η οποία έγινε κατ’ εντολή του φίλου της οικογένειας Albrizzi,Treves de Bonfil πλουσιότατου εβραίου εμπόρου και η οποία σώζεται στους κληρονόμους του.(11)

Στην γλυπτική θαύμαζε τα ελληνικά καλλιτεχνήματα και σ’ ένα ταξίδι της στο Λονδίνο, της δόθηκε η δυνατότητα  να θαυμάσει τα έργα του Παρθενώνα που  εκείνα τα χρόνια μετέφερε ο λόρδος Έλγιν από την Αθήνα. H Ελληνική  καταγωγή της είχε επίδραση επάνω της και την οδήγησε σε όλα της τα έργα. Αυτή θεωρείτο ο πιο μεγάλος εκφραστής του Ευρωπαϊκού Νεοκλασικισμού. Θαύμαζε μετά το 1770,  τα αγάλματα που προήλθαν από την νέα τάση στη Βενετία ,  όπως:  «Ορφέας και Ευρυδίκη», «Απόλλων», «Ο Δαίδαλος και ο Ίκαρος» στη Ρώμη και μετά το 1780, τα μνημεία των παπών Clemente XIII και XIV, της Maria C. D’ Austria, του V.Alfieri , της Μ.C. Stuard και στη συνέχεια τις συνθέσεις «Έρωτας και ψυχή» και «Ήβη». Κατά τη διάρκεια της περιόδου του Ναπολέοντα θυμόταν τα αγάλματα του «Paolina Borghese Bonaparte» «Νικήτρια Αφροδίτη», «Ο αυτοκράτορας Ναπολέων». Ενδιαφέρον είχαν και τα τελευταία έργα «Οι τρεις χάριτες» και « Ο κοιμώμενος Ενδυμίων».

Μετά το πορτρέτο μια σειρά από ποιήματα γράφτηκαν γι’ αυτήν κι εκδόθηκαν από τον διευθυντή του μουσείου του Λούβρου Denon,  σε ένα βιβλίο με την ονομασία  «L’originale e il ritratto”( Το πραγματικό και το πορτρέτο) Εκεί οι ποιητές Denon,Bertola, Ippolito Pindemonte,Franjoja, Caserotti,Pagani-Cesa,Zaramellino, Sibilato, Lamberti, Giovanni Pindemonte και Don Gasparo Mollo ύμνησαν την Κερκυραϊκή γυναικεία παρουσία στα σαλόνια τους.

Όλο και απομακρύνονταν από τον σύζυγό της. Το 1786 του γράφει «…Η καρδιά σου  πλήττεται από μνηστήρες σε ένα απόκρημνο γκρεμό, διαρκώς πρέπει να αγνοηθούν τα κύματα που έρχονται και να διακοπεί η ενέργεια αυτή, χωρίς λόγο… είναι αλήθεια, εγώ δεν κατακτήθηκα από εσένα λόγω έρωτα, εντούτοις εγώ κέρδισα εμένα, τον χαρακτήρα μου, για να προσφέρω σε σένα όλη μου την προσοχή, πιστεύω να γίνεις άξιος, να γίνεις έντιμος σαν ένας καλός σύζυγος και φίλος».

 Την 1^η Ιουνίου 1793 ο Ευγενής Marin  διορίστηκε Provveditore στην Κεφαλονιά και την Ιθάκη, για εικοσιτέσσερις μήνες θέλοντας να πάρει μαζί του και την γυναίκα του. Η Ισαβέλλα όμως αγαπούσε τη ζωή της στη Βενετία και δεν ήθελε να απομονωθεί σε ένα νησί. Διαφορές κι έντονες διαμάχες υπήρχαν μεταξύ του ζευγαριού. Προσπάθεια έγινε για μια ενδιάμεση λύση, η οποία ήταν ο γιος τους Giambattista  να παρακολουθήσει το Σεμινάριο του Treviso και η Ισαβέλλα να μείνει μαζί του. Ο καιρός πέρασε και ο Marin έφυγε τελικά μόνος. Οι επαφές μεταξύ του ζευγαριού γίνονταν πιο αραιές . Τελικά η Ισαβέλλα πήρε μια απόφαση. Παρουσιάστηκε στο εκκλησιαστικό δικαστήριο της Κέρκυρας, ζητώντας από τον επίσκοπο να βρει ένα τρόπο προκειμένου να χωρίσει. Η απάντηση του επισκόπου   στις 7 Ιανουαρίου του 1795 ήταν πως  δεν υπήρχε λόγος  να δικαιολογήσει το διαζύγιο. Η Ισαβέλλα δεν πτοήθηκε από αυτό και χρησιμοποιώντας την δικαιοδοσία ενός φίλου, του Pietro Pesaro, πρεσβευτή της Βενετίας στη Ρώμη  ο οποίος απευθύνθηκε στον πάπα  Pio VI με μία συνοπτική απόφαση ο επίσκοπος του Belluno απορρίπτει  την απόφαση του επισκόπου Κερκύρας αποδεχόμενος την αίτηση της Ισαβέλλας με το εξής σκεπτικό : Σύμφωνα με τις αρχές του, είναι άκυρη η ατελής ιεροτελεστία γιατί πρέπει να είναι ελεύθερη και απαραίτητη η κανονική συναίνεση της  ευγενούς  γυναίκας Isabella και για άλλες αιτίες που καλύτερα και πιο διάχυτα εκφράζεται η ίδια της η κρίση.

Η απόφαση αυτή πρέπει να στηρίχθηκε στο ότι η μητέρα της  επέβαλλε τον σύζυγο Marin και έτσι επέφερε βία στην καρδιά της κοπέλας.

Την απόφαση αυτή δεν την δέχτηκε ο Marin και ορίστηκε δεύτερο δικαστήριο στη Πάντοβα όπου αποστολικός δικαστής ορίστηκε ο Monsignor Arnaldo Speroni degli Alvarotti, Επίσκοπος της Αδριατικής και o οποίος επιβεβαίωσε τη θέση του επισκόπου του Belluno και έτσι δόθηκε το διαζύγιο.

Βέβαια εδώ προκύπτουν δύο θέματα. Η ταχύτητα που πάρθηκε η απόφαση του ιερατικού δικαστηρίου αλλά και ο χωρισμός για ένα ζευγάρι που έζησε 19 χρόνια μαζί και επί πλέον υπήρχε ένα μεγαλωμένο αγόρι.

Η Ισαβέλλα  χωρισμένη πλέον στην Βενετία ξαναβλέπει τους φίλους της, αλλά για μεγαλύτερη σταθερότητα και για να ξαναμπεί με ασφάλεια στην κοινωνία καλεί κοντά της  τον πατέρα της  ο οποίος δεν είχε καμία αντίθεση για το διαζύγιο, γνωρίζοντας καλά ότι με τη σιωπή του οδήγησε το παιδί του να θυσιαστεί.

Η Ισαβέλλα πέρασε από διάφορα φλερτ μα όλα χωρίς συνέχεια. Γνωστός του Marin ήταν ο Giuseppe Albrizzi, τον οποίο είχε συστήσει στην γυναίκα του. Αυτός ήταν ένας ικανότατος και αγαπητός άνθρωπος. Όλοι τον σέβονταν και τον εκτιμούσαν. Τον επόμενο χρόνο τις 28 Μαρτίου του 1796 παντρεύτηκε  τον Κόντε  Giuseppe Albrizzi, άνθρωπο πολύ πλούσιο, o οποίος προέρχονταν από μια πολύ παλιά οικογένεια και είχε στην κατοχή του ένα περίφημο παλάτι στο S. Aponal στη Βενετία.

Ο γάμος τελέστηκε με μυστικότητα στη Βενετία καθότι τα αδέλφια του ήθελαν να μείνει άγαμος  για να μη μοιραστεί η περιουσία .Κανείς δεν γνώριζε για το γάμο αυτό. Ο Albrizzi λόγω της θέσεως του, (ήταν δικηγόρος κι  εκφραστής της Μασονίας αλλά και γραμματέας μιας ξακουστής Στοάς,) πέτυχε να εισέλθει στο Συμβούλιο των Δέκα και να γίνει ανακριτής του κράτους. Πολλοί από τους φίλους της ήταν μασόνοι και η ίδια εάν όχι προσκολλημένη, ήταν πολύ κοντά.  Ο φίλος της Ippolito Pindemonte, στα γράμματά του την αποκαλούσε Ternira που στη μασονική διάλεκτο σήμαινε «Ο Φωτισμένος, ο Σοφός, ο Κρυφός». Από το σαλόνι της ο Ippolito άρχισε να εκφράζει τις ιδέες του για το νεοκλασικισμό.

Ippolito Pindemonte 

Μετά το γάμο με τον ζάπλουτο Albrizzi, έκανε ταξίδια, γνώρισε ανθρώπους και συνομίλησε με πολύ ενδιαφέρουσες προσωπικότητες.

Τον Απρίλιο του 1796 έκανε ένα ταξίδι στην Ιταλία, με τον πατέρα της και το δάσκαλο Sebastiano Salimbeni. Επισκέφτηκε τη Πάντοβα, την Φεράρα, την Μπολόνια, την Τοσκάνη και κατέληξε στη Φλωρεντία. Μαγεμένη από το τοπία και τα έργα τέχνης της Φλωρεντίας, έγινε δεκτή και στην αυλή του Δούκα. Στη Ρώμη και τη Φλωρεντία επισκέφθηκε τους  λογοτέχνες του τέλους του προηγούμενου αιώνα. Έγινε  φίλη με τον πρόξενο της Βενετίας ιππότη Pesaro, και τους κριτικούς της τέχνης Ennio Quirino Visconti και  Francesconi. Στη Φλωρεντία γνωρίστηκε με τον Vittorio Amedeo Alfieri(12)  το οποίον της τον σύστησε ο Cesarotti.

Στα ταξίδια της αυτά σε όλη την Ιταλική χερσόνησο δημιούργησε  επαφές με τους πλέον επίσημους και διακεκριμένους, όχι μόνο στην παιδεία αλλά και αξιωματούχους  πράγμα που την βοήθησε να επεκτείνει τις γνώσεις της αλλά και τη φήμη της.(13)

Μπορεί να θεωρηθεί η «Έπιστολιμαία διατριβή» προς ύπεράσπισιν της έναντι  του Alfieri, για το Mirra σαν το πρώτο φιλολογικό της έργο.

  Η συναναστροφή  της με ανθρώπους του θεάτρου και οι κρίσιμες συζητήσεις, αποκαλύπτουν την ορθότητα για την λογοτεχνική απόφασή της να γράψει τα «Πορτρέτα».

Η διακριτική κομψότητα των σελίδων που περιγράφουν το ταξίδι της, δείχνει ότι προορίζονταν να διαβάσει πολύ, ώστε να βρει το κατάλληλο έδαφος  να  αναπτύξει  το σκοπό αυτό. (14)

Στις 12 Ιουνίου του 1796 βρίσκεται στη Πάντοβα κι αμέσως μετά φεύγει για την Βενετία. Το καλοκαίρι μένει στη βίλλα Albrizzi στο Terraglio ( περίπου 50 χιλ. από τη Βενετία.)

Εκεί χτίζει ένα θεατράκι για περίπου εκατό άτομα  το οποίο χρησιμοποιεί και η ίδια ως ηθοποιός αλλά και τραγουδίστρια.

Εν τω μεταξύ, την κατάληψη μέρους της Ιταλίας από τον Ναπολέοντα και την αρπαγή έργων τέχνης για τον πλουτισμό του Μουσείου του Λούβρου την ανέφερε με επιθετικότητα στον Denon, (διευθυντή του Λούβρου) λαμβάνοντας από εκείνον την απάντηση: «Θα ήταν δυσάρεστο η ταραχή που πρόκειται να επέλθει στην Ιταλία να κάνει το ταξίδι σας λιγότερο ευχάριστο.»

Νοιώθουμε την υποχρέωση  να αναφέρουμε μερικά ονόματα ανθρώπων που γνώρισε την εποχή εκείνη, για να δείξουμε τον κύκλο των φίλων της. Ugo Foscolo, Antonio Canova,Vincenzo Monti, Ippolito Pindemonte, Madame de Staël, Johann Wolfgang von Goethe, George Gordon Byron, Walter Scott, Sir William Hamilton,  Conte di Kolovrath, τον υποκόμη του Chateaubriand, τον στρατηγό Marmont, τον πρίγκιπα Hahenzollern,τον Δούκα της Lucca, τον βασιλιά της Baviera κ.α.  Τις ιδιαίτερες σχέσεις της με μερικά από αυτά τα πρόσωπα θα αναλύσουμε εκτενέστερα στην συνέχεια.

Ο επόμενος χρόνος πέρασε με επισκέψεις συγγενών και το ζευγάρι αναχώρησε για το παλάτι των Albrizzi στη Βενετία. 

Τις 26 Αυγούστου 1799 απέκτησε και δεύτερο γιο, που γεννήθηκε στο παλάτι των Albrizzi ,με το όνομα Giovanni Battista Giuseppe. Το επόμενο χρονικό διάστημα ασχολήθηκε με την  το μεγάλωμα και την καλλιέργεια του γιου της.

Υπάρχει κι εδώ μια πρωτοτυπία: Είναι η πρώτη γυναίκα στη Βενετία που έκανε εμβόλιο (Βατσίνα) στο παιδί της που χαϊδευτικά ονόμαζε Πίπι .

Απo το 1811 ο Κόντε  Giuseppe Albrizzi ήταν βαριά άρρωστος όπου και πέθανε λίγους μήνες μετά στην Πάντοβα το 1812.Την περίοδο αυτή   φιλοξενούμενος και για μερικά χρόνια αργότερα  στο παλάτι των Albrizzi  ήταν και ο πατέρας της Ισαβέλλας.

Κατά το χρόνο θανάτου του συζύγου της έγραφε το έργο «Κριτική της σύγκρισης των τριών Μερόπων» το οποίο έμεινε ημιτελές λόγω των οικιακών υποχρεώσεων της και της φιλοστοργίας της προς το παιδί της.

Στο έργο της»Ritratti» ,που  κυκλοφόρησε το 1807 στην Πίζα, μετά από πολλές διορθώσεις και επεξεργασία  αρκετών χρόνων ,η Ισαβέλλα  κάνει 16 αναφορές σε περισσότερο ή λιγότερο γνωστά ονόματα της Ιταλικής λογοτεχνίας. Το έργο αυτό ήταν μια φωλιά από σφήκες. Οι λέξεις των φίλων και λίγες δημοσιεύσεις  ήταν άγριες. O ηγούμενος της Βρέμης υποστήριζε (όπως ανέφερε ο Φώσκολος στον Silvio Pellico, το 1818)  η Θεοτόκη «Είχε την απρέπεια για να περιγράψει την αγέλη των ζώων της». Επίσης ο ίδιος της έγραψε ότι στο βιβλίο δεν είχε καταφέρει να συντάξει τη προσωπική  σχέση τους ως εραστές και φίλοι.  Ο Tommaseo προσδιορίζει την Θεοτόκη «συγγραφέα των γραπτών των φίλων της» και στη συνέχεια «Βιβλιογραφία για να καταμετρηθούν οι λόγιοι».

Μια κοινωνία ανδρική και φαλλοκρατική, όπως η Βενετσιάνικη, δεν συγχωρούσε στη Θεοτόκη το γεγονός ότι κέρδισε σεβασμό, τιμή και τίτλους ευγενείας, με την προσωπική της αξία κι όχι επειδή ήταν γυναίκα του Albrizzi. Εκείνη ήταν πού θέλησε και πήρε το πρώτο της διαζύγιο,  μετέτρεψε το σαλόνι της σε κέντρο κουλτούρας στη Βενετία και την Ευρώπη, στο οποίο οι πλέον ονομαστοί καλλιτέχνες του κόσμου έκαναν τα πάντα για να παραστούν

 

Στο βιβλίο μεταξύ άλλων πορτρέτων είναι και του Vittorio Alfieri, Vincenzo Monti, Antonio Canova, Ippolito Pindemonte, Ugo Foscolo που τους αναλύει μέσα από ιδιοσυγκρασίες ψυχολογικές, φυσιογνωμικές, πνευματικές, χαρακτηριστικές, καλλιτεχνικές και εμπλουτισμένες με τόσα άλλα στοιχεία. Από αυτούς κάποιοι ήταν και εραστές της. Το βιβλίο αυτό είχε άμεσα μεγάλη αναπάντεχη επιτυχία και έγιναν αρκετές επανεκδώσεις προσθέτοντας κάθε φορά και νέα πορτρέτα. Το έργο της αυτό είχε αφιερωθεί στον δεύτερο της γιο τον Giuseppino Albrizzi.

Όμως στο κεφάλαιο ΙΙΙ (δηλ. πορτρέτο Νο 3) κατηγορεί ευθέως τον τρόπο ζωής της Βενετίας και εξυψώνει την πατρίδα της δηλ. την Ελλάδα. Για τον λόγο αυτό  παρουσιάζει την πιο κάτω εικόνα:

Σε αυτήν  υπάρχει στην κορυφή ένα αρχαιοελληνικό ιερό κι ένας σύγχρονος της, στο κάτω μέρος προσπαθεί να σκαρφαλώσει προς αυτό και γράφει:

Παρακολουθήστε το από το κεφάλι μέχρι τα πόδια: γνωρίζετε ήδη. Η φύση δεν είναι ανόμοια από το αδέξιο σώμα που θα σχηματίσει  το πνεύμα, με το οποίο, για να στέψει την ατυχία κάποιων άλλων, του έδωσε επίσης την ζωηρή ικανότητα-λαχτάρα ώστε να λάμψει. Για να λάμψει από τη θάλασσα ένα σάπιο  σώμα που βρωμάει, δεν είναι διαφορετικό από μια αηδιαστική «λάμψη» . Η προσπάθεια, η οποία κοστίζει στους εξαθλιωμένους τα νεύρα τους, είναι για το πνεύμα μια φράση, ένα σύνθημα ακατάληπτο, που λέγεται ανούσιο, και δεν μπορεί να συγκριθεί με ό, τι κοστίζει το χειροκρότημα και το χαμόγελο. Θα πρέπει να παραχωρήσετε μη επαναλαμβάνοντας τα ίδια πράγματα: όμως, δεν απευθύνομαι σε άρρωστες επαναλήψεις? ενώ τίποτα ποτέ δεν διαφυλάττει στο τι λέει η μνήμη σου, και τα νέα σας ζευγαρώματα και πάντα αυτά οι παλαιές κοινοτοπίες, ούτε μπορεί, αν δεν θέλετε, να απεικονιστούν  επιβαρύνοντας και μόνο, έτσι την μνήμη. Μερικά καλά έκανες δείπνα, μερικές επιδείξεις δύναμης και θεωρήθηκε εξυπνάδα (ίσως για εσωτερικό εφησυχασμό και ταπεινώνεσαι αποδεικνύοντας ότι έχεις ο ίδιος επιδείνωση μνήμης. Μερικά καλά φαγητά, ορισμένες συμφωνίες που είχες το ταλέντο να κάνεις (ίσως και αυτό για τον εσωτερικό εφησυχασμό- εξύψωση με τη βοήθεια της δύναμης, και την κατάσταση του πλούτου), εδώ είναι οι πυλώνες πάνω στους οποίους αυξάνεται αυτή την ώρα ο πυγμαίος! και έτσι, αχ πατρίδα μου! έτσι οι άλλοι με πολύ θυμό σε σέβονται.

Πολλοί πίστεψαν ότι το  σκίτσο ήταν του Denon αλλά πρέπει να ήταν από αυτήν την ίδια. Από όλους ήταν αποδεκτές οι κριτικές της για τον Λόρδο Βύρωνα. Η Θεοτόκη κατά τον Giacomo Leopardi…… « Για τον πραγματικό έλεγχο των Ιταλών λόγιων η γυναίκα που εγώ επιλέγω είναι η Θεοτόκη Αλμπρίτζι.»

Λίγους μήνες μετά το 1809 η Ισαβέλλα εκδίδει το βιβλίο της « Opère di scultura e di plastica di Antonio Canova » σε τέσσερις τόμους για το οποίο ο  Foscolo και πάλι της γράφει ότι μιλάει για τα έργα του Canova χωρίς να τα έχει δει. Ο φίλος και πάντα ερωτευμένος Denon της γράφει από το Παρίσι «….έλαβα το βιβλίο σου, έμεινα γοητευμένος από το λαμπρό σου στιλ, από το χρώμα στην διαφορετικότητα των τόνων».

Και αυτό το βιβλίο είχε επιτυχία καταξιώνοντας την Ισαβέλλα στην ιστορία της Ιταλικής φιλολογίας. Έγραψε για τα έργα του μεγάλου γλύπτη διότι αυτός ήταν ο ιδεαλισμός της θεωρώντας ότι επετεύχθη η πραγματικότητα. Τα έργα του  Canova φτιάχνονταν σύμφωνα με τους αρχαίους κανόνες και τα πρόσωπά του ήταν της μυθολογίας της γενέτειράς της Πατρίδας. Έγραψε γι αυτά κάθ΄ αυτά τα έργα χωρίς να αναφερθεί στον καλλιτέχνη κι αυτό γιατί στα γλυπτά του βρίσκονταν αυτή η ίδια, ο ιδεολογικός της κόσμος, η προγονική ψυχή της ράτσας της. Σε αυτό το βιβλίο τα γραπτά της και οι πρωταγωνιστές των αγαλμάτων την κάνουν να ξαναζεί εσωτερικά την δική της Ιθάκη. 

Το σύγγραμμα αυτό επανεκδόθηκε πολλές φορές στη Βενετία,  τη Φλωρεντία και Τοσκάνη το 1809 από τους εκδότες Molini,Landi e Comp, σε διάφορα μεγέθη και σχήματα ενώ  το 1831 ανατυπώθηκε στην Πίζα σε τέσσερις τόμους πληρέστερο από όλες τις προηγούμενες εκδόσεις. Η αξία αυτού του πονήματος φαίνεται  από τις πολλές μεταφράσεις  που έγιναν σε άλλες γλώσσες, αλλά και τις πολλές ανατυπώσεις του. O Ippolito Pindemonte σε δύο επιστολές του προς τον Μάριο Πιέρη το εκθειάζει κι αναφέρει τη μεγάλη επιτυχία του έργου αυτού.

Ο Canova για να την ευχαριστήσει για την έκδοση, της έκανε δώρο το έργο του «η κεφαλή της Έλενας» Ο Λαυρέντιος Βροκίνης ισχυρίζεται ότι έλαβε πρότυπο το κεφάλι της ίδιας, στηριζόμενος στην ελληνική κατατομή της.

Και μερικά γύψινα από τη συλλογή «Ο κύκλος του Σωκράτη»

Η Ισαβέλλα ασχολείται ιδιαίτερα με το «Σαλόνι» της ,με την αλληλογραφία της, με φίλους και ξένους και τη συγγραφή ενός νέου βιβλίου «Vita di Vittoria Colonna(17)”» Το βιβλίο εκδόθηκε το 1815.

Vittoria Colonna

Ας δούμε λοιπόν γιατί η Ισαβέλλα αποφάσισε να γράψει αυτό το βιβλίο.

H Vittoria Colonna(1490-1547) ήταν γυναίκα του Μαρκησίου της Πεσκάρας, Ferante d’ Avalos.Έμεινε χήρα από το 1525 και από εκεί και πέρα έζησε μια ζωή λιτή και μοναχική. Από μικρή έλαβε μια εκλεπτυσμένη εκπαίδευση προσανατολισμένη στις ανθρωπιστικές επιστήμες. Μετά από μια περίοδο κατά την οποία ήταν πολύ συνδεδεμένη με ναπολιτάνικα πολιτισμικά περιβάλλοντα, δαπάνησε το υπόλοιπο της ζωής της σε έργα  φιλανθρωπίας, περιπλανώμενη  σε διάφορες πόλεις της Ιταλίας ενώ μετακινούνταν από το ένα μοναστήρι στο άλλο όπου πήρε εικόνα των παθιασμένων με τις θρησκευτικές διαφορές. Κινούμενη από μια ισχυρή πνευματική ένταση κι αυστηρές απαιτήσεις για μεταρρύθμιση, για κάποιο χρονικό διάστημα μοιράζονταν επίσης τις απόψεις του Juan de Valdés και Bernardino Ochino, οι οποίοι κήρυξαν την μεταρρύθμιση της Εκκλησίας. Στη συνέχεια τους εγκατέλειψε, όταν αυτοί  προσηλυτίστηκαν  στον Προτεσταντισμό. Ακριβώς στα χρόνια της χηρείας η Vittoria έγινε το σύμβολο του πνευματισμού του δέκατου έκτου αιώνα, συνοψίζοντας στην ίδια την Καθολική πίστη και την πλατωνική  φιλοσοφία. Συμμετέχει έντονα στις θρησκευτικές ανησυχίες και την ανάγκη για μεταρρύθμιση και  την ηθική αποκατάσταση της εκκλησίας. Αφιερώθηκε σε μια έντονη ζωή που χαρακτηρίζεται από συνεχή πνευματική και θρησκευτική κρίση. Η ποίηση της Vittoria Colonna είναι η τέλεια έκφραση του αιώνα στον οποίο έζησε, με βαθιά την ένωση του Χριστιανισμού και του Πλατωνισμού. Ερμήνευσε τις ανάγκες και τους προβληματισμούς των διανοουμένων της εποχής και λόγω των φιλοσοφικών αξιωμάτων, οι στίχοι της ήταν διαποτισμένοι με «εύλογο τρόπο» και όχι «πάθος», με μια πειστική δύναμη που προκάλεσε τo θαυμασμό των συγχρόνων της. Είχε μεγάλη αναγνώριση, από τον Μιχαήλ Άγγελο ο οποίος της έδωσε και τον χαρακτηρισμό: “Un uomo in una donna, anzi uno dio, per la sua bocca parla ...” (Michelangelo Buonarroti) δηλ. « Ένας άνδρας μέσα σε μια γυναίκα και ένας θεός που από το στόμα της μιλά…».

 Εκλεπτυσμένη και καλλιεργημένη   έγραψε μια συλλογή εμπνευσμένη από τα ποιήματα του Πετράρχη με τον τίτλο (Il Canzionere)  γνωρίζοντας σε βάθος τη βιογραφία του. Το έργο εκδόθηκε το 1558. Ήταν μια από τις πιο αντιπροσωπευτικές προσωπικότητες της Ιταλικής Αναγέννησης και φεμινίστρια, πριν ο όρος αυτός εμφανιστεί στο λεξιλόγιο. Θεωρούμε πολύ φυσικό η Vittoria Colonna να αποτέλεσε για την Ισαβέλλα   πρότυπο και να έγραψε την βιογραφία της.

Αυτό λοιπόν ήταν ο ηθικός στόχος που καθοδήγησε την πένα της Θεοτόκη, ειδικά στο έργο της «Η ζωή της Vittoria Colonna.») Η ευχαρίστηση της ξαναδιαβάζοντας τη ζωή μιας διάσημης γυναίκας από το παρελθόν, ενισχύεται από μια διαδικασία εξανθρωπισμού, η οποία έχει πολύ θετικές επιπτώσεις για αναχρονιστικές γυναίκες. Αυτό είναι και η αρχή της αποδοκιμασίας μιας παγκόσμιας ιδέας ότι« το ήμισυ της ανθρωπότητας δηλ. οι γυναίκες για αιώνες να μην έχουν λάβει κανένα ρόλο στην μελέτη της επιστήμης και της λογοτεχνίας ». Ο χώρος της γυναίκας προορίζεται από βιολογικές διεργασίες να παραμένει αναλφάβητος ενώ  βρίσκεται στη ρίζα των ακαδημαϊκών έργων όλων των συγγραφέων. Η Luisa Bergalli [iii], αποτελεί σημείο εκκίνησης της Θεοτόκη , σημειώνοντας μια θεματική καθώς και μια χρονολογική συνέχεια. Ο διάσημος συγγραφέας Rota εκτυπώνει τα πιο ενδιαφέροντα αποσπάσματα που είναι εκείνα όπου επανεξετάζει τη σχέση της Colonna με τον Μιχαήλ Άγγελο, που λογοκρίθηκε από βιογράφους του 16ου – 17ου αι. Με βάση τα στοιχεία του Ascanio Condivi, πρώτου βιογράφου του Μιχαήλ Άγγελου και μαθητή του, η Θεοτόκη  λέει «Είμαστε υπόχρεοι στον μαθητή και φίλο του Μιχαήλ Άγγελου Condivi που μας λέει ότι λατρεύει τον Μιχαήλ Άγγελο και τη Μαρκησία της Πεσκάρα. Οδηγήθηκε ο δάσκαλός του,  στην αγάπη αυτού του θείου πνεύματος  κι επεστράφη η  αγάπη του καθώς η Μαρκησία έστειλε πολλές επιστολές προς τον ίδιο, αποκαλύπτοντας ένα καθαρό και τρυφερό πάθος.  Μπορεί αυτό να διαβαστεί  ως ένδειξη της επιθυμίας Θεοτόκη να δικαιολογήσει τις δικές τις βαθιές φιλίες , καθώς και τις διανοητικές και συναισθηματικές σχέσεις στις οποίες η ίδια  ενεπλάκη επί των ημερών της στη Βενετία

Η Ισαβέλλα Θεοτόκη Albrizzi  έζησε σε μια χρονική περίοδο η οποία διακρίνεται από  έντονα ερωτικά  πάθη. Στην πρωτεύουσα είχαν φτάσει επιδράσεις από τους πολιτισμούς του Βυζαντίου, της Ανατολής και της ηπειρωτικής Ευρώπης. Από τον 18^ο αι. οι πολιτιστικές πρακτικές που συνδέονται με την περίοδο του καρναβαλιού στη Βενετία, όπως οι μεταμφιέσεις για τα μελοδράματα,  ώθησαν στην προκλητική συμπεριφορά και την άνευ προηγουμένου «ελευθερία». Αποτέλεσμα η  προσέλκυση ξένων περιηγητών.  Ταυτόχρονα,  παρουσιάζεται  πλούτος αλλά κι αδιαφορία για την αδυσώπητη παρακμή της πόλης. Πολλοί ταξιδιώτες του 18^ου αι., εξιστόρησαν τη γενική ατμόσφαιρα παρακμής που είδαν.

Μετά το πρώτο βιβλίο της με την ονομασία όπως είδαμε «Ritratti » η Ισαβέλλα έβγαλε και δεύτερο τόμο σαν συνέχεια, με πέντε νέες προσωπικότητες. Και τα δύο βιβλία είχαν την επιτυχία του πρώτου.

Στα μέσα του 1817 η Ισαβέλλα  έφυγε για το Παρίσι, μέσω Γενεύης. Εκεί έμεινε πέντε μήνες και γνώρισε την Κα Genlis (22)και τους Cuvier(23)De-Non, Hundbolt .Δεν γύρισε στη Βενετία παρά στο τέλος του ιδίου έτους. Το 1821 επισκέφθηκε και πάλι την Φλωρεντία. Εκεί σχετίστηκε  με την  contessa d’Albany(24) που είχε ένα φιλολογικό σαλόνι στο Lungano όπως και με τους Nicolini(25) και Benvenuti(26) καλοδεχούμενη από όλους.  Ένεκα δε της επιστημονικής και φιλοσοφικής οξύνοιας αυτής, αναδείχθηκε τότε  μέλος πολλών Ακαδημιών και Φιλολογικών Εταιριών, εκτός του στην Βενετία  «Αθηναίου» (Ateneo Veneziano) στο οποίο ήταν μέλος από πολύ καιρό πριν. Εκεί γνώρισε και πολλούς αξιωματούχους μεταξύ δε αυτών και την αρχιδούκισσα Ελισάβετ, πριγκίπισσα Σαβαυδίας, η οποία τίμησε την έξοχη Κερκυραία και την επισκέφτηκε πολύ αργότερα  στον κοιτώνα της, όταν ήταν στο κρεβάτι στα τελευταία της.

Μετά από λίγο καιρό συγκαταλέχθηκε μεταξύ των Κυριών της τάξεως του «Αστεροειδούς Σταυρού» (Croce Stellata)  και   κοσμήθηκε από τον Αυτοκράτορα της Αυστρίας με το παράσημο του Τάγματος. Στην τελετή παρευρέθηκε και ο Λόρδος Βύρωνας.

Το 1833 εκδίδει το τελευταίο της έργο « Πορτρέτο της Giustina Renier Michiel(27)» για το δεύτερο τεύχος του περιοδικού Strenna del Valardi  όπου και προδημοσιεύτηκε.

Giustina Renier-Michiel

 

Τα «Σαλόνια και οι σαλονιέρες»

 

Ο δέκατος όγδοος αιώνας ήταν η ιστορική περίοδος κατά την οποία τόσο στη Γαλλία όσο και στην  Ιταλία, σημειώθηκε  σημαντική πρόοδο από τις  γυναίκες που είδαν την αναγέννηση και την οριστική επιβεβαίωση της ύπαρξης τους στην κοινωνία. Παρ όλη την πρόοδο, ωστόσο, η γυναίκα είχε μεγαλύτερη επιρροή στην τέχνη και τη λογοτεχνία παρά στην πολιτική. Σε πόλεις όπως το Παρίσι και η Βενετία, τα σαλόνια έγιναν πραγματικές ακαδημίες των λογίων αριστοκρατών, όπου συναντιόντουσαν συχνά και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και κάθε βράδυ  μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, άνθρωποι  επιλεγμένοι  ανάμεικτων ομάδων, με πρόθεση να συμβάλουν, με τη μορφή συζήτησης, στη μελέτη και δημιουργία τέχνης και λογοτεχνίας.

Είναι γνωστό ότι το σώμα μας έχει καταγωγή καθαρά φυσική και ότι πρέπει να βιώσουμε τη σωματική γέννηση, αλλά όταν αυτό  γίνει,  από εκεί και πέρα οφείλουμε στον εαυτό μας, την πνευματική γέννηση για να φτάσουμε στις ανώτατες σφαίρες της ανθρώπινης ύπαρξης. Η γυναίκα μέχρι και την εποχή αυτήν που εξετάζουμε, αν και υψηλού εγκεφαλικού δυναμικού όσο και του άνδρα, υποτάχτηκε κατ’ αρχήν στη διαφορά της σωματικής διάπλασης και τάχθηκε από το αρσενικό φύλο στη θέση της προστασίας κι εξυπηρέτησης αυτού , αλλά και των παιδιών, που δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν, εάν και τα δύο φύλα δεν συνευρίσκονταν.

Η μη ένταξη της γυναίκας στη διαδικασία των διοικητικών  σχέσεων και οι απόψεις για τη «γυναικεία φύση» και τον «γυναικείο προορισμό» προσδιόρισαν την κάποια μορφή χαμηλής εκπαίδευσης της. Πολλές ήταν οι περιπτώσεις κατά τις οποίες δίνονταν σ’ αυτήν μια επιλεγμένη γνώση, όπως του να γνωρίζει να παίζει πιάνο και να έχει γνώση της ραπτικής κι αυτό είχε «συμβολική» λειτουργία και αποτελούσε έναν παράγοντα ενισχυτικό της προίκας της. Αντίθετα, η ανδρική εκπαίδευση είχε επαγγελματική και οικονομική λειτουργία και αποτελούσε το μέσο για την κατάκτηση του δημόσιου χώρου και τη δημιουργία ενός καλύτερου οικονομικού μέλλοντος.

Οι πιο πλούσιες οικογένειες και καθότι γενικά οι γυναίκες φέρνουν μαζί τους στον κόσμο μία συγκεκριμένη αρετή, μία δωρεά που τις καθιστά ειδήμονες στο να εμπνέουν την εμπιστοσύνη, το θάρρος, τη συναίσθηση και τη βελτίωση σε σχέσεις και πολιτισμούς, βρήκαν την δύναμη να χρησιμοποιήσουν τις αρετές αυτές και να σπάσουν τα δεσμά τους, από τις μέχρι τότε κοινωνικές καταπιέσεις.

Εάν το δει κάποιος από άποψη σεξουαλικής απελευθέρωσης η έντονη ερωτική διάθεση ανδρός - γυναικός και το σεξουαλικό αποτέλεσμα έχουν και αυτά φυσική καταγωγή. Στους άνδρες ειδικά καλύπτει και μία λανθασμένη πατριαρχική εντολή του κατακτητή, σε όλους τους τομείς των ανθρωπίνων σχέσεων .Αντίθετα εάν δεν υπήρχε η καταπίεση του ανδρικού φύλου προς το γυναικείο, δεν θα είχε δημιουργηθεί το αρχαιότερο επάγγελμα της κοινής γυναίκας.

Όμως ο έρωτας προϋποθέτει την έλξη. Η έλξη είναι κάτι το ρευστό, διότι επιδρούν σ’ αυτήν πολλοί παράγοντες όπως βιολογικοί, ψυχολογικοί, οικονομικοί, προικοθηρείς  κι άλλοι που έχουν να κάνουν με το κοινωνικό περιβάλλον. Οποιοσδήποτε απ’ αυτούς τους παράγοντες μπορεί να μεταβάλλεται και αυτό είναι συχνό φαινόμενο.

Σε προσωπικότητες όμως που βρίσκονται σε συνεχή δράση κι ανησυχία, η σταθερότητα της έλξης είναι πάρα πολύ δύσκολη. Εάν πάρουμε δε την εποχή της Ισαβέλλας που ο γάμος δύο ατόμων δεν είχε καμία σχέση με τους εαυτούς τους , δηλ. τα προσωπικά τους είναι, τότε δεν υπήρχε καν η δυνατότητα έλξης.  Οι ερωτικές σχέσεις των γυναικών, παίρνουν πλέον μια μορφή αναζήτησης της πραγματικής έλξης .

Έτσι φθάνουμε στον 18^ο – 19^ο αιώνα, με ελάχιστες προηγούμενες εξαιρέσεις, όπου γυναίκες με οικονομικές δυνατότητες, θέλουν να μορφωθούν και το πετυχαίνουν. Έχοντας δε τις αρετές που προαναφέραμε, μέσα από συγκεντρώσεις που οργανώνουν στα σπίτια τους, δεν διστάζουν να είναι και επικριτικές με  καθορισμένα επιχειρήματα και στα μεγαλύτερα ονόματα  της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Μια από αυτές τις γυναίκες ήταν η Κερκυραία Ισαβέλλα Θεοτόκη Albrizzi.

Στην Ευρώπη με το «Ζεστό Νότο,» παρά το γεγονός ότι αρχικά η μόρφωση και οι εμπειρίες περιορίζονταν , πολύ σύντομα, όπως είδαμε, το καθεστώς άλλαξε και η γυναίκα ήρθε να αναζητήσει και να  αξιοποιήσει τις ίδιες ευκαιρίες . Όλο και περισσότερο, άνδρες και γυναίκες ταξιδιώτες  μπορούσαν να βιώνουν τις χαρές (και την αντοχή) του μεγάλου ταξιδιού   το οποίο συνεπάγεται ατελείωτες εκδρομές σε πόλεις και αρχαιότητες. Οι γυναίκες είχαν συμμετοχή στα ιταλικά μικροσχολεία που, εκείνη την εποχή, ανέβασαν παράλληλα με τη μόρφωση και τη νέα κοινωνική τους κατάσταση ιδιαίτερα οι διανοούμενες γυναίκες που δεν την εύρισκαν μέχρι τότε. Όταν  οι ηγέτες της  λογοτεχνικής κοινωνίας τις μύησαν σε αυτές τις συγκεντρώσεις,  οι Ευρωπαίες γυναίκες άρχισαν  να αναδύονται σε διακεκριμένες salonnieres στη Γαλλία, την Ιταλία και τη Βρετανία, συγκεντρώνοντας γύρω τους καλλιτέχνες, φιλόσοφους, στοχαστές, μουσικούς και συγγραφείς τους οποίους θεωρούσαν πως έχουν ισότητα ως πνευματικά όντα. Το σαλόνι ήθελε να αναδείξει τους θαμώνες του και όχι τον εαυτό του από μόνο του και η επιτυχία δεν εξαρτιόνταν  μόνο από τη σαλονιέρα. Ο ρόλος της σαλονιέρας ήταν να σκηνοθετήσει και να αντιπαραθέσει τον λόγο έτσι ώστε όλοι να έχουν την ευκαιρία να εκφράσουν τη γνώμη τους. Επομένως ήταν αυτή που έθετε το θέμα της συζήτησης και  τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσονταν . Έπρεπε να φροντίζει, με κάθε κόστος, για τη διατήρηση της αξιοπρέπειάς του χώρου της και ποτέ να μην αφήνει να εκδηλώνεται θυμός στις διχογνωμίες αλλά να ισχύουν μόνο καλοί τρόποι. Είναι επομένως σαφές ότι η σαλονιέρα της εποχής φρόντιζε να μην είναι ο χώρος της σαλόνι επιπόλαιης συνομιλίας. Η άνθηση των λογοτεχνικών κύκλων έγινε μια ευρωπαϊκή τάση, με τους άνδρες και τις γυναίκες να βρίσκονται στον ίδιο χώρο και να απολαμβάνουν μαζί κάθε συνομιλία, συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία και την προώθηση μιας διαπολιτισμικής και διεθνής εικόνας της πνευματικής γυναίκας. Αυτοί οι κύκλοι των σαλονιών είχαν διαφορές  σε μια σειρά από ζητήματα , αλλά όλοι αναμφίβολα συνέβαλαν στη διάδοση  νέων ιδεών σε μια εποχή ριζικών κοινωνικών, πολιτικών και πολιτιστικών αλλαγών και την ανατροπή των παλιών.

Ο πολλαπλασιασμός των χώρων της συνεύρεσης, όπως θέατρα, σαλόνια, λέσχες  και  καζίνο,  σηματοδότησαν σαφώς την ανάδειξη ενός «Νέου Κόσμου», όπου τα μέρη που δημιουργήθηκαν για συζητήσεις και παράλληλα οι μικροσχολές, ως επί το πλείστον διοικούνταν από γυναίκες διανοούμενες. Προχώρησαν έτσι στη διαμόρφωση ενός νέου συστήματος της Ευρωπαϊκής κοινωνικότητας. Η διαδικασία αυτή ενισχύεται περαιτέρω από την κοσμοπολίτικη φύση της ίδιας της Βενετίας, όπου συχνάζουν όπως ήταν ήδη γνωστό μια μυριάδα των ευρωπαίων ταξιδιωτών των οποίων η ποικιλία και οι αριθμοί ξεπερνούν ό, τι μπορεί να φανταστεί κάποιος. Αν εξετάσουμε γενικότερα τον κοινωνικό ρόλο των γυναικών, είναι σημαντικό ότι είχαν πολύ περιορισμένη συμμετοχή στα δρώμενα. Για τη γυναίκα της κομψής κοινωνίας, ο γάμος χρησίμευσε ως μέσο απόκτησης κάποιας ελευθερίας. Σε αυτήν την τάξη, οι γάμοι γίνονταν με συνεννόηση κι όχι  δωρεά, καθώς έπρεπε να ικανοποιηθούν οι πιο εμφανείς κοινωνικές νόρμες. Η σχέση μεταξύ συζύγων ήταν συχνά επιφανειακή: παράνομοι έρωτες, νόθα παιδιά κι ένα μπέρδεμα άλλων ρόλων και δραστηριοτήτων επικρατούσαν στην τότε κοινωνία. Η σαλονιέρα ήταν σχεδόν πάντα μέσης ηλικίας, ανύπαντρη, χήρα ή κάποια που δεν ζούσε με τον σύζυγο της. Σταδιακά σχηματίστηκε μια ισοδυναμία αντίληψης μεταξύ άνδρα και γυναίκας, η οποία  αναγνωρίστηκε σοβαρά μόλις στο δεύτερο μισό του 19^ου  αι..  Ο  18^ος αι. έφερε επίσης διάφορες αλλαγές στην ευρωπαϊκή κοινωνία. Γεννήθηκε η εγκυκλοπαίδεια, η μελέτη της καθαρής πολιτικής επιστήμης και στη συνέχεια η μελέτη της ψυχολογίας, της οικονομίας και της νομολογίας. Ήταν η εποχή των τολμηρών εργασιών του Ντιντερό, του Βολταίρου, του Ρουσσώ. Ήταν η εποχή των ερωτήσεων και της αναζήτησης απαντήσεων. Με αυτό το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τον άνθρωπο και την καταγωγή του, η θρησκεία κατέληξε σε δεύτερη μοίρα και η γυναίκα δεν προβληματιζόταν, όσο τα προηγούμενα χρόνια, από τα θρησκευτικά δόγματα. Για το λόγο αυτό αισθάνονταν  πιο ελεύθερη να ζήσει τη ζωή στο έπακρο και να μην ενδιαφερθεί για προηγούμενα απαράδεκτα ζητήματα. Η Helen Clergue, ιστορικός λογοτεχνικών σαλονιών, χωρίζει τον δέκατο όγδοο αιώνα σε τρεις αυτόνομες περιόδους: α) η πρώτη είναι η περίοδος που επηρεάζεται άμεσα από τον δέκατο έβδομο αιώνα, β)η δεύτερη είναι ένα μεταβατικό στάδιο που χαρακτηρίζεται από έναν ελεύθερο τρόπο ζωής και κοινωνικής διαφθοράς και γ)η τρίτη, ίσως και η πιο σημαντική, είναι η περίοδος που εισάγει επαναστατικές ιδέες. Για πρώτη φορά οι διανοούμενοι πήραν δύναμη  στα χέρια τους και  η έννοια της ισότητας δεν ήταν ποτέ τόσο δημοφιλής όσο στο λογοτεχνικό σαλόνι. Αυτό που καθόρισε την ισότητα μεταξύ των θαμώνων ήταν η πνευματική τους ικανότητα και όχι το κοινωνικό τους υπόβαθρο. Η Clergue πιστεύει ότι το λογοτεχνικό σαλόνι δημιουργήθηκε στα ίδια ιδεολογικά πλαίσια με το επαναστατικό σύνθημα: ελευθερία, ισότητα και αδελφοσύνη.  Υπήρχε ελευθερία, ισότητα και αδελφοσύνη της διάνοιας του πνεύματος και της συζήτησης, και, τα κοινωνικά εμπόδια, τόσο της τάξης όσο και της πίστης, παραμερίστηκαν. Το γαλλικό λογοτεχνικό σαλόνι έφτασε στο απόγειό του λίγα χρόνια πριν από την επανάσταση, ενώ το βενετσιάνικο τα τελευταία χρόνια του αιώνα, μετά τη γαλλική επανάσταση και εν μέσω της νεοκλασικής εποχής. Το αποτέλεσμα είναι μια χαμηλότερη ιδεολογική μολυσματικότητα της δεύτερης από την πρώτη, αλλά και μια πιο έντονη λογοτεχνική και αισθητική κλήση, σε αναζήτηση συγκεκριμένων κρίσεων για συγκεκριμένα έργα, παρά καθολικών και αφηρημένων ιδανικών, όπως συνέβη στο προ-επαναστατικό παρισινό κλίμα.

Τα σαλόνια αυτά εκπροσωπούσαν τους Βενετούς στο «Νέο Κόσμο» ως έμβλημα της νεωτερικότητας. Ειδικότερα διευθύνονταν από γυναίκες, οι οποίες ήταν ενεργοί υποστηρικτές της κοσμοπολίτικης και πνευματικής ζωής της Βενετίας και που επιδίωκαν  τη μόδα και τα γούστα της εποχής τους, αψηφώντας την πατριαρχική δομή που είχε επιβληθεί από την Γαληνότατη Δημοκρατία.(28)

Στα σαλόνια της Ιταλίας πολύ λίγο γίνονταν συζητήσεις πολιτικού επιπέδου σε αντίθεση με τα Γαλλικά που κύρια οι κουβέντες στρέφονταν γύρω από την πολιτική.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                Πολλοί επισκέπτες Άγγλοι, οι οποίοι συστήνονταν στα «Σαλόνια» για συζητήσεις, ήταν εύκολο να παρευρίσκονται στα μεσονύκτια πάρτι αυτών, τα οποία είχαν κίνηση μετά τις παραστάσεις των θεάτρων ασκώντας   κριτική στα έργα, αλλά και στους δημιουργούς αυτών, οι οποίοι ήταν πολύ γνωστοί στη κοινωνία.

Το «Σαλόνι» της

Οι προσκλήσεις.

 Η Ισαβέλλα άνοιξε το Σαλόνι της το 1782 και με διαλλείματα  το κράτησε συνολικά 50 χρόνια. Οι τρεις λέξεις που την συνόδευαν σε όλη της τη ζωή ήταν: « ομορφιά… σοφία… Θεϊκή.»

 Στο κεφάλαιο αυτό, θα εξετάσουμε την τοποθέτηση του Λόρδου Βύρωνα, ο οποίος την ονόμασε «η Βενετσιάνα γυναίκα  Madame de Stael»(29) - Το πνευματικό σαλόνι της,  στις αρχές του 19^ου αι.  αναμφισβήτητα αντιπροσώπευε το πιο μεγάλο κέντρο των διεθνικών πολιτιστικών και λογοτεχνικών ανταλλαγών. Ζωηρό μυαλό,  επηρέασε και ενέπνευσε συγγραφείς και ποιητές από όλη την Ευρώπη, μια διεθνή σκηνή για τους ευρωπαίους καλλιτέχνες όπως οι ποιητές Ugo Foscolo και Λόρδος Βύρων, και ο διάσημος γλύπτης Antonio Canova. Εκτός  τη δημιουργία ενός ιστού αράχνης από φιλίες, με τις συζητήσεις, τις προσωπικές και επαγγελματικές σχέσεις με τους επιφανείς Ευρωπαίους μελετητές, το σαλόνι της Isabella Teotochi Albrizzi ξεχώρισε κι ως ένα ιδανικό μέσο για μια γυναίκα να μάθει και να διεκδικήσει θέση για τον εαυτό της. Πολυπόθητη θέση, σε γενικές γραμμές, στο ευρύτερο πανόραμα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Όπως προκύπτει από τα γραπτά ήταν αφιερωμένη στις γυναίκες και σαφής σκοπός της ήταν να ανυψώσει τον ιδιωτικό χώρο του σαλονιού σε πλήρη δημόσια αναγνώριση και διεθνή εκτίμηση.

Η Isabella, ως Κυρία Teotochi Marin ίδρυσε το δικό της σαλόνι κοντά στο Pont de «Barattieri στη Βενετία, στη συνέχεια, στην Calle delle Ballotte, και αργότερα, μετά τον γάμο της με τον Albrizzi στη βίλα τους στο Τρεβίζο ακριβώς στο Terraglio τον παλιό δρόμο που οδηγούσε από το Τρεβίζο στη Βενετία.(30)

Ξανάνοιξε το «σαλόνι» της πλησίον των δικαστηρίων της περιοχής Ca’ Michieli και άμεσα συγκέντρωσε τις κυρίες και του αξιολογότερους καλλιτέχνες της Βενετίας. Ας αναφέρουμε μερικούς: Marina Querini Benzon, Giustiniana Wynne Rosemberg, Cornelia Barbara Gritti, Ippolito Pindemonte, Ugo Foscolo, Francesco Gritti. Ήταν Βασίλισσα του  σαλονιού» αυτού. Θαυμάζεται όχι μόνο για την ευγενική της παρουσία, αλλά, και για την πολιτιστική ταυτότητα που έδωσε σ’ αυτό καθώς και την ένδυση. Τα χτενίσματα , το μακιγιάζ  και τα φορέματα της λανσάρουν μόδα η οποία έρχεται απ’ ευθείας από το Παρίσι. O φίλος της Denon, που ήδη αναφέραμε, σε μια επιστολή από το Παρίσι της  γράφει: … το φόρεμά σας θα το έχετε σε τρεις εβδομάδες με κραγιόν και κορδέλες…. Σας στέλνω ένα σχέδιο με τον τρόπο που πρέπει να περάσετε το κορδόνι στο κεφάλι..αν και στη Βενετία δεν συνηθίζεται ακόμα να έχουν τα μπράτσα γυμνά, μπορείτε να κάνετε μικρά μανίκια από μουσελίνα μέχρι το καρπό.

Ο 19^ος αι. βρίσκει το «σαλόνι» της να είναι το πρώτο στην πόλη της Βενετίας.

Πρίγκιπες, κόμηδες ,μαρκήσιοι κ.α είναι οι επίσημοι  που την επισκέπτονται. Στο δεύτερο ήμισυ του 19^ου αιώνα μόνο τα «σαλόνια» από τις κοντέσες Benzoni, Michele και Albrizzi ήταν ανοικτά σε παρέες και ταξιδιώτες. Το  «σαλόνι» όμως δεν έχει μόνο τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα, κύριος στόχος του ήταν αυτός που ήθελε η «σαλονιέρα», όπως ονομάζονταν η  κυρία του σπιτιού. Σκοπός λοιπόν της Albrizzi ήταν να είναι κυρίως ένα φιλολογικό κέντρο. Έτσι θα δούμε μέσα «τους μεγάλους» του ρομαντισμού όπως τον γλύπτη Canova, Foscolo, Pindemonte κ.α. αλλά κι ανθρώπους εν γένει του πολιτισμού όπως ο Denon γενικός Διευθυντής των μουσείων τέχνης στη Γαλλία.

Από το σαλόνι της περνά η V.Monti και η πολύ φημισμένη Madame de Staël.

Madame de Staël

Είχε και κριτικές όπως αυτή του John Cam Hobhouse(31) ο οποίος έγραψε ότι η Ισαβέλλα ήταν η Madame de Staël της Ιταλίας, αλλά στη πραγματικότητα ένα φτωχό αντίγραφο «.. λίγοι οι ευγενείς και δύο κυρίες ήλθαν σε ένα μικρό δωμάτιο και νερό σου προσφέρανε όταν το ζητούσες. Δεν άκουσα τίποτα, αλλά είδα χαμόγελα και γέλιο το οποίο τώρα αλλά και μετέπειτα ήταν λίγο αμφιβόλου ποιότητας και βέβαια δεν προέρχονταν από ανθρώπους καλής ανατροφής, ώστε η συντροφιά να απολάμβανε ένα ποιοτικό χιούμορ. Ο Μουστοξύδης μπαίνοντας μέσα.  φαίνονταν να ήταν το εκλεκτό παιδί στο πάρτι, τον οποίον καλούσαν με το όνομα Ανδρέα. Δεν μπορώ να φανταστώ τη ματαιοδοξία του. Αυτός ήταν σαν να πίστευε για τον εαυτό του ότι ήταν ο σημαντικότερος άνθρωπος εκεί μέσα.»

Dominique Vivant De Non

Eπιστολή Denon προς Ισαβέλλα

Το 1788 έγινε «η μεγάλη συνάντηση»

Ο Dominique Vivant, Baron Denon (4 Ιανουαρίου 1747 - 27 Απριλίου 1825) ήταν Γάλλος καλλιτέχνης      , διπλωμάτης, συγγραφέας και αρχαιολόγος. Αυτός διορίστηκε ως ο πρώτος Διευθυντής του μουσείου του Λούβρου από τον Ναπολέοντα μετά την αιγυπτιακή εκστρατεία του 1798-1801 και τιμάται στην πτέρυγα Denon του σύγχρονου μουσείου. Το δίτομο Voyage dans la basse et la haute Egypte («Ταξίδι στην Κάτω και Άνω Αίγυπτο»), 1802, ήταν το θεμέλιο της σύγχρονης Αιγυπτιολογίας.

Αυτοπροσωπογραφία Denon

To  1813 παίρνει σύνταξη και είναι πολύ απασχολημένος με τις υποθέσεις παράδοσης του αρχείου του αλλά στην αλληλογραφία του προς την Ισαβέλλα δηλώνει την ανυπομονησία του να πάει να την βρει. Η συνάντησή τους τον Ιούλιο του 1805 ήταν και για τους δυο αλησμόνητη. Τον Σεπτέμβριο του ιδίου έτους η Ισαβέλλα έτρεξε στην Βερόνα για να τον συναντήσει, μα οι δύο αυτές συναντήσεις ήταν μόνο μια παρένθεση ευτυχίας.

Ο Denon για το βιβλίο της « Ritratti » της γράφει από το Παρίσι «…το βιβλίο σου έχει ένα αποτύπωμα πραγματικότητας που  δεν φτιάχνει ένα κόσμημα,» Αυτή η φράση του Denon πρέπει να εξηγηθεί με την έννοια του ρομαντισμού που ήταν το πολιτισμικό πνεύμα της εποχής. Ο ρομαντισμός είχε σαν αρχή για κάθε καλλιτέχνη το άλλο του εγώ, δηλαδή εκδήλωνε μια κατάθλιψη που κάθε άνθρωπος, άλλος λιγότερο και άλλος περισσότερο έχει μέσα του. Η κατάθλιψη αυτή οφείλεται σε ακαταλαβίστικα φαινόμενα  μιας πραγματικότητας δηλ. της ζωής και του θανάτου. Άρα ο ρομαντικός είναι αντίθετος σε κάθε ορθολογισμό. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η φαντασίωση των καλλιτεχνών στο να εντυπωσιάζουν με τα άγρια συμβάντα του ανθρώπου και της φύσης, καταρχήν ως άμυνα αλλά και ταυτόχρονα επιθετική εκδίκηση προς το άγνωστο.   Ο Denon λοιπόν επικρίνει την Ισαβέλλα ότι είναι πραγματίστρια και ξεφεύγει από τον ρομαντισμό.

Η Ισαβέλλα από τον De Non

Επει­δή, στην Ελλά­δα, τα πε­ρισ­σό­τε­ρα γί­νο­νται α­προ­γραμ­μά­τι­στα και λί­γο τυ­χαία, α­ντί να γνω­ρί­σου­με τον Ντε­νόν α­πό τα πε­ρί Τέ­χνης βι­βλία του, μας συ­στή­νε­ται με το έ­να και μο­να­δι­κό λο­γο­τε­χνι­κό του πά­ρερ­γο. Τη νου­βέ­λα, που το βά­θος του μύ­θου της εί­ναι πραγ­μα­τι­κό, ό­πως βε­βαιώ­νει ο Ντο­ρά στο ει­σα­γω­γι­κό μό­το της πρώ­της δη­μο­σίευ­σής της στο πε­ριο­δι­κό που διευ­θύ­νει. Τι α­κρι­βώς εν­νο­εί; Πως μπο­ρεί να εί­ναι ε­μπνευ­σμέ­νο α­πό μια α­λη­θι­νή ι­στο­ρία ή ό­τι α­ντα­να­κλά μια τρέ­χου­σα σε ε­κεί­νη την ε­πο­χή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα; Πά­ντως, ο Ντε­νόν, ό­ταν δεν βρι­σκό­ταν υ­πό την προ­στα­σία ι­σχυ­ρών αν­δρών, κα­τέ­φευ­γε στα σα­λό­νια κυ­ριών, κο­σμι­κών ή λο­γίων, ή, στις ευ­τυ­χείς πε­ρι­πτώ­σεις, κο­σμι­κών λο­γίων ό­πως η Κερ­κυ­ραία Ισα­βέλ­λα Θε­ο­τό­κη, με­τέ­πει­τα κό­μισ­σα Αλμπρί­τσι. Η ε­ρω­τι­κή τους σχέ­ση ξε­κί­νη­σε ταυ­τό­χρο­να με την Επα­νά­στα­ση και χά­ρι σε αυ­τήν, ό­ταν βρέ­θη­κε α­πο­κομ­μέ­νος στη Βε­νε­τία. Σα­ρα­ντά­ρης ε­κεί­νος, ού­τε τριά­ντα η Ισα­βέλ­λα.

 

Λόρδος Βύρων

Ο λόρδος Βύρων γεννήθηκε το 1788 άρα ήταν 18 χρόνια μικρότερος από την Ισαβέλλα.

Το 1816, o Βύρωνας φεύγει από την Αγγλία και πάει στη Βενετία ένεκα των χρεών του και των σκανδάλων που δημιούργησε.

Από την πρώτη στιγμή που γνώρισε την Ισαβέλλα, χειμώνας 1816-1817  έγραψε στον φίλο του τον Moore(32)

« …όχι νέα, αλλά πολύ διαβασμένη, ανεξάρτητη, πολύ καλής φυσικής κατάστασης, πολύ ευγενική με τους ξένους και πιστεύω καθόλου άσωτη, όπως είναι οι περισσότερες γυναίκες. Αυτή έγραψε πολύ καλά για τα έργα του Canova και επίσης ένα έργο για τους χαρακτήρες πίσω από τα γραπτά τους. Αυτή είναι από την Κέρκυρα αλλά παντρεύτηκε ένα νεκρό πλέον Βενετό…….»

Περιέγραψε με τα καλλίτερα λόγια για το έργο του Canova «το κεφάλι της Ελένης» δώρο του γλύπτη προς αυτήν.

Ο λόρδος και ο Hobhouse έφθασαν στη Βενετία τις 20 Νοεμβρίου το 1816. Ο Βύρων πρέπει να έφερε σίγουρα, στην κοντέσα Albrizzi μια συστατική επιστολή από τους φιλολογικούς κύκλους του Μιλάνου. Ο Hobhouse επισκέφτηκε πρώτος το «Σαλόνι» της Ισαβέλλας τις 16 Νοεμβρίου μαζί με τον Ρώσο πρόξενο στη Βενετία (με Ελληνικό όνομα Ναράτζη) και δεν ήταν ο λόρδος Βύρων παρόν. Στις αρχές του Καρναβαλιού τις 26 Δεκεμβρίου 1816 ο λόρδος δείπνησε με τη κοντέσα κι έναν από την Πάδοβα ενώ μετά πήγαν στο Βενετσιάνικο πάρτι που οργανώθηκε στο θέατρο La Fenice.Η κοντέσα ζήτησε και ο Βύρων έγραψε τις 7 Απριλίου 1817 μια απολογητική συστατική επιστολή  γι αυτήν στον καθηγητή Marc-August Pictet(33) στη  Γενεύη καθότι είχε υποσχεθεί να τον επισκεφθεί .

Από την αλληλογραφία του και το ημερολόγιο του που κρατούσε ο φίλος του John Cam Hobhouse προκύπτουν τα ακόλουθα.

Τις 24 Ιανουαρίου του 1817 γράφει στον φίλο του Murray ότι του ζητήθηκε από την Κοντέσα Albrizzi να παρουσιάσει το ποίημα του “Works”.Για το λόγο αυτό του ζητά να του στείλει ένα αντίγραφο προκειμένου να ανταποκριθεί στην απαίτησή της. Πρέπει, του γράφει, να συμπεριλάβει και την τελευταία έκδοση για την οποία δεν την έχει δει και δεν γνωρίζει τίποτα αλλά μόνο από το γράμμα του τις 13^ης Δεκεμβρίου και συνεχίζει. «Η Κα Leigh μου είπε ότι οι περισσότεροι φίλοι της προτιμούν τις δύο πρώτες στροφές. Δεν ξέρω εάν αυτή είναι η γενική άποψη  ή όχι, μα θεωρώ φυσικό να είναι έτσι. Εγώ πάντως σκέπτομαι διαφορετικά το οποίο και αυτό είναι φυσικό, αλλά το ποιος έχει δίκιο ή άδικο πολύ λίγο με ενδιαφέρει.»

Επισκέπτονταν συχνά το σαλόνι της όπου γνώρισε όλους του συμμετέχοντες στον κύκλο της. Στο αρχικό βιβλίο της «Ritratti» που είχε εκδώσει δεν συμπεριλαμβάνονταν ο λόρδος, αλλά του είχε υποσχεθεί ότι στο δεύτερο τόμο που ετοίμαζε και μάλιστα ορκίστηκε στον θεό της, θα αφιερώσει ένα άρθρο με το δικό του πορτρέτο. Σε μία υποσημείωση γράμματος του γράφει: η κα Albrizzi επιστρέφοντας από το Παρίσι μου έφερε ένα μενταγιόν, δώρο του Denon προς εμένα και ένα πορτρέτο για τον θάνατο του Κου Rogers (που ανήκε σε αυτήν) από τον Denon επίσης. Δεν έχω ξαναδεί τόσο ωραίο πορτέτο.»(34)

Σε επιστολή του Μαρτίου 1823 αναφέρει, ότι τα βράδια του στη Βενετία,  τα περνά στα πιο γνωστά στέκια όπως στην Benzona και την Albizzi.

Από την αλληλογραφία του και πάλι δηλώνει ότι δεν βρίσκει ουσία να πηγαίνει σε πολλές εκδηλώσεις και το μόνο που τον ευχαριστεί, είναι να επισκέπτεται την Ακαδημία και το σπίτι της κας Albrizzi όπου βλέπει με ευχαρίστηση και ότι  ναι μεν ισχύουν ότι και στα άλλα σαλόνια, συναντά όμως κάποιους διανοούμενους που έχουν την ίδια  ανησυχία-μελαγχολία ( blue)(35) για όλο τον κόσμο. Αναγγέλλει ότι συνάντησε τον Rose στο «Σαλόνι» της  Ισαβέλλας.(36)

Καθώς ήταν καρδιοκατακτητής συνάντησε στην Albrizzi την Teresa Gamba, 16 ετών, το φθινόπωρο του 1818, την τρίτη ημέρα του γάμου της και την οποία ερωτεύτηκε  μέσα από όλη την ευθυμία της νυφικής ενδυμασίας και η πρώτη του τέρψη ήταν από την ανταλλαγή σκέψεων κατά την συνάντηση για τον κόσμο γενικότερα.

Ο λόρδος παρακολούθησε όλες τις «συζητήσεις» του «σαλονιού» μέχρι τις 3 Μαρτίου του 1818 και έγραψε στον Michele Leoni:(37)  τις 30 Μαΐου 1818 ότι η Κυρία Albrizzi  του έδωσε να διαβάσει τις μεταφράσεις από τους παλαιούς Άγγλους ποιητές και τα ποιήματα του ίδιου του Byron διότι αυτός είχε αποθαρρυνθεί Η Ισαβέλλα εν τω μεταξύ είχε κυκλοφορήσει τον δεύτερο τόμο των «ritrati» προσθέτοντας νέα πρόσωπα.  Από τα τέλη Απριλίου με αρχές Μαΐου ο λόρδος έπαψε να επισκέπτεται το «σαλόνι» της Albrizzi . Η δικαιολογία βρίσκεται σε ένα γράμμα που έστειλε ο ίδιος στον γιο της την 1 Ιουλίου του 1818 Κόμη Giuseppe ,στα Αγγλικά, λέγοντάς του ότι άκουσε από διάφορες πηγές και την ίδια τη κοντέσα ότι περιέγραψε ένα χαρακτήρα για μένα, παρόμοιο με όσα έχουν γραφτεί από πολλούς άλλους και σύμφωνα με τη δική της άποψη περίμενε να έχει από εμένα καλύτερες απαιτήσεις.

Προσθέτοντας ότι θα του ήταν υπόχρεος εάν με σεβαστή ευγνωμοσύνη ζητούσε από την μητέρα του να ανακαλύψει τις φλόγες του χαρακτήρα του.

Η Ισαβέλλα όμως ήταν γυναίκα  διανοούμενη και δεν είχε την ανάγκη να χρησιμοποιήσει την φήμη του Byron για δικό της σκοπό.

Όποια κι αν είναι τα προσωπικά του συναισθήματά  για τη κοντέσα Albrizzi, ο Βύρων δημοσίευσε μια φιλοφρόνηση για αυτήν, στην αφιερωματική επιστολή του προς Hobhouse (με ημερομηνία 2 Ιαν 1818, όταν ήταν ακόμα, φυσικά, σε καλή σχέση με την Albrizzi), αριθμώντας την μαζί με τον Canova (τον οποίο ιδιαίτερα εξήρε), μαζί με έντεκα άνδρες ως ένα από τα «μεγάλα ονόματα» της Ιταλίας που βρίσκονται εν ζωή. Ακόμη και στις σημειώσεις για τον Μαρίνο Faliero το 1820 δεν την είχε αγνοήσει εντελώς. Μεταξύ των δώδεκα μνημονευομένων την αναφέρει «έντιμη και να είναι από τις μεμονωμένες εξαιρέσεις» στο «παρόν που υπάρχει η παρακμή και ο εκφυλισμό της Βενετίας κάτω από τους βαρβάρους», και ονόμασε τον Giuseppe Albrizzi, ως «ο επιτυχημένος γιος μιας μορφωμένης μητέρας. (38)”

Στην προσωπική της αλληλογραφία με την Αγγλίδα φίλη της Elisabeth Ingram  της αναφέρει ότι η Κα Graham «Μίλησε πολύ, μα πολύ για  το Λόρδο Βύρωνα, τα ταλέντα του, τις απιστίες του. Φαινόταν πιο μαγεμένη από αυτόν παρά από κάποιους που εξεγέρθηκαν Είναι όλα γνωρίζουμε αγγλικά τα θύματά του, που αυτή λυπήθηκε, αλλά έτσι  φέρνει  γεύση από  ένα μικρό κομμάτι ζήλιας, αυτός ο τρομερός άνθρωπος έχει γυρίσει πολλά κεφάλια, και πόσο μάλλον, αγγλικά κεφάλια.

Στη δεύτερη επιστολή, όταν της γράφει η Κα Ingram ότι Byron είχε πάει στην Ελλάδα για να βοηθήσει τους συμπατριώτες της η Ισαβέλλα πρόσθεσε, «περισσότερο το κάνει για το χρήμα παρά  για τα τραγούδια τα οποία ανήκουν σε αυτό το γενναίο γένος»(39) Μετά το θάνατο του Βύρωνα στην Ελλάδα τα συναισθήματα της Albrizzi απέναντι στον ποιητή μάρτυρα, προφανώς μαλάκωσαν κάπως. Στην έκδοση των Ritratti το 1826, για πρώτη φορά  τον αντιμετωπίζει ως μια εκκεντρική ιδιοφυΐα, σημειώνοντας τουλάχιστον ένα Βενετσιάνικο ανέκδοτο που δεν φαίνεται να είναι σε διαφορετικό πνεύμα : μια νύχτα «είχε δει, αναχωρώντας από ένα Palazzo να βρίσκεται στο Μεγάλο Κανάλι και αντί να πάρει τη δική του γόνδολα, έπεσε ντυμένος όπως ο ίδιος ήταν μέσα στο νερό κολυμπώντας μέχρι το σπίτι του. Το επόμενο βράδυ για να αποφευχθεί ο κίνδυνος  που είχε υποστεί την προηγούμενη νύχτα  και να μην τραυματιστεί από τα παχιά κουπιά κάποιου  γονδολιέρη κολύμπησε με το δεξί  χέρι κρατώντας με το αριστερό ένα φανοστάτη για να τον βλέπουν.

 

Ugo Foscolo

 

Το 1793, έφθασε με τη μητέρα του  Διαμαντίνα Σπάρτη, τον αδελφό του Ιούλιο και την κόρη του Ρουμπίνα από την Ζάκυνθο στη Βενετία, ο νεαρός φτωχός, έξυπνος, φιλόδοξος και κακομαθημένος Ούγκο Φώσκολος. Ο πατέρας του και γιατρός Ανδρέας, είχε πεθάνει δεκατρία χρόνια νωρίτερα. Το 1795 γνωρίζεται με την Ισαβέλλα και καθώς και οι δύο είχαν γεννηθεί στα νησιά του Ιονίου, αγαπούσανε τις τέχνες και την φιλολογία ιδιαίτερα.  Εν­δια­φέ­ρου­σα, εί­ναι μια ε­ρω­τι­κή ι­στο­ρία της Ισα­βέλ­λας, λί­γα χρό­νια αρ­γό­τε­ρα, με τον συγ­γρα­φέα, τό­τε α­κό­μη έ­φη­βο, τον Ού­γκο Φώ­σκο­λο. Ήταν χω­ρίς ε­παύ­ριον, ό­χι, ό­μως, και της μιας νύ­χτας, α­φού η Ισα­βέλ­λα φέ­ρε­ται ως μού­σα των πρώ­των έρ­γων του. Αν κι αυτός ήταν 17 χρονών και αυτή πάνω από τα διπλά του χρόνια, δημιουργήθηκε μεταξύ τους εφήμερη ερωτική σχέση. Μετά από χρόνια ο νεαρός έγραφε στην Ισαβέλλα «…έχετε αγαπήσει, το να είμαι ο φίλος σας θα ανακουφίζει συχνά την καρδιά μου».

Ο έρωτας της Ισαβέλλας με τον Ugo Foscolo είχε τη διάρκεια μιας αστραπής. Ο ίδιος ο ποιητής της έγραψε λίγα χρόνια αργότερα « εραστές για πέντε ημέρες, μια φίλη για μια ζωή».(40) Αυτό υπήρξε μια πραγματικότητα καθότι σε όλη τη διάρκεια της ζωής της ο ποιητής την επισκέπτονταν και την συμβουλεύονταν αλλά παράλληλα και αυτή επενέβαινε στα γραπτά του. Σε ένα από τα γράμματα του της γράφει:

«…. Ω! Isabella! Σ ‘αγαπώ, ίσως όχι περισσότερο από τον καθένα,

αλλά σίγουρα περισσότερο από ό, τι πολλοί που είναι γύρω σου»

Το 1802 ο Ugo Foscolo παρουσίασε την  Antonietta Fagnani Arese,(41) η οποία πήγε στη Βενετία για μια σύντομη διαμονή, στην ευγενή Ιζαμπέλα Αλμπρίτζι-Θεοτόκη. Ο ποιητής λοιπόν,  είναι ευχαριστημένος  με αυτή  την κίνηση της ψυχής του, αλλά το ιδανικό αυτό έχει ένα άλλον κίνδυνο ο οποίος είναι,  να  μην δημιουργηθεί μεταξύ των δύο γυναικών μια  κατάσταση αντιζηλίας. Η επιστολή ανέφερε: «Πόσα πράγματα πρέπει να γράψω για  σας, γλυκιά φίλη μου, γιατί πρέπει να μου συγχωρήσετε τη μακρά σιωπή μου! Και πόσες φορές έχω αφήσει την πένα, επειδή δεν είχα το θάρρος να δικαιώσω τον εαυτό μου! Αλλά δεδομένου ότι το μόνο που πρέπει να είσαι ο κριτής μου, εγώ δεν θα κάνω καμία άμυνα. Θα στηριχθώ στην εμπιστοσύνη, στη γενναιοδωρία σας, και την ευγνωμοσύνη που  θα μου χρωστάτε για την κατανόηση της ευγενούς παρουσίας  που θα γνωρίσετε. Η Κόμισσα Antonietta Arese θα σας παραδώσει αυτό το γράμμα. Θα σας πω ότι η φίλη μου είναι όμορφη, έχει υψηλή νοημοσύνη,  καλλιεργημένη εκπαίδευση, μια αγγελική καρδιά. Αχ, όχι, όχι, Εσείς το ξέρετε. Και αν μείνει για λίγο τώρα στη Βενετία δεν θα χάσει το χρόνο, σας  κάνω μια πλήρη σύσταση και της δίνω έναν ειλικρινή έπαινο, σας λέω ότι μοιάζει με σας. Ποιος θα το φανταζόταν ότι μετά από τόσα πολλά και τόσες εκθέσεις γεγονότων, έπρεπε να δω ένωση με τις δύο γυναίκες που είναι οι πιο αγαπητές στην καρδιά μου. . .  Και θα είμαι για πάντα; Επειδή, με όλα μου τα είκοσι τέσσερα χρόνια, η καρδιά μου έχει γίνει σαν ένας παλιάνθρωπος που δεν τον επαινώ και δεν θέλω το παρελθόν. Και ποιος ξέρει αν ο Foscolo σας θα σας δει και πάλι; Φεύγω σε λίγες μέρες Γραμματέας διότι θα είμαι στην πρεσβεία στην Τοσκάνη. Και δεν είναι λίγο αν θα μπορούσα να έχω μείνει στην Ιταλία. Ήθελαν να με στείλουν στην Ολλανδία, και τότε ποιος ξέρει πού! . . . Έτσι τουλάχιστον είμαι όσο πιο κοντά μπορώ. Αντίο, αντίο εν τω μεταξύ. Μου φαίνεται να ακούτε να μιλάνε για Madame Arese και για τις  ανοησίες μου και τα πάθη μου και να με αποφεύγετε . . . Θα σας ακούσω να λέτε ο κακός Foscolo! Η καλή και κακή τύχη. Αντίο, αντίο.

 Ο Foscolo ήταν τότε διακαώς ερωτευμένος με την Arese, αλλά, είχε σαν μια ευγνώμονα ανάμνηση και την Albrizzi, την οποία αγαπούσε πολύ νέος. Ο τρόπος όμως που την εγκατέλειψε, με το έγγραφο αυτό, γεμάτο εκφράσεις θαυμασμού και τόση ηρεμία, ώστε να μας αφήνει σε αμηχανία,  φαίνεται ασυνήθιστος και παράξενος για  μια καθόλα  μοναδική χειρονομία ευγένειας. Αυτή η ιδιόμορφη στάση του ποιητή προσφέρεται να εξεταστεί για την  ηθική του και τη ψυχολογική εκτίμηση του. Έχει μεγάλη αξία για όσους θέλουν να εμβαθύνουν στα συναισθήματα του νεαρού  Ζακυνθινού. Σε αυτό το ξέσπασμα ο ποιητής αποκαλύπτει τον εαυτό του περισσότερο από ό, τι ο ίδιος δεν μπορεί καν να αντιληφθεί. Η πράξη του  αυτή μπορεί να κρύβει  αφέλεια, ίσως και λίγο εγωισμό, το να παροτρύνει δηλαδή αγαπημένα του πλάσματα, σε μια τέτοιου είδους επαφή προκειμένου να ικανοποιήσει την  αλαζονεία του. Επιμένοντας στην επιστολή του  με έναν μεμψίμοιρο τόνο και βάζοντας τον εαυτό του σε μια κατάσταση μεγάλης απόστασης που φαίνεται σχεδόν ένα ακούσιο αντίο για την αγάπη, ο ποιητής αναγκάζει τις δύο γυναίκες να υποκύψουν στην πρόταση του «επίκληση και κολακευμένη ευσέβεια» . Στην Albrizzi ομολογεί την ενοχή της μακράς σιωπής. Από την άλλη  είναι ο ίδιος, όπως είδαμε,  έτοιμος  να φύγει για την Τοσκάνη και το  γυρίζει με μια φράση αξιολύπητη, ανεύθυνη και μοιρολατρική: Και ποιος ξέρει αν ο Foscolo σας θα σας δει και πάλι;

Αντιλαμβανόμαστε εδώ, πως δεν έχουμε  να κάνουμε αποκλειστικά με έναν αφελή εραστή, αλλά  με άνθρωπο που έχει επίγνωση στο πως  να επιβάλλεται σε άλλους.

To 1824 γράφει στην Ισαβέλλα: « στην παιδική μου ηλικία ήμουν ο πρώην πεισματάρης, άρρωστος συχνά από μελαγχολία, και μερικές φορές σκληρός και ανεπίτρεπτος για το θυμό που το έσκαγα από το σχολείο. Έσπασα το κεφάλι μου μπροστά  σε δύο κυρίους και είδα μόνο ένα κολέγιο και να για να μη αποτελέσω αντικείμενο κυνηγητικών πράξεων σκέφτηκα ότι ήταν νεκρή μέσα μου η επιθυμία να γίνω  μελετητής στα δεκαέξι χρόνια μου, αν  και εγώ ταξίδευσα δύο φορές σε αυτό το διάστημα από την Ελλάδα προς την Ιταλία Βλέποντας ότι κυριαρχείται το είναι μου από μελαγχολία από τη  χρήση, καθώς μου έδωσαν από δέκα χρονών  να πίνω κρασί, αναγκάστηκα να επιστρέψω στο νερό για να επανορθώσω τους δισταγμούς της ζωής και να μη γίνω Βάκχος»

 

 

 

 

Tommaso (Tomaetto) Soranzo

Από πολύ νωρίς, η φιλία και η συνεχιζόμενη παρουσία του Θωμά (Tomaino) Soranzo στο σαλόνι  και τη ζωή της Κερκυραίας, έπρεπε να μετατραπεί σε κάτι περισσότερο και το οποίο και έγινε. Η αγωνία της να ζήσει μετά το θάνατο του συζύγου της και η ανάγκη να ξαναρχίσει τις δραστηριότητές της την οδήγησαν προς τον Soranzo.Αυτός ο καλοζωισμένος, παρόλα τα πολιτικά προβλήματα, ζούσε στη διπλωματία και ήταν και πλούσιος. Στη καθημερινότητα της Βενετίας είχε το όνομα το «πλούσιο κουτί».  Το άγχος της συμβίωσης έπρεπε όμως να λήξει σε σύντομο χρονικό διάστημα, γιατί η περαιτέρω αναζήτηση των εαυτών τους δεν ανταποκρίνονταν στα σωματικά και πνευματικά ενδιαφέροντα της Isabella. Επί πλέον ο Soranzo έμπλεξε με την Μιλανέζα ευγενή Rachelle Londonio.

Από την αντίθετη πλευρά αυτή η ώριμη γυναίκα, παρά τις πολιτικές αναταραχές, εργάζονταν διπλωματικά και, επιπλέον, ήταν και αυτή πλούσια. Στο ενετικό περιβάλλον θεωρείται αυτή μια «χρυσή χήρα ».

Η φιλία τους όμως και η μεταξύ τους αλληλογραφία κράτησε για πολλά χρόνια . Αυτή άρχισε από το 1812  και συνεχίστηκε μέχρι το θάνατό της το 1836.

Από την ανάγνωση των επιστολών προκύπτει η προσωπική και η εμπιστευτική αλληλογραφία.(42)

Η Θεοτόκη περιγράφει στον Soranzo θέματα της οικογένειά της και του παραθέτει ένα μερίδιο από τις σημαντικές στιγμές της ζωής της. Πολύ συχνά η συγγραφέας  σκιαγραφεί το χαρακτήρα του, και στη περίπτωσή μας συμβαίνει να είναι μια γλυκιά γυναίκα, συχνά ανασφαλής και ανήσυχη μητέρα, που νοιάζεται για την υγεία και την απασχόληση του γιου της Giuseppino , από τον οποίο ποτέ δεν  θέλει να της λείψει. Σχεδόν ζει σε εξυπηρέτηση αυτού και την ανάληψη των υποχρεώσεων της προς αυτόν.

Αυτή είναι μια πλευρά του χαρακτήρα της που προκύπτει σε σχέση με τον Soranzo. Πολύ συχνά η Θεοτόκη ανησυχεί ότι ο φίλος της ταξιδεύει με κακοκαιρία, δεν θέλει να κουράζεται πάρα πολύ, και τον ικετεύει να προσέχει την  υγεία του. Αισθάνεται  συχνά στιγμές θλίψης και δυσαρέσκειας για το γεγονός ότι Soranzo απαιτείται  να κινείται  έξω από την πόλη.

Δίπλα στον απαλό τόνο, ωστόσο, η ίδια δεν κρύβει το χάρισμα μιας γυναίκας που ξέρει πώς να πάρει θέση διεκδικητική, να είναι θυμωμένη με τον φίλο της, όταν αυτός έχει συμπεριφορές, κατά τη γνώμη της εσφαλμένες.

Το θέμα της αλληλογραφίας τους δεν είναι μόνο προσωπικές ιστορίες. Υπάρχουν πολλές αναφορές στον κόσμο της και αυτά που  έμαθε και αυτό  επιβεβαιώνει ότι η Θεοτόκη και ο Soranzo είχαν τα ίδια ενδιαφέροντα .  Πολλοί είναι οι χαρακτήρες που στην πραγματικότητα αναφέρονται, καθώς οι στενοί φίλοι είναι συγγραφείς. Η Θεοτόκη είναι μια πολύ μορφωμένη γυναίκα, πάντα προετοιμασμένη και ενημερωμένη για τις πολιτιστικές εξελίξεις. Ήδη στην πρώτη επιστολή μιλά για τη γλυπτική του Canova και το έργο του το «Κεφάλι της Έλενας». Ενημερώνει τον Soranzo για την έκδοση του βιβλίου: «Τα αναμνηστικά της Ανατολής» του Lamartine και «Luisa Strozzi, storia del secolo XVI»  Επιπλέον, γράφει στο Soranzo γεύματα της με διάσημους ανθρώπους σαν τον κυβερνήτη και τον πατριάρχη.  Αναφέρει και ψυχαγωγικές δραστηριότητες, όπως η αρματοδρομία  και την  τυπική βενετσιάνικη την cavalchina. Η Cavalchina είναι ένα από τα πιο σημαντικά κοινωνικά γεγονότα του καρναβαλιού της Βενετίας. Ήταν ένας χορός μεταμφιεσμένων που όπως γράφει πραγματοποιήθηκε στο θέατρο «La Fenice», που για την περίσταση απογυμνώθηκε από τα έδρανα του δηλ. τους πάγκους, για να φιλοξενήσει την πίστα. Το βράδυ ανέβηκαν παραστάσεις στη σκηνή και η κλασική μουσική παίζονταν ζωντανά.

Το 1835 δίνει επίσης ειδήσεις ιστορικής σημασίας και την  έλευση μιας ασθένειας, κατά πάσα πιθανότητα  χολέρα, η οποία μπορεί να θέσει σε δοκιμασία και τη ζωή του.

Χαρακτηρισμοί άλλων προσώπων

Είναι ενδιαφέρον ότι, πολλές από τις περιγραφές που η Ιζαμπέλα Αλμπρίτζι-Θεοτόκη έλαβε από φίλους που τις περιέγραψαν ακριβώς.

Ένας μύθος που συνέβαλε επίσης για την ιστορία της ήταν αυτός που ορίζονταν για τον εαυτό της ως «μια γυναίκα, μια Αθηναία, και μια συγγραφέας.» Ο εκ Δαλματίας αριστοκράτης ταξιδιώτης και άνθρωπος των γραμμάτων Michele Sorgo (Miho Sorkocevic, 1739-1790) σημείωσε «δύο ιδιότητες» ειδικότερα, παραδέχθηκε ότι πάντα θαύμαζε στην Ισαβέλλα Teotochi Albrizzi,  δύο ποιοτικά  χαρίσματα που είναι «σε αντίθεση μεταξύ τους, εξ ορισμού: καθαρό αισθησιασμό που μετριάζεται από ευγενή ευπρέπεια.»  Με δικά του λόγια, «εάν ήμουν γλύπτης, δεν θα μπορούσα να ζητήσω ένα καλύτερο μοντέλο για να αντιπροσωπεύει την Αφροδίτη(43), αλλά θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω το ίδιο μοντέλο για να αντιπροσωπεύσω την Αθηνά(44)((45).

Στα εβδομήντα πέντε της χρόνια αρρώστησε. Η αρχιδούκισσα Ελισάβετ  της Αυστρίας  τρέχει στη Βενετία για να την συναντήσει. Στο προσκέφαλο  της βρίσκονται τα δυο της παιδιά Giovanni Battista Marin και  Giuseppino Albrizzi.

Η ίδια απεβίωσε στις 27 Σεπτεμβρίου 1836 τις 9.45.Εψάλει η νεκρώσιμος ακολουθία στην εκκλησία Grazie πλησίον της βίλλας της.

Ο ίδιος o Πιέρης στη  αυτοβιογραφία του, αναφέρεται στα προτερήματα της γυναίκας αυτής γράφοντας: «Μία των ευγενών ιδιοτήτων της ευκλεούς ταύτης γυναικός, καίτοι απελθούσης εκ Κερκύρας συζύγου «Ενετού» ευπατρίδου, ήτο και το να μη λησμονεί πώποτε κατά το έθος μερικών την πρότε­ραν αύτης πατρίδα και τούτου ένεκεν να συναθροίζει μεθ’ ύπερβαλλούσης εύμενείας τε και οικειότητος πάντας τους τε Κερκυραίους και «Ελληνας, οιτινες αυτής τήν γνωριμίαν έποιουντο »(46)

Την ίδια άποψη έχει και ο Tommaseo την οποία επιβεβαιώνει με το σύγγραμμα του «Storia Civile nella Letteraria»

 

Βιογραφικά σημειώματα της εποχής κατά τη διάρκεια της ζωής της, αλλά και μετά το θάνατο της υπάρχουν πολλά και διασκορπισμένα. Αναφέρουμε μεταξύ άλλων την νεκρολογία του πρίγκιπα Ιοβλονόφσκι στην “Journal des debats” του 1836(47)

Η Βενετία, μάλλον η Ιταλία, μόλις έχασε ένα από τα όμορφα της στολίδια, την κόμισσα Isabelle Theotoki-Albrizzi, η οποία πέθανε στις 27 Σεπτεμβρίου. Γεννήθηκε στην Κέρκυρα. Ως εκ τούτου, ήρθε πολύ νωρίς στη Βενετία (το 1779), της οποίας τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και τους τρόπους υιοθέτησε, παρόμοια με αυτήν του συμπατριώτη της Foscolo,( του συγγραφέα του Jacopo Ortiz), ο οποίος έγινε επίσης εκ των πρώτων και πιο οικείων φίλων της. Παντρεμένη πρώτα με τον έμπειρο πατρίκιο Marin , στη συνέχεια με τον κόμη Joseph Albrizzi. Με αυτό το επώνυμο ήταν και θα παραμείνει μια από τις δόξες της υιοθετημένης πατρίδας της. Ο Λόρδος Μπάιρoν την ονόμασε βενετσιάνα Στάελ. Περισσότεροι από ένας, επιφανείς άνδρες της εποχής  αναζητούσαν τη φιλία της. Έτσι, δέχτηκε, σε διαφορετικές χρονικές στιγμές,  επισκέψεις από τον Αλφιέρι, τον Κανόβα, τον Τσεσαρότι, τον Σατομπριάντ. Cicognara, Cuvier, Humboldt, Pindemonte, Spallanzani, Visconti, Bernadotte, Mme de Staël and do Genlis κ.λπ. Το πιο διάσημο έργο της κόμισσας Albrizzi έχει τίτλο Ritratti, μια σειρά από σύγχρονα πορτρέτα που σχεδιάστηκαν με αξιοσημείωτο ταλέντο. Έχουμε ακόμη μια άμυνα του Mirra του Alfieri ενάντια στους «κριτικούς του Arteaga”, μια βιογραφία της Vittoria Colonna και έδωσε μια περιγραφή των έργων του  Canova, αλλά, όποια και αν είναι η αξία αυτών των γραπτών, το περιβάλλον τους διακρίθηκε από τις χάρες και το πνεύμα που έφερε στις συνηθισμένες σχέσεις  με την κοινωνία ακόμη περισσότερο από τις γοητείες της πένας. Το κενό που θα αφήσει ο θάνατός της στη Βενετία, ήδη τόσο απογυμνωμένη, δεν θα το νιώσουν πλέον όλοι αλλά όσοι τη γνώριζαν.

Έγραψαν επίσης: ο Γάλλος Desprez στο Α1 τόμο της “Biographie universelle ancienne et modern”, Emilio de-Tipaldo “Biografie degli Italiani Illustri pubblicate”, Defendente Sacchi, Ferdinando Mozzi,Menegheli κ.α.

Λαμπρό επικήδειο επίγραμμα στη μνήμη της Ισαβέλλας έγραψε ο Ιταλός συγγραφέας και λόγιος Severiano Fogacci που την εποχή εκείνη έμενε στη Κέρκυρα.

Ακόμη και σήμερα όλα αυτά τα βιώματα και η αξιοπρέπεια της Κερκυραίας γυναίκας κρατιούνται με απόλυτη ησυχία από τον μοναχικό τάφο.

ΤΟ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟ ΤΑΦΟ ΤΗΣ ΙΣΑΒΕΛΛΑΣ. Παραθέτουμε πάρα κάτω μια ωραιότατη πληροφορία σταλμένη από τον περίφημο ιστορικό και κριτικό, καθηγητή Angelo Ottolini .

Στο θαυμάσιο δρόμο που από το Μέστρε οδηγεί στο Τρεβίζο , τώρα σε ασφαλτοστρωμένη πίστα , που πάνω γλιστρούν τρεχάτα το αυτοκίνητα , υπάρχουν εδώ κ' εκεί παλιές αριστοκρατικές βίλλες, που ανάμεσά τους και της Ισαβέλλας . Εκεί που τελειώνει το μεγάλο πάρκο της βίλλας Φρανκέττι προβαίνει ένα ταπεινό εκκλησάκι συμμαζεμένο , σιωπηλό , μ' όλο που δίπλα , στα δυο μικρά καμπαναριά του, τέσσερες καμπάνες στέκουν έτοιμες για να σημάνουν . Πάρα κει σ' ένα μικρό περιβόλι υπάρχει ένα σπίτι, αναπαυτήριο για τους παπάδες . Εκεί , στην εκκλησιά της Παναγίας των Χαρίτων , είναι θαμμένη η Κοντέσσα Ισαβέλλα . Μια μεγάλη πλάκα στο μέσο της εκκλησιάς , απέριττη φέρνει το μακρό αυτόν επιτάφιο : «Κείτεται κάτω απ' αυτή την πλάκα η Ισαβέλλα κοντέσα Θεοτόκη- Κερκυραία- σύζυγος του Βενετού πατρίκιου - γερουσιαστού , Δέκαρχου , Δημόσιου Ανακριτή (Inquisitore di Stato ) -Ιωάννη Ιωσήφ ' Αλμπρίτσι-- Κυρία του περίφημου τάγματος της Κρότσε Στελλάτα φωτεινή από ευγένεια οικογενειακή και συζυγική- επιφανής σε δόξα στην Ιταλία και στο εξωτερικό .—«Η Στάελ της Βενετίας», όπως την αποκάλεσε ο Βύρων- σοφή όπως τη χαρακτήρισε ο Ιππόλυτος Πινδεμόντι για το ωραίο ύφος της , την εξυπνάδα της, τις γνώσεις της παινεμένη από πολλούς και μεγάλους , που την δόξασαν γράφοντας σαν τον Κανόβα που σκάλιζε για να της δωρίσει, συγγραφέας πολύμορφη, πνευματώδης , μελετημένη , γλαφυρή , προικισμένη με κάθε στο κλαδί- αγαπημένο πρότυπο στους συμπολίτες της και στους ξένους σταθερά πιστή στους φίλους - που ανάμεσά τους συγκαταλέγονται οι σπουδαιότεροι του αιώνος - κόρη στοργική , σύζυγος τρυφερή , μητέρα , που οι αρχαίες ελληνίδες δύσκολα μπορούν να συγκριθούν μαζί της Νοικοκυρά , στολίδι του σπιτιού της .» Γεννήθηκε στις 16 Ιουνίου 1760 - πέθανε ευλαβικά και θαρραλέα όπως έζησε στις 27 Σεπτεμβρίου 1836- αφήνοντας δυστυχισμένο στη ζωή- το γιό της Ιωσήφ ' Αλμπρίτσι -που ο πόνος του δε θάχει τέλος παρά μέσα στον ίδιο τάφο » . ANGELO OTTOLINI

................................................................................

[1] Υπάρχουν δύο έγγραφα που φυλάσσονται στη Δημόσια Βιβλιοθήκη της Βερόνα, τα οποία αναφέρουν  τα στοιχεία από το βιβλίο της Εκκλησίας του Αγίου Αντωνίου: το πρώτο, γραμμένο στα ελληνικά και συνοδεύεται από μετάφραση. Αναφέρει: "Απρίλιο 1760 τελευταία [.. .] ο πατέρας έδωσε το όνομά της Ελισάβετ "? Στο δεύτερο, με ημερομηνία 1807, είναι γραμμένο: "1760. εξήντα χιλιάδες επτά εκατοντάδες. Δεκαέξι Ιούνιο. Θα βαφτιστεί υπέγραψα Εφημέριος της εκκλησίας του Αγίου Αντωνίου ένα κορίτσι [...] και ονομάστηκε Isabella "Στις 16 Ιουνίου, φαίνεται στην πραγματικότητα να είναι η ακριβής ημερομηνία γέννησης, ένας λόγος που πείθει γι’ αυτό είναι ότι  αναφέρεται  επίσης στην επιγραφή στην ταφόπλακα στην εκκλησία delle Grazie στο San Trovaso Preganziol (TV).

2 Το Τάγμα του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ (εννοείται πληρέστερα: Τάγμα του Νοσοκομείου του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ) είναι η ονομασία του καθολικού μοναχικού τάγματος που έγινε γενικότερα γνωστό από τον 12ο αιώνα και εξής ως Τάγμα των Ιωαννιτών Ιπποτών, Τάγμα των Οσπιταλιέρων του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ, στα λατινικά : Ordo Hospitalis sancti Johannis Ierosolimitani ή La Religion, αλλά και ως Τάγμα του Νοσοκομείου, ή Τάγμα των Οσπιταλιέρων Wikipedia

 

3 Κερκυραϊκά Χρονικά Τόμος 16^ος Λ.ΒΡΟΚΙΝΗ ΕΡΓΑ σελ. 95

 

4 L’ALTRA VOCE Magio 2006 σελ.34

5 ‘Ο.π.

6 Ιleana BairdSocial Networks in the Long Eighteenth Century: Clubs, Literary Salons σελ.179

7 Ιppolito Pindemonte (Verona, 13 novembre 1753 – Verona, 18 novembre 1828) è stato un poeta e letterato italiano.La poetica di Pindemonte, seppur classicista, ha in sé un'inquietudine, uno spirito melanconico  e una vicinanza ai temi sentimentali, che a tratti l'avvicinano alla nuova poetica romantica: per questo fu considerato dai romantici un precursore.

8 Melchiorre Cesarotti (May 15, 1730 – November 4, 1808) was an Italian poet and translator.)

 9Louise Élisabeth Vigée Le Brun (Marie Élisabeth Louise; 16 April 1755 – 30 March 1842) born in Paris, also known as Madame Lebrun, was a prominent French painter

10 Maria Cosway (11 June 1760 – 5 January 1838) was an Italian-English artist, who exhibited at the Royal Academy of Arts in London.

11 Κερκυραϊκά Χρονικά Τόμος 16^ος Λ.ΒΡΟΚΙΝΗ ΕΡΓΑ σελ.98

12 Il conte Vittorio Amedeo Alfieri (Asti, 16 gennaio 1749 – Firenze, 8 ottobre 1803) è stato un drammaturgo, poeta,scrittore e attore teatrale italiano.

13 Κερκυραϊκά Χρονικά Τόμος 16^ος Λ.ΒΡΟΚΙΝΗ ΕΡΓΑ σελ.96

14 A History of Women's Writing in Italy Από τον/την Letizia Panizza,Sharon Wood    σελ.110

17 Francesca Santucci   http://www.letteraturaalfemminile.it/vittoria_colonna.htm

18Francesca Santucci   http://www.letteraturaalfemminile.it/vittoria_colonna.htm

19 Ο Φραντσέσκο Πετράρκα, εξελληνισμένα Φραγκίσκος Πετράρχης (20 Ιουλίου 1304 - 19 Ιουλίου 1374), ήταν Ιταλόςλόγιος, ποιητής και ένας από τους παλαιότερους ανθρωπιστές της Αναγέννησης

20 Luisa Bergalli (1703 in Venice - 1779 in Venice), was a Venetian writer. She married in 1738 to Gasparo Gozzi. She participated in the work of Gozzi in the translations of novels, plays and other work. She herself translated Terenzio and Racine. She produced poems, compositions, comic and tragic plays as well as a novel, Le avventure del poeta, 1730

 

21 A History of Women's Writing in Italy Από τον/την Letizia Panizza,Sharon Wood    σελ.140

22 Stéphanie Félicité du Crest de Saint-Aubin, Comtesse de Genlis (25 January 1746 – 31 December 1830), known as Madame de Genlis, was a French writer, harpist and educator

 

23 Jean Léopold Nicolas Frédéric Cuvier (French: [kyvje]; 23 August 1769 – 13 May 1832), known as Georges Cuvier, was a French naturalist and zoologist, sometimes referred to as the "Father of paleontology".

24 Principessa Louise Maximilienne Caroline Emmanuele di Stolberg-Gedern (Mons, 20 του Σεπτεμβρίου 1752 - Φλωρεντία, 29 του Γενάρη 1824) ήταν μια Βελγίδα διανοούμενη γνωστή στη λογοτεχνική ιστορία με τον τίτλο του κόμισσα του Albany.

25 Giuseppe Nicolini (Piacenza, 29 gennaio 1762 – Piacenza, 18 dicembre 1842) è stato un compositore italiano

26 Pietro Benvenuti (8 January 1769 – 3 February 1844) was an Italian neoclassical painter.

27 Giustina Renier Michiel (Venezia, 15 ottobre 1755 – Venezia, 6 aprile 1832) è stata una scrittrice italiana, amante delle arti e delle scienze, animatrice di un noto salotto letterario

28  Ό.π. Ileana Baird Social…..

29  Ζερμαίν ντε Σταέλ γεννήθηκε στο Παρίσι το 1766.. Έκανε το φιλολογικό της σαλόνι το 1802 σαν κέντρο της αντιπολίτευσης εναντίον του Βοναπάρτη. Διώχθηκε σύμφωνα με το Προξενείο και την Αυτοκρατορία. Μπορούμε απλά να σημειώσουμε τις χιλιάδες περιπέτειες της εξορίας της Madame de Stael Η κυρία αυτή υποδέχτηκε την πρώτη φορά την Επανάσταση με ενθουσιασμό, απεχθανόταν όμως τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της Τρομοκρατίας του Αυτοκράτορα και παρέμεινε πιστή στις ιδέες της Συντακτικής Συνέλευσης

30 Ό.π. Ileana Baird Social…..

31 John Cam Hobhouse, 1st Baron Broughton GCB PC FRS (27 June 1786 – 3 June 1869), known as Sir John Hobhouse, Bt, from 1831 to 1851, was a British politician and diarist. He was educated at Westminster School and at Trinity College, Cambridge.^[1][2] At Trinity College Hobhouse became friends with Lord Byron, and accompanied him in his journeys in the Peninsula, Greece and Turkey,

32 Thomas Moore (28 May 1779 – 25 February 1852) was an Irish poet, singer, songwriter, and entertainer, now best remembered for the lyrics of "The Minstrel Boy" and "The Last Rose of Summer". He was responsible, with John Murray, for burning Lord Byron's memoirs after his death. In his lifetime he was often referred to as Anacreon Moore

33 Marc-Auguste Pictet (French: [piktɛ]; July 23, 1752 – April 19, 1825) was a scientific journalist and an experimental natural philosopher (physicist, chemist, meteorologist, astronomer) from Geneva, Switzerland

34 George Gordon Byron Baron Byron, Thomas Moore: Life, Letters and Journals of Lord Byron σελ. 379

35 Για την έννοια «blue» ο Moore υποσημειώνει «Όποτε μια λέξη ή  ένα εδάφιο προκύπτει (όπως στην συγκεκριμένη περίπτωση) το οποίο ο Λόρδος Βύρων αναφέρει στο χειρόγραφό του ,εάν είναι γραμμένο, το αναφέρει εμφαντικά και στο λόγο του, με την ίδια σφοδρότητα»

36 William Steward Rose επισκέφθηκε τον Βύρωνα στην Βενετία το Σεπτέμβριο του 1817 και ήταν Άγγλος μεταφραστής και του ζητούσε  να μεταφράσουν το έργο του Giovanni Battista Casti «Novelle»

37 13 Michele Leoni (Borgo San Donnino, 5 marzo 1776 – 27 agosto 1858) è stato un umanista italiano. Saggista e critico, dedicò la vita allo studio e alla diffusione della cultura^[1]

38 Donald H. Reiman,Carl H. Pforzheime Shelley and His Circle, 1773-1822 σελ.535

39[1] Ό.π. σελ. 536

40  Ileana BairdSocial Networks in the Long Eighteenth Century: Clubs, Literary Salons σελ.183

41 La relazione con Foscolo sembra aver avuto inizio nel luglio 1801. A lei il poeta dedicò All'amica risanata: «E com'eri tu bella questa sera! Quante volte ho ritirati i miei occhi pieni di spavento! Sì, la mia fantasia e il mio cuore cominciano a crearsi di te una divinità»

42 Francesca Camastra  IL REGESTO DELLE LETTERE DI ISABELLA TEOTOCHI ALBRIZZI A TOMMASO MOCENIGO SORANZO CONSERVATE PRESSO LA BIBLIOTECA CIVICA DI VERONA σελ.4

43 Η Αφροδίτη κατά την αρχαία ελληνική μυθολογία και θρησκεία είναι η θεά του έρωτα, της ομορφιάς, της σεξουαλικότητας, της ηδονής και της τεκνοποίησης

44 Η Αθηνά, κατά την Ελληνική μυθολογία, ήταν η θεά της σοφίας, της στρατηγικής και του πολέμου. Β

45 Ό.π. Ileana Baird Social…….

46 Κερκυραϊκά Χρονικά Τόμος 16^ος Λ.ΒΡΟΚΙΝΗ ΕΡΓΑ σελ.99 σημ.23

47 [1] Αυτόθι

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Έλενα Αρμένη - Μοτσενίγου, «Η μάνα της Κέρκυρας»

Η Ελένη Αρμένη κατάγεται από την Κέρκυρα όπου γεννήθηκε  το 1780,  κόρη του ιατρού και Γραμματέα της Ιονίου Βουλής Ιωάννη Αρμένη (1753-1837)  από την Κέρκυρα και της Ρετζίνα Φαλιέ από τη Βενετία. Ήταν απόγονος της μεγάλης  Κερκυραϊκής  οικογένειας Αρμένη με τους Ιωάννη Αρμένη (1521-1574) Βοεβόδα της Μολδαβίας, Πέτρο Βράιλα-Αρμένη Υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδος και φιλόσοφο(γεν.10/12/1812),Αντώνιος Αρμένης (1776),Δρ. Δημήτριος Αρμένης (Ποταμός 1729),Δρ. Κάρολος Αρμένης (1772),Αντώνιος Αρμένης (Ποταμός 1756), Καπετάνιος Λεονάρδος Αρμένης, Επίσκοπος Ιωάννης Αρμένης (Ποταμός 1753). Η Ελένη  ήταν κληρονόμος μεγάλης περιουσίας.

Η οικογένειά της φρόντισε για τη μόρφωσή της. Μεγαλώνοντας, και όταν πια εγκαταστάθηκε στη Βενετία, βρήκε ενδιαφέρον στα φιλολογικά σαλόνια της εποχής και στη συντροφιά κοριτσιών από την Κέρκυρα, που είχαν αντίστοιχη καλλιέργεια με τη δική της, όπως η Ισαβέλλα Θεοτόκη και η Μαρία Πετρεττίνη με τις οποίες δημιούργησε και ισχυρή φιλία. Η ίδια διακρινόταν για την ομορφιά και την εξυπνάδα της.

Ο πρώτος της γάμος, μια «ένωση κατά συνθήκη», έληξε σύντομα καθώς, ο σύζυγός της δεν ταίριαζε με τα ιδεώδη και την καλλιέργειά της.(1)

 

Έργο του Ιωάννη-Βαπτιστή Καλοσγούρου  (Κέρκυρα 1794 – 1878).

Παντρεύτηκε τις 7 Ιανουαρίου 1807 τον εκ Ζακύνθου Κόμη Γεώργιο Μοντσενίγο (περίπου 1762-1839) γιο του Δημητρίου Μοντσενίγου. Ο γάμος έγινε με κάθε δυνατή λαμπρότητα, ο δε Αντώνιος Μαρτελάος αφιέρωσε «επιθαλάμιο» από 54 τετράστιχες στροφές.  Ο πατήρ Δημήτριος υπηρετούσε στη Ζάκυνθο ως πρόξενος της Ρωσίας. Τις 8 Μαΐου του 1748 η Βενετία του έδωσε τον τίτλο του Κόμη της Ζακύνθου. Ευνοήθηκε πολύ από την ρωσική αυ­λή για την περίθαλψη την οποία χορήγησε προς τους στην Ζάκυνθο καταλήξαντες  έλληνες επαναστάτες. Το διάστημα εκείνο η Ρωσία είχε εξεγείρει τούς λαούς της Πελοποννήσου σε επανάσταση καθώς   βρίσκονταν σε πόλεμο με την Τουρκία. Για τις υπηρεσίες του προς τη Ρωσία η Αικατερίνη Β΄ του απένειμε το βαθμό του Συμβούλου του Κράτους και τον ονόμασε πληρεξούσιό της στη Φλωρεντία, στην αυλή του Μεγάλου Δούκα της Τοσκάνης. Όταν πέθανε ο Δημήτριος, διορίστηκε πρεσβευτής στην ίδια αυλή ο γιός του Γεώργιος  κι αυτός με το βαθμό του Συμβούλου του Κράτους. Για λόγους άγνωστους, ο Τσάρος Παύλος τον έπαψε. Ο Μοτσενίγος πήγε τότε στη Νεάπολη, όπου επεδίωξε με τους εκεί Ρώσους αξιωματούχους, ν’ αποκτήσει την αυτοκρατορική εύνοια και μαζί την πρεσβεία της Φλωρεντίας. Δεν το πέτυχε και γι’ αυτό δέχθηκε πρόθυμα την αποστολή, που του ανατέθηκε από τη Γερουσία της Επτανήσου, κατόπιν συστάσεως του Τομάρα, Ρώσου πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη, να υποβάλει στο νέο Αυτοκράτορα της Ρωσίας Αλέξανδρο Α΄ τα συγχαρητήρια της «Δημοκρατίας των Επτά Ηνωμένων Νήσων». Συγχρόνως του δόθηκε εντολή να ζητήσει από τη ρωσική κυβέρνηση να στείλει στρατό στα νησιά για να εξασφαλίσει την εσωτερική ειρήνη και να τα προστατέψει από την οθωμανική «προστασία». Ο Μοτσενίγος πέτυχε τόσο καλά στην αποστολή του, ώστε, όχι μονάχα απέκτησε την εμπιστοσύνη του νέου Αυτοκράτορα, αλλά και εστάλη στα Ιόνια νησιά ως πληρεξούσιός του με ευρύτατες αρμοδιότητες. Στις 4 Αυγούστου του 1802 ο ρωσικός στόλος μπαίνει στο λιμάνι της Κέρκυρας, αποβιβάζοντας 1600 στρατιώτες καθώς και τον Κόμη Mocenigo, ως πληρεξούσιο Υπουργό της Ρωσίας.

 Έμεινε στα νησιά, τα οποία και ουσιαστικά κυβερνούσε, παρά τη δημιουργία της Επτανήσου Πολιτείας και την ύπαρξη κυβερνήσεως, ως το 1807.(1)

Στα χρόνια της υπηρεσίας του στα νησιά ο Μοντσενίγος συνδέθηκε στενά με τον Καποδίστρια, του οποίου εκτίμησε τις ικανότητες. Σε δική του άλλωστε σύσταση οφείλεται η πρόσκληση του Καποδίστρια στη Ρωσία. Επίσης τα χρόνια αυτά, σαν να ήταν ένας Αρμοστής, στάλθηκε στην Κέρκυρα με δύο κύριους στόχους. Ο ένας ήταν να ηρεμήσει τα πνεύματα που είχαν οξυνθεί, κύρια στη Κεφαλονιά, και δεύτερο να επιβάλει σύνταγμα στο νεοσύστατο κράτος. Ο Μοντσενίγος, εκτός των καθηκόντων του προς την Ρωσία, ήταν ένας Έλληνας που φρόντιζε την βελτίωση κάθε κλάδου παροχής υπηρεσιών κι επιθυμούσε πολύ την ανάπτυξη της παιδείας. Απόδειξη αυτού είναι και τα δύο μετάλλια που δινόντανε στους άριστους μαθητές.

 

ΕΤΟC ΠΙ ΤΗC ΠΟΛΙΤΕΙΑC. ΚΟΡΚΥΡΑ

Παρουσιάζει ιπτάμενο Πήγασο. Όπισθεν Η ΒΟΥΛΗ ΤΩΙ ΦΙΛΟΜΟΥCΩΙ ΝΕΩΙ ΔΙΑ ΤΑΣ ΧΡΗΣΤΑC ΕΛΠΙΔΑC μέσα σε στεφάνι από κλάδους ελιάς.

ΕΤΟC ΠΙ ΤΗC ΙΟΝΙΚΗC ΠΟΛΙΤΕΙΑC

Με την κεφαλή της Παλλάδας Αθηνάς προς τα δεξιά και κάτω από αυτήν πλώρη πλοίου. ¨Οπισθεν Ο ΡΩCCΙΚΟC ΠΛΗΡΕΞΟΥCIOC ΤΩΙ ΝΕΩΙ CΠΟΥΔΗC ΕΝΕΚΕΝ .Μέσα σε δρύινο στεφάνι.(3)

 

Η κερκυραία Έλενα Αρμένη - Μοτσενίγου,  αφήνει με τη διαθήκη της σε συγγενείς και άλλα φιλικά της πρόσωπα αξιόλογα χρηματικά ποσά και πολύτιμα αντικείμενα, μεταξύ των οποίων εικόνες και πίνακες επώνυμων ζωγράφων, δείγματα των συλλεκτικών ενδιαφερόντων της οικογένειας των ευγενών από την οποία και η ίδια προέρχεται. Είδε με τα δικά της μάτια την εκμετάλλευση και την συμπεριφορά των κατακτητών που περνούσαν από το νησί, και των οποίων κυριότερος σκοπός ήταν η καταπίεση του λαού και μάλιστα των φτωχών τάξεων. Χωρίς αμφιβολία, την κερκυραία κόμισσα μπορούμε να την κατατάξουμε στην πλειάδα των μεγάλων ευεργετών της χώρας, η οποία μολονότι ζούσε έξω από την Ελλάδα, εντούτοις την ευεργέτησε όσο λίγοι άνθρωποι, αφού άφησε την τεράστια περιουσία της για την ενίσχυση διαφόρων ιδρυμάτων και ιδιαίτερα για τη μόρφωση των νέων της ιδιαίτερης πατρίδας της, την Κέρκυρα (4)

Η διαθήκη της Ελένης Μοντσενίγου Αρμένη είναι χειρόγραφη στα Ιταλικά

 Η εφημερίδα «ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΤΩΝ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ» αριθ. φύλου 523 της 2ας  Ιανουαρίου 1840 δίνει μια πλήρη μετάφραση της Διαθήκης στα ελληνικά. Από την μετάφραση αυτή διαλέξαμε να παραθέσουμε τα αφορούντα την Κέρκυρα και τους Έλληνες.

…Όπως προηγούμενα συμφωνήσαμε με κοινή συναίνεση με τον αποθανόντα σύζυγό μου Κόμητα Γεώργιον Μοντσενίγον  και όπως αυτός σημείωσε στην προαναφερθείσα Διαθήκη του, ούτω δίδω και καταλείπω εις το εν πόλη της Βενετίας Γένος των Γραικών την ποσότητα Ιταλικών Λιρών τεσσαράκοντα χιλιάδων, εκ των οποίων θέλω οι τριάκοντα χιλιάδες να είναι προς ωφέλεια της Γραικικής Εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου και οι άλλες δέκα χιλιάδες Ιταλικών Λιρών εις ωφέλεια του Ελληνικού Φροντιστηρίου Φλαγγίνη, με την εντολή γι’ αυτό ότι αμφότερα τα κεφάλαια να δοθούν μετά από προφύλαξη σε τόκο δια των Κων Επιτρόπων του ρηθέντος Γένους των Γραικών……..

 

……..

Καταλείπω και θέλω ώστε τό ενιαύσιον προϊόν η τόκος της χρηματικής ποσότητας εξ χιλιάδων φλωριών, ενδεδυμένης  εις οικίας και έγγεια κτήματα εν τω Δήμω της Πόλεως Κέρκυρας, μέρος της οποίας ποσότητος ήταν ήδη ιδιαίτερης εμού ιδιοκτησίας , και μέρος με περιήλθε εκ της κληρονομιάς τού τεθνεώτος ανδρός μου του Κόμη Γεωργίου Μοτσενίγου, που πηγάζει από χρήματα, δοθέντα ποτέ εις την Συντροφιά Οράτιος Πολιτής, και νυν επιστραφέντα εις οικίας, έγγεια κτήματα κ.τ.λ καταλείπω και θέλω ώστε ό ετήσιος καρπός του ρηθέντος κεφαλαίου να δίδεται κατ’ έτος προς ευεργεσία, και εν ίδει και λόγω ·προικός τεσσάρων κορασίδων γεννηθέντων εν τη ιδία Πόλη Κέρκυρα τη Πατρίδα μου και εις τρόπον ώστε να ημπόρει ν' ανήκει εις έκαστον λόγο προικός η ποσότητα χιλίων περίπου λίρων αυστριακών, υπονοημένου καλώς, ότι τα ειρημένα τέσσαρα κορίτσια πρέπει να είναι εκ των ενδεέστερων και  χρηστοηθεστέρων. Τούτου ένεκα παρακαλώ τούς Κυρίους διοικητές του Δήμου της των γενεθλίων μου πόλεως Κερκύρας να ευαρεστηθούν να συμπράξουν όπως  το ρηθέν κεφάλαιο μένει  «πάντοτε ενδεδυμένο και ανέπαφο εσαεί επί τω σκοπό ώστε το προμνησθέν διάφορο να δύναται και αυτό να διανέμεται εσαεί εις τας τεσσάρας επιγάμους κόρας λόγω προικός, και τούτο ανά παν έτος, τουτέστιν άπαξ κατ’ ενιαυτό.

Θέλω ώστε εν τη εικοστή έβδομη ημέρα Ιανουάριου έκαστου έτους διά παντός να εξακολουθεί, εις την Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου των Γραικών εν τη Βενε­τία, ή τελετή της Λειτουργίας εις μνημόσυνου των ψυ­χών, της τεθνεώσης προσφιλούς μητρός μου, του τεθνεώτος ανδρός μου και της ιδικής μου, και θέλω ώστε κατ' εκείνην την ιδίαν ημέρα να διανέμονται λίρες Αυστριακές τετρακόσιες εις τούς πτωχούς της εν Βενετία ιδίας Γραικικής Εκκλησίας. Ωσαύτως θέλω ώστε η δοτέα ελεημο­σύνη δια την ρηθείσα λειτουργία να συνίσταται εκ λιρών αυστριακών εβδομήκοντα δύο.

Καθ' ην περίπτωση δεν ήθελα εκτελέσει τον σκοπό του να τεθεί, προλαβούσας της αναγκαίας άδειας ζητούμενης παρ’ ούτινος ανήκει να την δώσει, εις την ρηθείσα Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου των Γραικών εις την Βε­νετία, εγκωμιαστική επιγραφή εγχαραγμένη εις μάρμαρο, προς ενθύμηση της μνήμης του τεθνεώτος ανδρός μου τού Κόμη Γεωργίου Μοτσενίγου, τού εν τη εκκλησία εκεί­νη τιθεμένου, παρακαλώ τον εκτελεστή της παρούσης Διαθήκης μου, τον οποίον θέλω ονοματίσει κατωτέρω να ευαρεστεί  να κάμει να εκτελεσθεί, εν ονόματι μου, και να κάνει να θέσουν την επιγραφή εις ένα των τοίχων της ιδίας εκείνης Εκκλησίας……..

 

 

…….Θέλω ώστε ό νεκρός μου, ληφθείσης της αδείας παρά της Υπέρτερης Αρχής, να μετακομισθεί εις την Βενετία δια να ενταφιαστή εις το Κοιμητήριο των Γραικών, και αυτόθι να κατατεθεί, ομού με την κόνιν της τεθνεώσης προσφιλέστατης μητρός μου, και κυρίως εις την θέση, μάλιστα εις την ιδίαν κάλπη, ή λάρνακα εκ λίθου, λάρνακα κειμένη εν τω ρηθέντα Κοιμητηρίου των Γραικών εις τον Άγιο Χριστόφορο, εις την σκέπην του οποίου είναι εγχαραγμένη άνωθεν και κάτωθι ενός Γραικικού Σταυ­ρού η εξής επιγραφή:

 ………….   Θέλουσα εν τοσούτο εγώ ή υποφαινόμενη να ευεργετήσω εν τρόπω διηνεκή την Πόλη Κέρκυρα, αγαπητή μου Πατρίδα, χορηγούσα εις τίνες νεανίσκους ενδεών αλλά

τίμιων οικογενειών, αξιέπαινους ένεκα χρηστοήθειας επιθυμούντες ν’ αφιερωθούν εις τα μαθήματα, και επιτήδειους να τα περιποιηθούν με διακεκριμένη ευδοκίμηση

παν ούτινος δύνανται να έχουν ανάγκην διά να λάβουν πλήρη αγωγή περί την Ηθική, Γράμματα και Επιστήμες, με την οποία να μπορέσουν να προσφέρουν επωφελείς και έντιμους εκδουλεύσεις εις την Πατρίδα των, και να συντελέσουν ισχυρά με την παραδειγματική διαγωγή των, και με τας αποκτηθείσας γνώσεις να προτάξουν τα χρηστά

ήθη και να διεγείρουν εν αύτη έτι μάλλον την καλλιέργεια του πνεύματος, τις επωφελείς τέχνες, το εμπόριο, και πάν ό,τι άλλο δύναται να συντείνει εις τα

να καταστήσει ομόφωνο, σεβάσμιο, αναπαυμένη και ευτυχή την κατάσταση των συμπολιτών των, διατάσω τα εξής:

   Α!) Καταλείπω εις την Πόλη της Κέρκυρας, λόγω κληροδοσίας εξαιρούμενων των άνωθεν διατεθειμένων ποσοτήτων δια τα άλλα κληροδοτήματα, και εξαιρούμενων  όλων των πραγμάτων παρ’ εμού επίσης διορισθέντων εις τα ρηθέντα άτομα χάριν ενθυμήσεως ή λόγω κληροδοσίας, καταλείπω, επαναλέγω, εις την Πόλη της Κερκύρας λό­γω κληροδοσίας όλα τα εναπολειφθέντα  υπάρχοντα μου, συγκείμενα εκ κεφαλαίων, τιμαλφών λίθων, μαργαριτών, αργυροσκευής, χρυσού εξεργασμένου, οικοσκευής κ.τ.λ., τα οποία  θέλουν συνιστάτε εις κεφάλαιο ενός επέκεινα εκατομμυρίου ή χιλίων χιλιάδων λιρών Αυστριακών, επί συμφωνία του να ενδυθεί όλη ή ρηθείσα ποσότητα προφυλακτικά και ασφαλώς, και να μένει, πάντοτε ανέπαφος, και να διανέμονται εξ αυτής μόνον οι τόκοι κατά τον όποιο κατωτέρω θέλω εκθέσει τρόπον.

   Β!) Καθιστώ την σεβαστή Αρχήν, την προϊσταμένη της Δημοτικής Διοικήσεως τις Πόλεως Κέρκυρας, Φύλακα τις ποσότητος εξ ης σύγκειται το προμνησθέν κληροδότημα, δίδουσα αυτή την άδεια να εισπράττει τούς τόκους καθ’ ον τρόπον κρίνει ασφαλέστερο παράλληλα και οικονομικότερο και της δίδω προς τούτους την άδεια, οσάκις ήθελε το απαιτήσει η ανάγκη και το πρέπον ν’ αποσύρει εν η πλιότερων των ρηθέντων τοκοφόρων κεφαλαίων, και να τα ενδύσει ,με τον ασφαλέστερο και ωφελιμότερο τρόπον, ή παρά ιδιωτικές οικογένειες, ή διά της αποκτήσεως έγγειων κτημάτων, ή εις προσόδους του δημοσίου χρέους τίνος οποιουδήποτε Κράτους.   Γ!) Η ρηθείσα Δημοτική Διοίκηση θέλει φυλάσσει εις το ταμείο τις Πόλεως τις εισπραττόμενες ποσότητας λόγω τόκων, και θέλει κρατεί περί αυτών ειδικό Βιβλίο, χωρίς, εάν είναι δυνατόν, ν’ απαντήσει δια τούτο, ουδεμία δαπάνη, τείνουσα εις ελάττωση των ιδίων τόκων.   Δ'.) Ορίζω ώστε ή ρηθείσα Αρχή να εκλέξει, και όχι εκ των ιδίων αυτής Μελών, διά μυστικής ψήφου, και καθ’ ον τρόπον κρίνει καταλληλότερο, τρεις εκ των Πολιτών διαπρέποντας εν τιμιότητα, παιδεία και ζήλου υπέρ του κοινού καλού, και δυναμένους να προσφέρουν την υπηρεσία των δωρεάν, οι τινές θέλουν είναι περιβεβλημένοι με τον τίτλο και τας εξουσίας διαχειριστών του Καταλύματος της Κ ό μ ι σ σ α ς  Ε λ έ ν η ς  Α ρ μ έ ν ο υ  Μ ο τ σ ε ν ί γ ο υ.   Ε! )Ο πρεσβύτερος την ηλικία εκ των ρηθέντων Διαχειριστών θέλει λαμβάνει πάντοτε την προσηγορία Προέδρου, θέλει έχει την εξουσία να προσδιορίζει τον αριθμόν των ταχτικών συνεδριάσεων των Διαχειριστών, και τας ημέρας, καθ’ ας μέλλουν να συγκροτούνται, και δύναται περιβλέπον, χρείας καλούσης, νι προσκαλέσει τους Συντρόφους του να συνέλθουν εκτάκτως σε συνεδρίαση. Αυτός προσέτι θέλει να είναι επιτετραμμένος την παρακαταθήκη και φύλαξη των γραπτών εκθέσεων , και όλων των εγγράφων των ανηκόντων εις την αλληλογραφία και εις τας Πράξεις της Διαχειρίσεως, Κανονισμός συντασσόμενος υπό της Δημοτικής Αρχής, θέλει προσδιορίζει την διάρκεια των καθηκόντων των διαπιστευόντων εις τους Διαχειριστές, και τον τηρητέο τρόπον διά την αυτών αντικατάσταση διαδοχικώς.    Στ!) Εις τούς μόνους Διαχειριστές δίδω την εξουσία, και διαπιστεύομαι την εκλογή των νεανίσκων εκείνων, οι τίνος μέλλουν να μεθέξεων του ευεργετήματος της κλη-ροδοσίας μου, διατάζουσα ότι χρεωστούν περί την εκλογή τούτην να συμμορφώνονται εις τούς εξής ορισμούς:    Δεν θέλουν είσθε δεκτοί, ως επισπουδάζοντες εις την απολαυήν της Κληροδοσίας μου, ειμή οι νεανίσκοι της ηλικίας ουχί ελάττωνες των δώδεκα, ούτε υπερβαινούσηςτα δέκα τέσσαρα έτη, υγιούς και εύρωστου κράσεως, επαινετής διαγωγής, οι τινές να σπούδασαν με διακεκριμένη ευδοκίμηση τα μαθήματα των στοιχειωδών Σχολείων, και τουλάχιστον εκείνο του πρώτου έτους της συνήθους γυμνασιακής σειράς, να έχουν ικανή γνώσιν της Γαλλικής Γλώσσης, και ν’ ανήκουν εις οικογένειας αποκατεστημένες με τρόπον διηνεκή εις την Πόλη της Κέρκυρας,  και πασιδήλως τοσούτον πτωχές ώστε να μη μπορούν ούτε ολοσχερώς, ούτε εν μέρει να απαντήσουν τ’ αναγκαία έξοδα διά να «προμηθεύσουν εις τα τέκνα των εν τη αλλοδαπή εντελή εκπαίδευση περί τα Γράμματακαι τις Επιστήμες.    Η!)Εκ των διαγωνιζομένων οι τινές ανταποκριθούν εις τούς προγνωσθέντες όρους, θέλουν πάντοτε προτιμάσθε όσοι, έδωσαν αυστηρά και δημόσια εξέτασιν επί τηπαρουσία των Διαχειριστών, ήτις θέλει περιστρέφεται εφ όλα τα θέματα των άνωθεν ρηθέντων μαθημάτων, προσφέρουν αποδείξεις ότι κέκτηνται ευρύτερης και στερεότερης παιδεύσεως.    Θ!) Ο Διαγωνισμός θέλει γενέσθαι μόνον ανά δύο έτη, και εν τοιαύτη ώρα του έτους ώστε, γινομένης της εκλογής των αξιοτέρων νεανίσκων, μένει εις έτι διαθέσιμος ό αναγκαίων καιρός διά να μπορούν να φθάσουν εις το Γυμνάσιο, ένθα μέλλουν να λάβουν την περαιτέρω εκπαίδευση των, ολίγας ημέρας πριν εις αυτό γενεί η έναρξη των μαθημάτων του σχολικού έτους.       Ι!) To Κοινοβιακό Γυμνάσιο εν τω οποίω οι νεανίσκοι, οι ευεργετούμενοι παρά της Κληροδοσίας μου, μέλλουν να εκπαιδευθούν, θέλουν το εκλέξει οι Διαχειριστές εις την Ελβετία, τόπον έχοντα πλήθος άριστων εκπαιδευτηρίων, και ισαξίων, επαινούμενο  για τα χρηστά ήθη των κατοίκων του, προσέχοντας ώστε το Γυμνάσιο να είναι εις Νόμο, ένθα να ομιλείται η Γαλλική Γλώσσα, και να είναι τοιούτον ώστε οι νεανίσκοι να δύνανται να διδάσκονται όλη την σειράν των γυμνασιακών και φιλοσοφικών μαθημάτων, να σπουδάζουν εν αυτό, εκτός της Ελληνικής και Λατινικής Γλώσσης, και την Γαλλική, την Γερμανική και την Αγγλική, και να λαμβάνουν αυτόθι την καλυτέρα ηθική αγωγή.    ΙΑ!) Έκαστος των υποτρόφων νεανίσκων, τελειώσης  την σειράν των ειρημένων σπουδών, δύναται κατ’ αρέσκεια του ή να επανέλθει εις τας αγκάλες τις ιδίας αυτού οικογένειας, ή να εξακολουθήσει την εκπαίδευση του αφιερωμένος εις την ιδιαιτέρα Εκμάθηση των Ιατρικών, Νομικών και Μαθηματικών Επιστημών εισέτι άλλα τέσσαρα, η το πολύ πέντε έτη, εις λαμπρό τι Κατάστημα Δημοσίας Παιδεύσεως της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Αγγλίας, έχων επίσης έκαστος νέος την πλήρη ελευθερία του να εκλέξει τόσον τον κλάδο της μαθήσεως, τον οποίον θέλει να καλλιεργήσει, όσον το Επιστημονικό Καθίδρυμα, εις το οποίον σκοπεί να εκπαιδευτεί·    IB!) Όλη ή αναγκαία δαπάνη, ουδεμιάς εξαιρούμενης, προς την διατροφή των νεανίσκων εν τω Κοινοβιακό Γυμνάσιο θέλει γενέσθαι διά φροντίδες των Διαχειριστών εκ του κεφαλαίου του Καταλείμματός  μου. Τα κεφάλαιαταύτα  θέλουν επίσης χρησιμεύσει εις το να χορηγούνται σε όσους νέους θελήσουν να τρέξουν ευρύτερο στάδιο Παιδεύσεως αι ενιαύσιοι συντάξεις, τας οποίας οι Διαχειριστές κρίνουν επαρκούσες εις απάντηση όλων των εξόδων διά το ταξίδι, διατροφή, ιματισμό, και άλλων λογιζομένων απολύτως αναγκαίων, εφ’ όλον τον προσδιορισθέντα καιρόν δια την συμπλήρωση της ρηθείσης Παιδεύσεως.   ΙΓ!) Η Δημοτική Αρχή θέλει επισήμως γνωστοποιεί τους Διαχειριστές, κατά τας αρχάς πάσης εξαμηνίας, την κατάσταση εις την οποίαν ευρίσκεται το Ταμείο τωνΠροσόδων του Καταλείμματός μου, και τας ποσότητας, αι οποίαι συμπερασματικά μέλλουν να εμβάσουν  εις αυτό και την ιδίαν εξαμηνία.   ΙΔ!) Οι Διαχειριστές, γνωρίζοντες την κατάσταση του Ταμείου, το ποσόν των κεφαλαίων τα οποία θέλουν εμβαίνει εις αυτό ανά πάσα εξαμηνία, και περιπλέον γνωρίζοντας την δαπάνη την αναγκαίουσα εις τούς νέους εκείνους, ή διατροφή των οποίων άρχισε ήδη να γίνεται εκ των κεφαλαίων του Καταλείμματός μου, θέλουν έχειόλα τα αναγκαία δεδομένα διά να μπορούν να προσδιορίζουν επί πάντα διετή διαγωνισμό τον αριθμόν των παραδεκτών εις την απολαυή της αγαθοποιού εγκαταστάσεως μου, προσέχοντας ώστε ο αριθμός αυτός να κανονίζεται πάντοτε εις τρόπον ώστε να μένη πάντοτε εν τω Ταμείο ανάλογο κεφάλαιο επιφυλάξεως, και ώ-στε οι διετείς διαγωνισμοί να μην υποφέρουν κάποτε καμμίαν διακοπή.   ΙE!) Οι εκλεχθησόμενοι νέοι πρέπει να συνοδεύονται έκΚέρκυρας εις τον τόπον του Κοινοβιακού Καταστήματος,και παραπλήσια κατά την επάνοδο των, οσάκις δεν θελήσουν να λάβουν την ανωτέρα επιστημονική εκπαίδευση, μ’  έξοδα διδόμενα εκ των κεφαλαίων της Κληροδοσίας μου, ή υπό τίνος των Διαχειριστών, η, υπό τίνος άλλου τιμίου, πεπαιδευμένου και ζηλωτή ονοματισμένου παρά των ιδίων Διαχειριστών, όστις να τους επαγρυπνεί, διαρκούντος του ταξιδιού, να τους συστήνει θερμώς εις τούς Ανώτερους των και Καθηγητές, και επανερχόμενος να παρουσιάζει εγγράφως εις το Σωματείο των Διαχειριστών και εις την Δημοτική Αρχήν τις ακριβεστέρας και λεπτομερεστέρας ειδήσεις περί την καλοσύνη καιέκταση της διδασκαλίας, την αξία και τον ζήλο των Καθηγητών, περί το κατάλυμα και την διατροφή των Μαθητών όχι μόνον του Γυμνασίου εις το οποίον θέλουνοδηγήσει τους νεανίσκους, αλλ’ εισέτι των άλλων, τα οποία έλαβαν τυχόν την ευκαιρία να επισκεφτούν, η  να έχουν περί αυτών ακριβή γνώσιν εκ γνησίων πηγών. ΟιΔιαχειριστές θέλουν ωφελείσθε από τας πληροφορίας ταύτας δια την εφεξής εκλογή του προκρίτου Γυμνασίου   και διά να βάλουν ωσαύτως εάν το κρίνουν αναγκαίο,τούς νεανίσκους τους αρχόμενους ήδη την εκπαίδευση των.ΙΣΤ!) Όσοι δε των νέων, τελειώσαντες εν τω Κοινοβιακό Γυμνάσιο σειράν των φιλοσοφικών μαθημάτων, θελήσουν να εξακολουθήσουν τας ανωτέρας επιστημονικέςσπουδές, θέλουν λάβει παρά της Διαχειρίσεως του Καταλείμματος μου, παρεκτός της αναγκαιούσης ποσότητος δια ν’ απέλθουν εις το  παρ’ αυτών εκλεγέν Εκπαιδευτήριο και διά την εις την πατρίδα επάνοδο των, ενιαύσιον σύνταξη ήτις, λαμβανομένης ύπ’ όψιν της Πόλεως εις ην μέλλουν να δια τρίψουν, να επαρκεί ν’ απαντήσει τηνόλη δαπάνη της διατροφής των, και τ’ αναγκαιούνταέξοδα προς απόληψη του Ακαδημαϊκού Βαθμού Προλύτου (Δόκτορος). ΙΖ!) Εάν τις των ενεργηθέντων νέων, επί τον καιρόν της Αγωγής των, ήθελε κατασταθεί ανάξιος της οποίας έτυχε χάριτος ,ή διά της επιλήψιμου διαγωγής του, ή διότι δεν ήθελε καταγίνεσθε μετ’ επιμελείας και μετά διακεκριμένης ευδοκιμήσεως εις τις σπουδές, θέλει χάνει δι’ αποφάσεως των Διαχειριστών, την οποίαν καθιστούν ισχυρά δύο μόνοι ψήφοι, την απολαβή του οποίου  έτυχε ευεργετήματος, και θέλει επανέρχεται εις τηνοικογένεια του αναλώσας του Καταλείμματος μου, συνοδευμένος υπό του ιδίου εκείνου ανθρώπου, του οδηγήσαντος τυχόν νέον τινά μαθητή εις το Γυμνάσιο. Εάν δε ο νέος, όστις ήθελε περιπέσει εις τοιαύτην τιμωρία, ήθελε σπουδάζει τ’ ανώτερα επιστημονικά μαθήματα,  οι Διαχειριστές θέλουν φροντίζει να του χορηγούν με την απαιτούμενη προφύλαξη τα χρειώδη χρήματα δια την εν Πατρίδα επάνοδο του.  

IΗ!) Οι Διαχειριστές έχουν χρέος να πορίζονται συ­νεχώς, και τουλάχιστον ανά πάσα τριμηνία, παρά του Διευθυντού του Κοινοβιακού Γυμνασίου, η παρ’ εκείνων, εις τούς οποίους φρόντισαν να συστήσουν την επαγρύπνηση των νέων, των αφιερωμένων εις τας ανωτέρας επιστημονικώς σπουδές, μυστικές κα ακριβείς πληροφορίας περί της αυτών διαγωγής και περί της επιμελείας και προκοπής των εις τα μαθήματα. Αι ειδήσεις αύται, και αι έννομοι πιστοποιήσεις, αφορούσες την έκβαση των δοθεισών παρά τών ευεργετούμενων νέων εξετάσεων, τάς οποίας  οι Διαχειρισταί θέλουν προμηθεύεσθαι τακτικώς, θέλουν τούς θέτει εις κατάστασιν  να γνωρίζουν έν  ποία περιπτώσει θέλει είσθε ωφέλιμον   να αποδοθούν εις τούς ειρημένους νέους ισάξιοι έπαινοι, εν ποία θέλει είσθε αρμόδιον  να τους προσκαλέσουν να εκπληρώσουν ακριβέστερον τα καθήκοντα των, δια καταλλήλων επιπλήξεων, η απαιτούντες εις αυτούς την άνωθι τεταγμένην τιμωρίαν, και εν ποία  τέλος οφείλουν οί  Διαχειρισταί νά κάμουν την εφαρμογήν αυτής. Καί αί ίδιαι αύται ειδήσεις θέλουν χρησιμεύσει και εις τους Διαχειριστές δια νά εκπληρώσουν την όποιαν επιβάλλω εις αυτούς υποχρέωσιν του νά παρουσιάζουν ες τα τέλη πάσης εξαμηνίας, τόσον είς την Δημοτικήν Αρχήν, όσον εις έκαστην των οικογενειών εις τάς οποίας  ανήκουν οι ευεργετούμενοι νέοι, έγ­γραφον  έκθεσιν, εμφαίνουσα  την διαγωγήν των ειρημένων νέων, και τάς εις την εκπαίδευσιν προόδου  των.

ΙΘ') Τα κεφάλαια τα οποία μέλλουν νά διαθέσουν οι Διαχειρισταί διά νά πληρώνουν εκ προκαταβολής από τριμηνίας εις τριμηνίαν τις συντάξεις των νέων Γυμνασιαστών, καί τών άλλων των διδαχθησομένων τά ανωτέρω επιστημονικά μαθήματα , και δια ν’  απαντήσουν όλην την άλλην δαπάνην, ητις μέλλει νά γίνεται εκ του Καταλείμματος μου , θέλουν τά λαμβάνει εκ του Ταμείου δι’ ενταλμάτων εκδιδομένων παρά τής Δημοτικής Αρχής μετά ρητήν αίτησιν την οποίαν, υπογεγραμμένην και από τους τρεις, θέλουν κάμει εις την ίδιαν Αρχήν , έν τη οποία θέλουν αιτιολογεί την ανάγκην  και την οποίαν θέλουν κάμει χρήσιν της ζητηθείσης ποσότητος παρά της ειρημένης Αρχής. Χρεωστούν άφ’ ετέρου νά παρουσιάζουν εις τά τέλη έκαστου έτους τακτικήν Λογοδοσίαν περί της αυτών διαχειρήσεως συνοδευομένην με τα αναγκαία αποδεικτικά, ήτις θέλει υποβάλλεσθαι εις την Επιθεώρησιν των διαπιστευομένην εις δύο Μέλη του Δημοτι­κού Συμβουλίου νομίμως επιτετραμμένα ταύτην. Αν ή Δημοτική Αρχή, κατά συνέπειαν της Αναφοράς τών δύο Ελεγκτών, ευρή εν τάξει καί προσηκόντως δικαιολογημένα καί αποδεδειγμένα πάντα τά έφ’ ολον το έτος παρά τών Διαχειριστών γενόμενα αναλώματα, θέλει περί τούτου δί­δει εiς αυτούς την αναφορικήν διακήρυξιν, καί έν τη εναντία περιπτώσει καί ωσαύτως αν δι’ άλλου λόγου οί Διαχειρισταί ήθελαν  κατασταθή ανάξιοι τής εντελούς εμπιστοσύνης και εγκρίσεως τής Δημοτικής Αρχής, εννοώ και διατάττω ώστε ή τελευταία αυτή νά έχει την εξουσίαν νά τους παύει ανυπερθέτως τής υπηρεσίας των, διαπιστευμένη παρά χρήμα ταύτην εις τρία άλλα υποκείμενα, τά οποία θέλει εκλέγει και ονοματίζει καθ’ ον τρόπον ώρισα εν το τετάρτω Άρθρω.

Κ!) Δίδω τέλος εις την διάταξίν μου ταύτην κηρύττουσα ότι όσοι τών νέων θέλουν ωφεληθή εκ ταύτης διά να αποκτήσουν πλήρη Αγωγήν περί την ηθικήν, τά γράμ­ματα καί τάς επιστήμας, δεν δίνονται κάλλιον νά τι­μήσουν την μνήμην μου καί να ευχαριστήσουν ολοσχερώς πάσαν προσφιλεστέραν επθυμίαν μου, ειμή μεταχειριζόμενοι τάς αποκτηθείσας γνώσεις πρός ωφέλειαν τής ιδικής μου καί ιδικής των αγαπητής Πατρίδος, εις τρόπον ώστε νά κατασταθούν άξιοι τής υπολήψεως καί ευγνωμοσύνης του Κοινού.

........

 

Ο πατριωτισμός και η κοινωνική αλληλεγγύη που χαρακτηρίζει την Ελένη Μοντσενίγου Αρμένη είναι εμφανής και μπορούμε να πούμε ότι είναι μοναδικό φαινόμενο  με την προσφορά περιουσίας για την εκτέλεση παρόμοιου κοινωφελούς έργου. Του έργου της μόρφωσης των παιδιών της ιδιαίτερης πατρίδας της, της Κέρκυρας. Είναι μια εποχή που η ίδια, από εύπορη οικογένεια, δεν βλέπει μόνο τον κύκλο ανθρώπων που την περιβάλουν αλλά ζει την αγωνία των φτωχών Κερκυραίων και θεωρεί ότι τα φτωχά παιδιά, κορίτσια και αγόρια, πρέπει να τα βοηθήσει με όποιον τρόπον μπορεί. Διαλέγει κύρια τον τρόπο της παιδείας, μόρφωσης, καλλιέργειας, ηθικής και υπακοής. Αλήθεια ποιο από αυτά δεν οδηγεί ένα νέο άτομο στο πως θα μπορέσει να αντιμετωπίσει  τη ζωή; Θέλει οι νέοι Κερκυραίοι μεγαλώνοντας να έχουν όσο περισσότερα  εφόδια μπορούν.  Με τη διαθήκη της συνέδεσε το όνομά της με το ομώνυμο κληροδότημα, που ανέδειξε πολλούς Κερκυραίους επιστήμονες. Δίκαια νομίζω πρέπει να της δώσουμε τον τίτλο «Η Μάνα της Κέρκυρας».

Ευεργεσίες σε περίληψη :

• Ίδρυση Ταμείου για τη συντήρηση και περίθαλψη των ελληνικής καταγωγής ορφανών στην Ιταλία.
• Διάθεση 10.000 ιταλικών λιρών υπέρ του Ελληνικού Φροντιστηρίου Θ. Φλαγγίνη (Βενετία)
• Δωρεά 30.000 ιταλικών λιρών υπέρ της ελληνικής εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου (Βενετία)
• Δωρεά - κληροδότημα 1.000.000 αυστριακών λιρών στη γενέτειρά της πόλη, την Κέρκυρα, για εκπαιδευτικές υποτροφίες απόρων νέων σε ελβετικά εκπαιδευτήριαΚαταβολή των αναγκαίων κεφαλαίων για την προίκιση απόρων
• κοριτσιών από την Κέρκυρα

• 

• Σχετική ανακοίνωση στην Γκαζέττα Ιόνικα  24/8/1850

  Μετά τον θάνατο της μεγάλης ευεργέτιδας  και αφού έγινε πλήρης εκκαθάριση, το κληροδότημα Μοντσενίγου απέφερε 40.000 λίρες στερλίνες, οι οποίες κατατέθηκαν το 1845 στο δημόσιο ταμείο. Και από εκεί ήρθε η βοήθεια των 500.000 δραχμών, όταν χρειάστηκαν λεφτά για τη διαμόρφωση της παραλίας της Γαρίτσας, το ρίξιμο των οχυρών και της Πόρτας Ρεμούντα, όταν βρίσκονταν ακόμη οι Άγγλοι στην Κέρκυρα.

   

  Σήμερα το κληροδότημα ανήκει στην ευθύνη της Περιφερείας των Ιονίων νήσων.

•  

  

• Ο Δήμος Κερκυραίων, αναγνωρίζοντας τη μεγάλη προσφορά της Κόμισσας Ελένης Μοντσενίγου - Αρμένη, έδωσε εντολή στον κερκυραίο γλύπτη Ιωάννη Βαπτιστή Καλοσγούρο, μαθητή του Παύλου Προσαλένδη, να φιλοτεχνήσει την προτομή της, την οποία είχε τοποθετήσει στη μεγάλη αίθουσα συνεδριάσεων του δημοτικού συμβουλίου της Κέρκυρας.

•  

  

• ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
• Μουσείο Καποδίστρια: https://www.capodistriasmuseum.gr/persons/elena-armeni-motsenigo/
• Σελ.6 - Σελίδα 6 (corfu-museum.gr)

•  

  ------------------------------- 

 

 

 

 

 

Η Κερκυραϊκή οικογένεια των Πετρεττίνι

Πετρετεττίνι ή Πετριτοί ή Πετρετίνι  (Petritinus, Petretinus, Petritin, Petretin)(1) αναφέρεται ως  οικογένεια βαρόνων στο νησί εγκατεστημένοι από την εποχή των Ανδηγαυών .  

Ο Nicolaus Petretinus είναι ο πρώτος εκπρόσωπος μιας οικογένειας που συναντήσαμε να ζει στην Κέρκυρα από την εποχή της κυριαρχίας του νησιού  πριν από τους Βενετούς.

 

• Στην περίπτωση του σημερινού χωριού Πετριτή, που αποτελεί ασφαλή  όρμο στους πρόποδες των υψωμάτων των Κορακάδων και τις εκβολές του ποταμού Εγρίπου, σημειώνεται από τους χαρτογράφους ως «Porto Eurippe» ή «Euripo». Λειτουργούσε ως μικρό αλιευτικό επίνειο του οικισμού Κορακάδων. O μικρός οικισμός-σκάλα καταγράφεται ως «Έγριπος» το 1323, όταν οι Ανδηγαυοί παραχωρούν την περιοχή στην οικογένεια βαρόνων Πετρετή, με καταγωγή από το Τράνι της Απουλίας (Πανταζή 2014). Τα μέλη της οικογένειας, που κατέλαβαν σημαντικά αξιώματα, υιοθέτησαν το επώνυμο Πετρεττίνος – Πετρετή απ’ όπου προέρχεται και η ονομασία του σύγχρονου χωριού (2)

 Ο Λαυρέντιος Βροκίνης γράφει για τους Πετρεττίνι:

 «Ή των Πετρεττίνων ή Πετριτών πρώτη αρχαία της Κέρκυρας οικογένεια, ή μετέπειτα εις διαφόρους άλλους κλάδους διαιρεθείσα, οιον εις τους Πετρεττίνας των 'Αγίων Πατέρων, του 'Αγίου Φραγκίσκου, τής Γαρίτζης τής 'Αγίας Παρασκευής, του 'Αγίου (del Santo έξ ών ή Μαρία), κατάγεται έκ τίνος Πέτρου (Pietro, ύποκοριστικόν Petrino και μετέπειτα Petrettino), υιού του διαδεχθέντος έν τή στολαρχία τον Ναύαρχον Νικόλαον Βάρβον Βικεντίου του έκ Τράνης (Vincenzo da Trani), ότε Φίλιππος ο πρίγκηψ του Ταράντος εγένετο αύθέντης Κερκύρας.

Andrea Marmora. Dell’ Istoria di Corfu libro IV pag. 221.

Vincenzo da Trani investito dal principe di Taranto delli feudi,

con la giudicatura delli marinari, e con l’ offizio di Protoconte di Corfu,

coll’ obligo di mantenere una galera a sue spese.

     "Ορα Γενεαλογικόν στέμμα (albero) οικογένειας Πετρεττίνων, διασωζόμενον παρά τοv Διομήδη Δελβινιώτη.

     Τή άρχαιοτάτη των Πετρεττίνων οίκογενεία, άνήκε τo πάλαι καί ή μόνη έν Κερκύρα βυζαντινόν ρυθμόν έχουσα Εκκλησία των ’Αποστόλων Ίάσωνος καί Σωσιπάτρου, ώς έξάγεται και έκ τίνος οικοσήμου μέχρι τοΰ νΰν διασωζομένου επί τής μεσαίας άψίδος τού νάρθηκος τής αύτής ’Εκκλησίας.

1. Α. Ρωμανοΰ: 'Ιστορική Μελέτη περί τής έν Ελλάδος Φραγκοκρατίας και των Παλατίνων κομ. Ούρσίνων κτλ. Έν Κερκύρα Τυπ. Ίονία 1870»(3)

2. Μια άλλη εκδοχή αναφέρει : Κατά την  DOTTORANDA: MARA NARDO στη μονογραφία της MARIA E SPIRIDIONE PETRETTINI: CONTRIBUTI ALLO STUDIO DELLA CULTURA ITALO-GRECA TRAFINE DEL DOMINIO VENETO E RESTAURAZIONE σημειώνεται ότι η οικογένεια Πετρεττίνι χωρίζεται στην Κέρκυρα σε 6 Κλάδους

 Για το ναό Ιάσωνος και Σωσιπάτρου ο αρχαιολόγος  Ι. Παπαδημητρίου γράφει: «Κτήτορες του ναού αναφέρονται κατά τον 18^ο αιώνα οι εν Κερκύρα Μινώται, εκ τούτων δε περιήλθε η κτήσις εις τον περίφημον οίκον των Πετριτών, ο κληρονόμος των οποίων Θ. Ποφάντης εδώρισε τον ναόν εις το Δήμο Κερκυραίων.»

Θα βρούμε τους Petretins  σε όλες τις πολιτικές εκδηλώσεις στην Κέρκυρα και όλες τις δραστηριότητες του συμβουλίου της και πριν και μετά τους Βενετούς.

Το οικόσημο των Πετρετή-Πετρεττίνοι

Υποστηρίζεται πως το οικόσημο του οίκου των Πετρετίν, απεικονίζει το φτερό ενός γερακιού Falco peregrinus (γνωστό ως πετριτής) το οποίο συναντάται στον ελλαδικό χώρο, αλλά, και σε όλη την περιοχή της Αδριατικής. Στα επτανησιακά οικόσημα συναντάμε πολλές φορές σχέση του επωνύμου με το σύμβολο. Το γεράκι στην ιστορία των οικοσήμων δήλωνε την μεγαλοπρέπεια και την δύναμη. Το οικόσημο εικάζεται ότι ήταν σε χρυσό χρώμα και το φόντο σε απόχρωση rosso veneziano (βαθύ κόκκινο),χρώμα που συμβόλιζε την στρατιωτική δύναμη και την μεγαλοψυχία. Ο συγκεκριμένος θυρεός είναι σκαλισμένος σε αμυγδαλόπετρα και στηρίζεται σε πόδια λέοντα. Η οικογένεια Πετρετίν διατηρούσε και αγροικία στην περιοχή της νοτιοανατολικής Κέρκυρας με την σημερινή ονομασία Πετριτής. (Dionysios S. Dimoulitsas)

Η περίοδος των Ανδηγαυών στο νησί είχε αφήσει την ελίτ της Κέρκυρας διαιρεμένη μεταξύ της Ελληνικής και Λατινικής, και η διάκριση παρέμεινε και την εποχή της Βενετίας, με το συμβούλιο να εκλέγει τακτικά Έλληνες και Λατίνους δικαστές και συνδίκους. Σε γενικές γραμμές τα πρόσωπα αυτά κατείχαν σημαντικά αξιώματα, διέθεταν τιμαριωτικές γαίες σε γνωστά σημεία του νησιού και η συμμετοχή τους στη δημόσια ζωή ήταν έντονη.

Αναφέρω ενδεικτικά: τον Στέφανο Πετρίτη  γνωστός επίσης ιππότης και sopracomito(… την 1η Μαρτίου 1653, έγγραφο των συνδίκων Vetor Capodistria, Stefano Petretin και Stelio Mastraca προς το Συμβούλιο αναφέρεται στο γεγονός ότι, αν και πραγματοποιήθηκε συνέλευση αρκετές φορές για την εκλογή ενός massaro της Σιταποθήκης, ωστόσο η θέση αυτή εξακολουθεί να παραμένει κενή, μετά την αποχώρηση του Richi.)(4)

Πολιορκία 1573   Πετρεττίνης Αλέξανδρος και Νικόλαος υιός του. Ό μεν Αλέξανδρος ακολουθούμενος ύπό 40, ό δε Νικόλαος ύ­πό 60 Κερκυραίων ους οι δύο ούτοι δι' εξόδων των ώπλισαν και συνετήρησαν καθ' όλον το διάστημα της πολιορκίας, ένωθέντες με τους επίλεκτους (Τζέρνιδες)[2] έπορεύθησαν εις "Υψον και Γουβίον κατά την Τουρκικήν άπόβασιν και παρενοχλούντες τους εχθρούς προχωρούντας εις τά ενδότερα της νήσου, έπεμψαν πρώτοι εις την πόλιν την πρώτην έχθρικήν κεφαλήν. (Πιστοποίησις  Λορεδάν  εις  νοΙ.  Arg. Diversi 52.   Filz.  26).

Οικόσημο των Πετρεττίνι σε οικία της οδού Νικ.Θεοτόκη.

Η πρώτη βιβλιογραφική αναφορά που βρήκαμε για τους Petretin είναι στον Σπ.Ασωνίτη (5)ο οποίος σημειώνει: «Η οικογένεια de Altavilla υπήρξε από τις επισημότερες ιταλικές που εγκαταστάθηκαν στην Κέρκυρα κατά τον 14ο αι. Περί τα τέλη της ανδηγαυικής κυριαρχίας στο νησί ο Γουλιέλμος πέθανε και την περιουσία του διεκδίκησαν κατά τα επόμενα χρόνια οι αδελφές του και ο ανεψιός του Angelettus Petretin»

Ο Νικόλαος Καραπιδάκης στο άρθρο του   Les livres du conseil des citoyens de Corfou 1432-1490 (6) αναφέρει: «Η παλαιότερη εγγραφή στη διάθεσή μας χρονολογείται από την 1η Σεπτεμβρίου 1432,….. Πιο συγκεκριμένα, ο Νικόλαος Πετρετίνος είναι εκπρόσωπος μιας οικογένειας εγκατεστημένης στην Κέρκυρα κατά την περίοδο της κυριαρχίας που προηγείται των Βενετών, και γνωστή από πολλά από τα μέλη της, που είχαν δώσει διαδοχικές υπηρεσίες στους Ανδηγαβούς και τους Ενετούς».

BATTISTA PETRETINI DI CORFÙ (Condottiero di ventura)(7)  Γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1449   και πέθανε στην Κέρκυρα το 1522 περίπου και ήταν μισθοφόρος στρατιωτικός (Capitanο di ventura). Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, ήταν  μισθοφόρος στρατιώτης που αγωνίζονταν πρωταρχικά για προσωπικό του κέρδος, λαμβάνοντας σε ελάχιστο βαθμό ιδεολογικούς, εθνικούς ή πολιτικούς σκοπούς. Έτσι θα δούμε τον Μπατίστα Πετρετίνι να λαμβάνει διάφορες αποστολές σε όλη την Ιταλική χερσόνησο και να πληρώνεται για τις υπηρεσίες του.

Στρατιωτική υπηρεσία στον πάπα Αλέξανδρο τον VI, . Στην υπηρεσία του Πάπα Ιουλίου II^. τοποθετήθηκε επικεφαλής της Βασιλικής φρουράς. Μάχεται για λογαριασμό  της εκκλησίας στην  Emilia της Μπολώνιας. Βρίσκεται επικεφαλής το 1506, με 300 stradioti  εναντίον του στρατού που βγήκε από τη Μπολόνια υπό τον  Giovanni Ferro, συλλαμβάνοντας 50. Οι Stradioti ήταν ένα σώμα μισθοφόρων αποτελούμενο από Αλβανούς, Έλληνες, Δαλματούς, Σέρβους κι αργότερα Κύπριους.  Οι περισσότεροι ήταν Έλληνες που υπηρετούσαν τους τελευταίους βυζαντινούς δεσπότες της Πελοποννήσου. Ήταν σκληροί πολεμιστές του ιππικού και είχαν άλογα ρωμαλέα και πολύ ευκίνητα.(8  ) Για όλες αυτές τις υπηρεσίες αμείβεται από την εκκλησία.

Το 1510 συμμετέχει στην πολιορκία της Mirandola. (Πολιορκήθηκε δύο φορές: το 1510 από τον Πάπα Ιούλιο Β! και το 1551 από τον Πάπα Ιούλιο Γ΄.) Τον Οκτώβριο του 1510 πηγαίνει στη Βενετία με μια συστατική επιστολή από τον Πάπα ώστε να του επιτραπεί να φύγει στην Κέρκυρα για να υπερασπιστεί τα δικαιώματά του για ορισμένα περιουσιακά στοιχεία που κατέχει στο νησί. Τον Απρίλιο του 1513 συμμετέχει σε επιχειρήσεις στο Λάτιο. Επίσης επικεφαλής 100 Stradioti παρευρίσκεται στη στέψη του πάπα  Leone X! Τον Δεκέμβριο του 1516 φεύγει για την Κέρκυρα. Τον Νοέμβριο του 1521 φεύγει και πάλι για να πολεμήσει στη Βενετία και τη Λομβαρδία.(9)

Η Κυράτζα Ρεμούντα συμβία του ποτέ Αυγούστου Πετρίτη (10)

Ο Αυγουστίνος ήταν sopracomito και καπετάνιος της κερκυραϊκής γαλέρας και γιος του Στέφανο Πετρετίνο, του γνωστού επίσης ιππότη και sopracomito. Εξορίστηκε το 1525 από το νησί για ανθρωποκτονία. Ο Αυγουστίνος εξελέγη στο Συμβούλιο των 150 κατά τα έτη 1506-1509, 1519, 1520 και 1524.Είναι μια τυπική περίπτωση Βαρόνου με σημαντικό κοινωνικό κύρος και επιρροή στον τομέα του, ο οποίος ασκούσε το εμπόριο συστηματικά ως «ο pramateftis», έχοντας στενές εμπορικές συνεργασίες με μέλη της ευρύτερης οικογένειάς του ενώ ταυτόχρονα κατείχε δικό του πλοίο. Το 1515 η κοινότητα της Κέρκυρας ανέθεσε σε αυτόν και τον Αντώνηλο Βάρδα την ευθύνη του εξοπλισμού μιας πολεμικής γαλέρας. Σε αντίθεση με τους άλλους φεουδάρχες στα μέσα του δέκατου έκτου αιώνα (1545), διέμενε στην επί πλέον των τειχών συνοικία της Κέρκυρας, στην ενορία του Αγίου Φραγκίσκου. Η ιδιοκτησία της  γης αυξήθηκε από την προίκα της γυναίκας του, της κυρά Ρεμούντα με αμπελώνες, ελαιώνες, αμυγδαλιές και ροδιές στους Συναράδες. Στον εμπορικό τομέα συνεργάστηκε σταθερά με τους συγγενείς του, τους αδελφούς Ζορζή και τον Αντώνηλο Βάρδα. Το 1523 τακτοποίησε τους λογαριασμούς του μαζί τους και συγχρόνως πωλούσε το βαμβάκι για σημαίες, τις οποίες είχε παραγγελία από τη Βενετία, καθώς και διάφορα πολυτελή υφάσματα. Το 1527 βρισκόταν στη Βενετία, όπου και κατέβαλε τη συνεισφορά του στην ελληνική αδελφότητα. Ο Αντώνιος Βάρδας, αδελφός του Ζορζή, ήταν ο θείος του Βίκτωρ Πετριτή, γιο του Αυγουστίνου.

 

Σημαντική επίσης προσωπικότητα αναδεικνύεται μέσα από έγγραφα ο αδελφός του Ιάκωβος Πετριτής. Σε έγγραφο του 1545 (10 Ιουλίου) εμφανίζεται ως πληρεξούσιος του Ιερού Τάγματος στη Βενετία, ενώ σε άλλο του 1546, πρεσβευτής των Κερκυραίων στη Βενετία μαζί με τον Ανδριόλο Καρτάνο (11) Διαχειριστής γαιών στις Γαστράδες, που ανήκαν στο φέουδο της οικογένειας του εμφανίζεται με το επίσης διαπρεπές μέλος της κοινότητας, αδελφό του Ανδρέα σε έγγραφα του 1539.

 

Σύμφωνα με τη μαρτυρία των επιστολών του Βάιλου και Καπιτάνου της Κέρκυρας Alvise Garzoni, ο δόγης της Βενετίας Leonardo Loredan με ημερομηνία 11 Αυγούστου 1518,  γνωστοποίησε σε όλους ότι απονέμει στον Ανδρέα Πετρετίνη, ευγενή Κερκυραίο, τον τίτλο του ιππότη του Αγίου Μάρκου για να τον τιμήσει και αμείψει για  την αφοσίωση που πάντοτε έδειξε προς τη Δημοκρατία, αλλά και για την επιδέξια διοίκηση της Πάργας.

LEONAR DUS LAUREODANUS. Rei Gratia. Dux Venetarum et c. Uni versis et Singulis; Ad quos has litteras nostras deferrjcontigerit; Salutem, et syncerae Dilectionis Affectum. Pertineread Principis officiata semper existimavimus in eos Cives et Rei-publicae Studiosos viros grato animo saepe deflectere oculos, eos-quem in pretio, el honore habere, qui cum. maior suorum virtute,ac splendore: Turn proprijs mentis hoc se dignos exhibere lau-dabiliter studuerunt. Inter hos autem cum primis recensendumesse decernimus spectatae fidei atquem virtutis virum. Dfomi-num) Andream Petretinum Corcyresem ex primaries mum civem,et barronem; qui et alias documenta complura edidit singularissui erga statura nostrum studij et devotionis, usquem in praesensid ipsum confirmare non cessat in recte, prudente, atque ex animinostrj sententia summa cum dexteritate loco nostro Pargae, ubitalia egit, agitquem, testimonio sunt litterae viri Nobilis Aloysijde’ Garzonibus Bayli et Capitani Corphoi, quern merito iliumNobis ex caro et dilecto, carissimum prefecto, atque dilectissimumreddideunt. Quocirca considerantes nullum praemior ejenus ne-quera amplius, nequern gratuis esse posse viro darò et generoso,quam illud; per quod is honore, ac dignitate longo tempore etiamad posteros effulgeat, ideo Decrenimus eundem D(ominum) An-dream Petretinum ad equestris dignitatis gradum assumere, equi-tenquem, aureatumritu solennj creare: Siquemprincipatium tenorequamquam absentem, nostrisque in negotijs agentem, ut mori-stratum est i assumptum, erectum, et creatura pronunciami: etRectorj prenominato mandamus, ut nostro nomine presentemconfirmet, militie quem insignia deferata, ita ut perp etuis deincepstemporibus miles noster aureatus et fidelis sit, vestium, cingulj,calcarium deauratorium, ceterorumque veri militis insignium, etornamentorum omnium, et privilegiorum jure gaudeat, et am-plissime fruatur. Et in promisorum fidem, et testimonium has cepatentes litteras fierj iussimus, plumbeoque nostro Sigillo munirj.Datum in nostro Ducalj Palatio Die.xj. Augusti Indictionem vjM.               D.                xviij                      Nota quae minuta N(umera)ti privilegii                      Reperitur in filcia.l(itte)rar(um)                      Collegii sub die suppo(sita)

Ο Leonardo Loredan ψηφίστηκε δόγης από  2 Οκτωβρίου 1501 έως 22 Ιουνίου 1521. Η οικογένεια Πετρεττίνι γράφτηκε στο Libro d’oro della citta di Corfu το 1432. Για τον A. Πετρετίνη δεν έχουμε άλλες πληροφορίες παρά το ότι είχε την επικαρπία της κερκυραϊκής βαρονίας Gritta . Από το δίπλωμα που δημοσιεύουμε έχουμε την είδηση ότι υπηρέτησε ως Κυβερνήτης (Castellano) της Πάργας. Είναι βέβαια πολύ να δεχθούμε ότι ο Α. Πετρεττίνι πήρε τον τίτλο του ιππότη τουΑγίου Μάρκου μόνον και μόνον γιατί χρημάτισε Castellano της Πάργαςσε ειρηνική περίοδο, οπότε η θέση δεν παρουσίαζε ασφαλώς προβλήματα.Εικάζουμε ότι κατά την διάρκεια της θητείας του στην ηπειρωτική κτήση, συνέβησαν πολεμικά γεγονότα κατά τα οποία ο Πετρεττίνι έδειξε ιδιαίτερο ζήλο και αξιοσημείωτη δραστηριότητα στην προάσπιση των συμφερόντων της Δημοκρατίας. Δε γνωρίζουμε βέβαια τον ακριβή χρόνο αυτής της θητείας. Πρέπει ίσως να την τοποθετήσουμε ανάμεσα στο 1479, οπότε έχουμε την έναρξη των εχθροπραξιών στον χώρο αυτό, στα πλαίσια του βενετοτουρκικού πολέμου  και το 1503 (20 Μαΐου), όταν ο πόλεμος εκείνος έληξε . Η απονομή του τίτλου υπήρξε συνέπεια έκθεσης του Βάιλου και Καπιτάνου των Κορυφών Alvise Garzoni (1515 - 1517) , σχετικά με την προσφορά και την εν γένει δραστηριότητα του Α. Πετρεττίνι. 

 

Σπυρίδων Πετρεττίνι(12)  

Γιος του Αλεξάνδρου Πετρεττίνη και της Κρεμεζίνης Πιέρη, αμφοτέρων εξ ευγενών και εύπορων Κερκυραϊκών οικογενειών εχόντων το γένος. Γεννήθηκε στην Κέρκυρα την  6η Μαΐου του 1777.

Αλέξανδρος Πετρεττίνι 

 

 Στην  ηλικία των δέκα ετών  πέθανε ο πατέρας του Αλέξανδρος. Ο Σπυρίδων τέθηκε σε επιτροπεία υπό την μητέρα του όπως την συμβούλευσαν οι στενοί συγγενείς και ιδιαίτερα ο ξάδελφος της Αντώνιος Τριβώλης Πιέρης, με την επιτήρηση του τότε στην Κέρκυρα διδάκτορος της  Λογικής και Ρητορικής Ιταλού Λουϊγγίου δέ Ρώσση.  Ανέπτυξε από μικρός τη δική του ευφυΐα συνεχίζοντας  μόνος του την μελέτη της Γραμματολογίας. Το 1795-96 έφυγε για την Ιταλία και το 1799- 1800 παρακολουθεί τα μαθήματα Φιλολογικών και Φυσικομαθηματικών σπουδών, στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβα.

 Όταν τελειοποίησε τις σπουδές του και μετά την πτώση της Ενετικής κυριαρχίας, επέστρεψε στην Κέρκυρα όπου άρχισε τη συγγραφή ποιημάτων με το ψευδώνυμο «Elcino di Corcyra» ενώ δεν είχε συμπληρώσει ακόμη το εικοστό έτος της ηλικίας του. Απευθυνόμενος στον καθηγητή του Αλοΐσιον Μαβίλ τα ονόμασε «Δοκίμια Νεανικής Πoιήσεως»(Saggi Giovanili Poetici.)

Με την κατοχή των νησιών από τους Δημοκρατικούς Γάλλους και μη μπορώντας να απορρίψει την Αριστοκρατία στην οποία οικογενειακώς ανήκε, μαζί με άλλους οπαδούς της κερκυραϊκής ευγένειας, στράφηκε κατά του καθεστώτος της Δημοκρατίας. Τέθηκε από τους Γάλλους σε αυστηρή παρακολούθηση και κατέφυγε στην εξοχή του νησιού. Επανήλθε όμως σύντομα στην πόλη η οποία βρίσκονταν σε μεγάλη αναρχία ένεκα του κατά των Γάλλων τότε κηρυχθέντος Ρωσοτουρκικού πολέμου. Η Γαλλική εξουσία όπως αναφέρουμε και πιο πάνω, έχοντας μεγάλη  κατ’ αυτού υπόνοια, διέταξε  να ενεργηθεί τη νύκτα έρευνα στο σπίτι  του.

Αφού βρέθηκαν μέσα στα βιβλία του μερικές στασιαστικές επιστολές οδηγήθηκε από τους στρατιώτες αλυσόδετος  στις φυλακές του Παλαιού Φρουρίου. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του εκεί και όσο μπορούσε, ασχολούνταν με φιλολογικές μελέτες. Με την ποινική διαδικασία ο κίνδυνος ήταν μεγάλος, αλλά χάρη στην διαχείριση που έκανε ο δικηγόρος του  Κωνσταντίνος Τυπάλδος, να αναβάλει με διάφορες αφορμές τη διαδικασία και ως εκ τούτου την έκδοση της απόφασης, έφυγαν οι Γάλλοι και με τον ερχομό των Ρωσοτουρκικών στρατευμάτων, τα πάντα ξεχάστηκαν.

     Μετά την αποφυλάκισή του ο Σπυρίδων, έζησε για ένα μικρό χρονικό διάστημα  στην Κέρκυρα χωρίς καμιά συμμετοχή στα της πολιτείας πραγμάτων. Ασχολήθηκε με φιλολογικές μελέτες δημοσιεύοντας κατά καιρούς διάφορα έργα του, στην υπό του Μάριου Πιέρη και του τότε δεκαεπταετούς Μουστοξύδη εκδιδόμενη:  Ά σ τ υ κ ή  Έ φ η μ ερ ί δ α (Gazzetta Urbana) (13)

     Κατά την άνοιξη του 1803, με τη προτροπή φίλων έφυγε και πάλι για τη Βενετία. Εκεί ήρθε σε επαφή με  διαπρεπείς διανοούμενους και ασχολήθηκε με τη σπουδή κειμένων τους.  Παράλληλα έλαβε από την μητέρα του όλη τη διαχείριση της πατρικής περιουσίας κι άρχισε να ασχολείται με το εμπόριο. 

Το  1806 δημοσίευσε  στη Βενετία από το τυπογραφείο Ανδρεώλα, στην ιταλική γλώσσα, δοκίμιο μεταφράσεως των του Γαΐου Κορνηλίου Τάκιτου δημηγοριών, (Saggio di traduzione delle arringhe di

Caio Cornelio Tacito) το οποίο κατέθεσε  στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβα, με προοίμιο του καθηγητή Μάριου Πιέρη και με πρόταση του οποίου έγινε αντεπιστέλλον μέλος της εν λόγω Ακαδημίας.

Για τη μετάφραση αυτή ο Πετρεττίνι έγραψε το 1811 προς τον Γάμβαν, ότι: «έσχε κατακρίσεις τε και επαίνους υπερβολικούς».

Μετά από επτά έτη σπουδών από το πρώτο του έργου κι αφού επισκέφθηκε Ιταλία, Αυστρία, Ελβετία, Γαλλία, Αγγλία, επέστρεψε στη Βενετία όπου εκδόθηκε το νέο του έργο: Η Ρωμαϊκή ιστορία του Γαϊου Βελλεΐου Πατερκούλου, (Istoria Romana di Cajo Vellejo Patercolo) μεταφρασμένο από τη Λατινική στην Ιταλική γλώσσα.

Την μεταγλώττιση αυτή ονομάζει εξαιρετική ο σύγχρονός του Μάριος Πιέρης στην αυτοβιογραφία του η οποία εκδόθηκε  το 1813 στην Βενετία από το τυπογραφείο  Πικκότη. Με προσθήκη του Λατινικού κειμένου και άλλες πληροφορίες που αφορούν τον βίο του Συγγραφέα, ανατυπώθηκε ξανά το 1821.

  Με εκτενή επιστολή προς τον Γραμματέα της Γερουσίας και Καθηγητή του  Φυσικού και Ποινικού Δικαίου στην Ακαδημία της Πάδοβα, Ιππότην Αουΐγγιον Μαβίλ, ο Σπυρίδων μετά μεγίστης ευθυκρισίας εξετάζει πάντα στο Λατινικό κείμενο τα προτερήματα και τις ελλείψεις.

Για τρίτη φορά  εκτυπώθηκε κατά το 1826 και καταχωρήθηκε στον 69ο τόμο της Ιστορικής βιβλιοθήκης (Biblioteca storica di tutte le Nazioni. Beitoni Milano 1826).

    Ένεκα δε της πλήρους επιτυχίας της μετάφρασης αυτής, ο Σπυρίδων όχι μόνο αναδύθηκε  ανώτατος, αν όχι και πρώτος μεταφραστής, παρά πλείστων Φιλολόγων της Ιταλίας και άλλων Λογίων.

    Ο Γάμβας  στην Παγκόσμια Βιογραφία (Biografia Universale) αναφερόμενος στην του Πετρεττίνι μετάφραση, αναφέρει πως αυτή είναι αξιότερη οποιασδήποτε άλλης, καθώς συνάδει  στη φύση του ύφους του Ιστορικού .

       Ο  Αββάς Άγγελος Δαλμίστρος τον αποκαλεί: «Σοφόν μεταφραστήν του Βελλεΐου Πατερκούλου, και των Ιουλιανού του Απάστωτου συγγραμμάτων» .

      Ο Μάριος δε Πιέρης αποκαλεί τον Πετρεττίνη «πρώτον και ικανώτερον Ιταλόν του Βελλεΐου μεταφραστήν».

    Το 1815 ο Σπυρίδων άρχισε να κατακτά ιδιαίτερη φιλολογική  αξία, με τη μετάφραση  μερικών κατ’ εκλογή έργων του Αυτοκράτορα Ιουλιανού του αποκληθέντος  Παραβάτου. Αναφέρουμε  την «Ομιλία περί του κατά Κωνσταντίου πολέμου», (Discorso intorno alia guerra contro Costanzo),του «Μισοπώγωνος» (Misopogono),  "L'odiatore della barba" και  i Cesari o Saturnali,  και που δημοσίευσε σε ένα τεύχος το 1822,από το τυπογραφείο του στο Μιλάνο Σωνζονίου, με την εξής επιγραφή «Opere scelte di Giuliano Imperatore da S. Petrettini Corcirese»…………..

      Στην αρχή του τεύχους παρουσιάζεται  διατριβή περί του βίου και των έργων του Ιουλιανού, ιδίας αξίας με αυτή της  εγκεκριμένης συγγραφής του Abbe de la Blaterie,  στην οποία αναφέρονται σπουδαιότατα σημεία φιλοσοφικής και ιστορικής πολυμάθειας ενώ εξετάζονται παράλληλα οι σπουδαιότερες θρησκευτικές και πολιτικές γνώμες .

      Το έργο αυτό αφιέρωσε στον Ιππότη Μουστοξύδη, τον οποίο επέλεξε για να τον καθοδηγήσει στην ακρίβεια της μετάφρασης.

      Πρόθεση του Σπυρίδωνα ήταν να μεταφράσει άπαντα τα του Ιουλιανού έργα, εμπλουτίζοντάς τα επί πλέον με σημειώσεις και τρεις ακόμη  διατριβές:

 Α'. «Περί τής άνοικοδομήσεως τού τής Ιερουσαλήμ ναού καί τών τού συγγραφέως ιδεών περί τού Μωσαϊκού Νόμου’» της δε Β' «Περί τών δύο εις έπαινον τού Κωνσταντίου λόγων, καί έν γένει περί τής τού Ίουλιανού εύγλωττίας’» και της Γ'. «Περί τού έπιστολιμιαίου ύφους τών ’Αρχαίων, έως Ίουλιανοΰ.»

 Δυστυχώς όμως,  την πρόθεση αυτή δεν κατόρθωσε να την εκπληρώσει εξ ολοκλήρου. Κανένα άλλο δεν δημοσίευσε εκτός των προηγουμένων έργων, που αποτέλεσαν το πρώτο τεύχος της μετάφρασης των «Εκλεκτών έργων του Αυτοκράτορα Ιουλιανού.»

  Μεταξύ των εν Βενετία  Ελλήνων, ο Σπυρίδων διακρίνεται ανεξαρτήτως των άλλων προτερημάτων  για  τα φιλοεθνή και φιλοπάτριδα αισθήματα που τρέφει. Αν και μακριά βρισκόμενος από την πατρίδα του δεν σταμάτησε ποτέ να μεριμνά γι αυτήν. Το 1814 που η   Αγγλία παρέλαβε υπό την προστασία της τα Ιόνια νησιά,  ανωνύμως δημοσίευσε στην Κέρκυρα ιταλιστί: «Παραίνεσιν προς τούς Ελευθέρους "Έλληνας του Ιονίου». Όταν δε ο στενός του φίλος Ιωάννης Καποδίστριας πριν  έρθει κι αναλάβει Κυβερνήτης στην Ελλάδα, πέρασε από τη Βενετία κι έμεινε εκεί μερικές ημέρες για να κατορθώσει, με προσφορές των συμπατριωτών του, να σχηματίσει ταμείο για τη συντήρηση και περίθαλψη των απροστάτευτων ελλήνων ορφανών που βρίσκονταν στην Ιταλία ,ο Πετρεττίνι κι άλλοι Κερκυραίοι, μεταξύ των οποίων  και η Κόμισσα Ελένη Αρμένη Μοτζενίγου, αδίστακτα υπάκουσε στο αίτημα προσφέροντας χρηματικό ποσό.

      Ενώ περνούσε τον χρόνο μόνος, ασχολούμενος αφ ενός με το εμπόριο και  αφετέρου με την επιμονή προς την μάθηση,   διαίρεσε την ζωή του  μεταξύ του «Κερδώου Ερμή»(14 ) και του «Λόγιου Ερμή»( 15 ). Όσον αφορά το εμπόριο, με κέντρο διαμονής την Βενετία, αναγκάζονταν να μετακινείται στην Κέρκυρα και άλλα εμπορικά κέντρα της Ευρώπης και ένεκα της μάθησης να επισκέπτεται συχνά την Πάδοβα.

Σε ηλικία 40 χρονών παντρεύτηκε την κόρη Μαυροκορδάτου- Σκαραμαγκά. Οικογένεια που είχε  φύγει από την Χίο για την Τεργέστη μετά τα φοβερά γεγονότα του 1821 στο νησί. Η γνωριμία έγινε σε εμπορικό ταξίδι του Πετρεττίνι στην Τεργέστη. Μετά από τρία έτη το ζευγάρι ταξίδεψε στην Κέρκυρα όπου έμεινε για επτά μήνες προκειμένου να γνωρίσουν την γυναίκα του η μητέρα του και οι φίλοι. Επέστρεψαν στην Βενετία όπου γεννήθηκε και η κόρη του.

Είχε αρχίσει το έργο μετάφρασης «Έργα του Αυτοκράτορα Ιουλιανού» και για να τελειώσει το Β! τεύχος και να δημοσιεύσει αποσπάσματα εγκαταστάθηκε στην Φλωρεντία. Εκεί αρρώστησε βαριά και μετά από τριάντα μέρες την 21^η Μαρτίου του 1833 σε ηλικία 56 ετών απεβίωσε. Κατόπιν επιθυμίας του η σωρός του μεταφέρθηκε στην Κέρκυρα όπου και ετάφη στον οικογενειακό τάφο μέσα στην τότε Μητροπολιτική εκκλησία του Ταξιάρχου Μιχαήλ. Είχε μια κόρη και η γυναίκα του ήταν σε εγκυμοσύνη. Πέθαναν και τα δύο του παιδιά και μη έχοντας αφήσει διαθήκη ξεκίνησε μια δικαστική διαμάχη μεταξύ της αδελφής του Μαρίας και της γυναίκας του για την περιουσία . Η διαμάχη αυτή έληξε με απόφαση την οριστική κληρονομιά στην αδελφή του.

Τη βιογραφία του και τα φιλολογικά του έργα τα ανέπτυξε στην εκδοθείσα στο Μιλάνο πραγματεία ο φίλος του καθηγητής Μάριος Πιέρης.

Αυτά περί του Κερκυραίου Σπυρίδωνος Πετρεττίνι ο οποίος κατά την άποψή μας πρέπει να έχει μια θέση στους διακριθέντες για τη παιδεία άνδρες.

 

 

 Μαρία Αναστασία Πετρεττίνι (16)

Γεννήθηκε στην Κέρκυρα τις 31 Δεκεμβρίου 1774 και προερχόταν από την οικογένεια των ευγενών  Πετρεττίνι. Αδελφή του Σπυρίδωνα, πατέρας της ήταν ο Αλέξανδρος Πετρεττίνι και μητέρα της η Κρεμεζίνη Μιχαήλ Στεφάνου Τριβώλη Πιέρη,. Η Μαρία Αναστασία ήταν, επίσης, αναδεκτή του κόμη Γεωργίου Μοντσενίγου, Πληρεξούσιου Αντιπροσώπου της Αυτοκρατορικής Μεγαλειότητας του Τσάρου της Ρωσίας Αλέξανδρου στην Επτάνησο Πολιτεία.

 Την εποχή εκείνη η Ισαβέλλα Θεοτόκη Αλμπρίτζι επικρατούσε στην Ιταλία μεταξύ των ευγενών οικογενειών της Κέρκυρας για τις γνώσεις της και τις επιτυχίες της στον πνευματικό κόσμο. Φιλοδοξία των  κοριτσιών της τάξης αυτής ήταν , ως  πρότυπο, η Ισαβέλλα που ήθελαν πολύ να της μοιάσουν. Να γνωριστούν με τους σοφούς της Ιταλίας, να δοξαστούν και τιμηθούν από αυτούς. Με σκοπό την επίτευξη του στόχου αυτού λάμβαναν και  την πρέπουσα ανατροφή. Την δικαιολογημένη αυτή φιλοδοξία των Κερκυραίων γυναικών ενίσχυσε πολύ και η επιρροή επί του βίου αυτών, των ηθών και εθίμων, της γλώσσας και φιλολογίας των γειτόνων Ιταλών. Οι γυναίκες της Ιταλίας διάνυαν τότε τον  χρυσό τους αιώνα. Οι φραγμοί και η παρακώλυσή των  σε ανώτερες σπουδές επίδοσης είχαν καταρριφτεί.

    Φυσικό λοιπόν ήταν ο ευνοϊκός υπέρ του γυναικείου φύλου άνεμος στην Ιταλία,  να έφερε την πνοή του μέχρι την Κέρκυρα. Ως επόμενο  ήταν οι Κερκυραίες να  προσπαθούν για σπουδές ανώτερες, αφού οι αδελφοί, οι πατέρες και οι σύζυγοί των μορφώνονταν  στα ονομαστά τότε Πανεπιστήμια της Μπολόνιας και της Πάδοβα.Η Μαρία Αναστασία Πετρεττίνι συγκαταλέγεται στο πλήθος   των λίγων τούτων εκλεκτών γυναικών που τόλμησαν.

Τον Αύγουστο του 1800, σε ηλικία 26 ετών, παντρεύτηκε παρά τη θέλησή της, όπως συνήθως συνέβαινε την εποχή εκείνη, με τον ευγενή Ζαχαρία γιο του Στάμου Ροδόσταμου,  με τον οποίον όμως χώρισε μετά από δύο έτη. Αφορμή ήταν  επειδή μετά από δύο χρόνια γάμου δεν τεκνοποίησε, αλλά και  το ότι δεν τον αγάπησε ποτέ. Άρχισε να ασχολείται με τη μελέτη και τη συγγραφή  ενός ποιήματος  «Εικόνα» για τον κατά τρία χρόνια μικρότερό της Μάριο Πιέρη, στην οποία περιγράφει τις αρετές και τα προτερήματά του.Ήρθε  σε δεύτερο γάμο με  τον ευπατρίδη κόμητα Μαρκ Αντώνιον Μάρμοραν, ένα μόλις έτος μετά τον χωρισμό της από τον πρώτο έχοντας όμως την ίδια κατάληξη. Από μικρή στην ηλικία είχε συνδεθεί φιλικά με τον διάσημο στα γράμματα  Κερκυραίο Μάριο Πιέρη.  Πήγε στην Βενετία όπου σιγά σιγά αναδείχτηκε, προξενώντας  την προσοχή και το ενδιαφέρον του κύκλου των μορφωμένων της εποχής.Εκεί παρατήρησε ότι ενώ οι ξένες μορφωμένες γυναίκες προσπαθούσαν να μάθουν την ελληνική γλώσσα, οι ελληνίδες μόνον τις ξένες γλώσσες μελετούσαν και την ξένη φιλολογία αποκλειστικά καλλιεργούσαν.Έτσι η Μαρία Πετρεττίνι αν και είχε δάσκαλο τον θερμότατο της οικογένειάς της φίλο Μάριο Πιέρη, Έλληνα, Κερκυραίο όπως κι αυτή, παρότι εκπαιδεύεται στην Κέρκυρα, η πρώτη γλώσσα και φιλολογία, την οποία διδάσκεται είναι η Ιταλική, μετά η Γαλλική και τέλος η Ελληνική, την οποίαν την έμαθε χειρότερα από τις άλλες.   Πρέπει δε να σημειωθεί ότι ο Μάριος Πιέρης, ο πολυαγαπημένος φίλος και δάσκαλος της Μαρίας, πλησίον του οποίου μαθήτευσε, ήταν πατριώτης εκ των θερμότερων  από αυτούς που αγωνίστηκαν  ,όπως καταστήσει γνωστή  στον φιλολογικό κόσμο της Ιταλίας τη δημοτική ποίηση της νεώτερης Ελλάδος και τους ηρωικούς αγώνες των Επτανησίων υπέρ της εθνικής αυτών υπόστασης.     Ο φανατισμός, του διαπρεπούς Ακαδημαϊκού για την πατρίδα δεν μεταδόθηκε εύκολα στην μαθήτρια του. Η αγάπη όμως  και ο  προς αυτόν θαυμασμός της Μαρίας υπήρξε μεγάλος και ενθουσιώδης. Για τον λόγο αυτό το πρώτο της έργο το οποίο αποπνέει τόση ποίηση και τόση αγάπη, δεικνύει την εικόνα αυτού του κερκυραίου, η οποία δεν γνωρίζουμε, εάν αυτό ήταν το μόνο ελατήριο. Ίσως η αγάπη της για τον δάσκαλο της και οι πραγματικές του αρετές, έγιναν  η αιτία που η Μαρία έκρινε με πολύ αυστηρότητα  τον πρώτο της σύζυγο.Η υπόθεση αυτή δικαιολογείται, εάν ληφθεί υπ’ όψιν, ότι μετά από ένα έτος  ακριβώς από τον δεύτερο γάμο της, η Μαρία αναχωρεί από την  Κέρκυρα, συνοδευόμενη από τον Πιέρη κι άλλους συγγενείς, όχι όμως κι  από τον δεύτερο σύζυγο της, τον οποίο  χώρισε μετά από το πολυπόθητο για εκείνη ταξίδι της στην Ιταλία.Οι Ιταλοί συγγραφείς που έγιναν φίλοι της αναφέρουν τον Πιέρη σαν στενότατο και θερμό φίλο της. Θεωρούν επίσης της καρδιάς της θαυμαστή, τον Λουδοβίκο Καρρέρ με το οποίον είχε πολύ στενή σχέση.  Ο Καρρέρ έγραφε: «Η Μαρία έχειψυχή ευαίσθητη απαλλαγμένη από τα μικρά καιποταπά πάθη, τα οποία υποτιμούν το πνεύμα και την καρδιά  των λεγομένων με καλή ανατροφή γυναικών, προσθέτοντας ότι συναντά σε αυτή δώρα σπάνια όπως η γλυκύτητα της καρδιάς και η δύναμη της μεγαλοφυΐας»    Φαίνεται πως ο  Μάριος Πιέρης επηρέασε πολύ τον χαρακτήρα της φίλης και μαθήτριας του κι αυτό εξηγεί  την όποια μορφή εσωτερικής της  μελαγχολίας και  δικαιολογεί τις απογοητεύσεις του ιδιωτικού της βίου αλλά και τις ηθικές καταιγίδες που σιωπηλά εκρήγνυνται  μέσα της.   Στην Βενετία  όπου κατά το 1804 ταξίδεψε για πρώτη φορά η Μαρία, γνωρίσθηκε με την  διακεκριμένη τότε ξαδέλφη της Ισαβέλλα Θεοτόκη Αλμπρίτζι,  η οποία την γνώρισε  στον  κύκλο των διασήμων ανδρών της Ιταλίας.  Η ομορφιά, τα νιάτα , η γλυκύτητα του χαρακτήρα της και η φυσική της ευφυΐα, συνετέλεσαν στο να  εκτιμηθεί από τους  φίλους της Ισαβέλλας. Η μόρφωσή της και οι γνώσεις της όμως, υπολείπονταν κατά  πολύ αυτών της φίλης και συγγενούς της. Για τον λόγο αυτό και με αμεσότητα μπήκε, παρόλο το βεβαρημένο της υγείας της, σε μελέτες σοβαρότερες και ευρύτερες από όσες είχε μέχρι τότε ασχοληθεί.Για να εμπλουτίσει περισσότερο τις γνώσεις της, μετέβη, συνοδευόμενη πάντοτε από τον αχώριστο φίλο της Πιέρη στην Πάδοβα, της οποίας οι Ακαδημίες και τα Πανεπιστήμια άκμαζαν τότε.Εκεί θα γνωριστεί, με τη σύσταση βεβαίως του Πιέρη, αλλά και της Ισαβέλλας, με τους σοφότερους των Ακαδημαϊκών, όπως τον αβά Μεγγενέλη, τον  Καισσαρότη, το Ροζίνη κι άλλους, με τους οποίους  διατήρησε μακρά φιλολογική αλληλογραφία.Το ταξίδι αυτό κράτησε γύρω στο ένα έτος και υπήρξαν έντονες διαφωνίες με τον δεύτερο σύζυγό της για τον τρόπο και το λόγο  αυτής της μετάβασης. Μετά την επιστροφή της στην Κέρκυρα, με κοινή συναίνεση, αποφάσισαν το διαζύγιο.    Εάν κρίνει κάποιος από τα  διαζύγια της Πετρεττίνη θα συμπεράνει ότι για την Κέρκυρα η ανεξαρτησία της γυναίκας ήταν πλησιέστερος  νεωτερισμός προς τα συμβαίνοντα στην Ευρώπη, παρά τα ισχύοντα στην άλλη Ελλάδα. Μια γυναίκα που φεύγει μόνη της,  στο εξωτερικό κάνοντας γνωριμία και φιλία με άνδρες υψηλού μορφωτικού επιπέδου σκανδάλιζε την τότε ελληνική κοινωνία.   Αφού η Μαρία, για πρώτη φορά δοκίμασε  τον ανώτερο φιλολογικό βίο,  με τις ικανότητές της άρχισε να αγγίζει και την δόξα. Στο σαλόνι  της Ισαβέλλας  αναδύεται και το δικό της αστέρι, μικρό μεν, αλλά αρκετά λαμπερό, ώστε να γίνεται ορατό  και σε  άλλες ιταλικές πόλεις, γι αυτό και  της ήταν αδύνατο να περιορισθεί  στα στενά όρια της πνευματικής ζωής της Κέρκυρας. Δεν θα μπορούσε πλέον να υπάρξει δίπλα σε ένα άνδρα που το πνευματικό του επίπεδο ήταν πολύ κατώτερο  του δικού  της. Μετά το δεύτερο διαζύγιο αναγκάστηκε να παραμείνει στους γονείς της στην Κέρκυρα για τρία έτη.Αναχώρησε για τη Βενετία , συνοδευόμενη από τον αδελφό της Σπυρίδωνα Πετρεττίνη,  που ήδη είχε εγκατασταθεί εκεί.Κατά την περίοδο αυτή, της στη Βενετία διαμονής της, η  Μαρία δοκίμασε και σύστησε σαλόνι φιλολογικό, το οποίο δενείχε βεβαίως ούτε την λαμπρότητα, ούτε την επιτυχία της αίθουσας της Ισαβέλλας. Αριθμούσε όμως μεταξύ των θαμώνων της ονόματα γνωστά και σεβαστά στην Ιταλία, φίλους κοινούς αυτής  αλλά και της εξαδέλφης της. Αυτό έπραξε ή Μαρία, αφού προηγουμένως περιηγήθηκε και σε άλλες ιταλικές πόλεις, που είχαν φιλολογική και καλλιτεχνική ακμή.  Κατέληξε στην Φλωρεντία, την εστία της καλλιτεχνικής κίνησης του τότε κόσμου. Φαίνεται δε ότι και εκεί ως και απανταχού την συνόδευε η ισχυρή προστασία της Ισαβέλλας, κάτι που αποδεικνύεται και  με την  κάτωθι επιστολή, αφού την συστήνει  θερμά στην δούκισσα  Αλβάνη, την επιστήθιο του μεγάλου Αλφιέρη φίλη, η οποία συγκέντρωνε στο σαλόνι της ότι επιφανές στις τέχνες και τα γράμματα είχε να επιδείξει τότε η Τοσκάνικη πρωτεύουσα.

   Είναι αλήθεια ότι πολύ την βοήθησε  κι ο συμπατριώτης  της Μουστοξύδης, με τον οποίο έκτοτε συνδέθηκε και  η φιλία τους διατηρήθηκε πάρα πολλά χρόνια, μέχρι τα γεράματα και των δύο.  Ο Μάριος Πιέρης  δέ, ο αναπόσπαστος φίλος, συνόδευε τηνΜαρία σε όλη εκείνη την ανά την Ιταλία περιήγηση της,συνιστώντας, διδάσκοντας, συμβουλεύοντας  και συνεργαζόμενος στα Μουσεία και τις Βιβλιοθήκες.  Κατά την περιήγησή της αυτή η Μαρία έγραψε, ή μάλλον ολοκλήρωσε την βιογραφία της  διάσημης γυναίκας του 15^ο αι, Κασσάνδρας Φιντέλε, (17) την οποία και διάβασε σε πολλούς εκ των σοφών.

 Φαίνεται δε ότι παρόλο που  ενθαρρύνεται για την έκδοση της βιογραφίας αυτής, η Μαρία δίστασε  να τη δημοσιεύσει, φοβούμενη την σύγκριση,  που τυχόν θα γίνονταν μεταξύ αυτής και του σοφούποιητή Άγγελου Αμπροτζίνη ο οποίος επίσης είχε γράψει την  βιογραφία της φιλοσόφου αυτής Ελληνίστριας, Λατινίστριας και στιχουργού.                               Πολύ αργότερα, μετά από τρία έτη, πείστηκε επιτέλους ναδημοσιεύσει τη βιογραφία  της Κασσάνδρας, η οποία έγινεδεκτή με πολλές ευμενείς κρίσεις και εγκώμια.    Ο ιστορικός Κάρολος Ροσμίνης, καθηγητής του  Πανεπιστημίου του Μιλάνου, γράφει προς τον Μουστοξύδη, που του έστειλε το βιογραφικό τεύχος της Κασσάνδρας : «Αν και το θέμα της υπήρξε μάλλον άγονο, ουχί ήττον αξιοθαύμαστος είναι η ευχέρεια τού ύφους, η γλυκύτης, η κρίσις και οι ορθοί συλλογισμοί της σθεναρής συγγραφέως».   Και ο αβάς Μενεγέλης από την Πάδοβα, ο οποίος είχε πολύ ενθαρρύνει την Μαρία για την δημοσίευση αυτή, της γράφει:……. «ευθύς μετά την έκδοση τού έργου της  Ή Κασσάνδρα σας θα έβλεπε το φως εάν χιλιάκις δεν σάς είχα ωθήσει να την δημοσιεύσετε ; Και ή ευμένεια, μεθ’ ης έγινε δεκτή, δεν είναι άρα η ηχώ των όσων σάς έλεγαν, ίνα σας πείσω να λάβητε ένεργότερον μέρος εις την φιλολογίαν...»   Από την έκδοση του έργου αυτού, η Μαρία συγκαταλέγονταν οριστικά πλέον μεταξύ των λογίων γυναικών της Βενετίας, που αποτελούσαν την αυλή της Ισαβέλλας και  οι οποίες έλαμπαν στο στερέωμα του  ουρανού της, σαν αστέρια δευτερεύοντος όμως φωτισμού. Αλλά και πάλι μεταξύ των διασημότερων εξ αυτών, όπως της Τερέζας Μασκόνη Παππαδόπολι, της Μαριέττας Μοροζίνη, της κόμισσας Παολίνη ντι Μπασάνο, της Λαύρας Μαφφέη, της Ραχήλ Μοτσενίγο Τομμάζο, της κόμισσας Αικατερίνης Κοσορίνη Σταμπόλια, η κόμησσα Μαρία Πετρεττίνι αναδείχτηκε πολύ ανώτερη.   Τούτο τιμά πολύ την ελληνική ευφυΐα, διότι μεταξύ τόσων γυναικών οι  οποίες διέθεταν όλα τα μέσα για να έχουν τέλεια μόρφωση, δύο ελληνίδες  που γεννήθηκαν κι ανατράφηκαν στην  Κέρκυρα ξεχώρισαν όλων των άλλων και κατόρθωσαν μόνες να επιζήσουν της εποχής των και να σημειώσουν αρκετά αξιόλογες φιλολογικές  δράσεις.  Σοφές στο πνεύμα κατόρθωσαν να μείνουν γυναίκες ως προς την χάριν,την γλυκύτητα και την αβρότητα και να καταστήσουν τα σαλόνια τους κέντρα της φιλολογικής και καλλιτεχνικής κίνησης.  Έγιναν εστίες διαλογισμού και συμφιλίωσης στη Βενετία των δύο αντιθέτων μερίδων, τις αριστοκρατικές και τις των ανθρώπων των γραμμάτων και των τεχνών.Τα σαλόνια των δύο σοφών και ωραίων Ελληνίδων αποτέλεσαν  το κέντρο,  το οποίο οι μέχρι χθες εχθροί του πνεύματος συναντώνται και λησμονούν τις διαφορές τους, για να αντλήσουν ζωή και δύναμη.   Στην τότε ηθική της Βενετίας κατάπτωση, τον εκφυλισμό και την γενική του φρονήματος εξαχρείωση, μόνον οι ναοί, τα μουσεία και οι φιλολογικές αίθουσες έμειναν κέντρο βίου ηθικότερου και ευγενέστερου. Στους ναούς λατρεύετε όΘεός, στα μουσεία η Τέχνη και στις φιλολογικές αίθουσες όλα, ερμηνευμένα από  γυναίκες. Η Τέχνη λόγω αυτών αντλεί τα τελειότερά της πρότυπα.    Ουδέποτε χαρακτηρίστηκαν με πονηρές σκέψεις τα φιλολογικά στέκια των δύο Ελληνίδων. Στην περίπτωση που τέτοιο  κρούσμα ανέκυπτε,  η σοβαρότητα του χαρακτήρα τους και η ευφυΐα τους διασκέδαζαν εξ ίσου κατά περίπτωση.   Δεν είχε εν τούτοις η αίθουσα της Πετρεττίνι, ούτε το γόητρο, ούτε την επισημότητα της αίθουσας της Ισαβέλλας, αλλά ούτε σήμερα το όνομά της ζει και αναφέρεται όπως  της ωραίας εξαδέλφης της. Ίσως πέρα  από την  συγγένεια της με την Ισαβέλλα, η άμιλλα που αναπτύχθηκε μεταξύ τους, η φυσική ευφυΐα και φιλομάθεια της  Μαρίας Πετρεττίνι δεν βρήκε τελικά στάδιο να εκδηλωθεί. Η φήμη της συνεπώς  περιορίζεται σε πολύ στενό κύκλο κι αυτό ήταν άδικο διότι η πρωτότυπη βιογραφία της Φιντέλε που δημοσίευσε και οι μεταφράσεις της, αποπνέουν πολύ τρυφερότητα και γοητεία, σύμφωνα με  τους επαίνους και τα εγκώμια  των συγχρόνων της δασκάλων.   Άλλωστε η αίθουσα της Πετρεττίνι σποραδικά μόνο και με διαλλείματα  άνοιγε τις θύρες της προς τους φίλους της,  λόγω των συχνών απουσιών της από τη  Βενετία και των ταξιδιών και περιηγήσεων της στις άλλες ιταλικές μεγαλουπόλεις αλλά και την Κέρκυρα.   Κατά τις παραμονές της ελληνικής Επανάστασης η Μαρίαδιέμεινε στην  Κέρκυρα για αρκετό χρονικό διάστημα.  Την εποχή αυτή μετέφρασε από την αγγλική γλώσσα στην Ιταλική τοπογραφική περιγραφή της νήσου Κέρκυρας του CARTWRIGHT . Το 1825 εκδίδει άλλη μετάφραση, από την αρχαία Ελληνική στην Ιταλική η οποία είχε μεγάλη σημασία  «εικόνες του Φιλόστρατου και το προοίμιο.» Δυστυχώς δεν δυνήθηκε  να συνεχίσει την μετάφραση αυτή, διότι ταυτόχρονα είχε επιληφθεί για το ίδιο θέμα ο διάσημος λόγιος και συγγραφέας Perticari. Προφανώς η Μαρία φοβήθηκε τον συναγωνισμό με έναν άνδρα τέτοιας αξίας  και εγκατέλειψε το έργο της ημιτελές.

   Η Μαρία Πετρεττίνι από το 1833 ζει στην Κέρκυρα. Την ίδια  δε εποχή στο νησί βρίσκεται και ο Μάριος Πιέρης διαφωνώντας  όμως μαζί της για  πρώτη στην ζωή του φορά.   Τα πατριωτικά συναισθήματα του Πιέρη, παρόλα τα χρόνια που έζησε στο εξωτερικό, ποτέ δεν άλλαξαν, διότι, η πατρίδα του βρίσκεται υπό τον ζυγό ξένου κατακτητή, ενώ η υπόλοιπη Ελλάδα απολαμβάνει τα αγαθά της ελευθερίας. Μισεί τους Άγγλους  τους οποίους η Μαρία αγαπά και τάσσεται υπέρ τους ανεπιφύλακτα. Κοσμοπολίτισσα  εκείνη, δεν αντιλαμβάνεται τον φανατισμό του φίλου της καθώς η ίδια  συνδεδεμένη με τους Άγγλους προβαίνει στην μετάφραση των επιστολών της λαίδης Maria Worthley Montague από την  αγγλική  στην ιταλική γλώσσα. Στις επιστολές αυτές περιγράφονται οι εντυπώσεις της εν λόγω κυρίας, για την ανατολική Ευρώπη, την Ασία και την  Αφρική.

   Επίσης συνέγραψε κι άλλα πρωτότυπα έργα και μεταφράσεις. Αυτά ήταν: Η βιογραφία της Rosalba Carriera, της Elenι Corner Piscopia κι άλλων διαπρεπών της Βενετίας γυναικών, καθώς κι άλλες εικόνες του Φιλόστρατου, μία μετάφραση  του Cervantes  από την ισπανική, αλλά και πρωτότυπη μελέτη σε μορφή επιστολών περί γυναικείας αγωγής.

  Όλα αυτά εκδόθηκαν μετά τον θάνατό της, από τον οικογενειακό της φίλο και κληρονόμο της, Αλέξανδρο Πασκουάλε.   Ο Πιέρης στην αυτοβιογραφία του γράφει για τις φιλολογικές εν γένει δράσεις της Πετρεττίνι, αναφερόμενος σε αυτή της Κασσάνδρας της:” Ή βιογραφία αύτη φιλοτεχνηθείσα υπό της κ. Πετρεττίνη μέ καθιστά υπερήφανο. Ευλογημένη η ώρα, καθ’ ην παρακίνησα την φίλη μου να επιδοθεί. εις τα γράμματα. θέλω να πιστεύω ότι σήμερον, είτε δρέπει δάφνες, θα ενθυμείται και εμέ ευμενώς».

      Από το 1841 η Μαρία εγκαταστάθηκε οριστικά  στην Ελβετία, όπου έζησε τις υπόλοιπες ημέρες της ζωής της συντροφιά με τους φίλους της. Μετά από δέκα έτη, υπερήλικη πια, πεθαίνει  αιφνιδίως, χωρίς πόνους, χωρίς να αισθανθεί τον θάνατο, την νύχτα τις 12ης Μαρτίου. Μνημείο απλό, αλλά μεγαλοπρεπές, ανεγέρθηκε στον τάφο της από τον κληρονόμο της  Αλέξανδρο Πασκουάλη, ο οποίος κατόπιν εντολής της πήρε και το όνομα Πετρεττίνι, μιας και δεν υπήρχαν στην οικογένειά της άρρενες κληρονόμοι με το όνομα αυτό.      Στον εξωτερικό χώρο της οικίας της  στην Βενετία την οποία ο Πασκουάλης κληρονόμησε, ανήγειρε επίσης πολυτελές μαρμάρινο κενοτάφιο στη  μνήμη της γυναίκας, που  τόσο τίμησε το όνομα, το οποίο  μαζί με τον πλούτο της του έκανε την τιμή να τον κληροδοτήσει.  Η αλληλογραφία των μεγάλων ανδρών της εποχής εκείνης, όπως του Πινδεμόντε, του Καισαρότη, του Καρρέρ, του Νέγρη και άλλων με την Μαρία εκδόθηκαν  επίσης μετά το θάνατό της ή μάλλον οι επιστολές αυτών  προς την Μαρία. Από αυτές αποδεικνύεται και η υπόληψη την οποία όλοι  οι σοφοί σύγχρονοί της έτρεφαν προς εκείνη αλλά και η εκτίμηση  για τις γνώσεις της.

 

 

 

 

Γονέμη-Πετρεττίνοι-Καποδίστριες

Γεννεολογικό δένδρο των τριών οικογενειών

ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΓΟΝΕΜΗ*

Στο χωριό Αγ.Ιωάννης στη περιοχή Τρίκλινο υπάρχει η εκκλησία του Ιερού Ναού του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου από το 1600 .Δίπλα στον ναό υπήρχε η αρχοντική αγροικία της οικογένειας Χαλικιόπουλου .Ο ναός αυτός ανήκε στην οικογένεια Χαλικιόπουλου και στη συνέχεια μέσω γάμων περιήλθε στις οικογένειες Πετρεττίνη , Βαρλάμου και Γονέμη. Στην πλατεία του χωριού δεσπόζει το " Αρχοντικό Γονέμη "

 

Η οικογένεια Γονέμη ήταν γραμμένη στη Χρυσή Βίβλο (Libro d'Oro) από το 1606 .

 

Το αρχοντικό είναι κτισμένο από την Μαρία Πετρεττίνι( ανιψιά της Μαρίας Πετρεττίνι του Αλεξάνδρου)   γύρω στα 1773 (Πρέπει να έγινε λάθος στη χρονολογία) με υλικό φερμένο από τη Βενετία. Αρχιτέκτονας ήταν ο βενετσιάνος Λούππι, από τους πιο γνωστούς της εποχής του. Αποτελείται από το ισόγειο που χρησιμεύει για αποθήκη,  το πρώτο πάτωμα που έχει τους χώρους υποδοχής και το δεύτερο που έχει τούς βοηθητικούς χώρους.

Είναι ωραιότατα επιπλωμένο σε Βενετσιάνικο στυλ και διατηρείται σε αρίστη κατάσταση στον παλιό ρυθμό του, χάρη στην φροντίδα των αδελφών Κοσκινά, οι οποίες το είχαν κληρονομήσει από την θεία τους Γονέμη απόγονο της Πετρεττίνι.

(Γιάννη Πιέρη: ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΤΗΣ ΒΕΝΕΤΣΙΑΝΙΚΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ  ΜΕΡΟΣ Δ! ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ. Πρέπει να παρτηρήσουμε μια ανακολουθία στις ημερομηνίες. Η Μαρία Πετρεττίνι γεννήθηκε το 1774 άρα το κτήριο πρέπει να κτίστηκε πολύ αργότερα από το 1773 ή το έκτισε άλλος Πετρεττίνι.)

 Κατά τον ΣΩΦΡΟΝΙΟ Γ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ «Η ΕΙΣ ΚΕΡΚΥΡΑΝ ΚΑΙ ΚΥΠΡΟΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΒΑΡΛΑΑΜ».  Η Αγγελική Πετρετίνι μέσω της μητέρας της Μαρίας Πετρετίνι κληρονόμησε ολόκληρη την περιοχή του σημερινού χωριού Άγιος Ιωάννης όπου και το εξοχικό μέγαρό της, ένα ωραίο αρχοντικό κτισμένο στα 1824 από τον εκ μητρός πάππο της Νικόλαον Πετρετίν, με σχέδια του συνταγματάρχη Frederick Hankey, Γραμματέα του τότε Λόρδου Αρμοστού Thomas Maitland.(Σημ. Ο Νικόλαος Πετρετίν πέθανε το 1804 άρα η χρονολογία 1824 πρέπει  να είναι λανθασμένη.)

Όσον αφορά αυτό καθ’ εαυτό το κτήριο  σημειώνεται ότι σχεδιαστικά στο ισόγειο εσωτερικά έχει καμάρα την οποία συναντάμε όντως σε κάποιους στάβλους και αποθήκες, στην αριστερή πλευρά όπως το κοιτάμε . Παρόλα αυτά ο νέος σχεδιασμός του δεν δείχνει ότι το ισόγειο ήταν αποθήκες και ο πρώτος όροφος κάποιος χώρος υποδοχής όπως ήτανε παράδειγμα τα Παλάτσι με το πιάνο Νόμπιλε. Καταλήγουμε ότι το αρχοντικό αυτό είναι χτισμένο πάνω ενδεχομένως σε μία αγροικία , ανασχεδιασμένο δηλαδή. Θεωρούμε ότι στο ισόγειο αριστερά διατήρησαν κάποια στοιχεία και συνέχισαν από κει και πάνω εντάσσοντας αυτό το χώρο πλέον στην κύρια χρήση του κτιρίου όπως μαρτυρά και η αξονική είσοδος .Επίσης θεωρείται αξιοσημείωτο χωρίς να έχει καταφερθεί να τεκμηριωθεί, το γεγονός ότι το υλικό που περιβάλλει το κτίριο και τα στοιχεία γύρω από αυτό που έχουν παραμείνει ανέπιχριστα όλα αυτά τα χρόνια , θέλουν να τονίζετε κάποιο ιδιαιτερότητα του ή η πολυτέλεια αυτού του υλικού. Και ίσως αυτό να είναι το υλικό το οποίο να έχει έρθει από τη Βενετία. Δεν θα  έκανε εντύπωση αυτό το υλικό να υπάρχει πίσω από το σοβά και σε άλλα μέρη τονίζοντας την πολυτέλεια του υλικού.

Πρέπει να δεχθούμε ότι μέσα στα χρόνια, μέσω κληρονομιών, προικών και παροχών τα κτήρια άλλαζαν κατόχους. Έτσι για το εν λόγω κτήριο πρέπει να δεχτούμε ότι φτιάχτηκε από οικογένεια Πετρεττίνι και μέσω του γάμου της Αγγελικής Πετρεττίνι, κατέληξε στην οικογένεια Γονέμη. Από εκεί και μετά παρέμεινε με την ονομασία «Αρχοντικό Γονέμη» που από τα σπλάχνα του προέρχεται η μητέρα του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας.

Στον κήπο του Αρχοντικού υπάρχει η επιτύμβια πλάκα των:

 

Με μια συλλογιστική και ελεύθερη σκέψη οδηγούμεθα στο ότι:

Α) O Νικολό Πετρεττίνης ήταν ένα από τα τέσσερα παιδιά του Αλεξάνδρου και της Κρεμεζίνας Πιέρη Ήταν αδελφός του Σπυρίδωνα, της Μαρίας και της Μαριέττας Πετρεττίνι. Ο ενταφιασμένος Σπυρίδων Πετρίτης του ποτέ Νικολάου πρέπει να είναι ο γιος του Νικολό.

Β) Για τον Σπυρίδωνα Πετριτή του Δομένικου δεν βρέθηκαν στοιχεία. Εκτός από τη διαθήκη (Παπάκης συμβολαιογράφος Διαθήκες)

Στην αρ.Π94\10237-3 ή 15-1-1852 διαθήκη αναφέρεται: «ο ευγενής κύριος Σπυρίδων Βαρλάμος Πετρετίνης π. Δομινίκου μου παρέδωσε νέον φάκελον σφραγισμένον με τρείς σφραγίδες διαδηλώνοντας ότι εμπεριέχει την μητρικήν διαταγήν γραμμένην και υπογεγραμμένην υπό της μητρός του..αφήνει γενικόν κληρονόμον της τον άνωθεν αναφερόμενον  υιόν της».

Γ) Ο άρχοντας Σπυρίδων Βαρλάμος παντρεύεται  το 1822 την Μαρία Πετρεττίνι. Κατ’ ακολουθία η ΣΥΖΥΓΟΣ ΜΑΡΙΑ ΠΕΤΡΙΤΗ ΒΑΡΛΑΜ που αναφέρεται στην επιτύμβια πλάκα, είναι η σύζυγος του.

Το πιο κάτω φυλλάδιο απευθύνεται στην Μαρία Πετρεττίνι κόρη του Αλεξάνδρου και αδελφή των Σπυρίδωνος,Νικολάου και Μαρριέτας Πετρεττίνι ευχόμενος ο καθηγητής Vincenzo Nannucci την ευτυχία της ανιψιάς της, κόρης του Νικ.Πετρεττίνι.

 

.

 

Δ) Ο Άγγελος Γονέμης παντρεύεται την Αγγελική Βαρλάμου κόρη του Σπυρίδωνος Βαρλάμου και της Μαρίας Πετρεττίνι

Τα οστά του ζευγαριού βρίσκονται στον τάφο αυτόν.

Το τριώροφο πατρογονικό αρχοντικό Πετρετίνι βρισκόνταν κοντά στον Μητροπολιτικό ναό Σπηλαιωτίσσης και Αγίου Βλασίου…Αστικός αριθμός 2074.(Ιερομ.ΣΩΦΡΟΝΙΟΥ Γ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ «Η ΕΙΣ ΚΕΡΚΥΡΑΝ ΚΑΙ ΚΥΠΡΟΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΒΑΡΛΑΑΜ»)

Υπάρχει ο ισχυρισμός ότι  ο Frederick Hankey Sr., γραμματέας του κυβερνήτη Thomas Maitland βοήθησε στο κτίσιμο του Αρχοντικού Γονέμη στο χωριό Αγ.Ιωάννης. Ο Frederick Hankey είχε παντρευτεί την αδελφή του Σπυρίδωνα Βαρλάμου, Αικατερίνη. Καθώς αρχιτεκτονικά επισημαίνεται η Αγγλική επιρροή στο κτήριο δεν αποκλείουμε την συμμετοχή του Frederick Hankey στο κτίσιμο του. Βλέπουμε μια συνάφεια των οικογενειών Βαρλάμο-Πετρεττίνι – Γονέμη. Η Αικατερίνη Hankey- Βαρλάμου ήταν προφανώς χήρα ή διαζευγμένη καθώς περιγράφεται ως «κυρία» σε μια αναφορά στο γάμο που δημοσιεύτηκε στο Εδιμβούργο Ετήσιο Μητρώο - επιμέλεια Sir Walter Scott - το 1819.  Η ίδια αναφορά αναφέρει ότι η τελετή πραγματοποιήθηκε στο Παλάτι της Κέρκυρας στα τέλη Ιανουαρίου του ίδιου έτους.

 Η Αδαμαντίνη Γονέμη προερχόταν από  την επιφανή οικογένεια της Κύπρου , τους Γονέμη οι οποίοι καθ’ όσον διαρκούσε η βενετική κυριαρχία στο νησί «μετάσχοντες εις το πλευρό των Βενετών  όλων των αγώνων κατά των τουρκικών επιδρομών». Γι’ αυτό και η Βενετική Δημοκρατία έδωσε και σ΄αυτούς τον τίτλο του κόμη, από το 1606. Έφθασαν στην Κέρκυρα όπου εγκαταστάθηκαν πια μόνιμα, το 1699. Εξακολουθούσαν φυσικά να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στη Βενετική Δημοκρατία, η οποία της δώρισε, το 1777, μέγα τιμάριο «εκ δημοσίων γαιών» στη θέση Βρίνα της περιοχής Βουθρωτού της Ηπείρου. 

 

 

Η Οικογένεια Γονέμη ενώθηκε  με την Οικογένεια Καποδίστρια όταν η Διαμαντίνα Γονέμη κόρη του κόμη και γιατρού Χριστόδουλου Γονέμη παντρεύτηκε τον Αντώνιο - Μαρία Καποδίστρια. O Δρ. Χριστόδουλος Γονέμης (παππούς του Ι. Καποδίστρια)  προσέφερε τις ιατρικές υπηρεσίες του κατά την διάρκεια της πολιορκίας του 1716.

Τον Ιωάννη Καποδίστρια βάπτισε ο θείος του ιερέας Άγγελος Γονέμης

Γράφει η ληξιαρχική πράξη καταχωριμένη στα βιβλία του Αγίου Νικολάου των Γερόντων (όχι της Αντιβουνιώτισσας): 

Αψο ΣΤ (1776),Σεπτεμβρίου 30 :

  Εβαπτίσθη παρ’ εμού του υπογεγραμμένου ένα παιδίον  αρσενικόν του Ευγενούς Αντονίου Καβουδήστρα γεννημένο μετά της Ευγενούς Διαμαντήνης ήτον ανάδοχος ο έντιμος Κώστας Αδάμης. Τ’ ονόμασε Ιωάννην. Ήτον ημερόν 12. Άγγελος ιερέας Γονέμης, Εφημέριος.

 Αξίζει να σημειωθεί ότι ο εγγράμματος ευγενής Κορφιάτης ιερέας Άγγελος Γονέμης ήταν αδερφός της μητέρας του Κυβερνήτη και για την εποχή εκείνη οι γραμματικές του γνώσεις ήταν περισσότερο από καλές. 

 Οι οικογένειες αυτές των ευγενών προσέφεραν πάντα τις υπηρεσίες τους στην Βενετία κι αυτή αντίστοιχα τους το ξεπλήρωνε με φέουδα, τίτλους, διοικητικές υπηρεσίες κ.λ.π. Επίσης οι οικογένειες αυτές ενώνονταν μεταξύ τους. κρατώντας πάντοτε την επικυριαρχία στο νησί. 

 *Ευχαριστίες στον αρχιτέκτονα Κον Χρήστο Κουρτέλη που συνέβαλε ενεργά στην έρευνα.

 

 

 

ΠΕΤΡΕΤΤΙΝΙ, TZIOΒΑΝΝΙ.(18)

  Γεννήθηκε στην περιοχή της Γαρίτσας στην Κέρκυρα, τις 12 Σεπτεμβρίου 1793.Γονείς του ήταν ο Γεώργιος Πετρεττίνι και η Αντζέλικα Καναλιώτη. Η πατρική οικογένεια ήταν ευγενής, διαφορετικός όμως κλάδος  από εκείνον της περιοχής Πόρτα Ρεμούντα από όπου ήταν ο Σπυρίδωνας και η Μαρία Πετρεττίνη.

Διδάχτηκε τα πρώτα του γράμματα στην πατρίδα του, και στη συνέχεια σπούδασε στην Πάδοβα από το 1808 έως το 1811, έτος το οποίο αποφοίτησε από την Μπολόνια. Από το 1815 κατείχε τη θέση λογοκρισίας στη Βενετία εξ ονόματος της αυστριακής κυβέρνησης. (Περιστασιακά, το 1834 κατείχε επίσης τον ίδιο ρόλο στην Πάδοβα). Γνωρίζουμε, μεταξύ άλλων, λογοκριτικές παρεμβάσεις στις τραγωδίες του Ugo Foscolo και στο Βέρθερο του Γκαίτε συνοδευόμενες όμως από την αναγνώριση της λογοτεχνικής αξίας των κειμένων. Λογοκρισία ο Petrettini ασκούσε κυρίως σε έργα που αφορούσαν την ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα. Ο κλασικισμός του απορρίφθηκε όχι μόνο από πολιτική άποψη, αλλά, να τι λέει ο ίδιος στον πρόλογο μιας συλλογής των έργων του "αυτά τα γραπτά [...] κηρύττουν στο έπακρο, σε κάθε μέρος, τους λόγους που φαίνεται να παραμένουν πληρωμένοι, σε καλές τέχνες, συντήρησης "(Prose, 1840, σελ. VII).

Μεταξύ των πρώτων του έργων είναι: η Ζωή του Βιτόριο Αλφιέρη (Πάδοβα 1814)

Έπειτα μεταξύ άλλων συμμετείχε  στην Μικρή βιογραφία διάσημων Ιταλών ανδρών, τόμος 1ος Τορίνο 1832,στην Ιταλική εικονογραφία διάσημων ανδρών και γυναικών, Μιλάνο 1837 και σε συνέχεια Ζωές και πορτρέτα επιφανών Ιταλών, Μπολόνια 1844. Επεξεργάστηκε μια μετάφραση του Ύμνου στον Απόλλωνα Δέλιο, την εκτύπωση ενός αδημοσίευτου έργου του Agnolo Bronzino σε μια δημοσίευση για το γάμο του συμπατριώτη του Spiridione Petrettini

Το  πρώτο μάθημα που δίδαξε ήταν για την ελληνική και τη λατινική λογοτεχνία στην Πάδοβα το 1818. (Το άνοιγμα στο βιβλίο του Prose: η προσέγγιση για την αντιμετώπιση της ιστορίας της λογοτεχνίας. )

 Διορίστηκε καθηγητής Λατινικής και Ελληνικής φιλολογίας στη Φιλοσοφική-Μαθηματική Μελέτη του Πανεπιστημίου της Πάδοβα το 1820. Την ίδια χρονιά διοργάνωσε την ακαδημαϊκή διάλεξη του Πανεπιστημίου( Μια σύγκριση μεταξύ του Ομήρου και του Δάντη)

στην οποία πλησίασε τους δύο συγγραφείς με την επιθυμία για συμφιλίωση των διαφορών μεταξύ ανθρώπων της ιδίας ιδεολογίας. Επέμεινε στον Δάντη, με προφανή φιλο-αυστριακό υπαινιγμό, σχετικά με τον υπερεθνικό ειρηνευτικό ρόλο της γερμανικής αυτοκρατορίας.

Στη συνέχεια παρουσιάζει Di studio sublime de Latin κλασική και ελληνική φιλολογία τις 26 Νοεμβρίου 1820 για το επίσημο άνοιγμα όλων των σπουδών του σχολικού έτους 1820-1821, Πάδοβα 1821.

Από το 1820 έως το 1825 ήταν επικεφαλής του διοικητικού συμβουλίου των αρχαιοτήτων του Πανεπιστημίου της Πάδοβα. Ήταν κυβερνητικός επιθεωρητής στα ιδιωτικά κολέγια της Πάδοβα. Ένα από αυτά ήταν και  το ραβινικό κολέγιο. Όταν το πανεπιστήμιο  παρείχε διδακτορικό στους μαθηματικούς αρχιτέκτονες, ο Πετρεττίνι μίλησε τις 23 Αυγούστου 1829, με θέμα  το ηθικό περιεχόμενο του Niccolò Tommaseo στην ενετική βιβλιογραφία Cenni della d'oggidì (in Critical Studies, II, Venice 1843,) επίσης η διάλεξη του Πετρεττίνι, ORAZZIONE έγινε όταν  στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβα γιορτάζεται η ιερή και ένδοξη μνήμη του αυτοκράτορα και βασιλιά  Francesco I, Padua 1835.

Ίσως το σημαντικότερο έργο του Πετρεττίνι ήταν η έκδοση ορισμένων παπύρων, που σώθηκαν στη Βιέννη και ήταν το αποτέλεσμα μιας μελέτης του κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Hofbibliothek: Ελληνο-αιγυπτιακοί πάπυροι κι άλλα ελληνικά μνημεία του Ι.R. Museo Di Corte μεταφρασμένο και εικονογραφημένο από τον Τζιοβάνι Πετριττίνι corcirese, Βιέννη 1826.

 Δεν έγινε δεκτό από τους συγχρόνους, αλλά μαρτυρά τα ευρεία ενδιαφέροντά του, καθώς και τις επαφές του με τους κύκλους της πιο προηγμένης κλασικής ευρωπαϊκής φιλολογίας.

Ερευνητής αρχείων και βιβλιοθηκών, ενδιαφέρθηκε επίσης για τα επιγραφικά. Το 1839 συμμετείχε σε μια πικρή διαμάχη με τον Giuseppe Furlanetto σχετικά με την ερμηνεία της ταφικής επιγραφής για την ελεύθερη γυναίκα Claudia Toreuma (Επιστολή πάνω σε μια λατινική επιγραφή ενός επιτύμβιου μνημείου που ανακαλύφθηκε κοντά στην πόλη της Πάδοβα, και παρουσιάστηκε από τον ηγούμενο Giuseppe Furlanetto  Al signor Count Giovanni Orti… Η δημοσίευση περιέχει επίσης την πολύ σκληρή απάντηση του Furlanetto). Η θέση που υποστήριξε ο Petrettini ωστόσο καταργήθηκε από τον Clemente Cardinali .  Υπήρχε διαρκής προσοχή στην αρχαιολογία και την ιστορία της αρχαίας τέχνης. Πέρα ​​από το φυλλάδιο Delle gemme incise (Βενετία 1815) και το Oration γύρω από τις αρχαιολογικές μελέτες (ένα είδος ελληνορωμαϊκής αρχαιολογικής πινακοθήκης, παρουσιάζεται στα τέλη του 1822, στην Prose, 1840 , σελ. 103-140), ήταν η Ελληνική Βιβλιοθήκη Καλών Τεχνών (I-II, Μιλάνο 1839-40)

Είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτη μελέτη, η οποία περιέχει μια έκδοση που αναθεώρησε κριτικά το κείμενο των Περιγραφών του Καλλίστρατου και μια ανθολογία στα ιταλικά, με εκτεταμένο ιστορικό-κριτικό σχόλιο και αποσπάσματα που αφορούσαν την αρχαία τέχνη, που προτάθηκαν από τους πανεπιστημιακούς Δειπνοσοφιστές. (19)

Ο Πετρεττίνι ήταν πρύτανης της σχολής φιλοσοφίας τα έτη 1828-29, 1836-37 και 1843-44 και πρύτανης του πανεπιστημίου το  1840-41. Παραιτήθηκε από το αξίωμα πριν την διοργάνωση της τέταρτης συνάντησης των Ιταλών επιστημόνων, που σχεδιάζονταν και προορίζονταν για να αποκτήσουν δυνατούς πατριωτικούς τόνους ενώ ταυτόχρονα  εγκατέλειψε και την διδασκαλία. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η όλη του διαδρομή είχε φιλο αυστριακά στοιχεία και δεν τον έκαναν αρεστό στην Ιταλική κοινωνία καθότι οι Ιταλοί του Βορρά μάχονταν να απελευθερωθούν από τον Αυστριακό ζυγό.  

    Το 1839 έγινε ιππότης του από την Κωνσταντινούπολη Τάγματος του Αγίου Γεωργίου. Santo Giorgio di Parma (Αλμανάκ της δουκικής αυλής της Πάρμας για το έτος 1843, Πάρμα 1843, σελ. 229). Το 1842 έγινε διευθυντής της Πανεπιστημιακής Βιβλιοθήκης, αφιερωμένος στο έργο της συμπλήρωσης και αναθεώρησης του καταλόγου έντυπου υλικού και χειρογράφων. Το 1845 κατηγορήθηκε και στη συνέχεια καταδικάστηκε για "κατάχρηση εξουσίας γραφείου" επειδή φέρεται να κατέχει βιβλία κι έπιπλα της βιβλιοθήκης.  Απολύθηκε από τη θέση του και συνελήφθηκε, συνοδευόμενος από έντονη κριτική. Ο Πετρεττίνι πιθανώς πέθανε στη φυλακή μεταξύ Αυγούστου και Οκτωβρίου 1845

 

Πρωτόπαπας Δημήτριος Πετρεττίνι(20)

Γεννήθηκε την 9η Αύγουστου 1722. Γονείς του ήταν ο Αντώνιος Πετρεττίνι  και η Αδαμαντίνη Αντωνίου Ροδόσταμου.  Ήταν γόνος της παλιάς περιωνύμου οικογένειας των ευγενών Πετρεττίνων. Στην οικογένεια αυτή ανήκε η επονομαζόμενη Βαρονία Γρίττα. Η βαρονία αυτή υποχρεούνταν  από παλιά σε στρατιωτική υπηρεσία  αλλά και να προσφέρει δύο Ίππους. Η Γρίττα κατέληξε στους Αδελφούς Προσαλένδη Δώρια, αφού επιβεβαιώθηκε στην κατοχή του νόμιμου διαδόχου , Jeronimo (Ιερωνύμου) Πετρεττίνι, το 1804, και στη συνέχεια, μέσω της συζύγου του, επέστρεψε στον Ανδρέα και τον Στυλιανό Ντόρια Προσαλέντη  στους οποίους περιήλθε  μετά από δικαστικό αγώνα.

 Ο Δημήτριος ανήκε στη διακλάδωση των Πετρεττίνων των ονομαζόμενων της Αγίας Παρασκευής και απευθείας καταγόμενων από τον Περότα Πετρετίνο δευτερότοκο γιο του  Νικολάου (πρώτου αναφερόμενου στην Κέρκυρα εκπρόσωπου της οικογένειας.)

 Μετά την αποπεράτωση των σπουδών του, αφιερώθηκε στην υπηρεσία της Εκκλησίας, γινόμενος τις 30 Απριλίου 1743 αναγνώστης, ενώ συνεχίζοντας την πορεία του αυτή, πέρασε από όλες τις βαθμίδες της ιεροσύνης. Μετά τον θάνατο του ιερέως Νικολάου Σαμοΐλη στον επονομαζόμενο ναό της Αγίας Παρασκευής και Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου στην Πόρτα Ρεμούνδα, εκλέχθηκε από τους αδελφούς του εκκλησιαστικού συμβουλίου  διάδοχος στην εφημερία του ναού αυτού και εφημέρευε  έως το 1784. Τον Μάιο ψηφίσθηκε Πρωτόπαπας, για πενταετία.

     Στην εκλογή του ως Πρωτόπαπα έγινε η προβλεπόμενη τελετή και η πόλη διέθεσε ποσό τριακοσίων πενήντα τεσσάρων λιρών για την αγορά εκρηκτικών, σημαιών, ψωμιού, κουφέτων και κερασμάτων.

Μετά τη λήξη της πενταετίας, γενόμενη ψηφοφορία την 11^η  Μαΐου 1789, για την επικύρωση  της παραμονής του ιδίου στο θρόνο ή της εκλογής νέου, ανάλογα με  την πλειοψηφία, ανέλαβε πάλι  τα ιερά καθήκοντα . Παρέμεινε στη θέση αυτή έως της 21 Ιανουαρίου 1795 ημέρα που απεβίωσε, μη συμπληρώνοντας ούτε το πρώτο έτος από του χρόνου της  τρίτης φοράς επανεκλογής του στο υψηλό τούτο αξίωμα της Εκκλησίας. Ενταφιάστηκε δε στην Εκκλησία του Θαυματουργού Λειψάνου του Αγίου Σπυρίδωνος.  Αξιοσημείωτα γεγονότα της πρωτοκαθεδρίας του ήταν α) η βάπτιση του Λόρδου Γκίλφορδ. Την νύχτα της 23^ης  Ιανουαρίου 1791, με την προτροπή του Γεωργίου Προσαλένδη  ξεπεράστηκαν οι θρησκευτικές δυσκολίες για  κρυφή βάπτιση του κόμη από τον Μέγιστο Πρωτόπαπα  και ο Γκίλφορδ βαπτίστηκε στο μέσα δωμάτιο της οικίας του Πετρεττίνι στην Πλατεία και β) μέχρι την 1/10/1781  επικρατούσε η συνήθεια όπως οι φυλακισμένοι για χρέη ιερείς και κληρικοί μεταφέρονταν από τα χωριά σιδηροδέσμιοι ,στο μέσο στρατιωτικού τμήματος, στις φυλακές της πόλης και φυλακίζονταν με τους άλλους πολίτες που είχαν χρέη. Με μεσολάβησή του ο Δημήτριος σε εισήγηση του στον Γεν. Προνοητή Νικόλαο Έριτσο πέτυχε, οι υπόχρεοι ιερείς να προσέρχονται μόνοι τους στον πρωτόπαπα κι αυτός να τους στέλνει στα αρμόδια δικαστικά όργανα.

Η οικία Πρωτόπαπα Πετρεττίνι

Η οικογένεια Πετρεττίνι, όπως και άλλες αρχοντικές οικογένειες, δεν ήταν και τόσο αγαπητή από τις λαϊκές μάζες. Αναφέρουμε ενδεικτικά δύο παραδείγματα.

Ο ευγενής Μάρκος Αντώνιος Πολυλάς  ήρθε σε διαμάχη με έναν αγρότη από το χωριό Κορακιάνα. Οι προσπάθειές του να συμφιλιωθούν με τον άρχοντα δεν είχαν αποτέλεσμα, δεν γύρισε στο χωριό και δολοφονήθηκε στην ακτή του Ύψου από έναν άλλο παράνομο και ένα Βενετό στρατιώτη. Ο Λόρδος Marc'Antonio Polilà και οι ευγενείς αδελφοί Ricchi, στην πραγματικότητα ζητούνταν από τις αρχές για άλλο αδίκημα. Για την εξιχνίαση του εγκλήματος του αγρότη, στρατολογήθηκαν έναντι αμοιβής, αγρότες με την  εντολή της αναζήτησης των πραγματικών ενόχων του εγκλήματος που ήταν ο Βενετός στρατιώτης και ο σύντροφός του. Η εντολή χρησίμευσε ως πρόσχημα για τους αγρότες να πάρουν όπλα και με έναν ορισμένο αριθμό κατοίκων που προέρχονται από διαφορετικά χωριά και προάστια της πόλης, βγήκαν οπλισμένοι στην εξοχή για αναζήτηση των εικαζόμενων ενόχων. Δεν μπορούσαν να τους βρουν αλλά αυτό δεν τους εμπόδισε να μην στραφούν εναντίον άλλου ευγενούς του Ricchi Spiro, που ήταν από το χωριό Κοκκίνη μαζί με τον Piero Sachlichi κι έναν υπηρέτη, ο οποίος ήταν επίσης βενετός στρατιώτης. Όλοι δολοφονήθηκαν, χωρίς αυτοί να έχουν κάποια σχέση με την υπόθεση. Ένα άλλο άτομο που ήταν στη συντροφιά των θυμάτων, επίσης πολίτης, Λόρδος Vicenzo Petretin, κατάφερε να ξεφύγει από το μπαρ. Το μακελειό έγινε με μεγάλη σκληρότητα, απανθρωπιά κι εκτελέστηκε με οργή. Οι δολοφόνοι ήθελαν επίσης και να κόψουν το κεφάλι του Σπυρίδωνα Ρίτσι, αλλά τους σταμάτησαν οι ντόπιοι από το χωριό. ( 21 )

Στο ίδιο κείμενο γίνεται(22) μνεία μιας υπόθεσης στην οποία συμμετείχε η οικογένεια Petretins - «Βρέθηκε μια αποφυγή φόρων και τεράστιες ατασθαλίες για καταστήματα και σπίτια , που διαπράχθηκαν λίγα χρόνια νωρίτερα από δύο αδέλφια Petretin. Για το γεγονός αυτό μετά τη σύλληψή τους, πλήρωσαν επίσης την ποινή της επιλογής τους. Τον τελευταίο λόγο, τον είχαν οι πολίτες διότι προκάλεσαν ακραίο πάθος, βλέποντας ότι δεν διακρίνονται από τη δικαιοσύνη ή τις τιμωρίες (όπως επιδιώκουν) οι άνθρωποι της τάξης τους(23).

   Στη διαδρομή της οικογενείας Πετρεττίνι στην Κέρκυρα για 500 περίπου χρόνια συναντάμε: Ανθρωποκτονίες-μισθοφόρους-πολιτικούς κρατουμένους-λογοκριτές-υπεξαιρέσεις-φυλακισμένους-κοινωνικές διακρίσεις, αλλά παράλληλα αγωνία για μάθηση, έρευνα και μετάδοση της γνώσης μέσω των εκδόσεων, φιλοπατρία και σπέρματα του υγιούς διαχωρισμού «άνδρας-γυναίκα» κ.λ.π. Εκδηλώσεις ανθρώπινης κοινωνικής συνύπαρξης.     

Σημειώσεις

------------------

1) ΚΕΡΚΥΡΑΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΟΜΟΣ ΧVI Λ.ΒΡΟΚΙΝΗ ΕΡΓΑ, ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑΡΙΑ ΤΕΥΧΗ  Α! & Β!

2) Κώστας Σμπόνιας*  ΠΑΡΆΚΤΙΑ ΠΕΡΙΒΆΛΛΟΝΤΑ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΉΣ ΔΡΆΣΗ ΣΤΗ ΜΑΚΡΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: ΗΠΕΡΙΠΤΩΣΗΤΗΣ ΚΈΡΚΥΡΑΣ  “Fisheries and Cultural Heritage, Identity and Participated Societ­ies”  

3)  Ο.π ΒΡΟΚΙΝΗ

4)   Φωτεινή Καρλάφτη-Μουρατίδη : Ζητήματα ευθύτητας και εντιμότητας κατά την ανάληψη αξιωμάτων. Πρακτικά του ΙΑ΄ Πανιονίου Συνεδρίου σελ 331

5)  ΣΠΥΡΟΣ Ν. ΑΣΩΝΙΤΗΣ ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ 1 (1993) ΤΡΙΑ ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΑ ΝΟΤΑΡΙΑΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΤΩΝ ΕΤΩΝ 1398-1458   

6) Université Ionienne, Corfou Nicolas Carapidakis  Les livres du conseil des citoyens de Corfou 1432-1490 : prosopographie etgroupes familiaux

 7) Οι Κοντοτιέροι (ιταλ. condottieri [ενικός condottiere ή condottiero]) ονομάζονται οι αρχηγοί μισθοφορικών εταιρειών, που μισθώνονταν κυρίως από τις ιταλικές πόλεις-κράτη, από τον ύστερο Μεσαίωνα ώς τα τέλη της Αναγέννησης.

8) Γιάννη Πετσάλη: CORFU MUSEUM H ονομασία της περιοχής στρατιάς στην Κέρκυρα

9) Note biografiche di Capitani di Guerra e di Condottieri di Ventura operanti in Italia nel 1330 1550.

10) ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΖΑΡΙΔΗ: Ο ΚΕΡΚΥΡΑΙΟΣ ΣΤΙΧΟΥΡΓΟΣ ΙΑΚΩΒΟΣ ΤΡΙΒΩΛΗΣ σελ.182

11) ΙΑΚ. Ενετοκρατία, Πρεσβείες, b. 97, αρ. 5

12) Ο.π ΒΡΟΚΙΝΗ

13) Ο.π ΒΡΟΚΙΝΗ

14) Τετράτομης εμπορικής εγκυλοπαιδείας του Ν. Παπαδόπουλου, Ερμής ο Κερδώος - Εμπορική Εγκυκλοπαιδεία, Βενετία 1815-1817

15) Ερμής ο Λόγιος ή Λόγιος Ερμής ήταν γνωστό το δεκαπενθήμερο φιλολογικό περιοδικό στην ελληνική γλώσσα που εκδιδόταν από το 1811 έως το 1821 στην ελληνική παροικία της Βιέννης,

16) Ο.π ΒΡΟΚΙΝΗ

17) Fedele, Κασσάνδρα (1465-1558) Μια διάσημη λογία, γεννημένη, στη Βενετία. Σπούδασε κλασική λογοτεχνία, ρητορική, επιστήμη της φιλοσοφίας και τη νέα ανθρωπιστική παράδοση. Ενώ ήταν ακόμη νεαρό κορίτσι, έμαθε να μιλά και ελληνικά και λατινικά.

18) (Treccani «Ιταλική Εγκυκλοπαίδεια της επιστήμης, των γραμμάτων και των τεχνών».

19) Οι Δειπνοσοφισταί είναι δεκαπεντάτομο έργο του αρχαίου Έλληνα Αθήναιου από την Ναυκρατίδα της Αιγύπτου. Σημαντικό έργο της Ελληνιστικής εποχής δίνει στοιχεία για την Ρώμη. Πρωταγωνιστές του είναι γραμματικοί, λεξικογράφοι, ρήτορες, σοφιστές, μουσικοί και άλλοι φιλόσοφοι. 

20) Ο.π ΒΡΟΚΙΝΗ

21) Vicenzo, γιος του Spiridion Petretin και Marietina Marmora, γεννήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 45 1735,

22) ASVe, Collegio (secreta) relazioni, b. 75, cc. 15-16

23) Nicolas Karapidakis Dominants et dominés dans le Levant vénitien: les zones d’ombre des identités