Ο Κερκυραίος ζωγράφος και σκιτσογράφος Ιωάννης Ραψομανίκης  

Καταγόμενος από ελληνική αριστοκρατική οικογένεια της Κέρκυρας, ο Ζαν Ραψομανίκης (Ιωάννη Ραψομανίκης) γεννήθηκε το 1885 στην Κέρκυρα. Ο πατέρας του ήταν Έλληνας και η μητέρα του Γαλλίδα. Τα πρώτα του μαθήματα ζωγραφικής τα πήρε στην Κέρκυρα με καθηγητή τον Χαράλαμπο Παχή στο εκπαιδευτήριο «ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ». Συμμαθητής του ήταν ο Κερκυραίος ζωγράφος Περικλής Τσιριγώτης .  Αποκληρώθηκε από τον πατέρα του το 1903, όταν αποφάσισε να πάει για σπουδές ζωγραφικής στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού.

 Κέρδισε πολλά βραβεία σε διάφορες εκθέσεις που έγιναν στη γαλλική πρωτεύουσα αλλά και στην Αθήνα, τη Μασσαλία και τη Λιμόζ. Επέστρεψε στην Αθήνα το 1911 Εκεί εργάστηκε ως καρικατουρίστας σε εφημερίδες, υπογράφοντας με τον όνομα «Ράψο».

Πολλά ήταν τα περιοδικά της Αθήνας που τον φιλοξένησαν κύρια σε προεκλογικές περιόδους.

Η «ΣΑΤΥΡΙΚΉ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ» παρουσιάζει υποψηφίους των εκλογών με αριστερά, μεταξύ των τριών τον Γεώργιο Θεοτόκη και μεμονωμένο σκίτσο του στα δεξιά.

Επιφανή πρόσωπα της Ελλάδας ήταν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του έτσι δημιούργησε   καρικατούρες δηλ. ανεπιτυχείς απομιμήσεις ενός προτύπου. 

 Το 1915 εγκαταστάθηκε στη Βαρκελώνη και ως ζωγράφος ειδικεύτηκε στα τοπία και τα πορτρέτα. Τέσσερα χρόνια αργότερα άρχισε να συνεργάζεται ως σκιτσογράφος στο περιοδικό TBO. Από τη συμβολή του στην εν λόγω δημοσίευση, αξίζει να τονιστεί ότι ήταν ο πρώτος εικονογράφος της ενότητας «Visions of Hollywood». Αργότερα, δημοσίευσε επίσης στα BB, Alegría, Lecturas, El Hogar y la Moda, Novelas de Bolsillo, Algo, Ki-Ki-Ri-Kí, Tom Mix και Tim Tyler, μεταξύ άλλων τίτλων. Στη Βαρκελώνη έγινε ένας από τους πρωτοποριακούς καλλιτέχνες που πειραματίστηκαν με την τέχνη των κόμικς. Χρησιμοποίησε τα ψευδώνυμα «Dasley» και «Rapsos». Επιπλέον, εικονογράφησε παιδικές ιστορίες και, από το 1925, εξέθετε κάθε χρόνο τα έργα του, συχνά γυναικεία κεφάλια.

Στα κόμικς TBO, τα οποία δημοσιεύτηκαν στη Βαρκελώνη από το 1917 έως το 1998 είχε πρωτεύοντα ρόλο. Ο εκδότης, Editorial Buigas, επιμελήθηκε επίσης το BB, το πρώτο ισπανικό περιοδικό για κορίτσια, το οποίο περιείχε κινούμενα σχέδια, ιστορίες, ανέκδοτα , σχέδια, χάρτινα παιχνίδια και κομμένες κούκλες. Ο Ραψομάνκης ήταν επίσης παρών σε αυτές τις εκδόσεις, δίπλα σε συγγραφείς όπως ο Nit, ο Ricard Opisso και ο Manuel Urda.

Δείγματα υπογραφών του.

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920 ήταν ενεργός για το El Hogar y la Moda και το συμπλήρωμα κόμικ Ri-Ki-Ki-Ki, που δημοσιεύτηκε από την Sociedad General de Publicaciones (SGP). Με τον Josep Robert Picariu και τον Arturo Moreno, ήταν επίσης ένας από τους κύριους σκιτσογράφους ενός άλλου περιοδικού SGP, του Algo. Έργα τέχνης του Ραψομανίκη εμφανίστηκαν επιπλέον σε εκδόσεις όπως το Almanaque Tom Mix (El Gato Negro, 1927), το Almanaque Tom Tyler, το Lecturas και το Novelas de Bolsillo.

Ήταν επίσης ενεργός ως ζωγράφος τοπίων και πορτρέτων και εργάστηκε ως εικονογράφος για εκδότες όπως ο Araluce και ο Juventud, καθώς και η συλλογή «El Cuento Rosa». Η δουλειά του έχει εκτεθεί τόσο σε ατομικές όσο και σε ομαδικές εκθέσεις, ενώ ο καλλιτέχνης κέρδισε επίσης αρκετές διακρίσεις σε διαγωνισμούς.

 Όταν ξέσπασε ο Εμφύλιος Πόλεμος στην Ισπανία, δέχθηκε κάποιες απειλές επειδή ζωγράφισε θρησκευτικά μοτίβα και συμπεριελήφθην στη ζώνη του Φράνκο, από όπου συνεργάστηκε στο Pelayos και έφτιαξε πορτρέτα του δικτάτορα  Francisco Franco και του José Antonio Primo de Rivera.

Πέθανε από καρκίνο στα χείλη και κηδεύτηκε στο Σαν Σεμπαστιάν.

Απρεπείς διαμάχες Κερκυραίων καλλιτεχνών

Στα τέλη της δεκαετίας του 1860 εμφανίζονται προσπάθειες για τη δημιουργία καλλιτεχνικών, δραματικών συλλόγων προς ένα ελληνικό  δειγματοχώρο των καλλιτεχνικών ειδών μέσα από τα οποία εκφράζεται ένας καλλιτέχνης. Πρώτος καρπός, η Φιλοδραματική Εταιρεία «Φοίνιξ» (1869). Δεύτερος, από ομάδα δυσαρεστημένων του «Φοίνικα», η Φιλοδραματική Εταιρεία «Καποδίστριας» (1872). Ο τρίτος, θ’ ακολουθούσε τρία χρόνια πιο μετά. Και θ’ άφηνε ανεξίτηλο το χνάρι του στην τοπική, πολιτιστική διαχρονικότητα. Η ιστορία του Δραματικού Συλλόγου Κέρκυρας, άρχιζε κάπου εδώ. Επίσημα, με τη «σφραγίδα» του καταστατικού (των 102 άρθρων) με Βασιλικό Διάταγμα της 4/12. Ουσιαστικά, μια τέτοια μέρα (13 Ιουλίου) του μακρινού 1875…Γράφει ο Ηλίας Αλεξόπουλος

Γράφει:

Ανάρμοστες κατηγορίες, οι οποίες άνανδρα διανέμονται κατά του Αξιότιμου Προέδου του Συλλόγου «Καποδίστρια» των οποίων η πηγή είναι γνωστή, για το μόνο λόγο ότι ως Σύμβουλος ο εν λόγω πρόεδρος διαφώνησε με την ιδέα της πλειοψηφίας όσον αφορά την σχολή Μποκατσιάμπη και Γιαλλινά .Ο εν λόγω πρόεδρος τιμώντας την τιμήν που πρέπει να δείχνουμε στον πατέρα μας (Νικόλαο Χαλικιόπουλο Μάντζαρο) και εις την καλλιέργεια της οποίας μετά ζήλου στον σύλλογο «Καποδίστρια» μετέδωσε ο διακεκριμένος μουσικοδιδάσκαλος Κ.Ξ.Ξύνδας η αφιλοκέρδεια του οποίου τέθηκε εις αμφισβήτηση και γράφτηκαν ύβρεις κατά προσώπου που τιμά την Πατρίδα μας.

Εν Κερκύρα  5 Αυγούστου 1881

Δημήτριος Ν.Τ.Χ.Μάντζαρος

Αντώνιος Δ. Χαλικιόπουλου Μαντζάρου.

Κ.Ξ.Ξύνδας

 ^{Σ.Σ.Σ. Αδικούμε  βεβαίως τον Κύριον Λ. Βλάχον αν επιληφθούμε ν’ αντικρούσουμε τους κακοήθες των κατ’ αυτού δήμο δημοσιευθέντων λιβελλων, των γεμάτων παιδαριώδους φλυαρίας, και αναισχυντίες. Αν δε τίνες ανέγνωσαν αυτούς, όπως κορέσουν την εμπαθή κατά τού Κυρίου Βλάχου δίψα τον, διά την ελευθέρα, ως Δη­μοτικού Συμβούλου έκφραση τού φρονήματος του, όσον αφόρα εις την χρηματική επιχορήγηση διά τον Ιστορικόν Κυρ. Μποκατζιάμπη είμεθα βέβαιοι ότι στιγμιαία θα αισθάνθηκαν  ευχαρίστηση, διότι απέναντι των αρετών του Κυρίου Βλάχου, των δι’ εντίμου κόπου και  εργασίας αποκτηθέντων, και των αναμφισβήτητων υπηρεσιών τας οποίας και ως Διδάσκαλος και ως Πρόεδρος τού Συλλόγου ό « Καποδίστριας » νυν δε και ως Δημοτικός Σύμβουλος προσφέρει στο τόπο, πάσα κατ αυτού μομφή κατασυν­τρίβεται ως ασθενής και ανυπόστατος, ολίγη  ας έχουν υπομονή οι αντιφρονούντες τον Κύριο Βλάχο, και θέλουν πειστεί ότι πλανηθήκαν εκείθεν, όπου ο τόπος ουδέν άλλο έχει παρά πλάνη, και ενεργείας κατα­χθονίους.}

^{Λεωνίδας Βλάχος}

Κύριο Συντάχτη της « Σφιγγός »

Ωςμόνην απάντησην προς όσα ελέχθησαν  επί τής υποθέσιως τής Σχολής Μοκατσιάμπη και Γιαλλινά, παρακαλείσθε να καταχωρήσετε εν τή Εφημερίδα σας το ήδη δημοσίευαν Πρακτικό της 4 0 ης Συνεδριάσεως; του Δημοτικού Συμβουλίου, οπόθεν η κοινωνία δύναται «με­ροληπτώ»  να μόρφωσή την αληθή κρίσιν.

 ΒΛΑΧΟΣ. — Εγώ, Κύριοι, δεν έπεσκέφθην την Σχολήν και δεν είχον ανάγκην να την επισκεφτώ. Φανταζόμουν ότι θα ήτο η Σχολή αύτη αφ, ου εγώ από τριών ετών την συνέστησα, εγώ επί τρία έτη την καλλιέργησα. Αφ’ ότου ο νυν Εκ­παιδευτικός Σύλλογος « Καποδίστριας » με ανύψωσε είς την θέση του Προέδρου νόμισα ανάγκες μεταξύ των διαφόρων μαθημάτων, άτινα θεωρήθηκαν κατάλληλα διά τούς εργάτες να συστήσω Κάι το μάθημα της Σχεδιογραφίας και Κοσμηματογραφίας. Προς τούτο αυθόρμητος προσέρθει ό κ. Α. Κόλλας, όστις επί ολόκληρο εξαμηνία, οφείλω να το ομολογήσω προς τιμήν του, αξεπλήρωτου, αφιλοκερδώς και ενθουσιώδους,  το ανέλαβε έργον, ότε συμφέροντα ανώτερα εκκάλεσαν αυτόν εις Αθήνας. Μετά λύπης του ο κ Κόλλας εγκατέλειπε τον εκπαιδευτικό Σύλλογο και την λύπην του ταύτη εξεδήλωσε εν ιδιαίτερο του εγγράφο. Την κενωθείσα θέση παρεκλήθην ιδιαιτέρως να αναθέσω στον Κο Γιαλλινά ικανός και αγαθότατος ούτος νέος ήταν και καρπός του Εκπαιδευτηρίου μου εν ω επί εξαετία όλη φοίτησε καί εκπαιδεύθει.

Αγγελος Γιαλλινάς

Την διδασκαλίαν των Καλών Τεχνών προς τούς εργάτες ανέλαβε εν τω Συλλόγω ό κ. Γιαλλινάς μετ ίσου, ίνα μη ειπώ και ανώτερου προς τον προ διδάσκοντα ζήλου, χαίρον δε αληθώς βλέπων οπόσους και οποίους υπόσχεται στη Κοινωνία καρπούς η τοιαύτη αθόρυβος και ανεπίδεκτος του Συλλόγου υπηρεσία. Επί χρόνο πολύν προέβαινε η διδασκαλία αυτή ευλαβουμένη υπό των ευχών των Συνεταίρων, ότε πρόσκομμα απρόοπτο παρεμβληθεί, ίνα διακόψει επί μικρόν την σειράν, ή επιστρατεία. Ένεκα ταύτης ό νέος Γιαλλινας εβιάσθει νά μεταβεί εις την Εσπερία, εκείθεν δε αποστέλλει μου επιστολή εν η εκφράζει τούς λόγους της εσπευσμένης αναχωρήσεως του παρεκάλεσε με θερμώς να μη αναθέσω προς έτερον την διδασκαλία του διακοπέντος μαθήματος μέ­χρι της επανόδου του, ην έλπιζε ταχεία. Πράγματι δεν παρήλθεν πολύς χρόνος καί ό νέος Γιαλλινάς ώς φιλότιμος ένεδηθη την στολή του επιστράτου  και μετά ζήλου επανέλαβε τας εν τω Συλλόγω παραδόσεις του. Μετά παρέλευσιν ολίγων ημερών ό Γιαλλινάς παρακαλεί με να δεχθώ ως συνεργάτη τον Καλλιτέχνη Μποκατζιάμπη.

Βικέντιος Μποκατσιάμπης

Καίτοι ουδέν γνώριζα προσωπικώς τον νέον τούτον, επί τη μόνη αίτησης του αξιόλογου Γιαλλινά ενέδωσα εις την πρόσληψη ταύτη ελπίζων, ότι ούτω πως και η Σχολή θα ελάμβανε ευρύτερες διαστάσεις και οι διά φιλίας συνδεόμενοι Καλλιτέχνες θα εύρισκαν αμφότεροι ευκαιρία κατάλληλο, ίνα δείξουν ου μόνον την ικανότητα αυτών άλλα και τα αφιλοκερδή και κοινωφελή αυ­τών αισθήματα. Πλην ολίγες μόνον ημέρες πα­ρέρχονται από της νέας ταύτης προσθήκης καί αίφνης λαμβάνω επιστολή, δι’ ής αμφότεροι οι Καλλιτέχνες άνευ ουδενός σπουδαίου λόγου επισύρονται εκ του Συλλόγου. Καίτοι ουχί μικράν αίσθηση μου εποίησε το τοιούτον, ομολογώ, ο τι εις ουδέν προέβην διάβημα, αλλ’ απλώς περιμένων να ειδώ, τί νέον τεκταίνετε.

Μετά τίνα ημέρα πληροφορούμαι, ότι εγένωτο πρότασης δι’ ής οι ρηθέντες Καλλιτέχνες ηδύναντο, εάν ευαρεστούντο ν’ αναλάσωσιν εν τω ενταύθα Δραματικά Συλλόγω την καλλιτεχνική παράδοση. ’Αλλ’ οι κκ. ούτοι συνέστησαν άφ’ εαυτών Καλλιτεχνική Σχολή παραλαβόντες μαθητάς τινάς εξ εκείνων οίτινες εδιδάσκοντο δωρεάν εν τω Συλλόγω «Καποδίστριας» και τινάς άλλους μαθητές Εκπαιδευτηρίων. Καίτοι ή πράξη αυ­τών αυτή ως προς τον τρόπον ηδύνατο κάπως να επιτιμηθεί επειδή όμως κατ’ ουσίαν απέβλεπε εκτός εν τω Συλλόγω «Καποδίστριας» και τινές άλλους μαθητές Εκπαιδευτηρίων. Καίτοι ή πράξις αυ­τών αυτή ως προς τον τρόπον ηδύνατο κάπως να επιτιμηθεί επειδή όμως κατ ουσία απέβλεπε εις ωφέλιμο έργον ουδεμία προκάλεσε προς εμού δυσαρέσκεια. Τοιαύτη είναι ή Σχολή, ης μοί ανετέθη ή επίσκεψις και ή πληροφορία έκ μέ­ρους του Δημοτικού Συμβουλίου. Πριν  όμως ή Δημοτική Αρχή προβεί εις χρηματική επιχο­ρήγησή ανάγκη να λάβει, σπουδαίο υπ’ όψιν και τα έξης. Εκτός της διδασκαλίας των Καλών Τε­χνών διά τους εργάτες, ήτις συνέστη εν τω Σύλλογο «Καποδίστριας» επίσης αθορύβως και άνεπιδέκτως υπήρχε εν Κέρκυρα και ετέρα Σχο­λή, ης προΐστατο ο Καθηγητής των 'Ωραίων Τεχνών και τιμών από δεκαετίας την πατρίδα μας κ. X. Παχύς.

«Πρωτομαγιά στην Κέρκυρα». Χαράλαμπου Παχύ

Τον διακεκριμένου τούτον Καλλιτέχνη επί εξαετία όλη σπουδάσαντα εν Ρώ­μη και αξιωθέντα πλείστων όσων Ακαδημαϊ­κών βραβεύσεων, άμα επανελθόντα εις Κέρκυ­ραν αμέσως προσέλαβον εις το Εκπαιδευτήριον μου και δι’ αυτού πρέπει να ομολογήσω εν βραχεί χρό­νο ανεπτύχθησαν εν Κέρκυρα τοσαύτες  Καλλιτεχνικές διάνοιες. Ο Γιαλλινάς, και νυν ό Ραψομανίκης

Ραψομανίκης :Ο Γεώργιος Θεοτόκης

καί Τσηριγώτης Περικλής,

 ους υμείς, κκ. Σύμβουλοι, θαυμάσατε και εν τη ευθυκρισία σας θεωρήσατε να αποστείλετε αναλώσασα του Δήμου εις ευρύτερα εκπαίδευση είναι πλάσματα, μαθηταί του κ. X. Παχύ, ό Καλλιτέχνης ούτος καθ’ όλες τας γενομένας Εκθέσεις Παγκοσμίους τε και Εθνικάς, τίμησε την όλην και την ιδιαιτέρα Πατρίδα, τυχών πάντοτε χρυσών και αργυρών βραβείων. 0 κ. Παχύς έκτος της εν τω Εκπαιδευτηρίω μου διδασκαλία; διατηρεί, ως άνω έλεγαν, έτι αθορύβως σχολήν εν τω οίκω του και εν τη σχολή ταύτη εργάζεται επίσης αφιλοκερδώς, ως οι νυν αρχίσαντες Μποκατζιάμπης καί Γιαλλινάς εάν ούτοι περιορίζονται να λαμβάνουν πα­ρά των μαθητών 3 φράγκα κατά μήνα, ό κ. Παχύς εργάζεται επί τω αυτό, επί ανωτέρω, ή και επί ουδενί μισθό. Ουδεμία δε απαίτηση θα είχε παρά του Δήμου ό κοινωφελής ούτος Καλλιτέχνης, εάν αν μη αναγνώσει τα Πρακτικά μας έβλεπε, ότι δι’ ιδιαιτέρων ενεργειών ερίχθει εις το Συμβούλιο ή πρόταση,  όπως δοθεί ιδιάζουσα προστασία εις την ιδιωτική σχολή των Μποκατζιάμπη καί Γιαλλινά. Εντεύθεν νόμισαν, ότι είχε και αυτός δικαίωμα και δικαίωμα στηριζόμενο επί πολλών ομολογουμένων καρπών, να αίτηση παρά του Δήμου ιδιαιτέρα προστασία. Παρουσί­ασε λοιπόν επί τούτω αναφοράν, ην παρακαλείται ο κ. Δήμαρχος να αναγνώσει

 Ερωτώ, Κύριοι, Υμάς

εν τίνα δικαίωμα θά απορρίψομε την αίτησιν και του πατριώτη μας τούτου ; Ας το ειπούμε  καθαρά, το ζήτημα πρόκειται περί υποστηρίξεως προσώπων. Αλλ’ επιτρέπεται άραγε εις εμάς να πράξωμεν τούτο επιβλαβή συμπολίτου μας, δια­πρεπούς καλλιτέχνου, οικογενειάρχου και μεγάλως Υπηρετήσαντος την Πατρίδα ;

Προς αποφυγήν λοιπόν των τοιούτων άτοπων προτείνω, Κύριοι, η να συστήσει ο Δήμος ιδιαιτέ­ραν Καλλιτεχνικήν σχολή χάριν των Εργατών και να φροντίσει εσκεμμένα περί των προσώπων των δυναμένων να διευθύνουν ταύτη, η εάν θέλε­τε να προστατεύετε διά του Δήμου την ιδιωτική σχολή του Μποκατζιάμπη και Γιαλλινά, συμπεριλάβετε τουλάχιστον εις την προστασίαν ταύτη και τον Καθηγητή X. Παχύν.

0 κ. ΔΗΜΑΡΧΟΣ, ανακινεί ότι αίτησις σχετιζομένη προς το υπό συζήτησιν αντικείμενο υπε­βλήθη και παρά του κ. X. Παχύ.

Ενστάσεις ακολούθησαν.

Ο κ. ΒΛΑΧΟΣ διαμαρτυρόμενος εντόνως, κατά της αδίκου ταύτης ενστάσεως, ως αποβλεπούσης είς προσωπική υποστήριξη, αναχώρησε.

Σ. Σ. Σ. Πολλοί εκ των κ. Δημ. Συμ­βούλων δέν εντρέπονται να λέγουν ότι, εις την γνωστή υπόθεση των κκ. Μποκατζιάμπη καί Γιαλλινά εψήφισαν υπέρ αυ­τής, διότι πιέστηκαν παρά των φίλων των. Μεγαλύτερη βλακεία βεβαίως δεν περιμένον να ακούσει το κοινό όπως δήθεν δικαιολογηθούν.

O Kaiser Wilhelm II διατάσσει να φτιαχτεί η όπερα “KERKYRA”

Από το βιβλίο WESTERMANS MONATSHEFTE  σελ.470[i]

Η όπερα αυτή μπορούμε να πούμε ότι θεωρείται αδικημένη καθότι παίχτηκε ελάχιστες φορές στη Γερμανία, εξαιτίας του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και την πτώση του Κάϊζερ. Έκτοτε δεν ξαναπαίχτηκε ποτέ

Στο βιβλίο «Τα απομνημονεύματα του Κάιζερ Γουλιέλμου ΙΙ. ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ» Μετάφραση Στέφανου Αγάθου σελ.51 γράφει:

Ένας άλλος φιλοξενούμενος μου, που είχε επίσης παραδοθεί εντελώς στην απόλαυση της διαμονής του  και στην ατμόσφαιρα της ελληνικής αρχαιότητας, ήταν ο Γενικός Διευθυντής του Βασιλικού Θεάτρου Κόμης  Hulsen-Haseler.

Count Georg von Hülsen-Haeseler (1858 – 1922), the artistic director of the Prussian Royal Theatre.

Όλες οι χορδές της λεπτής, ευαίσθητης ποιητικής και καλλιτεχνικής φύσης του δονούσαν σε πλήρης συγχορδίες, όταν μπορούσε να απολαύσει τη μεγάλη συμφωνία του τόπου σε ανενόχλητη ησυχία. Συχνά πήγαινε μαζί μου περίπατο στους κήπους και στις ταράτσες παρατηρώντας κάθε μια ωραία εικόνα και κάθε ένα  από τα διάφορα χρωματιστά λουλούδια, μέχρι που μια μέρα μου πρότεινε, πως αυτή η θαυμάσια ομορφιά θα έπρεπε να παρουσιαζόταν και στους βερολινέζους, τουλάχιστον σα ζωγραφικό σκηνικό. Από αυτήν την ιδέα εξελίχθηκε μετά το σχέδιο για το θεατρικό έργο «Κέρκυρα», στο οποίο φυσικά ενσωματώθηκε και ο χορός των κορφιάτισσων,

αφού πρώτα ο κόμης τον είχε δει συχνά και σπουδάσει. Η Πριγκίπισσα Viktoria-Louise  

Η Πριγκίπισσα Viktoria-Louise με Κερκυραϊκή ενδυμασία.

του πρόσφερε πολύτιμες υπηρεσίες γιατί κατέχει μια μεγάλη επιδεξιότητα όσο αφορά ρυθμό και μελωδία και είχε μάθει πολύ γρήγορα τον καθαυτό δύσκολο χορό. Έτσι αναπτύχθηκε το έργο βαθμιαία, μέχρις ότου-και ιδιαίτερα με μια αναπαράσταση του ναού από τον καθ. Δοέρπφελντ και μ’ ένα υπέροχο εναλλασσόμενο σκηνικό-μπορούσε να παρουσιαστεί σε τελειότητα στο κοινό του Βερολίνου. Η αυτοκρατόρισσα κι εγώ δεν παραμελήσαμε ποτέ, όταν ήταν κάπως δυνατό, να παρακολουθήσουμε την παράσταση.

Πορτρέτο του Wilhelm Dörpfeld.

Έτσι σχεδιάστηκε η δημιουργία της όπερας “Kerkyra” To λιμπρέτο ανατέθηκε στον Joseph Lauff, ποιητή και δραματουργό.

Την μουσική ανέλαβε ο Josef Schlar Βασιλικός συνθέτης και μαέστρος. Καλλιτέχνες από την Γερμανία ήλθαν στην Κέρκυρα για να μελετήσουν τον Κερκυραϊκό χορό καθώς ο Κάιζερ διέταξε αυτός  να είναι το κύριο μπαλέτο της όπερας.

Ο Rachael Langford στο βιβλίο του:Textual Intersections: Literature, History and the Arts in Nineteenth-Century Europe, γράφει: …Επίσης στο Βερολίνο στις 15 και 18 Ιανουαρίου του 1913, ένα έργο, επί πλέον, αναβιώνει τον  χαρακτήρα της Αρχαίας Ελληνικής τραγωδίας, διότι έλαβε χώρα με την παρουσίαση μιας τραγωδίας που ονομάζονταν «Kerkyra».Αυτό το μουσικό δράμα, με ποιητή τον Joseph_Lauff έχει έναν απελευθερωμένο αρχαϊκό χαρακτήρα. Χωρίζονταν σε δύο πράξεις, η πρώτη αφορούσε την ιστορία της αρχαίας Κέρκυρας και η δεύτερη ήταν μια σύγχρονη ιστορία. Η απόδοση του αρχαιοελληνικού μέρους σε αυτές τις παρουσιάσεις επιδίωκε  να έχει ένα πνεύμα αυθεντικότητας, καθώς η ποίηση διαβάζονταν στην Αρχαία Ελληνική γλώσσα, τα θεατρικά σκηνικά παρομοίαζαν με αυτά που υπήρχαν στο αρχαιοελληνικό θέατρο, η μουσική ήταν, όσο  μπορούσε πιο υποθετικά, κοντά στην αρχαιοελληνική και τα όργανα ήταν παρόμοια με εκείνα των αρχαίων.

Την Αρχαία Ελληνική γλώσσα στην ποίηση ανέλαβε ο αρχαιολόγος Wilhelm Dörpfeld.

 Η μεγαλοπρεπής παράσταση έγινε στα επίσημα γενέθλια του Κάιζερ. Τότε στους θεατές μοιράστηκε το πιο κάτω πρόγραμμα:

Για την παράσταση θα παρουσιάσουμε τρείς δημοσιεύσεις:

1)Η Εφημερίδα «Σκριπ» δημοσιεύει το ακόλουθο άρθρο:

Βερολίνο 16 Ιανουαρίου (Ιδ. Ανταπόκρισις «Σκριπ» Επί τη ευκαιρία των γενεθλίων του Αυτοκράτορος Γουλιέλμου, εδόθη εις την Βασιλικήν Όπεραν του Βερολίνου το νέον μελόδραμα «Κέρκυρα» του μουσουργού Ιωσήφ Σλάρ, στεφθέν υπό μεγάλης επιτυχίας.

Το έργον διαιρείται εις δύο πράξεις. Η πρώτη τούτων παίζεται κατά την αρχαιότητα κατά τους χρόνους του Πελοποννησιακού Πολέμου. Η νίκη των Κερκυραίων εορτάζεται δια χορών και ασμάτων εν τω Ναώ. Ο συνθέτης Σλαρ συνεδύασεν αρχαίον Ελληνικόν ύμνον μετά του Πρωσσικού εθνικού ύμνου, ον έψαλλεν ο χορός της Βερολινείου Μητροπόλεως ευρισκόμενος επί της γαλαρίας του θεάτρου, καθ’ όν χρόνον επίσης ο χορός του θεάτρου έψαλλεν επί σκηνής παιάνας για την Ελληνικήν σοφίαν.

Η Δευτέρα πράξις παίζεται εις την σημερινήν Κέρκυραν. Μεγίστην ενεποίησαν εντύπωσιν κατά την πράξιν ταύτην αι σκηνοθεσίαι μήκους περίπου πεντακοσίων μέτρων αξίας τριάκοντα χιλιάδων μάρκων. Αναπαριστώσι τας ωραιότατας τοποθεσίας της Κέρκυρας και εικόνας τινάς εκ του Αχιλλείου. Ωραία είναι η σκηνή καθήν όμιλος αρχαιολογικού  καραβανιού συνομιλεί με τους Κερκυραίους και εκθειάζει εις αυτούς τα θαυμάσια τοπία της νήσου και τους κεκρυμμένους θησαυρούς εις την γην αυτής μοναδικούς θησαυρούς τέχνης. Λαϊκοί χοροί της Κέρκυρας εχορεύθησαν τελειότατα υπό τους ήχους της ορχήστρας παιανιζούσης Ελληνικάς μελωδίας.

Ο Κάιζερ ήτο κατενθουσιασμένος με την μεγάλην επιτυχίαν του έργου, οφειλομένου εις την έμπνευσιν Αυτού ίσως και στην συνεργασίαν Του. Η όλη εντύπωσις ήτο γενικώς αρίστη και κατέδειξε τον ενθουσιασμόν του Γερμανού Αυτοκράτορος με την νήσον των Φαιάκων.

Φωτογραφία σκηνικού

Φωτογραφίες του μπαλέτου

2) The New York Times:

Το άρθρο αυτό με ημερομηνία 1/2/1913 αναφέρεται στην μεγαλοπρέπεια της ημέρας καθότι από το πρωί στους δρόμους του Βερολίνου, τα κτήρια είχαν και αυτά σημαιοστολιστεί. Όλο το θέατρο έλαμπε από χρώματα και επίσημοι από όλες τις χώρες συμμετείχαν στον εορτασμό παρακολουθώντας την όπερα «Kerkyra». Στην συνέχεια αναφέρει μακρύ κατάλογο παρευρισκομένων προσκαλεσμένων του Κάιζερ.

3) Άρθρο του περιοδικού WESTERMANS MONATSHEFTE  

Το πλήρες πρόγραμμα που δόθηκε στην παράσταση και περιλαμβάνει σχολιασμό των Wilhelm Dörpfeld, Joseph_Lauff και Josef Schlar.

Καλά θα ήταν τα μουσικά σωματεία του τόπου μας να έκαναν μια έρευνα σε διάφορα μουσικά  αρχεία μήπως και εύρισκαν της σχετικές παρτιτούρες και μπορέσει να ξαναζωντανέψει η όπερα αυτή που γράφτηκε για το νησί μας.

[i], [i][i]   Πολλές ευχαριστίες στον φίλο Stefan Unkelbach  για την πολύτιμη βοήθειά του στην έκδοση του άρθρου αυτού.

 Many thanks to my good friend Stefan Unkelbach for his valuable help in the publication of this article.

Ο Corrado Pergolesi και το Δημοτικό Θέατρο Κερκύρας.

Με την ευκαιρία του χτισίματος και το τελείωμα του Δημοτικού Θεάτρου η εφημερίδα «Ακρόπολης» τις 19 Ιανουαρίου 1902 δημοσιεύει λεπτομερή ιστορική και τεχνική περιγραφή.

Το 1893 ο Δήμαρχος κ.Μ.Θεοτόκης αφού έλαβε και τη θετική ψήφο του Δημοτικού Συμβουλίου προκήρυξε διαγωνισμό για τη σύνταξη σχεδίου ανέγερσης νέου Θεάτρου. Στο διαγωνισμό πήραν μέρος ο μηχανικός Πατρών κ.Ζέσος και ο από την Αγκώνα  Ιταλίας αρχιτέκτονας Corrado Pergolesi.

Corrado Pergolesi

 Το σχέδιο που εγκρίθηκε ήταν του Pergolesi και επαινέθηκε από το σχετικό τμήμα του Υπουργείου Εσωτερικών.

Οι εργασίες άρχισαν τον Ιούλιο του 1893 σε οικόπεδο λίγο πιο έξω από την άλλοτε Porta Reale. Η δαπάνη κατά τον προϋπολογισμό ανήλθε σε 564.000 δρχ σε επιφάνεια γης 1900 τ.μ. και ύψος θεάτρου 15 μέτρων. Τελικά όλη δαπάνη ανήλθε σε 987.000 δρχ. για πρόσθετα έργα (αύξηση της χωρητικότητας από 1900 τ.μ. σε 2465 τ.μ. κι αύξηση του ύψους στα 21 μέτρα).Σε όλα αυτά προστέθηκε και η αποζημίωση του εργολάβου για ζημιές που προέκυψαν στο κτήριο λόγω της διακοπής των έργων.

Καίτοι η δαπάνη φαίνεται πολύ μεγάλη, αλλά εάν ληφθούν υπόψη οι όροι που εργάστηκε ο Pergolesi και οι δυσχέρειες  που είχε να παλέψει ανεξάρτητα της θελήσεώς του, η δαπάνη μπορεί να θεωρηθεί λογική και ανάλογη με τη λαμπρότητα και την τεχνική του έργου,  όμοιο του οποίου και στην  Ευρώπη που τα υλικά είναι πιο φτηνά.

Το εξωτερικό σύνολο του κτηρίου είναι ωραιότατο .Η πρόσοψη είναι εστεμμένη με ένα καλλιτεχνικό σύμπλεγμα του Απόλλωνα και των Μουσών, Ελληνο-ρωμαϊκής επίδρασης.

Μεγαλοπρεπής και μαρμάρινη η σκάλα οδηγεί στο ευρύτερο προαύλιο του θεάτρου στο οποίο οδηγούν και η δεξιά και η αριστερή είσοδος ώστε να δέχεται και επισκέπτες με άμαξες.

 Από παντού οι κλίμακες οδηγούν στα διάφορα διαμερίσματα του Θεάτρου μέσω ευρύχωρων  διαδρόμων πλουσιότατα διακοσμημένων. Αίθουσες μεγάλες με πολυάριθμες ζωγραφισμένες παραστάσεις ιδιαίτερης καλλιτεχνικής αξίας.

Επειδή ,όπως θα άξιζε, πράγματι να εξετάσουμε ένα προς ένα τα διάφορα διαμερίσματα του θεάτρου θα παραμείνουμε στην τεχνική περιγραφή.

Η πλατεία είναι ελαφρά κυκλοειδής , σαν πέταλο, με μήκος 14 μέτρα, πλάτος 12 και περιέχει 200 θέσεις ήτοι 42 έδρες α! σειράς ,89 δευτέρας και 70 τρίτης. Η ευρυχωρία των θέσεων είναι τέτοια ώστε σε έκτατη κοσμοσυρροή οι θέσεις δύνανται να γίνουν 400. Η άνεση κυρίως στις έδρες α! σειράς εξαιρετική. Προ της πλατείας επί επιπέδου χαμηλότερου είναι 40 θέσεις για την ορχήστρα. Γύρω από την πλατεία τρεις σειρές θεωρείων, ευρύχωρων γεμάτα με χρυσαφένια ανάγλυφα διακοσμητικά, εξέχουν πολύ λίγο για να είναι η σκηνή ελεύθερη στα βλέμματα όλων. Η συμμετρία των θεωρείων με τη σκηνή είναι εξαιρετική.

Μια ιδιάζουσα  γραμμική αρμονία δεσπόζει στο θέατρο. Πάνω από τα θεωρεία, απέναντι από τη σκηνή το υπερώο μπορεί να περιλαμβάνει άνετα 400 θεατές οι οποίοι ανεβαίνουν με ξεχωριστή σκάλα ανεξάρτητη από τα λοιπά διαμερίσματα του θεάτρου. Ο θόλος της πλατείας εξαιρετικά ζωγραφισμένος με παραστάσεις της αρχαίας μυθολογίας και Ελληνικά τοπία. Το άνοιγμα της σκηνής έχει μήκος 12 και ύψος 14 μέτρων η δε σκηνή μήκος 25, ύψος 22 και βάθος 30, σε τρόπο ώστε να παίζονται θεαματικότερα και μεγαλοπρεπέστερα μελοδράματα. Οι μηχανισμοί των σκηνικών με τα τελειότερα μέσα. Πάνω από τη στέγη της πλατείας υπάρχει ευρύχωρη οροφή με εξαιρετικό φωτισμό για να ζωγραφίζονται τα σκηνικά

 Το Βασιλικό θεωρείο βρίσκεται στην δεύτερη σειρά των θεωρείων, πρώτο αριστερά στα βλέποντα τη σκηνή. Είναι ευρύχωρο και πλούσια διακοσμημένο έχοντας τον κύριο θάλαμο και δευτερεύοντα χώρο και με ξεχωριστή είσοδο ανεξάρτητη των υπολοίπων διαδρόμων του θεάτρου.

Όπισθεν  της πλατείας στη πρώτη σειρά των θεωρείων υπάρχουν δύο πλατιές εξέδρες (Στο πλάτος τριών θεωρείων) που μπορούν να συμπεριλάβουν πολλούς θεατές. Έκαστο θεωρείο έχει μικρό χώρο υποδοχής με καθρέπτη και λοιπά είδη τουαλέτας.

 Στο θέατρο υπάρχει μεγάλη αίθουσα σαλόνι , χωρητικότητας 150 τ.μ. έξι  άλλες  αίθουσες , τρεις μικρότερες γύρω από το μεγάλο σαλόνι  και επί πλέον έξι μικρότερες , όλες πλουσιότατα επιπλωμένες , ζωγραφισμένες και διακοσμημένες .

Επίσης υπάρχουν αίθουσες καφέ και καπνιστηρίου, τρεις  αίθουσες αποκλειστικά για κυρίες και 18 δωμάτια για τους ηθοποιούς που βρίσκονται γύρω-γύρω από τη σκηνή, όπως   κι  ευρύχωροι διάδρομοι με πολλές εξόδους κινδύνου, αλλά, και δεξαμενή νερού που ήταν συνεχώς γεμάτη με πλατύ δίκτυο αγωγών εξασφάλιζαν  το κτήριο από κάθε ενδεχόμενο δυστυχήματος.  Έτσι περιγράφεται ο εσωτερικός πλούτος του Νέου Δημοτικού Θεάτρου Κερκύρας.

Η εξωτερική όψη του κτηρίου με τον θόλο, είναι ιδιαίτερα μεγαλοπρεπής όπως αποτυπώθηκε στο σχέδιο του Pergolesi.

Χάριν όμως οικονομίας ο εργολάβος υποχρεώθηκε από τον Δήμο να γκρεμίσει τελικά το θόλο αυτόν με έξοδα δικά του και να φτιάξει ένα καλλιτεχνικό σύμπλεγμα προκειμένου να καλυφθεί η ασχήμια που είχε προκύψει.  

Ιδού σε γενικές γραμμές το Νέο Θέατρο του οποίου ευχόμαστε να λάβει γερά μέτρα ο Δήμος, διότι επανειλημμένα γράψαμε ότι η Κέρκυρα μόνο με τη προσέλκυση ξένων θα αναστηθεί και το θέατρο ίσως μετά από χρόνια αποτελέσει ισχυρό μαγνήτη γι’ αυτό.

Λίγα λόγια για τον μηχανικό του θεάτρου  Pergolesi.

O Corrado Pergolesi από την Αγκώνα μηχανικός-αρχιτέκτων με δίπλωμα μαθηματικού, είναι εκ των διαπρεπέστερων Ιταλών μηχανικών. Από το 1858 μέχρι σήμερα δούλεψε στις κυριότερες Ιταλικές πόλεις σε κτήρια δημόσια και ιδιωτικά, θέατρα, φρούρια, σιδηροδρόμους, υδραυλικά κ.λ.π έργα, αναρίθμητα, μεγάλης επιστημονικής αξίας. Θα γεμίζαμε πάρα πολλές στήλες της «Ακρόπολις» εάν αναφέραμε ένα προς ένα τα έργα αυτά. Αρκεί μόνο να αναφέρουμε το ιλιγγιώδη ποσό των 230 εκατομμυρίων χρυσών φράγκων τα οποία έφθασε η αξία των κατασκευασμένων από αυτόν έργων. Ήδη πρόκειται να αναλάβει την ανοικοδόμηση του μεγάλου θεάτρου στο Κάιρο.

O Pergolesi πέθανε στην Κέρκυρα το 1914. Ένας απέριττος  και απεριποίητος τάφος βρίσκεται στο Καθολικό Νεκροταφείο της Κέρκυρας.