Corfu Museum

Petsalis: Collection Of Corfu Island,Greece documents

Τέχνες

 

Βαγγέλης Πετσάλης: Narrativo Κοντσερτίνο για βιολί, πιάνο και έγχορδα.

Σολίστ:

Sergei Krylof, Βιολί Στεφανία Mormone piano.

Την Καμεράτα Ορχήστρα Αθηνών στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών διευθύνει ο Αλέξανδρος Μυράτ.Live. Πίνακες από Dish Remy  και Iwona Altmajer.

Vangelis Petsalis: Concertino Narrativo for violin,piano and strings.Sergei Krylof violin,Stefania Mormone piano.The Camerata Orchestra of Megaron Hall Athens is conducted by Alexandros Myrat.Live at Megaron Hall Athens Greece.Paintings by Remy Dish,Iwona Altmajer.

  

VANGELIS PETSALIS : " AGNUS DEI " for mixed choir a cappella.Live recording at Megaron Hall Athens Greece of the world premiere of the work at 28th of November 2012.The National Greek Radio & Television Chorus is conducted by Dimitris Bouzanis.

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΠΕΤΣΑΛΗΣ: "AGNUS DEI" για μικτή χορωδία a cappella. Live εγγραφή στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών Παγκόσμια πρεμιέρα του έργου στην 28η του Νοέμβρη 2012.Την Χορωδία της  Ελληνικής Εθνικής Ραδιοφωνίας Τηλεόραση διευθύνει ο Δημήτρης ΜΠΟΥΖΑΝΗΣ.

 

 

Τριβώλης, Ιάκωβος (Κέρκυρα 1490; – 1547).

Καταγόταν από αρχοντική οικογένεια της Σπάρτης, της οποίας πολλά μέλη κατέφυγαν στην Κέρκυρα και την Ιταλία, μετά την άλωση της Πελοποννήσου το 1461.Πατέρας του ήταν ο Βενέδικτος Τριβώλης και μητέρα του η Μαριέτα Αυλωνίτη. Απέκτησε επτά παιδιά. Τον Μπένο, τον Καντίνο,  τον Δήμο ,την Νίκη, την Θοδούλα, την Κερκύρα και τον Νικόλαο. Οι δραστηριότητές του στην Κέρκυρα από το 1512 που πρωτοεμφανίζεται σε αρχειακές μαρτυρίες ,ως το 1540 επικεντρώνονταν στις αρμοδιότητες που είχε ως ενοικιαστής του φόρου επί της λιανικής πωλήσεως του κρασιού και ως μέλος του Συμβουλίου των 150.

(Κατερίνα Ζαρίδη:Ο Κερκυραίος στιχουργός Ιάκωβος Τριβώλης.Περιοδικό «Εώα και Εσπερία».Τόμος 1. 1993 σελ.148).

.Ήταν πλοιοκτήτης, καπετάνιος και μεγαλέμπορος. Είναι εμφανές ότι σαν καπετάνιος και διακινητής εμπορευμάτων είχε αντιμετωπίσει πολλές φορές τους πειρατές και φαίνεται ξεκάθαρα στο ποίημά του «Η ιστορία του Ταγιαπιέρα» 

Το 1520 εξελέγη μέλος του Συμβουλίου των Ευγενών  της Κέρκυρας. Το 1541 εξελέγη σύνδικος και το 1545 για ένα έτος δικαστής. Έπαθε μεγάλη οικονομική καταστροφή με την πολιορκία του 1537 αλλά στην συνέχεια κατάφερε να σταθεί και πάλι οικονομικά. Ταξίδεψε για λίγο διάστημα το 1540 στη Βενετία και για μεγαλύτερο το 1543-1544.Είχε οριστεί στη Βενετία (23 Φεβρουαρίου 1543) μαζί με το Νικολό Βάρβαρο κομισάριος του συμπατριώτη τους Ιακώβου Καλοθέτου. Αντικαταστάθηκε το 1544 από τον Αλέξιο Κουρκουμέλη λόγω της επιστροφής του στην Κέρκυρα. Παράλληλα δρούσε με την ιδιότητα του συνδίκου της Ελληνικής Αδελφότητας και αναμειγνυόταν στα «πνευματικά» πράγματα του καιρού του, γεγονός που φαίνεται από τις διασυνδέσεις του με διακεκριμένες προσωπικότητες της εποχής του.

(Κατερίνα Ζαρίδη:Ο Κερκυραίος στιχουργός Ιάκωβος Τριβώλης.Περιοδικό «Εώα και Εσπερία».Τόμος 1. 1993 σελ.150).

Κυριότερα από τα έργα του είναι: Η Ιστορία του Ταγιαπέρα (1523) και Η ιστορία του Ρε της Σκοτίας και της ρήγισσας της Εγγλητέρας (1540). Το πρώτο του έργο αποτελείται από 313 οκτασύλλαβους τροχαϊκούς ομοιοκατάληκτους στίχους και αναφέρεται στα κατορθώματα του Βενετού πλοιάρχου Giovanni Antonio Tagliapietra.ο οποίος έσωσε την Κέρκυρα από τους πειρατές. Στο δεύτερο έργο του, μετέφερε στα ελληνικά σχεδόν πανομοιότυπα, την έβδομη ημέρα από το Δεκαήμερο του Βοκάκιου.* a)

Τα έργα του είναι γραμμένα στη δημοτική, με πολλές ιταλικές λέξεις, και αποτελούν τα πρώτα ομοιοκατάληκτα έργα της νεοελληνικής φιλολογίας.*a)

a)*ΔΟΜΗ

 

«Η ιστορία του Ταγιαπιέρα»

Τις 25/26 Ιανουαρίου 1520 ένα πειρατικό πλοίο με καπετάνιο τον φοβερό κουρσάρο Giorgio Moro*1) συναντιέται  στην περιοχή του Δυρραχίου με μια Βενετσιάνικη γαλέρα με  ναύαρχο τον Giovanni Antonio Tagliapietra. Η ναυμαχία περιγράφεται στο βιβλίο (Author:Pesenti G,Biography Μάξιμος ο Γραικός*2) Τίτλος: Breve nota sull'  episodio di Tagliapietra narrato da G. Trivolis.Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων)

Η περίληψη των όσον περιγράφονται  δίνει την εξής εικόνα:

Ο Ταγιαπιέρα, επιστρέφοντας από τις χώρες της ανατολής,  συνάντησε στα παράλια της Αλβανίας  ένα κατεστραμμένο πλοίο. Εξαιτίας αυτού έμαθε ότι ο φοβερός Μόρο, βρίσκονταν στο Δυρράχιο. Οδήγησε λοιπόν την γαλέρα του προς το Δυρράχιο προκειμένου  να συναντηθεί μαζί  του. Η ναυμαχία που έλαβε χώρα εκεί, ήταν σκληρή. Αποκεφαλίστηκε ο Boutala-Rais  από εύστοχο χτύπημα και ο Ταγιαπιέρα διέταξε τους  στρατιώτες του, να χτυπούν στα κεφάλια, τα πόδια και τα χέρια. Οι Οθωμανοί για να σωθούν, ανέβηκαν επάνω στα πανιά και οι Βενετσιάνοι σημάδευαν τα σχοινιά και τα κατάρτια. Ο Ταγιαπιέρα πλησίασε την Φούστα *3) από πίσω. Οι Οθωμανοί μαζεύτηκαν στην πλώρη όπου οι Βενετσιάνοι έπεσαν επάνω τους σαν λιοντάρια. Έτσι με την νίκη αυτή οι Βενετοί απένειμαν τιμές και πλούτο στον Ταγιαπιέρα.

Όμως στο ίδιο βιβλίο δίνεται και η πληροφορία ότι στα ημερολόγια του Marino Sanudo, στην σελίδα 282 και 283 υπάρχει το ακόλουθο γράμμα του Giovanni Antonio Tagliapietra,απευθυνόμενο στον αδελφό του, καθώς και ιστορικές πληροφορίες για τον Tagliapietra.

_____600_x_245

(Σημείωση: Πρέπει να σημειώσουμε ότι η ημερομηνία που αναγράφεται στο δημοσιευμένο κείμενο, είναι Φεβρουάριος 1519. Εικάζω, ότι πρόκειται για τυπογραφικό λάθος).

1)*« Δράση του Giorgio Moro  

1517  Από τις μέχρι τότε δράσεις του το 1517 κρίνεται εχθρός του κράτους της Βενετίας.

 

Νοέμβριος 1518.

Δρα  για λογαριασμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οδηγεί  στην Άνδρο ένα πλοίο με εμπορεύματα, τα οποία  ο ίδιος έκλεψε από Οθωμανούς εμπόρους, αναγκάζοντας κάποιους κατοίκους του νησιού να τα αγοράσουν. Τότε ο Γενικός επιθεωρητής του ενετικού στόλου, προκειμένου να καλύψει την ζημία των κατοίκων, εξασφάλισε   αποζημίωση σε όσους  υποχρεώθηκαν  να αγοράσουν από τα εμπορεύματα αυτά.

 

1519  . Στα νερά της Βενετίας

Έξοδος από την Αυλώνα (Vlona). Κλέβει έξι πλοία από την Zara (Ζαντάρ). Βρίσκεται στο San Felice με 7 φούστες και ένα μπρίκι.  Τον Απρίλιο εισέρχεται στα νερά  της Βενετίας με 2 φούστες κοντά στα παράλια του Peschici. Τον Μάιο  επιστρέφει στην Αυλώνα,  μετά από  λεηλασίες που έκανε  στις ακτές της Απουλίας. Οι ενέργειές του αυτές του απέφεραν πολλά λάφυρα. Τον Ιούνιο φεύγει και πάλι από την Αυλώνα με 4 φούστες και ένα μπρίκι, για τα παράλια της Πούλιας.

Τον Ιούλιο,  εξαιτίας βλάβης, βρίσκεται στις ακτές του Dubrovnik και του Gargano.  Με τις 3 φούστες του, έχοντας στην πρώτη  22 κωπηλάτες, στη δεύτερη  20  και στην Τρίτη 16,  προχώρησε σε  σφαγή στο λιμάνι Recanati, όπου μεταξύ των θυμάτων ήταν και 6 δομινικανοί μοναχοί. Στην συνέχεια συνεχίζει τις επιδρομές και τις σφαγές στα λιμάνια Chioggia, Sebenico, Cattaro, Budua,  και στην Barletta όπου βρέθηκαν στην ακτή πτώματα εμπόρων.»

2)Ἅγιος Μάξιμος ὁ Γραικὸς. Τὸ κατὰ κόσμο ὄνομά του ἦταν Μιχαὴλ Τριβώλης

3)

fusta_558_x_443

Η Φούστα (fusta ή fuste) ήταν ένα στενό, ελαφρύ, επίπεδο και ευκίνητο πλοίο κινούμενο τόσο με κουπιά όσο και με πανί (λατίνι). Οι ερέτες που το κινούσαν ήσαν 12 μέχρι 18 σε κάθε της πλευρά. Τον οπλισμό της αποτελούσαν δύο ή και τρία κανόνια.

Το γεγονός αυτό περιγράφεται από τον Ιάκωβο Τριβώλη με το πρώτο Ελληνικό ομοιοκατάληκτο ποίημα. Είναι γραμμένο σε οκτασύλλαβους στίχους και σε πλήρη δημοτική γλώσσα.

Την εποχή που εκδόθηκαν τα ποιήματά του, υπήρχαν τα συγγράμματα των Ελλήνων λογίων που γράφονταν στην αρχαΐζουσα. Για τον λόγο αυτό ο Νικόλαος Σοφιανός τον χαρακτηρίζει «ιλαρότερο και χαριέστατον ποιητή».  Είναι η εποχή που στην ιστορία της φιλολογίας τα ποιήματα του Τριβώλη οριοθετούν δύο πράγματα: α) Την στιγμή που η τότε αυστηρή Ελληνική γλώσσα χρησιμοποιείται πλέον σαν γλώσσα εντυπωσιασμού καθότι απευθύνεται στους λόγιους της εποχής και β) ότι γράφοντας στην καθομιλουμένη γλώσσα του Ελληνικού  λαού, πλησιάζεις περισσότερο τα συναισθήματά του, άρα και την Ελληνική του συνείδηση.

Με αυτή τη διάσταση εξετάζει τα δύο ποιήματα ο J.Irmcher στο βιβλίο του: Ιάκωβος Τριβώλης, Ποιήματα, Βερολίνο 1956 και όπως ισχυρίζεται πρόκειται για έναν ειδικό στην νεοελληνική συζήτηση.

 

1_362_x_600

7_362_x_6008_360_x_600

9_362_x_60010_360_x_600

11_362_x_60012_360_x_600

13_362_x_60014_360_x_600

15_362_x_60016_360_x_600

17_362_x_60018_360_x_600

19_362_x_600

Πρωτοτυπώθηκε τὸ 1523 στὴ Βενετία ἀπὸ τοὺς ἀδελφοὺς Σάβιους. 8ο (14,5 ἑκ.), σ. [16] ♦ ὁ τίτλος ξυλογραφημένος, μὲ μικρὴ χαρακτικὴ παράσταση.

_

Οι σημειώσεις μας για το ποίημα αυτό εστιάζονται στο ότι ενώ βρισκόμαστε στο 1523, η γλώσσα που είναι γραμμένο το ποίημα  γίνεται και σήμερα αντιληπτή, εκτός από κάποιες λέξεις που έχουν επηρεαστεί από την Βενετσιάνικη παρουσία αλλά πολλοί από εμάς τους Επτανήσιους τις καταλαβαίνουμε.

Ένα άλλο στοιχείο είναι η φράση του «Από μένα τον Τριβώλη,εγεννήθη η ρήμα όλη, Κ’ ει τινός ουδέν αρέσει, άλλη ας κάμη κι’ ας παινέση». Με τη φράση του αυτή δείχνει την αποφασιστικότητά του να γράψει στην ομιλούμενη δημοτική «και ποιανού αρέσει!!!».Δείχνει δε ότι περιμένει και επίθεση από τους λόγιους της εποχής.

Η εικονογραφία του ποιήματος και ας είναι ιστορικού περιεχομένου, είναι πολύ ζωντανή και παραστατική, με ευχές προς τους Αγίους για την σωτηρία της Κέρκυρας, αλλά και προς τους αντρειωμένους για να παρομοιάσουν στον Ταγιαπιέρα.

Άνθρωπος σπουδαγμένος «Κάλλιος εν’παρ’ Αχιλλέας,και ο ανδρειωμένος Αίας,τι ο ‘Εκτωρ της Τρωάδος,ή εκείνος ο Ρενάλδος, τι Ορλάνδος ακουσμένος»

Δίνει δε με την ζωντάνια της γλώσσας του την ζοφερή εικόνα που περνούσε ο λαός της Κέρκυρας από τους πειρατές «Ν’ αφανίσει τους κουρσάρους, Τούρκους και Καταλανούς, όπου μέσα στο Κασσώπη  χμαλωτίζονται οι  ανθρώποι,θέλεις από  Μεσσηνέζους και γαϊδάρους Καλαβρέζους, ως και από την Χιμάρα,  πάσα μέρα την αντάρα, Ας αφήσωμεν Αρτινιώταις, στην στεριά τους Αρβανίταις, έως το Κοντυλονήσι…….Ω θεόργιστοι Καλαβρέζοι, κι’αντάμα σας οι Πουλιέζοι, Αμπρουτσάνοι και Ασκουλάνοι, και γαϊδάροι Μαρκεζάνοι»

Τέλος  εμφανής είναι η φανατική Ελληνικότητά του και το μίσος προς τους κατακτητές της πατρίδος του Οθωμανούς.

Το ποίημα αυτό είχε 9 εκδόσεις στα χρόνια που πέρασαν.

"Ιστορία του Ρε της Σκοτσιάς με τη ρήγισσα της Εγγλιτέρας"

To δεύτερο γνωστό ποίημα του Τριβώλη. Αυτό είναι επηρεασμένο από τον έβδομο  μύθο του Δεκαήμερου του Βοκκάκιου, σύμφωνα με τον οποίο ο Λουδοβίκος αποκαλύπτει στην Βεατρίκη τον έρωτα του.  Η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι η ίδια με την «Ιστορία του Ταγιαπιέρα». Επιμένει στην δημοτική που φτάνει την λαϊκίζουσα.  Γράφει ένα ποίημα-μύθο μόνο για Έλληνες καθότι την γλώσσα του μόνο Έλληνες μπορούν να τη διαβάσουν.

Είναι γραμμένο σε  δεκαπεντασύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους και όπως θα δούμε είναι ρεαλιστής και συμβατικός στην καθημερινή πραγματικότητα δίνοντας μάλιστα και συμβουλές.

20_387_x_600

22_387_x_60023_387_x_600

32_387_x_60033_387_x_600

Ο άνθρωπος σύμφωνα με τους πρώτους αυτούς στίχους, γίνεται ταύρος για να πετύχει τον έρωτά του και οι γυναίκες ως πανούργες, σκαρφίζονται, μηχανεύονται τέχνες για τα καμώματά τους και έτσι συνεργούν στου έρωτα την τάξη και γνωρίζουν πώς να κρύβουν επιτήδεια την κρυφή τους πράξη.

Και στη συνέχεια γράφει: ο άνθρωπος όποια και να είναι αυτή που του αρέσει, είτε είναι μεγάλη ή μικρή να μην  αμελήσει να την κυνηγήσει άφοβα και χωρίς αμφιβολία, ότι ορέγεται και επιθυμεί να βρει μια ευκαιρία, μόνο να μη την ντραπεί και να της το φανερώσει, θα βρεθεί ο τρόπος και ο καιρός με εκείνη να ζυγώσει

 

34_387_x_60035_387_x_600

Ο γονιός σε όλες της εποχές παιδεύεται με τα παιδιά του. Στη περίπτωσή μας ο πατέρας έκαμε το πάν για να τον βοηθήσει να ξεπεράσει το πρόβλημα ο γιος του με τις γυναίκες. Το αποτέλεσμα ήταν να του ζητά πολλά λεφτά για να φύγει στην Αγγλία γιατί από μια φωτογραφία ερωτεύτηκε την παντρεμένη Βασίλισσα της Αγγλίας. Τα παρακάλια του πατέρα να μην φύγει από κοντά του δεν πιάνουν με τίποτε.

 

36_387_x_60037_387_x_600

38_387_x_60039_387_x_600

Η εξομολόγηση του έρωτα όπως στην αρχή μας προϊδεάζει ο ποιητής, πρέπει να γίνεται όσο και υψηλά να βρίσκεται το πρόσωπο που απευθύνεται. Στη περίπτωσή μας παντρεμένη Βασίλισσα.

 

40_387_x_60041_387_x_600

42_387_x_60043_387_x_600

Η Βασίλισσα είτε από λύπη(;),είτε από ναρκισσισμό, είτε από  σεξουαλική ανάγκη δεν αντέδρασε καθόλου.

Η γυναίκα σχεδίασε, με το διαβολικό της πνεύμα, την όλη περιπέτεια και οδήγησε τον νεαρό πως θα καταφέρει να μπει στο δωμάτιο της.

 

44_387_x_60045_387_x_600

Ο ανδρειωμένος βασιλιάς εύκολα παρασύρεται στην ψεύτικη ιστορία.

Ένας  στίχος μέσα στην ερωτική ζάλη του ζευγαριού λέει: Και σεις οπού τ’ ακούγετε, λογιάζετε τι εκάμναν, δίχως άρμενα και κουπιά τα πόσα μίλια λάμναν

 

46_387_x_60047_387_x_600

Αυτό είναι που λέμε σήμερα «και κερατάς και δαρμένος»

 

48_387_x_60049_387_x_600

50_387_x_60051_387_x_600

Γιατί γυναίκα σαν το νερό γρήγορα συμπέσει, σαν παντρεμένη και ανύπαντρη όπου την ρίξεις πέφτει !!!!!

Ποίημα 376 δεκαπεντασύλλαβων ομοιοκατάληκτων στίχων, γραμμένο το 1540.Είχε εκδοθεί 17 φορές από το 1540 έως το 1875, λόγω και του κωμικού στοιχείου του περιεχομένου. Και το ποίημα αυτό έχει την γλώσσα την αντιληπτή μέχρι και σήμερα.

Κατά τον Μ.Ι. Μανούσακα (ΑΘΗΝΑ Σύγγραμα περιοδικόν της εν Αθήναις επιστημονικής εταρείας. Τόμος 6ος ,1956 σελ.383) και τα δύο ποιήματα του Τριβώλη είναι άτεχνα με λιγότερο αδέξιο το δεύτερο. Το αυτό υποστηρίζει κα ο Emile Legrand όταν είχε εκδόσει το μεν πρώτο το 1869 και το δεύτερο το 1871. Ο Johan Irmscher αναφέρει τις δυσκολίες που αντιμετώπισε ο Τριβώλης την εποχή εκείνη για την έκδοση των ποιημάτων του, διότι τα τυπογραφεία είχαν γράμματα για τα έγγραφα των διπλωματικών αρχείων και όχι στοιχεία για τα απλά σφάλματα και την στίξη των δημοτικών λέξεων, αλλά όπως υποστηρίζει ο Γεώργιος Χατζηδάκης «Αθηνά»,τομ.16 (1904)» εκείνο που διαφορετικά εκφωνείται και ακούγεται, πρέπει να τύχει της προσοχής μας και όχι αυτό που βλέπουμε γραμμένο. Τα κρινόμενα ποιήματα καταλήγει ο Μανούσακας, παρά τις ατέλειές των, που αυτό οφείλεται στη μη τέλεια γνώση της δημοτικής ελληνικής γλώσσας τον 16ο αιώνα και την όχι πλήρη πάντοτε βιβλιογραφική ενημέρωση, είναι χρησιμότατα γιατί γραφτήκανε με μέθοδο και ζήλο.

Ο Legrand στο πρόλογο της έκδοσής του, γράφει ότι εξέδωσε τα βιβλία αυτά για δύο κυρίως λόγους. α) Είναι περίεργο μνημείο της καθομιλουμένης ελληνικής γλώσσας τον 16ον αιώνα και θα πρέπει να το λάβουν υπόψη τους οι ασχολούμενοι με τη εξέλιξη της  ελληνικής γλώσσας και  β) είναι τα πρώτα ποιήματα στην ελληνική γλώσσα με μέτρο και ομοιοκαταληξία την οποία κανείς έλληνας πριν από αυτόν είχε χρησιμοποιήσει.

Τα δύο ποιήματα αυτά είναι τα μόνα που έγραψε ο Τριβώλης;  Εάν δεν υπήρχε ο Emile Legrand να τα εκδόσει (1869-1871), ο Τριβώλης ήταν παγκόσμια άγνωστος και μάλιστα σημειώνει ότι για να εκφέρει την γνώμη, που προαναφέραμε ο Νικ.Σοφιανός, ίσως θα έπρεπε να είχε διαβάσει και άλλα ποιήματά του. Μήπως λοιπόν θα πρέπει να επεκταθεί η έρευνα σε αναζήτηση και άλλων θαμμένων έργων του;

Ο κος Σταύρος Αναστασόπουλος μας έστειλε το ακόλουθο άρθρο για μια προσωπικότητα της Κέρκυρας.Τον Λευτέρη Σπίνουλα.

a_337_x_600 

Τα πρώτα χρόνια

 Ο Λευτέρης Σπίνουλας συγκαταλέγεται ανάμεσα στις σπουδαιότερες προσωπικότητες του ελληνικού μελοδράματος,ενώ ήταν και ένας από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες που ανέδειξε ποτέ η Κέρκυρα. Γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1927 στο χωριό ''Κάτω Γαρούνας''. Ο πατέρας του ήταν πολύ ικανός βιολιστής,ενώ η μητέρα του ήταν καλλίφωνη. Είχε συνολικά άλλα έξι αδέλφια,δύο από τα οποία κατόρθωσαν να συνδέσουν το όνομά τους με τη μουσική ιστορία της Κέρκυρας. Ο Παναγιώτης Σπίνουλας ήταν ένας εξαίρετος μουσικοδιδάσκαλος και μαέστρος χορωδιών,με μια πολύ όμορφη φωνή τενόρου μάλιστα,ενώ ο έτερος αδελφός,Θανάσης Σπίνουλας,έφτιαξε τη δική του ιστορία στο νησί,όντας βιρτουόζος βιολιστής και ικανότατος τενόρος,ερμηνεύοντας τραγούδια λαϊκής παράδοσης.

Μέσα,λοιπόν,σε αυτή τη μουσική οικογένεια μεγάλωσε και ο Λευτέρης Σπίνουλας(οικογένεια που επρόκειτο αργότερα να επεκταθεί και με άλλα μουσικά μέλη και ν'αναδειχθεί σε μια από τις πιο επιτυχημένες μουσικές οικογένειες της Κέρκυρας,αναγκάζοντας έτσι τον Αρτέμη Μάτσα να την παρομοιάσει με την Αυστριακή οικογένεια ''Τραπ''). Στα δώδεκά του χρόνια ο Λευτέρης Σπίνουλας εγκαθίσταται στην πόλη της Κέρκυρας,όπου ανακαλύπτει το φωνητικό του ταλέντο και γίνεται μέλος της Παιδικής Χορωδίας των Προσκόπων. Παράλληλα,συνεχίζει τις σχολικές του σπουδές και σε ηλικία 18 χρόνων προσλαμβάνεται στην χορωδία του εκκλησιαστικού ναού ''Άγιος Σπυρίδων'',ως πρώτος τενόρος,ο δε αρχιμουσικός της Παλαιάς Φιλαρμονικής Κερκύρας Σπύρος Μεταλληνός τον καλεί σε διάφορα κοντσέρτα του,για να τραγουδάει ως σολίστ τενόρος.

a1_600_x_337

Οι μουσικές σπουδές

Σιγά σιγά,ο Λευτέρης Σπίνουλας άρχισε να συνειδητοποιεί το φωνητικό του ταλέντο και την κλίση του στη μουσική και έτσι αποφασίζει να γραφτεί στο παράρτημα του Εθνικού Ωδείου της Κέρκυρας στο κλασσικό τραγούδι με καθηγήτρια την Σοφία Ζαρμπή. Το 1951 συνεχίζει τις μουσικές του σπουδές στην Αθήνα στο κεντρικό Εθνικό Ωδείο του Μανώλη Καλομοίρη στο κλασσικό τραγούδι,έχοντας ως καθηγητή του,για ένα διάστημα,τον διακεκριμένο τενόρο Οδυσσέα Λάππα. Στα θεωρητικά έχει τους Γιώργο Βώκο,Σώτο Βασιλειάδη και Μιχάλη Βούρτση(από τον οποίο διδάσκεται και διεύθυνση χορωδίας). Το 1953 συνεχίζει τις σπουδές του στο Ελληνικό Ωδείο Αθηνών του Αντίοχου Ευαγγελάτου,έχοντας στο τραγούδι την καταξιωμένη καθηγήτρια Λίτσα Ψαθέρη και στα ανώτερα θεωρητικά τον Μ. Βάρβογλη και τον Μ. Κοτούγκο. Απεφοίτησε από το Ελληνικό Ωδείο(1959) με Δίπλωμα ''Σολίστ Τραγουδιού'',''Ανώτερων Θεωρητικών'' και ''Μελοδραματικής Τέχνης'' με πρώτο χρυσό βραβείο. Στο δίπλωμά του ερμηνεύει:Χαίντελ,Σούμαν,Μπραμς,Μπαχ,Τσιλέα,Ντονιτσέτι,Μάλερ,Πουτσίνι,Σαμάρα,Ευαγγελάτο,μπροστά σε μαέστρους της ολκής του Μάριου Βάρβογλη,καθώς και του Αντίοχου Ευαγγελάτου και οι κριτικές είναι πολύ επαινετικές για τον ανερχόμενο κερκυραίο τενόρο. Την ίδια περίοδο δίνει κοντσέρτα στην Κέρκυρα κυρίως,αλλά και σε άλλες περιοχές,ερμηνεύοντας άριες από πολύ γνωστές όπερες,όπως:Αρλεζιάνα,Μάρθα,Λουτσία Ντι Λαμερμούρ,Ριγκολέτο,Ελιξίριο του έρωτα,Μποέμ,Τροβατόρε,Αλιείς Μαργαριταριών,Μανόν Λεσκώ. Η επιτυχία ειναι μεγάλη και οι κριτικές πολύ θετικές. Σε μια από τις συναυλίες του τραγουδάει μάζι με την Λίτσα Ψαθέρη,ενώ στο πιάνο τον συνοδεύει η σύζυγός του Αγγελική Κατωπόδη-Σπίνουλα,καθηγήτρια μουσικής και σολίστ πιάνου.

a2_450_x_600

Το μεγάλο κεφάλαιο:Εθνική Λυρική Σκηνή.

Ο Λευτέρης Σπίνουλας προσελήφθη το 1955 ως έκτακτος για πρώτη φορά στο καλλιτεχνικό προσωπικό(τενόρος στην χορωδία) της Εθνικής λυρικής σκηνής για τις όπερες ''Μαγικός Αυλός'' του Μότσαρτ και ''Φιντέλιο'' του Μπετόβεν,που παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών στο Ηρώδειο. Το 1957 κατόπιν εξετάσεων προσλαμβάνεται στην ΕΛΣ,ενώ το 1958 εκλέγεται Μουσικός οδηγός και Μαέστρος Σκηνής(θέση την οποία διατηρεί μέχρι το 1967),ερχόμενος,έτσι,σε επαφή με τον σκηνοθετικό τομέα. Παράλληλα,τον επιλέγουν ως πρωταγωνιστή(Rodolfo) στο έργο ''La Boheme'' του Pucini. Αυτό συνέβη αφού τον άκουσε ο Τότης Καραλίβανος(αρχιμουσικός της ΕΛΣ) στην άρια ''Che gelida manina'' από το προαναφερθέν έργο,δηλώνοντας σχετικά: ''Ο Σπίνουλας έχει το υψηλό ντο στην τσέπη''. Παρά το γεγονός πως το το σπάνιο φωνητικό του ταλέντο αναγνωρίστηκε από την ΕΛΣ,ο Φρίξος Θεολογίδης(τότε σκηνοθέτης) διέκρινε την μουσικότητα,καθώς και τη σκηνοθετική του ευφυϊα και τον έπεισε,αφού πρώτα εργαστεί ως Μουσικός οδηγός σκηνής,ν'ασχοληθεί με τη σκηνοθεσία. Μπαίνοντας στο σκηνοθετικό τομέα αρχίζει σιγα σιγά να τον κεντρίζει η νέα του αυτή αρμοδιότητα. Παίρνει μαθήματα σκηνοθεσίας από τους γνωστούς και διακεκριμένους Ιταλούς σκηνοθέτες Ricardo Moresco και F. Frigerio,από τον σκηνοθέτη της όπερας του Βελιγραδίου M. Samblits,τον Άγγλο σκηνοθέτη της όπερας του Covent Garden John Copley,καθώς και από τους διακεκριμένους Έλληνες σκηνοθέτες Ντίνο Γιαννόπουλο(της Μετροπόλιταν όπερας),Τάκη Μουζενίδη,Αλέξη Μινωτή και Πέλο Κατσέλη(του Εθνικού Θεάτρου Αθηνών). Για παραπάνω από 30 έτη προσέφερε τις υπηρεσίες του στην ΕΛΣ.

a3_581_x_600

Σύμφωνα με το ιστορικό αρχείο της ΕΛΣ συμμετείχε σε 199 προγράμματα παραστάσεων(είτε ως Σκηνοθέτης,είτε ως Βοηθός Σκηνοθέτη,είτε ως Επιμελητής Σκηνοθεσίας). Από το 1967 και έπειτα του ανατίθενται σκηνοθεσίες,επιμέλειες και αναβιώσεις μεγάλου μέρους του ρεπερτορίου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής(έργα: Ριγολέτος,Τροβατόρε,Νόρμα,Τουραντώ,Μποέμ,Ιπτάμενος Ολλανδός,Λουτσία Ντι Λαμερμούρ,Μανόν Λεσκώ,Ντάμα Πίκα,Γάμοι του Φίγγαρο,Τραβιάτα,Φλώρα Μιράμπιλις,Πρίγκιψ Ορλώφ,Ευγένιος Ονιέγκιν,Βέρθερος,Έτσι κάνουν όλες,Φιντέλιο,Μαγικός Αυλός,Ο πρόξενος,Ο ακόλαστος,Τόσκα,Μήδεια,Μάκβεθ,Σονάμπουλα,Δον Πασκουάλε κ.α).

a4_600_x_450

a5_450_x_600

Το 1973 σκηνοθετεί και επιμελείται την παρουσίαση των έργων-αποσπασμάτων: Εθνικός Ύμνος(έργο),Μάρκος Μπότσαρης(αποσπάσματα),Συμφωνία της λεβεντιάς(αποσπάσματα). Τα έργα/αποσπάσματα αποτελούσαν μέρος του εορτασμού της 25ης Μαρτίου 1973. Το 1979 σκηνοθετεί Μαγικό Αυλό στο Ηρώδειο,ενώ την ίδια χρονιά σκηνοθετεί στο θέατρο 'Φοίνικας' της Κέρκυρας τον Κουρέα της Σεβίλλης,σε παραγωγή της ΕΛΣ. Το 1980 σκηνοθετεί σε επανάληψη το "Ανοιξιάτικο Παραμύθι" του Τίτου Ξηρέλλη[Τ. Ξηρέλλης: ''O Λ. Σπίνουλας με την έμπνευσή του ζωντάνεψε το έργο. Του έδωσε νόημα. Τον ευχαριστώ'' (Κέρκυρα 10-08-1980)] Επίσης, σκηνοθετεί στη Θεσσαλονίκη τον "Μυστικό Γάμο" ("Δημήτρια"). Το 1982 (πάλι στα "Δημήτρια") σκηνοθετεί "Ντον Πασκουάλε". Το 1984 σκηνοθετεί στην Ε.Λ.Σ τον "Μαγικό Αυλό". Το 1985 σκηνοθετεί Τραβιάτα ενώ την ίδια χρονιά αποχωρεί από την ΕΛΣ. Το 1987,όμως, τον ξανακαλούν για να σκηνοθετήσει και πάλι "Τραβιάτα". Κατά την διάρκεια της παραμονής του στο μοναδικό λυρικό θέατρο της Ελλάδας συνεργάστηκε με μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα της όπερας και του θεάτρου εν γένει,όπως: Κώστας Πασχάλης,Δημήτρης Καβράκος,Ανδρέας Κουλουμπής,Γιώργος Ζερβάνος,Αλέξης Μινωτής,Ανδρέας Κουλουμπής,Τότης Καραλίβανος,Σταμάτης Μπερής,Τίτος Ξηρέλλης,John Copley,John Vickers,Δημήτρης Στεφάνου,Ανθή Ζαχαράτου,Βαρβάρα Γκαβάκου,Θέμης Σερμιέ,Μάνος Χατζιδάκις,Γ. Ντι Τάσσο,Κική Μορφωνιού,Μαρία Μουτσίου,Άλκης Μπαλτάς,Μ. Κρίλοβιτς,Μιχάλης Βούρτσης,Jules Dassin,Φ. Παλαμίδη,Μ.Λεοντοπούλου και πλήθος άλλων Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών. Πολλοί από αυτούς συχνά επαίνεσαν το πολυποίκιλο ταλέντο του.

a6_600_x_450

 

Λοιπές δραστηριότητες

Από το 1971 έως και το 1976 υπήρξε καθηγητής της Θεατρικής και Μελοδραματικής τέχνης στο Ωδείο του Πειραϊκού Συνδέσμου. Από το 1974 έως και το 1985 αναλαμβάνει Μουσικός Διευθυντής και Μαέστρος της 60μελούς μικτής χορωδίας της Τραπέζης Ελλάδος με συμμετοχές:

  • Το 1976 στο Ηρώδειο στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών με το έργο Άξιον Εστί του Μίκη Θεοδωράκη. Κεντρικά πρόσωπα της συναυλίας ήταν ο Σταύρος Ξαρχάκος και ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης.

  • Στην τηλεόραση της Ε.Ρ.Τ, στην Λυρική Σκηνή υπό την αιγίδα του Οργανισμού Υποτροφιών Ελλάδος.

  • Στο Χίλτον, στα πλαίσια του 12ου Πανελληνίου Συνεδρίου Χειρουργικής.

  • Στην αίθουσα των Φίλων του Λαού καθώς και σε πολλές άλλες πόλεις της Ελλάδος.

Από το 1985 έως και το 1992 εργάζεται ως καθηγητής κλασσικού τραγουδιού στο Πρότυπο Πειραματικό Ωδείο Αθηνών. Ανάμεσα στους μαθητές του ήταν και ο διακεκριμένος κερκυραίος βαρύτονος Παντελής Κοντός, με τον οποίο συνεργάστηκε για πολλά χρόνια στην Χορωδία Κερκύρας. Επίσης, αναλαμβάνει την ενορχήστρωση του προσωπικού δίσκου (Ομόνοια Πλας) της κόρης του, Ντόρις Σπίνουλα, που κυκλοφόρησε το 1992.

Μουσικές του συνθέσεις και εναρμονίσεις χορωδιακών έργων εκδίδονται:

  • Eπτανησιακά Πεντάγραμμα: Βιβλίο με 18 χορωδιακά έργα (μικτά και ανδρικά) με συνοδεία πιάνου ή μαντολινάτας.

  • Δοξολογία και Θεία Λειτουργία Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Από το Βυζαντινό μέλος σε τετράφωνη κλασσική χορωδιακή μορφή (συνοδεία οργάνου) για Ανδρική Χορωδία.

  • Δοξολογία για ανδρική χορωδία (συνοδεία οργάνου)

  • Θεία Λειτουργία Ιωάννου του Χρυσοστόμου (Νικολάου Μαντζάρου). Παρέμβαση και πολυφωνική φαντασία για ανδρική χορωδία.

Διετέλεσε μαέστρος της Κερκυραϊκής Καντάδας και Μαντολινάτας,της εκκλησιαστικής χορωδίας του Αγίου Ιωάννη Βεϊκου Αθηνών(πλαισιωμένος απο σολίστες και χορωδούς της ΕΛΣ και τραγουδώντας ο ίδιος παράλληλα ως πρώτος τενόρος),καθώς και μέλος της χορωδίας Άγιος Γεώργιος Καρύτσης.

Τέλος, ασχολήθηκε με μελέτες σχετικά με τις φωνητικές και διαφραγματικές ασκήσεις(συγγράφοντας σχετικά εγχειρίδια), ενώ πραγματοποίησε ποικίλες συνθέσεις, εναρμονίσεις και διασκευές Πολυφωνικών έργων.

a7_416_x_600a8_583_x_600

 

Καριέρα ως Μαέστρος στην Χορωδία Κερκύρας

Το 1985 ανέλαβε Καλλιτεχνικός Διευθυντής και Μαέστρος στην ανδρική χορωδία της Κέρκυρας. Από τότε η χορωδία πραγματοποίησε σειρά συναυλιών με πολλές διακρίσεις και επιτυχίες σε ΓαλλίαΙταλίαΒέλγιοΟλλανδίαΤσεχίαΑμερικήΑυστρία, καθώς και σε πολλές περιοχές της Ελλάδας(Θεσσαλονίκη,Παξοί,Σπάρτη,Κόρινθος,Κύπρος,Ρόδος,Λευκάδα κ.α). Πήρε μέρος σε πολλά διεθνή χορωδιακά φεστιβάλ της Ελλάδας (Αθηνών – Κεφαλληνίας – Ζακύνθου – Βόλου – Λάρισας – Κορίνθου – Πάτρας – Πρέβεζας) καθώς επίσης στο 18ο φεστιβάλ ΟΤΕ Θεσσαλονίκης το 2003 και στο 20ο το 2005.

Το 1986 στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Χορωδιακού τραγουδιού που διεξήχθη στο Λανγκόλλεν της Ουαλίας, η χορωδία της Κέρκυρας διακρίθηκε παίρνοντας την τρίτη θέση. Στον διαγωνισμό έλαβαν μέρος 29 χώρες. Την ίδια χρονιά σκηνοθετεί στο Δημοτικό Θεάτρο Κέρκυρας αποσπάσματα από μιούζικαλ(Εβίτα Περόν,Show Boat). Στην παράσταση έλαβε μέρος η Χορωδία Κέρκυρας,καθώς και η κόρη του Ντόρις Σπίνουλα,ως σολίστ στα μιούζικαλ. Τον Οκτώβριο του 1987 η χορωδία της Κέρκυρας δίνει επιτυχή συναυλία στο Βατικανό. Την ίδια χρονιά,πραγματοποιείται στο Δημοτικό Θέατρο Κέρκυρας βραδιά όπερας με την συμμετοχή λυρικών τραγουδιστών του εξωτερικού και της ΕΛΣ. Την παράσταση σκηνοθετεί ο Λευτέρης Σπίνουλας. Το 1990 σε συνεργασία με την Ελληνική Τηλεόραση (ΕΤ1) παρουσίασε σε επετειακή εκπομπή της τηλεόρασης, τον «Ύμνο εις την Ελευθερία» σε μουσική του Κερκυραίου συνθέτη Νικολάου Μάντζαρου και σε στίχους Διονύσιου Σολωμού, στην πρωτότυπή του έκδοση. Τον Ιανουάριο του 1990 δίνει συναυλία στο Δημοτικό Θέατρο Κέρκυρας σε συνεργασία με τον μουσικοσυνθέτη Γιώργο Κατσαρό. Την ίδια χρονιά ηχογραφεί και κυκλοφορεί δίσκο με επιτυχίες Ελλήνων συνθετών σε ζωντανή ηχογράφηση από τη συναυλία που δόθηκε στο Δημοτικό Θέατρο της Κέρκυρας προς τιμήν του Κερκυραίου μουσικοσυνθέτη Γιώργου Κατσαρού. Το 1995 εκπροσώπησε την Ελλάδα με μεγάλη επιτυχία στην 1η συνάντηση χορωδιών των Μελών της Ε.Ο.Κ στο Άμερσφουρτ της Ολλανδίας. Τον Αύγουστο του 2000 δίνει συναυλία στη Santa Severina της Ιταλίας, ενώ τον Νοέμβριο του ιδίου έτους πραγματοποιεί κοντσέρτο στη Νέα Υόρκη και δέχεται τα συγχαρητήρια του Αρχιεπισκόπου Δημητρίου. Τον Ιούνιο του 2001 στη γιορτή για τα 20 χρόνια από την ίδρυση της η Χορωδία προσκάλεσε την Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων και την ανδρική Χορωδία της Εμπορικής Τραπέζης και χάρισαν στο κοινό της Κέρκυρας μια βραδιά VERDI.

Τον Ιανουάριο του 2005 δίνει συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών για την MDA Hellas υπό την αιγίδα του Ιδρύματος "Σταύρος Νιάρχος". Το 2006 δίνει συναυλία στην Μάλτα. Το 2007 και το 2008 δίνει δύο συναυλίες με τον Μάριο Φραγκούλη στην Κέρκυρα. Το 2009 πραγματοποιείται συναυλία στο Δημοτικό Θέατρο Κέρκυρας προς τιμήν του και της συζύγου του, Αγγελικής Σπίνουλα-Κατωπόδη (πιανίστα της χορωδίας), οι οποίοι αποχώρησαν τότε από την Χορωδία της Κέρκυρας. Στην συναυλία συμμετείχαν αφιλοκερδώς οι καλλιτέχνες της όπερας Δημήτρης Καβράκος,Χριστόφορος Σταμπόγλης,Γιάννης Χριστόπουλος,Τζίνα Πούλου,η τραγουδίστρια και ηθοποιός Ντόρις Σπίνουλα καθώς και ο κερκυραίος σολίστ της όπερας Παντελής Κοντός.

a9_600_x_450

Τα χρόνια αυτά η Ανδρική Χορωδία της Κέρκυρας αναδεικνύεται σε ένα από τα καλύτερα φωνητικά σύνολα της Ευρώπης. Οι προσκλήσεις από χώρες του εξωτερικού είναι συνεχείς. Στόχος, επίσης, του Λ. Σπίνουλα είναι να αναβαθμίσει τα πολιτιστικά δρώμενα του νησιού μέσω της οργάνωσης καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, στις οποίες συμμετέχει η χορωδία. Στον πρόλογο του βιβλίου του Λ. Σπίνουλα ''Επτανησιακά Χορωδιακά Πεντάγραμμα'' ο Νίκος Πλασκασοβίτης αναφέρει τα εξής: ''Η στέρεη τεχνική του κατάρτιση,το ασίγαστο πάθος του για το τέλειο,δημιουργεί μια νέα αισθητική στο χορωδιακό χώρο,με αυστηρότητα μάλιστα πολλές φορές απέναντι στην Τέχνη. Δεν του είναι αρκετή μια στείρα μουσική ανάγνωση της παρτιτούρας,αλλά επιδιώκει μια επικοινωνιακή σχέση με το έργο που ερμηνεύει,περνώντας το μέσα από την ερμηνευτική του ωριμότητα. Βάζει έτσι την προσωπική του σφραγίδα και καταφέρνει να ξεσηκώνει και να συνεπαίρνει χορωδούς και ακροατήριο με τη δύναμη και τον παλμό ενός Crescendo όπως και να περνάει και τις πιο λεπτές και εκφραστικές αποχρώσεις,με απόλυτη ομοιογένεια,άρθρωση,ρυθμό,μελωδία και θέρμη μέσα από ένα Pianissimo. Δείχνει με αυτόν τον τρόπο το σεβασμό του και την αφοσίωσή του από την πρώτη μέχρι και την τελευταία νότα στην σωστή Χορωδιακή Τέχνη. Παράλληλα όμως καταφέρνει με το πειθαρχημένο στήσιμο,τους εξαίσιους φωτισμούς και τη γενικότερη σκηνοθετική του παρέμβαση να οπτικοποιεί πολλές φορές άψογα ακόμα και την πιο απλή χορωδιακή συναυλία''. Κάτι παρόμοιο σημειώνει και η Λίνα Κατωπόδη-Σπίνουλα: ''Προσπαθούσε να διδάξει στις χορωδίες του,αυτό που ο ίδιος έκανε στο τραγούδι,δηλαδή τις συνεχείς αυξομειώσεις του ήχου,την εναλλαγή από το pianissimo στο forte και αντίστροφα''.

a10_441_x_600

Λυρικό Τραγούδι

Το είδος της φωνής του ανήκει στην κατηγορία των Lyrico-Spinto τενόρων. Στα ελληνικά μεταφράζεται ως λυρικοδραματικός τενόρος. Είχε έκταση κάτι παραπάνω από δύο οκτάβες, από το ντο φυσικό της τρίτης οκτάβας (στην οκτάβα του πιάνου) μέχρι και το ρε φυσικό της πέμπτης οκτάβας. Επρόκειτο για εξαιρετικά ευέλικτη φωνή με υψηλές νότες και ευκολία στις φιοριτούρες,παρά τις έντονες δραματικές πτυχές της. Η άρτια τεχνική που διέθετε του επέτρεψε να τραγουδάει ακόμα και σε πολύ μεγάλη ηλικία. Ερμήνευε απαιτητικό ρεπερτόριο που ταίριαζε όμως στην φωνή του. Παρά το γεγονός ότι στην Εθνική Λυρική Σκηνή οι αρμοδιότητές του ήταν σκηνοθετικές και μουσικές(βέβαια,όπως ήδη αναφέρθηκε,στην αρχή εισήχθη στην Λυρική ως τενόρος),κατάφερε ν'αναγνωριστεί ως ένας από τους πιο σπουδαίους τενόρους που πέρασαν από το θέατρο(πολλές μεγάλες προσωπικότητες όπως ο Μάνος Χατζιδάκις,ο Τότης Καραλίβανος,ο Αντίοχος Ευαγγελάτος,ο Δημήτρης Καβράκος και ο Σταμάτης Μπερής μίλησαν για την πολύ σπάνια φωνή του). Αξέχαστες έχουν μείνει οι ερμηνείες του στο ναπολιτάνικο τραγούδι ''O Sole mio''(Σταμάτης Μπερής: ''Το τραγουδούσε στην λα ματζόρε και στο τέλος έφτανε στο κόντρα ντο# με απίστευτη ευκολία''),στο ισπανικό κομμάτι ''Granada'' και στην άρια ''Che Gelida manina''(La Boheme) ενώ ήταν υπέροχος και στην σερενάτα του Τίτου Ξηρέλλη ''Η νύχτα φεύγει ολόχαρη'',την οποία τραγουδούσε συχνά μαζί με τον Κερκυραίο σολίστα βαρύτονο Παντελή Κοντό καθώς και με τον Κερκυραίο σολίστα μπάσο Γιάννη Τσιμίνο. Ο Παντελής Κοντός σημειώνει: ''Τενόρος με ταυ κεφαλαίο,σήμερα δεν βρίσκεις εύκολα τέτοιους. Τραγουδούσε ακόμα και σε μεγάλη ηλικία και έτριζε ο τόπος''.

a11_600_x_337

                                                          a12

 Μανώλης Καλομοίρης.   Στόχος ζωής η εξαφάνιση του Σπύρου Σαμάρα

Το άρθρο μας αυτό αρχίζει  με δύο ορισμούς:

Α) Τι είναι Τέχνη.Απάντηση από τη Wikipedia.

Το σύνολο της ανθρώπινης δημιουργίας με βάση την πνευματική κατανόηση, επεξεργασία και ανάπλαση, κοινών εμπειριών της καθημερινής ζωής, σε σχέση με το κοινωνικό, πολιτισμικό, ιστορικό και γεωγραφικό πλαίσιο στο οποίο διέπονται, ονομάζεται τέχνη. Η διαδικασία, η οργάνωση, η έμπνευση με σκοπό την προσπάθεια αποτύπωσης των αισθήσεων αλλά και των συναισθημάτων, αποτελούν βασικό στοιχείο έκφρασης της Τέχνης.

B) Τι είναι Συντηρητικός εθνικισμός  από τη Wikipedia.

Σαφής ορισμός δεν υπάρχει, αλλά παγκοσμίως τον διακρίνουν ορισμένα χαρακτηριστικά όπως ότι εσωτερικος εχθρός είναι ο ταξικός ανταγωνισμός, ενώ εξωτερικοί εχθροί είναι ο διεθνισμός και η μετανάστευση, ωστόσο κύριο γνώρισμα του συντηρητικού εθνικισμού είναι η εσωστρέφεια και ο απομονωτισμός.

Μανώλης Καλομοίρης

_.jpgdddddddddddddd

Θα ξεκινήσουμε με αποσπάσματα από έναν λόγο του  Μανώλη  Καλομοίρη   στην  Θεσσαλονίκη δευτερολογώντας με την σειρά μας   στα λεγόμενα του.

Ομιλία του Μανώλη Καλομοίρη στη Θεσσαλονίκη.

http://www.kalomiris.org/kalorg/Ktexts/Agnostoshtm.html

Η λαϊκή μας οργανολογία πλουσιωτάτη, με την κρητική λύρα, τη φλογέρα, το ζουρνά, το μπουζούκι, τον ταμπουρά και με άλλα όργανα κοινά με τη Δύση ή την Ανατολή, όπως το κλαρίνο, το βιολί, το μαντολίνο, την κιθάρα, το σαντούρι, το κανόνι, παρουσιάζει όλα τα χρώματα κι όλες τις δυνατότητες που μπορούμε να βρούμε στις μουσικές εκδηλώσεις ενός λαού. Μόνον οι ηχητικοί και μελωδικοί θησαυροί των λυράρηδων της Κρήτης θα αρκούσανε για να σταθεί η Ελληνική λαϊκή Μούσα στην πρώτη σειρά της παγκόσμιας λαϊκής μουσικής τέχνης.

Στον πιο πάνω ορισμό της Τέχνης βλέπουμε δύο λέξεις που αποτελούν στοιχεία της.

Αυτές είναι: η διαδικασία,  και η οργάνωση. Η διαδικασία είναι η βαθειά μελέτη της Τέχνης-εδώ μιλάμε για τη μουσική-και η οργάνωση είναι να πάρει ο καλλιτέχνης το υλικό του και να φτιάξει τη σύνθεσή του οργανώνοντάς την με τους μουσικούς κανόνες.Όσον αφορά τον Εθνικισμό, διαβάζουμε ότι το κύριο γνώρισμα του συντηρητικού εθνικισμού είναι η εσωστρέφεια και ο απομονωτισμός.

 

Ένας άλλος Κερκυραίος μουσουργός, ο Σπύρος Σαμάρας, ένδοξος σα συνθέτης Ιταλικών μελοδραμάτων σε ιταλική γλώσσα, στα τέλη του σταδίου του αντιλαμβάνεται τη σημασία της Εθνικής μας μουσικής και χαρίζει στη φτωχή μας μουσική φιλολογία μερικά τραγούδια με Ελληνική χρωματιά και ιδίως την οπερέττα «Κρητικοπούλα», που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σήμερα ακόμη σαν πρότυπο Ελληνικής οπερέττας.

Τι μεγαλωσύνη  να αναγνωρίσει στα  τόσα μεγάλα και παγκόσμια έργα του Σαμάρα την «Κρητικοπούλα» σαν πρότυπο μουσικής!!!!

Όλοι οι πρόδρομοι της Ελληνικής μουσικής που εμνημόνευσα ως τώρα προέρχονται από τα Εφτάνησα: Ζάκυνθος, Κεφαλονιά, Κέρκυρα. Στα μυρωμένα αυτά νησιά η μουσική αποτελεί παράδοση και το παιδί τη ζει μαζί με το γάλα της μάνας του και με το θαλασσινό αεράκι που αναπνέει. Όμως το αεράκι αυτό, αν φέρνει μερικές φορές και τους αντίλαλους των αντικρινών βουνών της Ηπείρου, φέρει συχνότερα και τους ήχους της γειτονικής Ιταλίας, δυστυχώς δε και την αγάπη στο Belcanto και τη μουσική του νοοτροπία.

Τι κακό αλήθεια είναι να μορφώνεσαι από ύψιστου επιπέδου μουσικούς δασκάλους της Δύσης!!!Πρέπει να ακολουθείς τον Εθνικισμό που σημαίνει εσωστρέφεια και απομονωτισμό.

Αντίθετα προς τους μουσικούς του Ιονίου, οι μουσικοί του Αιγαίου, οι μουσουργοί που γεννήθηκαν στις Ελληνικές χώρες που βρέχει το Αιγαίο πέλαγος δεν είχανε τα οφέλη αλλά ούτε και τους κινδύνους από τη γειτονία ενός μεγάλου ξένου μουσικού πολιτισμού, από μιαν ανάλογη εντοπίαν Ελληνική μουσική καλλιέργεια. Οι μουσικοί αυτοί ήσαν υποχρεωμένοι, θέλοντας και μη, να μορφώσουν μόνοι τους τη μουσική γλώσσα που θα τους επέτρεπε να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, τα χτυποκάρδια τους, τους καημούς, τους πόνους, τις αγάπες τους.

Οι χώρες του Ιονίου και οι κάτοικοί τους, θα έπρεπε δια νόμου να κοιτάζουν μόνο προς την Ανατολή και να απαγορεύται δια ροπάλου να κοιτάνε προς την Δύση γιατί εκεί κοιτάνε έναν μεγάλο ξένο πολιτισμό-όπως λέει-αλλά να κοιτάνε την Ελληνική Μουσική καλλιέργεια.Δηλαδή να μην ακούμε έναν  πολιτισμένο λόγο,αλλά να ακούμε τον δικό μας που είναι ναι  μεν σε χαμηλότερα επίπεδα πολιτισμού,αλλά πρέπει να είμαστε Εθνικιστές.Τί λογική κι αυτή !!!!

Εγώ ατομικά, στα παιδικά μου χρόνια, δεν είχα ακούσει ποτέ μου καμμιά άρια από όπερα ούτε κανένα λίντ ή ρωμάντσο. Είχα ακούσει όμως τη γιαγιά μου, τη νενέ μου, όπως τη λέγαμε στη Σμύρνη, να μου τραγουδάει «το Λύγκο το Λεβέντη τον αρχιληστή» και «τα Σαράντα παλληκάρια από τη Λεβαδιά»

Νομίζετε  ότι χρειάζεται απάντηση αυτή η παρατήρηση του Καλομοίρη, που θέλει να αυτοπροσδιορίζεται σαν ο μεγάλος Έλληνας μουσικός ;  Αλλά ας την δώσουμε για να μην μένει αναπάντητο το ερώτημα, .Ο ένας άκουε την νενέ του και ο Σαμάρας τον Μάντζαρο.Τί να πούμε!!!!

Αλλά για να σοβαρέψουμε και λίγο το άρθρο μας θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε αυτούς τους δύο μουσικούς(Καλομοίρη και Σαμάρα) και την κατάσταση που οδήγησε στο διωγμό του Σαμάρα από την Ελληνική μουσική πραγματικότητα.

Πρώτα θα πρέπει να εξηγήσουμε ότι τα τραγούδια προέρχονται από τα συναισθήματα του λαού,είναι το ένα μέρος του ορισμού της της τέχνης πού λέει:  η έμπνευση με σκοπό την προσπάθεια αποτύπωσης των αισθήσεων αλλά και των συναισθημάτων. Όλων μας αρέσει να αισθανόμαστε τις λέξεις και να ακούμε την μουσική των δημοτικών μας τραγουδιών,να τα τραγουδάμε και να ζούμε με αυτά,να ακούμε την εκκλησιαστική μουσική και την ελαφρά που αναπτύσσεται μέσα από το κοινωνικό, πολιτισμικό, ιστορικό και γεωγραφικό πλαίσιο.

Αλλά μια μουσική σύνθεση και ιδιαίτερα η κλασσική, όπως ονομάζεται, είναι κάτι εντελώς διαφορετικό.

Ο Καλομοίρης ήταν ένας άνθρωπος φιλόδοξος.Πήρε  μουσικές σπουδές στην Γερμανία και την Ρωσσία.Και οι δύο αυτές χώρες είχαν Εθνικές Μουσικές Σχολές και ονειρεύεται να φτιάξει μια αντίστοιχη και στην Ελλάδα ..Βέβαια και η Γερμανία και η Ρωσσία είχαν ένα μεγάλο μουσικό υπόβαθρο ώστε να είναι και χωρίς την επίσημη ονομασία Εθνική,  σχολές με κλασσική μουσική παιδεία από μόνες τους.

Ο Καλομοίρης για να πετύχει τον σκοπό του  να εδραιωθεί στην Ελλάδα σαν μεγάλος μουσικός, ενήργησε   στην ουσία  πρώτα  πολιτικά  και δευτερευόντως μουσικά.Έρχεται σε στενή επαφή με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και προσδοκά από αυτόν να τον βοηθήσει να αναρριχηθεί στο  ελληνικό μουσικό στερέωμα, παίρνοντας  την θέση του Ταγματάρχου και Επιθεωρητή των Στρατιωτικών Μουσικών και σε αντάλλαγμα  να στηρίξει την μεγάλη ιδέα που είχε ο Βενιζέλος για την Ελλάδα.

003_2_600_x_474

Παράλληλα παίρνει   την θέση του διευθυντού του Ωδείου Αθηνών,αφού δίδαξε  πρώτα μαζί με τον τότε διευθυντή Γεώργιο Νάζο.Ο Νάζος άνθρωπος αμφιβόλλου μουσικής παιδείας προσπάθησε και έδιωξε τους Επτανήσιους από το Ωδείο,όπως τον Ναπολέοντα Λαμπελέτ,τον Λαυράγκα και τον Γεώργιο Λαμπελέτ.

Ο εκ Κωνσταντινουπόλεως Κροίσος Ανδρέας Συγγρός (1830 - 1899), κατ' εξοχήν «Ανατολίτης», που θησαύρισε χάρη στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, διόρισε πραξικοπηματικώς ως διευθυντή, ενισχύοντάς τον πλουσιοπάροχα, τον επί δεκαετίες ακλόνητο, καίτοι πανταχόθεν καταγγελλόμενο ως μουσικώς και διοικητικώς ανεπαρκέστατο, Γεώργιο Νάζο (1862 - 1934), με αμφισβητημένες σπουδές στο Μόναχο. Οι Συγγρός και Νάζος εγκαινιάζουν έναν πρωτοφανή κατατρεγμό των Ελλήνων συνθετών (όλων ιταλικής παιδείας), με πρόσχημα τη δήθεν υπεροχή της γερμανικής μουσικής παιδείας έναντι της ιταλικής και τελικό αποτέλεσμα την... υποβάθμιση της ελληνικής. ΑΦΙΕΡΩΜΑ Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ 20ος ΑΙΩΝΑΣ ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Μουσικός διχασμός και εμφύλιος

ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΕΩΤΣΑΚΟΣ

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Παρασκευή 21 Ιανουαρίου 2000

(Γεώργιος Λεωτσάκος:Γεννήθηκε στην Αθήνα, στις 9 Αυγούστου 1935. Είναι μουσικολόγος, ιστορικός της ελληνικής μουσικής και μουσικοκριτικός (1959-91) σε μερικές από τις εγκυρότερες ημερήσιες αθηναϊκές εφημερίδες καθώς και σε περιοδικά. Σπούδασε θεωρητικά με τους συνθέτες Κώστα Κυδωνιάτη και Γιάννη Ανδρέου Παπαϊωάννου (δίπλωμα Ελληνικού Ωδείου, 1964). Συνεργάτης, από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, των μουσικών λεξικών Grove (άρθρα για την Ελλάδα και την Αλβανία), του Παγκόσμιου Βιογραφικού Λεξικού (έκδ. Εκδοτική Αθηνών Α.Ε., 1983-1988) και άλλων εγκυκλοπαιδειών. Παραμένει ανεξάρτητος ερευνητής από προσωπική επιλογή. Ήταν ο πρώτος δυτικός μουσικολόγος που το 1981 εισέδυσε στην τότε απομονωμένη Αλβανία και κατέγραψε τον ιδιόμορφο μουσικό της πολιτισμό σε εκτενές άρθρο, το οποίο δημοσιεύτηκε στο πρώτο τεύχος της Μουσικολογίας το 1985. Όπως λέει, «δεν είχε ποτέ τον καιρό να συντάξει τη βιβλιογραφία των επιστημονικών του δημοσιευμάτων, επειδή πάντοτε τον απορροφούσε η σύνταξη του επομένου του λήμματος». Η πιο πρόσφατη εργασία του – μια μονογραφία 700 σελίδων για το συνθέτη Σπύρο Σαμάρα – εκδίδεται από το Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Είναι μέλος της Επιστημονικής και Συμβουλευτικής Επιτροπής της Μουσικολογίας.) 

Ο διωγμός  των Επτανησίων  από  τον Νάζο, οφείλονταν στην μουσική ανωτερότητα των μουσικών σπουδών των  και την αδυναμία την δική του.Από τότε που  ανέλαβε την Διεύθυνση του Εθνικού Ωδείου ο Καλομοίρης, ο διωγμός ήταν εκτός από μουσικός και ιδεολογικός και πολιτικός .Θα πρέπει  εδώ να σημειώσουμε ότι ο Μανώλης Καλομοίρης γεννήθηκε στη Σμύρνη στις 14 Δεκεμβρίου 1883. Σπούδασε μουσική στην γενέτειρά του, στην Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και τη Βιέννη. Από το 1906 έως το 1910 έζησε στο Χάρκοβο της Ουκρανίας, όπου δίδαξε πιάνο στο Λύκειο Ομπολένσκι και γνώρισε από κοντά τη Ρωσική Εθνική Σχολή.

Η  μεγάλη του  φιλοδοξία τον  είχε φτάσει  σε σημείο να γράφει στα δημοσιεύματά του στον «Νουμά» ότι ο Μάντζαρος δεν ήταν αξιόλογος μουσικός

N__378.2.1910

και ότι ο Σαμάρας δεν είναι Έλληνας.

N__378.2.1910_2

Τελικά θα πρέπει να επισημάνουμε ότι ο Σαμάρας ήταν Έλληνας και ο Καλομοίρης Ρωμιός όπως γράφει ο Λεωτσάκος στο πιο πάνω άρθρο του.

Η μισαλοδοξία αυτή του εμπαθή Καλομοίρη,  δείχνει  μόνο την χρήση της ιδεοπολιτικής  του σκέψης για δικό του συμφέρον και καθόλου την μουσική του καλλιέργεια.Ένας πραγματικός καλλιτέχνης έχει να παλέψει μόνο με την τέχνη του, που στην περίπτωσή μας είναι η μουσική. Πρέπει  να γίνει βαθύς μελετητής της από όπου και αν αυτή προέρχεται,γιατί η τέχνη δεν έχει πατρίδα. Εάν έχει κριτική ικανότητα και  ταλέντο τότε θα παράγει έργο για την τέχνη του.

Τα έργα του Καλομοίρη ήταν:

  • «Πρωτομάστορας» (σε λιμπρέτο του Ν. Καζαντζάκη 1915 βασισμένο στο «γεφύρι της Άρτας». πρώτη παράσταση 11 Μαρτίου 1916. Η όπερα αυτή ήταν αφιερωμένη στο «Πρωτομάστορα της Μεγάλης Ελλάδος» Ελευθέριο Βενιζέλο.(Ηχογράφηση 1990 Χατσατουριάν /Ορχήστρα Σοβιετικής Κινηματογραφίας)
  • «Το δαχτυλίδι της μάνας» (Είναι το δεύτερο μουσικοδραματικό έργο του Μανώλη Καλομοίρη, γράφτηκε το 1917 . (Ηχογράφηση 1983 Δάρας/Φιλαρμονική Σόφιας). Σημειώνεται ότι το έργο αυτό είναι ένα από εκείνα που εκτελέστηκαν και εκτός Ελλάδας όπου το 1940 ανεβάστηκε στη Λαϊκή Όπερα του Βερολίνου.)
  • «Ανατολή» (με βάση το μονόπρακτο του Γ. Καμπύση 1945),
  • «Τα ξωτικά νερά» σε δικό του λιμπρέτο βασισμένο σε ένα ποίημα του Butler Yates 1950),
  • «Κωνσταντίνος Παλαιολόγος» (βασισμένο στο ομώνυμο έργο του Νίκου Καζαντζάκη.) Πρόκειται για το τελευταίο έργο του Καλομοίρη που το ολοκλήρωσε το 1961 δύο περίπου χρόνια μετά τη δήλωσή του ότι εγκαταλείπει τη σύνθεση. Γράφει σχετικά στο ημερολόγιό του

·      «Συμφωνία της λεβεντιάς»:

(Ο συνθέτης της, συνέλαβε τις πρώτες θεματικές εμπνεύσεις της συμφωνίας αυτής στα βουνά και τους κάμπους της Μακεδονίας και θέλησε να αποδώσει μουσικά τη συγκίνηση που ένοιωσε μπρος στην Ελληνική Λεβεντιά, σε όλες της τις εκδηλώσεις, στη χαρά της ζωής, στον πόλεμο, στο χορό, στην αγάπη, στο θάνατο. Γράφτηκε από το καλοκαίρι του 1918 ως το καλοκαίρι του 1920 . (Ηχογραφήσεις: 1981 Φιδετζής/Φιλαρμονική Σόφιας, 1983 Καρύδης /Ορχήστρα Αυστριακής Ραδιοφωνίας).

  • «Συμφωνία των ανίδεων και των καλών ανθρώπων» (1931), (Ηχογράφηση1986: Φιδετζής/Ορχήστρα Βουλγαρικής Ραδιοφωνίας)
  • «Παλαμική Συμφωνία» (1956) (Ηχογράφηση 2007 Φιδετζής/Κρατική Ορχήστρα Αθηνών)
  • «Τρίπτυχο για Ορχήστρα» (1937) (Ηχογράφηση 2007 Φιδετζής/Κρατική Ορχήστρα Αθηνών).
  • «Μηνάς ο ρέμπελος κουρσάρος στο Αιγαίο» (1940),
  • Κοντσέρτο για πιάνο (1935),
  • Κοντσερτάκι για βιολί και ορχήστρα (1955) κ.ά.
  • Μουσική δωματίου:
  • Τρίο για βιολί, βιολοντσέλο και πιάνο (1921),
  • Σονάτα για βιολί και πιάνο (1948), κ.ά.

Το πρώτο έργο του γράφτηκε για τον προστάτη του Ελευθέριο Βενιζέλο.

4444__444_x_600

Η επιστολή αυτή δείχνει την οικιότητα και την βοήθεια που του προσέφερε ο Βενιζέλος.Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι όταν ανέλαβε την Πρωθυπουργία ο Μεταξάς,ο  Βενιζελικότατος Καλομοίρης, αφαίρεσε την προς τον  Βενιζέλο αφιέρωσή του τού «Πρωτομάστορα» το 1937, για να προσεγγίσει τον Μεταξά. Πάντα «επικοινωνούσε» με όλους από την άκρα δεξιά έως την κυβέρνηση των βουνών, ως μαρτυρείται για να διατηρήσει τη θέση του.Ο Μεταξάς βέβαια τον κατήργησε από παντού.

Από τα πιο πάνω αναφερόμενα έργα του μόνο ΄΄Το δαχτυλίδι της μάνας΄΄ παίχτηκε, μία φορά εκτός Ελλάδος

 

Σπύρος Σαμάρας

__456_x_594

Μυήθηκε στη μουσική από τη μητέρα του και στη Φιλαρμονική Εταιρεία Κερκύρας με τους Μπονιτσιόλι και Ξύνδα, το 1875 - 82 σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών, κυρίως με τον εξαίρετο Ιταλό παιδαγωγό Ενρίκο Στανκαμπιάνο (Stancampiano) που αναγνώρισε πολύ νωρίς την ιδιοφυΐα του, τον υποστήριξε θερμότατα και προφανώς του έδωσε τις βάσεις μιας εκπληκτικής τεχνικής. Το 1882-85 σπούδασε στο παρισινό Ωδείο με τους Ντελίμπ και Ντυμπουά, κερδίζοντας τη βαθύτατη στοργή και εκτίμησή τους, όπως και των Μασσενέ, Γκουνώ και άλλων επιφανών Γάλλων.

Ο Σαμάρας είχε στην πραγματικότητα να παλέψει με καλλιτεχνικούς κολοσσούς στην όπερα και διακρίθηκε μέσα από αυτούς.Λιμπρέτα από τις όπερές του στην Ιταλία τα έγραφαν οι μεγαλύτεροι και γνωστοί λιμπρετίστες όπως  οι συνεργάτες του Πουτσίνι,

Φερντινάντο Φοντάνα

180px-Fontana_e_Puccini_180_x_165

Fontana_e_Puccini

Λιμπρέτα για Φλόρα Μιράμπιλλις και Λιονέλλα

la-boheme1_242_x_280

Giacomo Puccini, Giuseppe Giacosa and Luigi Illica. Photo courtesy of Opera Resource

Luigi Illica :Λιμπρέτο για «Μάρτυς»

414px-RenatoSimoni_414_x_600

Renato Simoni:  Λιμπρέτο για μισοτελειωμένη «Τίγκρα» 

 

paulmilliet_467_x_600

O Paul Milliet ;έγραψε τα λιμπρέτα από τις όπερες του Σαμάρα La biondinetta (1903), Mademoiselle de Belle Isle (1905) and Rhea (1908)

Παύλος Μιλλιέτ (14 Φεβρουαρίου 1848, Ρίο ντε Τζανέιρο - 21 Νοεμβρίου 1924, Παρίσι)ήταν Γάλλος δραματουργός και λιμπρετίστας της παρισινής Μπελ Επόκ. Λιμπρέτα όπεράς του είναι «Hérodiade» Jules Massenet το (1881) και Βέρθερος(1892), ο Κερίμ  του Alfred Bruneau του (1887), Του Σπυρίδωνος Σαμάρα La biondinetta(1903), Mademoiselle de Belle Isle (1905) και Ρέα (1908) και η Forfaiture του Camille Erlanger του (1921) . Ήταν παντρεμένος με την Άντα Adini σοπράνο.

Ο Σαμάρας θεωρήθηκε στην Ιταλία ο συνθέτης ευρηματικότατων σκηνικών μελωδιών και ενορχηστρωτής από τους μεγαλυτέρους Ευρωπαίους.Το 1886 ο μεγαλοεκδότης Εντοάρντο Σοντζόνιο πλησίασε τον Σαμάρα.O οίκος Σοντζόνιο μαζί με τον οίκο Κάζα Ρικόρντι ήταν οι μεγαλύτεροι οίκοι στην Ιταλία που όλοι οι μεγάλοι συνθέτες της εποχής έδιναν τα δικαιώματα των έργων τους.Ο Σοντζόνιο κατασκεύασε στο Μιλάνο το Teatro Lirico Internazionale και τα εγκαίνια του θεάτρου στις 22 Σεπτεμβρίου 1894 έγιναν με την όπερα «Η Μάρτυς» του Σπύρου Σαμάρα. Χαρακτηριστική η πιο κάτω φωτογραφία.

333333_.jpgiug_437_x_525

(Ένα γεύμα στην Βίλλα του Edoardo Sonzogno με γευματίζοντες τους εκδότες Edoardo,Lorenzo και Riccardo Sonzogno και τους συνθέτες Πέτρο Μασκάνι,Ουμπέρτο Τζιορντάνο,Φραντζίσκο Τσιλέα,Σπύρο Σαμάρα και τον Λιμπρετίστα Ανρίκκο Μπόϊτο)

Για τους γνώστες της Όπερας τα ονόματα αυτά είναι στην κορυφή του Ιταλικού Μελοδράμματος.

Ανεβάζει (Φλώρα Μιράμπιλις, 16/05/1886)Teatro Carcano Milano 

Μαέστρος στη Φλόρα Μιράμπιλλις:

Cleofonte Campanini

Μαέστρος της Σκάλας του Μιλάνου για τρία χρόνια

_.jpgfghdsh

_.jpgggk..

Η αφίσσα της πρώτης εκτέλεσης του 1886.001_2_446_x_600

11_394_x_6001_394_x_600

Όπως βλέπουμε πιο πάνω στην παράσταση έλαβαν μέρος:

Roveri Gaetano από τους μεγαλύτερους βαθύφωνους της εποχής και σχεδόν μόνιμος από τον Gaetano Donizetti στις όπερές του.

Εmma Calvé, born Rosa Emma Calvet (August 15, 1858 – January 6, 1942),ήταν Γαλλίδα σοπράνο.Ήταν η πλέον ένδοξη Γαλλίδα τραγουδίστρια της Belle Époque.Είχε μια διεθνή καριέρα κυρίως και επιζητούμενη στη Metropolitan OperaNew York και στην Royal Opera HouseCovent GardenLondon.

aaa__391_x_600

Τενόρος:

Alfonso Garulli (1858/66-1915)

_.jpgaASD

Στη Σκάλα του Μιλάνου πρωτοεμφανίστηκε το 1887 στην πρεμιέρα της όπερας ‘’Flora Mirabilis’’

 

Antonio Manzini τον βρίσκουμε στη πρώτη εκτέλεση της Τραβιάτας του Βέρντι.

6-marzo-1853-la-traviata-di-giuseppe-verdi-de-L-tvN4bz_600_x_137

Τά ονόματα που συμετείχαν

Violetta: Fanny Salvini Donatelli;
Alfredo Germont: Lodovico Graziani;
Giorgio Germont: Felice Varesi;
Flora Bervoix: Speranza Giuseppini;
Annina: Carlotta Berini;
Gastone: Angelo Zuliani;
Douphol: Francesco Dragone;
Marchese d'Obigny: Arnaldo Silvestri;
Dottor Grenvil: Andrea Bellini;
Giuseppe: Giuseppe Borsato;
Domestico di Flora: Giuseppe Tona;
Commissionario: Antonio Manzini;
Scene: Giuseppe Bertoja;

.

Στη Σκάλα του Μιλάνου (Λιονέλλα, 04/04/1891) 

http://www.portall.zp.ua/video/spyridon-samaras-la-biondinetta-intermezzo/id-F-0SJEdgZHZ.html#.T5lyd_QvbMQ.facebook 

Τεάτρο Κονστάντσι -το σημερινό Τεάτρο ντελ Όπερα- της Ρώμης (Μετζέ, 11/12/1888), 

2_396_x_6003_389_x_6004_396_x_600

Η Μάρτυς (Ανέβηκε καταρχάς στην  Νάπολη αλλά στις 24 Σεπτεμβρίου 1894 παρουσιάστηκε στα εγκαίνια του Teatro Lirico Internazionale.)

25704539

Luigi Illica

Ιταλός λιμπρετίτας ο οποίος έγραψε λιμπρέτα για το Τζιάκοσμο Πουτσίνι,Αλφέντο Καταλάνι,Σπύρου Σαμάρα κλπ. ιταλούς συνθέτες.ΟΙ πιο διάσημες όπερες για τις οποίες ο Illica έγραψε τα λιμπρέτα είναι La Bohème, Tosca, Madama  Butterfly

 

5_391_x_6006_390_x_6007_392_x_600

Όλοι οι συμμετέχοντες  υπήρξαν μεγάλα ονόματα της Ιταλικής Όπερας.

Τα μεγάλα έργα του Σαμάρα ήταν:

Flora Mirabilis (Μιλάνο 1886)

Metze (Ρώμη 1888)

Lionella (Μιλάνο 1891)

Μάρτυς (Μιλάνο 1894)

La furia domata (Μιλάνο 1895)

8_408_x_600

Ιστορία έρωτος (Μιλάνο 1903)

Mademoiselle de Belle Isle (Γένοβα 1905)

H Ξανθούλα (Γερμανία 1906)

Ρέα (Φλωρεντία 1908)

__420_x_600

Η τίγρις (ημιτελής)

Οπερέτες:

Πόλεμος εν πολέμω (Αθήνα 1914)

Πριγκίπισα της Σάσωνος (Αθήνα 1915)

Κρητικοπούλα (Αθήνα 1916)

Δεν θα επεκταθούμε περισσότερο για τις διεθνείς διακρίσεις και την συμμετοχή του Σαμάρα στην  τέχνη της μουσικής, αφενός γιατί έχουν γραφεί πολλά γι’αυτόν και αφετέρου γιατί σκοπός μας είναι να παρουσιάσουμε και να αναλύσουμε τον διωγμό  που υπέστη.Αρκεί μόνο να αναφέρουμε μέρος από το γράμμα του Πουτσίνι προς τον Carlo Clausetti στις 9/8/1895….΄΄Είναι ανώφελο στο Μιλάνο ούτε καν με αναφέρουν,δε με καλούν για να με συγκατατάξουν στους νέους συνθέτες Όπερας.Μιλούν για τον Τσιπολλίνι,τον Τζιορτάνο,τον Σαμάρα,τον Λεονκαβάλλο,ποτέ για μένα!......(Από το πρόγραμμα…)

001.jpgssss_448_x_600

Γιατί ο Σαμάρας ήρθε και κυρίως γιατί παρέμεινε στην Ελλάδα;

1ον) Είχε την ευνοϊκή προτροπή του Βασιλιά Γεωργίου του Α! για να αναλάβει την Μουσική παιδεία στην Ελλάδα.( Το 1908, η έξωθεν καλή μαρτυρία (με εκφραστή μεγάλη μερίδα του Τύπου), παρά οι μακροχρόνιες φιλίες του με τη βασιλική οικογένεια, τον ανακηρύσσει υποψήφιο διάδοχο του Νάζου στο Ωδείο Ταυτόχρονα όμως δέχεται, μαζί με όλη την επτανησιακή μουσική  την εμπαθέστατη πολεμική τού Καλομοίρη.)(Βλέπε πιο πάνω άρθρο Λεωτσάκου.) Ο Γεώργιος όμως πιεζόμενος από τους πλούσιους ανατολίτες και τους πολιτικούς του αντιπάλους δεν μπόρεσε να αντικαταστήσει τον Νάζο από την διεύθυνση του Ωδείου.

2ον) Είχε ερωτευθεί με την κατά 26 χρόνια μικρότερή   του  πιανίστρια  Άννα Αντωνοπούλου και ο γάμος τους έγινε στις 28/12/1914.

3ον) Τον εγκλωβίζει στην Ελλάδα ο Α! Παγκόσμιος Πόλεμος.

Η ύπαρξή  του στον Ελληνικό χώρο αποτελεί το κόκκινο πανί για τον Καλομοίρη.Η μουσική σύγκριση είναι άνιση και έτσι ο Καλομοίρης για να επιπλεύσει πρέπει να βρεί άλλους τρόπους για να επιβληθεί,ως πονηρός ανατολίτης.( Στις 11.6.1908, ένα δίμηνο μετά τον θρίαμβο της «Ρέας» του Σαμάρα στη Φλωρεντία (11.4.1908), πρωτοπαρουσιάζει (Ο Καλομοίρης)έργα του στο Ωδείο Αθηνών. Στο πρόγραμμα το πασίγνωστο «μανιφέστο» του της Εθνικής Σχολής. Εξασφαλίζοντας διορισμό του στο Ωδείο, επαναπατρίζεται το 1910. Το 1919, επί Ελευθερίου Βενιζέλου, ινδάλματός του, συγκρούεται με τον Νάζο, αποχωρεί και ιδρύει το Ελληνικό Ωδείο. Το 1926 αποχωρώντας ξανά, ιδρύει το Εθνικό Ωδείο, εδραιώνοντας την κερδοφόρο ιδιωτική μουσική παιδεία και παράλληλα τα πόστα του: ταγματάρχης - επιθεωρητής στρατιωτικών μουσικών (1918-20, 1922-36), ιδρυτής του Εθνικού Μελοδραματικού Ομίλου (1933-35), πρόεδρος Ενώσεως Ελλήνων Μουσουργών (1936-45, 1947-57), μουσικοκριτικός στο «Έθνος» επί δεκαετίες, γενικός διευθυντής (1944-45) και πρόεδρος Δ.Σ. της Λυρικής (1950-52), ακαδημαϊκός (1946)...)

Το μανιφέστο της Εθνικής Σχολής

_.jpgkuiuttkt_316_x_578_.jpg2ed1d1_600_x_504

Ο Σαμάρας ήταν άνθρωπος με  ήθος. Αυτό  τον έκανε να βρεθεί σε ξένες προς τον εαυτό του καταστάσεις. Και ίσως του ήταν πολύ δύσκολο να πράξει έτσι ώστε να αντιμετωπίσει αυτόν τον εμφύλιο μουσικό πόλεμο.Βρέθηκε σε μια δύνη που ήταν αναγκασμένος να υπερασπιστεί τον εαυτό του από ανθρώπους και καταστάσεις οι οποίες δεν άρμοζαν  στο επίπεδό του. Ο Σαμάρας, όπου διακρίθηκε, διακρίθηκε μόνος του με την αξία του και το ταλέντο του.Ποτέ δεν χρησιμοποίησε κάποιον διαφορετικό τρόπο για να αναδειχθεί μουσικά παρά μόνο με το έργο του.Εδώ όμως δέχθηκε  επιθέσεις, από τον τύπο και τις πολιτικές καταστάσεις, οπου τον οδήγησαν σ’ ένα εξευτελισμό που σίγουρα δεν  τον περίμενε και δεν  τον φαντάζονταν.Ας έρθει στη σκέψη μας το πως θα αισθάνονταν όταν για  λόγους πέραν της θέλησής  του,  ο μουσικοκριτικός κόσμος της Ελλάδας χωρίστηκε στα δύο με άλλους να τον υπερασπίζονται και άλλους να τον κατηγορούν.Αποκορύφωμα όλων αυτών ήταν η περίφημη επιθεώρηση  "Ξιφίρ Φαλέρ",

_

Θρυλική επιθεώρηση σε κείμενα των Γεωργίου Πωπ, Ν. Λάσκαρη, Μιλτ. Γ. Λιδωρίκη και μουσική των Στ. Βαλτετσιώτη, Α. Βουτσινά και Σπ. Καίσαρη (για τη θριαμβευτική παρέλαση της Β΄ Πράξης και το θούριο «Του Αετού ο Γιος». Πρωτοπαίχτηκε (με την παρουσία του βασιλιά Κωνσταντίνου και της Αυλής) στις 16 Ιουνίου 1916 στο Θέατρο Φαλήρου από τον Θίασο Απ. Κονταράτου [[Ένκελ_Έλσα|(Έ. Ένκελ]], Γ. Δράμαλης, Ξ. Δαμάσκου, Μ. Κοφινιώτης[[Ρεββέκα|Ρεββέκα]], Σ. Κανδύλη, κ.ά.) και σημείωσε εξαιρετική επιτυχία (ήταν άλλωστε η πιο πολυέξοδη επιθεώρηση της Εποχής). Ο τίτλος της χρησιμοποίησε παραποιημένο τον παροιμιώδη στίχο του Εξαρχόπουλου «λερ μπαλέρ ξιφίρ μπαλέρ» που γράφτηκε για να σατιρίσει τα ασυνάρτητα και ακατάληπτα λόγια (ιδίως των πολιτικών). Υπήρξε η κορωνίδα της "ελληνικής" θεατρικής θητείας του Π. Αραβαντινού(Κερκυραϊος) που είχε αναλάβει τις σκηνογραφίες και τις ενδυμασίες (συνολικά 325 σχέδια!)

P.2294_442_x_600

και χρησιμοποίησε το περιεχόμενο του Λευκώματος που είχε φιλοτεχνήσει λίγο πριν για το Υπουργείο Στρατιωτικών. Ταυτόχρονα φιλοτέχνησε και το πρόγραμμα της παράστάσης (το πρωτότυπο αυτού του προγράμματος αγοράστηκε από τον Ευστ. Λάμψα για 5.000 φράγκα!!).

 

Από http://www.musipedia.gr

Έχει σημασία να προσέξουμε τον εξευτελιστικό διάλογο της επιθεώρησης:

Πασχάλης:Όνομα από την οπερέττα του Σαμάρα «Η Κρητικοπούλα»

Αχ! Μωρέ Μανόλη Βάγνερ Στάσου, στάσου, στάσου, στάσου, Θα σου σπάσω τα πλευρά σου Και θα πης κι ευχαριστώ 

Πρωτοµάστορας:Από τον «Πρωτομάστορα» του Καλομοίρη

Αϊντε µπρε Σαµάρη Σπύρο Σπύρο, Σπύρο, Σπύρο, Σπύρο Θα σε γδάρω, θα σε δείρω Κι ύστερα θε να χτιστώ.

Ας προσπαθήσουμε να μπούμε έστω και για λίγο στον  ψυχισμό αυτού του ανθρώπου που δοξάστηκε μόνο για το ταλέντο του, στη σκάλα του Μιλάνου και στα άλλα μεγάλα θέατρα της Ιταλίας, Ρώμη, Παλέρμο, Τζένοβα, Τεργέστη και της Ευρώπης Μάλτα, Βιέννη, Βερολίνο, Παρίσι, Μοντεκάρλο, Βουκουρέστι, όπως και Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Οδησσό, Κάιρο και ακούγονταν  αυτά που ακούγονταν  στο θέατρο του Φαλήρου.!!! Αλήθεια τι ντροπή.

Μέσα στα άλλα κατηγορήθηκε ότι δεν επηρεάστηκε από την μουσική της Ελλάδας.Αυτό βέβαια είναι μεγάλο ψέμα.

Στην όπερά του «Ρέα» ο Σαμάρας χρησιμοποιεί τρεις τουλάχιστον λαϊκές μελωδίες (αυτές έχουν εντοπισθεί).Είναι των τραγουδιών «Καράβι ένα από την Χιό»

που επανέρχεται σε πολλά σημεία του έργου,το «Απόψε με σκοτώσανε» στο ιντερμέτζο της β΄ πράξης και το «Ρηνιώ Ρηνάκι» στην γ΄πράξη.Αλλά,φυσικά για μας πια σήμερα δεν είναι αυτά οι αρετές του έργου.Αυτές είναι η οξύτατη καλλιτεχνική διαίσθηση με την οποία είναι δουλεμένη η όλη σύνθεση……Η ικανότητα των οργάνων να τραγουδούν και των φωνών να αφομοιώνονται στην ορχήστρα είναι αυξημένη(Καίτη Ρωμανού:Η Όπερα «Ρέα» του Σπύρου Σαμάρα).

Ένα στοιχείο που θα πρέπει επίσης να προσέξουμε στο πιο  πάνω άρθρο είναι η φράση …λαϊκές μελωδίες(αυτές που  έχουν εντοπισθεί)….πράγμα που σημαίνει ότι η ικανότητα του Σαμάρα να πλέκει τις μελωδίες του, ένδειξη του μεγάλου του ταλέντου,σε κάνει να ψάχνεις για να βρεις  τυχόν βάσεις των Ελληνικών τραγουδιών που υπάρχουν στα έργα του.Επίσης ο Λεωντσάκος αναφέρει ότι κάθε ωραίο λιμπρέτο η ποίημα  τον εμπνέει και δημιουργεί  τα ωραιότατα τραγούδια του, από το «Σπαθομάχο» (1883) έως τα δημοφιλέστατα ηθογραφικά και ελληνικότατα «Εξομολόγησις», «Της κοπέλλας το νερό», «Μάνα και γιός».Με βάση  λοιπόν  όλα αυτά ο μύθος για την μη Ελληνικότητα του Σαμάρα. καταρρέει.

Βρίσκεται σε μια άθλια κατάσταση και αναγκάζεται για βιοπορισμό πια,να  συνθέτει τις προπαγανδιστικές οπερέτες «Πόλεμος εν Πολέμω» (1914),

polemos_347_x_450

«Πριγκίπισσα της Σασσώνος» (1915) και «Κρητικοπούλα»,

kritikopoula_thumb1_426_x_600

Ωραιότατη μουσική σε μετριότατα λιμπρέτα.

Ο  Σπύρος Σαμάρας πέθανε 25/3/1917. Στο μνημόσυνό του 29/4/1917  ένας άλλος μεγάλος Κερκυραϊος μουσικός ο Γεώργιος Λαμπελέτ μίλησε για την ζωή και το έργο του.

Omilia_Lampelet_b_437_x_600

Δυστυχώς ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος έκαψε όλα τα αρχεία του οίκου Sonzogno και έτσι χάθηκαν όλα τα έργα του Σαμάρα.

. Ουσιαστικά ο κατατρεγμός του Σαμάρα και οι ρίζες του μουσικού μας εμφυλίου ανάγονται στην  νοοτροπία της συντηρητικής, διαχρονικά «αντιδυτικής» μερίδος.«Καθαρίστε την κόπρο του Αυγείου», μαινόταν στον «Νουμά» ο «καλομοιρικός» ιστορικός της μουσικής Θέοδωρος Συναδινός για τους Επτανησίους συνθέτες.Κάθε τι το Επτανησιακό ήταν κακό.Γιατί αυτή η ζήλια; Μάλλον η απαξία πολεμούσε την αξία.

Στην Ελλάδα όμως έχουν παραμείνει δύο σύμβολα και το ένα μάλιστα παγκόσμιο.

Και τα δύο είναι Επτανησίων.

ΕΘΝΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

INVITATION240111_358_x_382

Σολωμός-Μάντζαρος

ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ΥΜΝΟΣ

423px-Olympic_Hymn_title_423_x_599

 

Αναζήτηση

Corfu Museum

Corfu Museum….τι μπορεί να είναι αυτό;

Θα το έλεγα με μια λέξη…. Αγάπη! Για ένα νησί που το γνωρίζουμε ελάχιστα. Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε ν’ αγαπήσουμε ότι δεν το γνωρίζουμε. Στόχος λοιπόν είναι να το γνωρίσουμε όσο πιο βαθιά μπορούμε, μέσα από το χθες και το σήμερα, γιατί αλλιώς πως θα το αγαπήσουμε; Αγαπάω ατομικά και ομαδικά έχει επακόλουθο…. φροντίζω….. μάχομαι… και σέβομαι. Αγάπη προς την Κέρκυρα είναι το Corfu Museum και τίποτε άλλο.

Μετρητής

Εμφανίσεις Άρθρων
3514040