Η αλληλουχία  των διαπραγματεύσεων, βάση των οποίων υπεγράφη η συνθήκη Ένωσης των Επτανήσων με την Ελλάδα θα αρχίσει με μέρος άρθρου εφημερίδος της εποχής.

Τα αγγλικό οχυρό "George" του Βίδο. Η κατασκευή του ξεκίνησε στα 1824 και κατεδαφίστηκε ακριβώς 40 χρόνια μετά. 

Άρθρο εφημερίδος της εποχής.    

Ο εξευγενισμός των Άγγλων εν Κερκύρα.

Κατά την τετάρτην Απριλίου περί την πέμπτην ώραν μετά μεσημβρίαν εγένετο εν Πτυχία (Βίδο) φοβερά εκπυρσοκρότησης υπό των Άγγλων, ήτις έθηκεν εις μέγιστον κίνδυνον άπασαν την πόλιν. Είναι γνωστόν, ότι τα εν Πτυχία φρούρια συνεδέοντο προς άλληλα δια μακρών κυκλωπείων τειχών, ων η έκτασις υπερέβαινε το έν τέταρτον μιλίου. Οι πολιτισμένοι Άγγλοι αφ’ εξηφάνισαν τα εξωτερικά έργα προς την θάλασσαν και τα δύο μέγιστα φρούρια, τα εγερθέντα παρά τας γωνίας των οχυρωματικών έσκαψαν βαθυτάτας τάφρους εις τα τειχών θεμέλια και κατά το παρελθόν σάββατον ανέτρεψαν αυτά δι’ εκπυρσοκροτήσεως μεταβάλοντες το νησίδιον εις φοβερόν ηφαίστειον εκρευγόμενον φλόγας και καπνούς.

Σεισμός μέγας διεδέχθη το φαινόμενον και πολλαί της πόλεως οικίαι διερράγησαν. Πολλαί Κυρίαι έμειναν ημιθανείς υπό του φόβου ήτο δε φρικτόν το συμβάν εις τίνα Κυρίαν εκ Κωνσταντινουπόλεως κατοικούσαν παρά τω νέω φρουρίω εις την συνοικίαν του Κυβερνητικού Τυπογραφείου. Εν ώ η Κυρία αύτη εκέθητο εις τον ανακλιντήρα ανετράπη δια μιας άφωνος εν τω μέσω της οικίας, και εις το πρόσωπον της διεχύθη το χρώμα και η γαλήνη του θανάτου. Η μόνη υπηρέτρια η ούσα μετ’ αυτής καταβεβλημένη και αυτή εκ του φόβου, μόλις ασθμαίνουσα εξήλθεν του παραθύρου αξαιτουμένη την βοήθειαν των Χριστιανών, όπως σώσωσι την άναυδον Κυρίαν της. Αμέσως νέος τις έδραμεν μετά του υπηρέτου του, προσεκάλεσαν ιατρόν και δια καταλλήλων μέσων ηδυνήθησαν να επαναφέρωσιν εις την ζωήν την Κυρίαν ταύτην, ήτις μόλις την επιούσαν ήλθεν εις τον εαυτόν της. Σκηναί τοιαύται συνέβησαν πολλαί προς δόξαν της Αγγλικής φιλανθρωπίας. Οι ύελοι όλων των παραλίων οικιών και των υψωμάτων συνετρίβησαν, υποστεγάσματα των δωματίων διελύθησαν και πολλαί ζημίαι ηκολούθησαν. Ιδού ο εξευγενισμός των Άγγλων, οίτινες υπερέβησαν και αυτούς τους Οστρογόθους τους ερημώσαντες την παλαιάν πόλιν της Κέρκυρας. Αφού μας επώλησαν την Πάργαν εις τον Αλή Πασάν, εγκατέλιπον πλείονα των κερκυραϊκών εξαρτημάτων εις την κατοχήν της φίλης αυτών Τουρκίας, εσύλησαν την πολεμικήν αποσκευήν, ήτις ανήκε εις το Ιόνιον Ταμείον, ως μαρτυρούσιν οι Ταμίαι Άγγλοι,-κατέστρεψαν τα φρούρια , τα ωκοδομηθέντα υπό του ιδρώτος του λαού-  μας επέβαλον, ως άλλοι Αλγερίνοι, φόρον ισόβιον εις το Ταμείον και ασυδοσίαν εις τας ατμοπλοϊκάς των Εταιρίας επί δεκαπέντε έτη – εγύμνωσαν τα παλάτια δια την διατήρησιν και την σκευήν των οποίων η Ιόνιος Βουλή έδιδε πίστωμα οκτώ και ημισείαν χιλιάδας δραχμών κατ’ έτος,- προς στέψιν της τιμίας διαγωγής αυτών επιβουλεύνται  ήδη την ζωήν των αθλίων πολιτών. Δεν αμφιβάλλομεν ότι οι δουλόφρονες του τόπου………….

Τα κάτωθι μας τα έστειλε ένας φίλος. 

To Υπουργείο Εξωτερικών δημοσίευσε όλα τα έγγραφα που αφορούσαν τις διαπραγματεύσεις για την Ένωση των Ιονίων Νήσων με την Ελλάδα.

 

 

Έλληνας διαπραγματευτής ο Χαρίλαος Τρικούπης.  Προτομή του οποίου έπρεπε να έχει στηθεί εμπρός από τα φρούρια της πόλης της Κέρκυρας

 

Ο διορισμός του Τρικούπη ως διαπραγματευτή και πληρεξούσιο για την υπογραφή της συνθήκης Ένωσις των Ιονίων νήσων με την Ελλάδα.

Οι οδηγίες της Ελληνικής Κυβέρνησης.

 

 

 

 

... Η ένωσις των νήσων υπήχθη δια της Συνθήκης των 5 Δυνάμεων .....

 Η Συνθήκη που υπεγράφη 

Μεταξύ των Α.Α,Μ.Μ. τον Αύτοκράτορος της Αυστρίας,

τον Αυτοκράτορος των Γάλλων, της Βασιλίσσης της

Μεγάλης Βρεττανίας και Ιρλανδίας, τον Βασιλέως της

Πρωσσίας και του Αυτοκράτορος πασών των Ρωσσιών

 

    Άφορώσα τας Ιονίους Νήσους,και υπογραφείσα

    εν Λονδίνω την 14 Νοεμβρίου 1864.

5

6

 Η συνθήκη της 14ης Νοεμβρίου είχε ετοιμασθεί άνευ της συμμετοχής και σε άγνοια του Ιονίου Κοινοβουλίου και της Ελληνικής Κυβέρνησης.

Η διαμαρτυρία του Τρικούπη ήταν έντονη διότι κλήθηκε  η  Ελλάδα να συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις τότε μόνο που τίποτε δεν υπήρχε για διαπραγμάτευση. Επίσης τόνισε ότι οι Επτανήσιοι πολύ λίγο σκέπτονταν τυχόν υλικά συμφέροντα όταν επρόκειτο περί ζητημάτων με τα οποία εθίγετο η Εθνική των φιλοτιμία.

 

Αντίστοιχη διαμαρτυρία των Ιονίων Βουλευτών.

Εφημερίς Αθηνά, αρ. φύλ. 3199, 04.12.1863: 3 Ὁ ἔντιμος πρόεδρος τῆς ἑπτανησίου βουλῆς ἀπηύθυνε τὸ ἐφεξῆς ὑπόμνημα τῷ κόμητι Σπόννεκ περὶ τῶν ὅρων τῆς κατεδαφίσεως τῶν ὀχυρωμάτων, καὶ τῆς οὐδετερώσεως τῆς ἑπτανησιακῆς χώρας. Πρὸς τὴν Αὐτοῦ ἐξοχότητα, τὸν κόμητα Σπόννεκ. ΥΠΟΜΝΗΜΑ. Ἡ ἀθυμία, ἡ τὴν πατρίδα μου καταλαβοῦσα, βιάζει με νὰ ἀποταθῶ εἰς τὴν Υ. Ε. ὅπως ἢ λάβω παραθυμίαν τινὰ ἐν τῇ συμφορᾷ, ἥτις μᾶς περιμένει, ἢ ἐλπίδα τινὰ διασκεδάζουσαν τὴν ἀπειλοῦσαν ἡμᾶς θύελλαν. Οὕτω δὲ πράττων δὲν ἐννοῶ νὰ ἐκπληρώσω εἰμὴ καθῆκον πολίτου· ὑπεστήριξα τὸν ἐθνισμὸν τοῦ τόπου μου χάριν ἁγνοῦ αἰσθήματος καὶ ἄνευ ἀτομικῶν σκοπῶν, οἱονδήποτε δὲ καὶ ἂν ἦναι (sic) τὸ μέλλον, θέλω ἐμμείνει πιστὸς εἰς τὴν ἀρχήν, ἐν ᾗ ἤδη ἐγήρασα. Ἡ φωνὴ τοῦ πολίτου, τοῦ ὑπηρετοῦντος ἀφιλοκερδῶς καὶ τιμίως τὴν ἰδίαν πατρίδα, πέποιθα ὅτι θέλει εἰσακουσθῆ παρὰ τῆς χρηστότητος τῶν ἰσχυρῶν. Πέποιθα ὡς ἐκ τούτου ὅτι ἡ Υ. Ε. θέλει εὐδοκήσει ἵνα στρέψῃ εὐνοϊκὸν βλέμμα εἰς τὰς ὀλίγας γραμμάς, τὰς ὁποίας τολμῶ νὰ καθυποβάλω εἰς Αὐτὴν πρὸς τὸ συμφέρον λαοῦ, ἀξίου καλλιτέρας τύχης, καὶ ἀπειλουμένου ὑπὸ τρικυμίας ἀπέναντι αὐτοῦ τοῦ λιμένος. Ἡ Καρτερία ἐν τῷ ὑπ’ ἀριθ. 1447 φύλλῳ ἐρανίζεται ἐκ τοῦ Ἑωθινοῦ Ταχυδρόμου (ἡμιεπισήμου ὀργάνου τοῦ λόρδου Παλμερστῶνος) τὴν ἀπαισίαν ἀγγελίαν περὶ τῆς καθαιρέσεως τῶν ὀχυρωμάτων τῆς Κερκύρας καὶ τῆς οὐδετερώσεως τῶν Ἰονίων νήσων, ἀποκλειομένης πάσης στρατιωτικῆς δυνάμεως, πλὴν τῆς ἀστυνομίας. Ἡ ἀγγελία αὕτη κατετάραξε τὸν τόπον ὅλον, ἕκαστος δὲ ἐρωτᾷ ἑαυτόν, ἐὰν αὐτὰ εἰσὶ τὰ ὠφελήματα τῆς ἀπὸ τοσούτου χρόνου ποθουμένης ἑνώσεως, καὶ (ἐπιτραπήτω μοι νὰ τὸ εἴπω) τὰ δῶρα τὰ ὁποῖα εἰς τὴν Ἑπτάνησον παρέχει ἡ νέα πολιτικὴ αὐτῆς τύχη. Ἡ Υ. Ε. θέλει παρατηρήσει εἰς ἐμὲ ὅτι δὲν πρέπει νὰ ἀποδίδωμεν βαρύτητα εἰς τὰ τῶν ἐφημερίδων θρυλλήματα (sic). Σύμφημι ἐν ἀρχῇ, ἀλλὰ δὲν δύναμαι νὰ μὴ ὑπενθυμίσω εὐσεβάστως εἰς τὴν Υ. Ε. ὅτι πικρὰ πεῖρα ἀπό τινος χρόνου μᾶς ἐδίδαξεν ὅτι τὰ μεγάλα πολιτικὰ συμβάντα σχεδὸν πάντοτε ἢ προανήγγειλαν φυλλάδια ἢ ἀνήγγειλαν ἄρθρα ἐφημερίδων, ὅπως ἢ προδιαθέσωσι ἢ βολιδοσκοπήσωσι τὴν κοινὴν γνώμην. Προτιμῶ νὰ πιστεύσω καὶ πρὸς τὸ συμφέρον τοῦ Ἰονίου λαοῦ καὶ τῆς ὅλης Ἑλλάδος, καὶ διὰ τὴν ἀξιοπρέπειαν τοῦ σεβαστοῦ ἡμῶν βασιλέως ὅτι τὰ λεγόμενα δὲν ἔχονται ἀληθείας· ἀλλ’ ἂν ἀληθῶς τὰ γεγονότα δὲν ἀνταποκρίνωνται εἰς τὰς ἐλπίδας τοῦ Ἰονίου λαοῦ, ὁ ἡμέτερος ἡγεμὼν θέλει βασιλεύσει ἐπὶ σωροῦ οἰκτρῶν ἐρειπίων, ἐπὶ τοῦ ἐξευτελισμοῦ καὶ τῆς ταπεινώσεως τοῦ Ἰονίου λαοῦ. Τὴν ἐν μέσῳ ἡμῶν ἐμφάνισίν του θέλουν ὑποδεχθῆ τὸ πένθος καὶ ἡ ἐρήμωσις, ἡ δὲ εὐγενὴς καὶ γενναία καρδία Του θέλει κατανυχθῆ ἐκ τοῦ [φρικτοῦ] θεάματος. Ἡ προσβολὴ τοῦ πατρίου ἐδάφους – ἡ καταστροφὴ τῆς ἡμετέρας ἰδιοκτησίας – ἡ καταπάτησις καὶ διακύβευσις τῆς ἐσωτερικῆς καὶ ἐξωτερικῆς ἡμῶν ἀσφαλείας – ἡ ματαίωσις τῆς ἐλπιζομένης ἡμῶν πολιτικῆς ὑπάρξεως – ἡ παραβίασις τῶν ἐθνικῶν ἡμῶν δικαιωμάτων – ἡ ἐκμηδένισις τοῦ ψηφίσματος τῆς Ἰονίου βουλῆς – καὶ ἐπὶ τέλους ἡ παραβίασις τῶν ἱερῶν ὅρων, ἐφ’ οἷς ὁ σεβαστὸς ἡμῶν βασιλεὺς ἀπεδέχθη τὸν προσενεχθέντα Αὐτῷ θρόνον, - ταῦτα πάντα δὲν εἶναι οὔτε ἕνωσις οὔτε προσάρτησις τῆς Ἑπτανήσου εἰς τὴν ἐλευθέραν Ἑλλάδα, ἀλλὰ οἰκτρὸν παιγνίδιον, τὸ ὁποῖον διενεργεῖται πρὸς βλάβην τῆς Ἑπτανήσου· καὶ πρὸς διαιώνισιν τῶν περιπλοκῶν τοῦ νέου βασιλείου. Ἡ ἔλλειψις χρόνου δὲν μοὶ ἐπιτρέπει νὰ πραγματευθῶ προσηκόντως περὶ τῶν δικαιωμάτων τῆς Κερκύρας ἐπὶ τῶν ἰδίων φρουρίων, καὶ περὶ τοῦ καθήκοντος, ὅπερ ἔχει ἡ προστάτις δύναμις ἵνα ἀποδώσῃ αὐτὰ ἀνέπαφα εἰς τὸν βασιλέα τῆς Ἑλλάδος, πρὸς δὲ περὶ τῆς ἐλευθέρας καὶ ἐθνικῆς ἀνεξαρτησίας τοῦ Ἰονίου λαοῦ. Ἐὰν ὅμως ἡ Υ.Ε ἐπεθύμει περαιτέρω ἀναπτύξεις ἐπὶ ἑκατέρου τῶν ἀντεικειμένων τούτων, - προθύμως θέλω προσφέρει αὐτάς, πεποιθὼς ὅτι ἡ Α. Μ. ὁ σεβαστὸς ἡμῶν Ἄναξ θέλει φροντίσει ἵνα ἡ βασιλικὴ αὐτοῦ ἀξιοπρέπεια συνοδευθῇ ὑπὸ τῆς εὐημερίας τοῦ λαοῦ, ἐφ’ οὗ ἐκλήθη νὰ βασιλεύσῃ παρὰ τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ ἔθνους. Ἐκπληρώσας καθῆκον ἱερὸν ὅπερ μοὶ ἐπιβάλλει ἡ πάτριος τιμὴ καὶ ἡ ἐμπιστοσύνη, δι’ ἧς ὁ Ἰόνιος λαὸς μὲ ἐτίμησε, πέποιθα ὅτι ἡ Α. Μεγαλειότης θέλει εὐμενῶς ἐκτιμήσει τὰς ταπεινὰς ἱκεσίας μου. Ὁ Ἰόνιος λαός, ἀνατραφεὶς ἐν τῇ δυστυχίᾳ καὶ στερηθεὶς τῶν δικαιωμάτων του, ἔστρεψε τὸ βλέμμα πρὸς τὴν Α. Μ. καὶ ἀνέθηκε τὰς ἐλπίδας του εἰς τὸ ἐνδιαφέρον καὶ τὰς φροντίδας, ἅς, ἀνέκαθεν ἡ Α. Μ. ἀνέδειξε ὑπὲρ ἑνὸς ἱστορικοῦ καί τοι ἀτυχοῦς λαοῦ. Ἐν Κερκύρᾳ, τὴν 15/27 νοεμβρίου 1863. ΣΤΕΦ. ΠΑΔΟΒΑΣ. πρόεδρος τῆς Ἰονίου Βουλῆς (Ἐκ τῆς Ἑνώσεως τῆς Κερκύρας.)

8

9

10

Πέτρος Δεληγιάννης Υπουργός Εξωτερικών Ελλάδος

Τα επιχειρήματα της Ελληνικής πλευράς 1)       Τα φρούρια ανήκουν στο Ιονικό Κράτος που με δαπάνες αυτού κτίστηκαν. 2)       Δεν πρέπει να φοβούνται οι Μεγάλες Δυνάμεις ότι τα φρούρια είναι επικίνδυνα για τα Ευρωπαϊκά Κράτη ,  διότι η Ελλάδα καθότι είναι μικρή και ανίσχυρος θα τα χρησιμοποιήσει μόνο για άμυνα της. Λόγω της θέσης της Κέρκυρας υπάρχουν πολλές οι βλέψεις και δέχεται πολλές ληστρικές επιθέσεις από την Αλβανία.. 3)       Δεν θα χρησιμοποιηθούν για ορμητήριο καθότι η Ελλάδα δεν έχει στόλο αξιόμαχο.  4)       Η κατεδάφιση θα είναι προσβολή της Εθνικής φιλοτιμίας και ζημία του Ελληνικού Έθνους. 5)       Η παραχώρηση από την Ελλάδα του Βίδου, από το οποίο μπορεί να βληθεί η Κέρκυρα, σε άλλη δύναμη, η Ελλάδα δέχεται να μπει στη συνθήκη άρθρο που να της απαγορεύει τη παραχώρηση της νησίδας και οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν θα δεχθούν ποτέ να παραχωρηθούν από την Ελλάδα τα φρούρια της Κέρκυρας. 6)       Εάν δεν πείθονται οι Μεγάλες Δυνάμεις τότε προτείνουμε το αίτημα της κατεδάφισης των φρουρίων να μείνει εκκρεμές .

Εάν επιμείνουν στην κατεδάφιση δεν επιτρέπουμε να υπογράψετε τοιαύτην συνθήκη. Η αποδοχή του  Γεωργίου του Α! ως βασιλιά της Ελλάδας,που προτάθηκε από την Αγγλία, έγινε με την προϋπόθεση ότι η Επτάνησος ενώνεται με την Ελλάδα με τα φρούρια και όλα τα παραρτήματα αυτής.  Η καταστροφή έργων που με τόσους  κόπους και μόχθους ανεγέρθηκαν θα δημιουργήσει στην Ελλάδα θλιβερή εντύπωση.

Εκτενέστερα οι προσπάθειες της Ελλάδος και ειδικότερα  του Χαρίλαου Τρικούπη ώστε τελικά να επιτευχθεί η μη κατεδάφιση των φρουρίων της Κέρκυρας, παρά μόνο του Βίδου, αναλύονται στα πιο κάτω έγγραφα.

12

13

 

Ο Τρικούπης τον όρο για την κατεδάφιση των φρουρίων χαρακτηρίζει "Μέτρον ανωφελές, επιβλαβές, άδικον και ούτως επείν αδύνατον".

Δεν αποθαρρύνθηκε από την πρώτη επαφή που είχε στο Λονδίνο. Κατά την έκφραση Γάλου ιστορικού "κατηνάλωσεν ολόκληρον τον θησαυρόν της ευγλωττίας του"

Προσπάθησε να καταδείξει στους Άγγλους ότι επήγε στο Λονδίνο για να διαπραγματευτεί και όχι απλά να υπογράψει , υπό την ιδιότητα πληρεξουσίου της Ελλάδος. Τόνισε ότι αγνοούσε τη συνθήκη της 14ης Νοεμβρίου και ότι για να υπογράψει νέα συνθήκη θα άρχιζαν οι διαπραγματεύσεις από την αρχή και δεν ανεγνώριζε την περί των μεταξύ των πέντε Δυνάμεων απόφαση .

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

63

64

65

66

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

78

79

80

81

82

83

84

85

86

87

88

89

90

91

92

93

94

95

96

97

98

99

100

101

102

103

104

105

106

107

108

109

110

111

112

113

114

115

116

117

118

119

120

121

122

123

124

125

126

127

128

129

130

131

132

133

 

 

 

 

 

 

 

                                                                                              

                                                                                                   I Stradioti

Οι Stradioti ήταν ένα σώμα μισθοφόρων αποτελούμενο από Αλβανούς, Έλληνες, Δαλματούς, Σέρβους κι αργότερα Κύπριους.  Οι περισσότεροι ήταν Έλληνες που υπηρετούσαν τους τελευταίους βυζαντινούς δεσπότες της Πελοποννήσου. Ήταν σκληροί πολεμιστές του ιππικού και είχαν άλογα ρωμαλέα και πολύ ευκίνητα. ( Ισαύχενα, όπως αναφέρει ο Βροκίνης). Η ενδυμασία τους ήταν ελαφριά, αποτελούμενη από ξύλινη ή δερμάτινη ασπίδα και κοντάρι, υψηλό καπέλο και σπάθα. Μερικοί δε από αυτούς έφεραν θώρακα από βαμβάκι για να προστατεύονται από τα εχθρικά χτυπήματα. Με αυτό τον εξοπλισμό και με τα γυμνασμένα άλογα , πραγματοποιούσαν τις εφόδους τους. Ο ελαφρύς αυτός οπλισμός συντελούσε στην πολεμική απόδοσή τους και τους έκανε να υπερέχουν από τους δυσκίνητους λόγω της βαριάς πανοπλίας τους ιππείς των κρατών της κεντρικής και της δυτικής Ευρώπης.  Οι παράξενοι αυτοί  στρατιώτες επηρέασαν την πολεμική τέχνη των Βενετσιάνων και λοιπών εργοδοτών, διότι ήταν και πολύ αποτελεσματικοί και  δημοφιλείς. Ήταν οι πρωτοπόροι της δημιουργίας του ελαφρού ιππικού.

 Αποτελούσαν ένα σώμα πολεμιστών ειδικευμένο στην αρπαγή, επιτήδειο στις επιδρομές, στις σώμα με σώμα μάχες και πολεμούσε όπου πληρώνονταν.

Μετά την πτώση του Δεσποτάτου του Μοριά το 1460 και την έλευση του αυτοκράτορα Θωμά Παλαιολόγου στην Κέρκυρα, οι μισθοφόροι Ναυπλιώτες και Μονεμβασίτες ήρθαν στα Ιόνια Νησιά. Οι βασικές ροές στα Επτάνησα, προήλθαν από την Ηλεία στα τέλη του 15ου αιώνα, τη Μεθώνη και την Κορώνη το 1500, το Ναύπλιο και τη Μονεμβασιά το 1540 όως και την Κύπρο από το 1570 και μετά .Οι Ναυπλιώτες δε, θεωρούνταν οι πιο ανδρείοι.

Στο τέλος του 15^ου αι.  και μέχρι τα μέσα του 16^ου αιώνα περί τους 100 εξ αυτών εγκαταστάθηκαν με τις οικογένειες τους στην Κέρκυρα.

Η Βενετία έχοντας σκοπό να τους προσεταιριστεί,  με εντολή προς τον Βάιλο Stefano Tiepolo (1538-1540), τους παραχώρησε γη σε περιοχές του νησιού όπως Κασσιόπη, Παλαιόπολη, Κηπουργιά και Ανάληψη.  Η περιοχή της Παλαιόπολης ήταν η σημερινή Στρατιά που εξ αιτίας της προέλευσης των Ναυπλιωτών  ονομάστηκε κατ΄ αρχήν «Αναπλιτοχώρι». Στη συνέχεια λόγω της στρατοπέδευσης τους στην συγκεκριμένη  περιοχή επικράτησε η ονομασία Στρατιά που ισχύει μέχρι και τις μέρες μας. Εκεί έμειναν μέχρι το 1799,που καταργήθηκε το Σώμα. Στα αρχεία της Κέρκυρας υπάρχει έγγραφο του 16^ου αιώνα που η περιοχή αναφέρεται με την ονομασία  Στρατιά.

Η διοίκηση τους είχε αναθέσει την φρούρηση του καταυλισμού τους και των γύρω από αυτόν περιοχών. Στην Κέρκυρα τον 16ο αιώνα ήταν σταθερή η παρουσία σωμάτων Stradioti που επέβλεπαν τις ακτές για να αποτρέπουν απόδραση ομάδων από τα Αλβανικά παράλια.

Χρησιμοποιούνταν, εκτός των καθεαυτό στρατιωτικών καθηκόντων, και για άλλες λειτουργίες, όπως η συγκέντρωση του πληθυσμού στις οχυρές τοποθεσίες σε περίπτωση εχθρικής επιδρομής, η συνοδεία χρηματαποστολών ή σημαντικών διοικητικών προσώπων, η  αντιμετώπιση κοινωνικών αναταραχών και γενικότερα ο έλεγχος του πληθυσμού της υπαίθρου.

Η Βενετία κατάφερε να τους ενσωματώσει, παραχωρώντας  εκτός από τις εκτάσεις γης, την εκμετάλλευσή της  και διάφορα προνόμια. Επίσης τους παρείχε το δικαίωμα να ζητούν την απελευθέρωση τριών εξόριστων ή τριών καταδίκων, που είχαν εκτίσει  το ένα τρίτο της ποινής τους. Η απελευθέρωση γίνονταν μία σε κάθε γιορτή δηλ. του Αγ. Σπυρίδωνα, των Θεοφανείων και το Πάσχα. Γενικά διαβιούσαν υπό άσχημες οικονομικές συνθήκες. Οι stradioti που δεν διέθεταν μεγάλες ακίνητες περιουσίες, ήταν υποχρεωμένοι, προκειμένου να επιβιώσουν, να κάνουν κι άλλες δουλειές. Οι απολαβές τους ήταν ελάχιστες κι αναγκάζονταν να δανείζονται με υψηλούς τόκους, προκειμένου να ανταπεξέλθουν. Τα κτήματα για τους περισσότερους ήταν μικροί κλήροι που, όσο εντατικά και να τους καλλιεργούσαν, είτε δεν απέδιδαν είτε δεν επαρκούσαν για τις ανάγκες τους.  Γενικότερα υπήρχε ένδεια των αναγκαίων,  απουσία μόνιμων και ασφαλών καταλυμάτων ή στρατώνων,  καθυστέρηση των απολαβών τους,  καθήλωση των μισθών κ.λ.π.

Όταν ο Sforza Pallavicino Γενικός Αρχηγός των βενετικών όπλων  επισκέφτηκε το νησί (1568-1578) για να ελέγξει την άμυνά του, συνάντησε μόνο 73 Stradioti. Υπάγονταν ιεραρχικά  σε έναν Κυβερνήτη και τέσσερις  αρχηγούς (Καπετάνους).

αμοιβή τους ήταν 24 δουκάτα καθαρά το χρόνο δηλαδή μόλις τρία δουκάτα σε κάθε πληρωμή (8 πληρωμές ετησίως) συν ένα δουκάτο που διοχέτευαν στην ζωοτροφή. Ήταν αναπόφευκτο όταν ο Βάιλος Francesco Duodo (1559) έφτασε στο νησί, οι περισσότεροι από τους stradioti να είναι υπερχρεωμένοι. Λίγοι μόνο είχαν καταφέρει να συντηρήσουν τα άλογά τους. Ζήτησε μια αύξηση μισθών της τάξης των 40 δουκάτων δηλαδή 5+1 δουκάτα την πληρωμή.

Οι περισσότεροι stradioti ήταν πολύτεκνοι. Στην «οικογένεια» συμπεριλαμβάνονταν πολλές φορές εκτός  από τα μέλη του στενού πυρήνα των εξ αίματος συγγενών, και απώτεροι συγγενείς ή ακόμα και αδελφοποιητοί, ψυχοπαίδια κλπ.  Σε όλες τις περιπτώσεις, τα άρρενα μέλη υποχρεούνταν να προσφέρουν τις πολεμικές τους υπηρεσίες σε μόνιμη ή μη βάση, στη Βενετία.

H εγκατάσταση στη γη που παραχωρούνταν δεν ήταν πάντα εύκολη. Συχνά ανέκυπταν προβλήματα σε αναφορά με τα κτήματα, είτε με τους ντόπιους είτε με τις τοπικές αρχές. Ο εκπρόσωπος των κατοίκων της Κέρκυρας Stefano Tiepolo παραπονούνταν το 1546 ότι αυτοί (Ι stradioti) είχαν καταπατήσει, …ως εκείνη τη στιγμή που παρουσιάστηκε στη  Σύγκλητο, 2.400 στρέμματα εις βάρος των φτωχών χωρικών οι οποίοι εργάζονταν ήδη εκεί για τη Βενετία εδώ και 100 χρόνια και πλήρωναν τη δεκάτη (φόρος) και όταν τους υποχρέωνε η Βενετία να πληρώνουν για τους stradioti κατέβαλλαν στο τοπικό ταμείο όσα τους ζητούσαν κάθε φορά. Τα εδάφη αυτά ήταν προηγουμένως ακαλλιέργητα ή βοσκοτόπια τα οποία για να τα κάνουν καλλιεργήσιμα οι ντόπιοι χωρικοί (villani) ξόδεψαν το αίμα τους τις πενιχρές τους οικονομίες και τώρα τους αφαιρούνται.

Ενθαρρυμένοι από την ευνοϊκή στάση της διοίκησης, οι stradioti έγιναν με τη πάροδο του χρόνου ταραξίες, αυθάδεις και θρασείς. Έφτασαν δε στο σημείο να βοσκούν τα άλογά τους στην καλλιεργημένη γη των αγροτών της γύρω περιοχής δημιουργώντας τεράστιες ζημιές στη Στρατιά. Γι αυτό το λόγο τα παράπονα των αγροτών προς τη διοίκηση ήταν συχνά. Ο Βάιλος και Γενικός Προβλεπτής Ζαχαρίας Μορεζίνης για να καταστείλει το ατίθασο των Stradioti εξέδωσε στις 27 Αυγούστου 1557, διαταγή σύμφωνα με την οποία υποχρέωνε τους αρχηγούς αυτών να πληρώνουν αποζημίωση για τις ζημιές που έκαναν στους αγρότες. Η απόγνωση είχε φτάσει σε τέτοιο σημείο ώστε τον Απρίλιο του 1722 οι κάτοικοι της Στρατιάς και του Ανεμόμυλου αναγκάστηκαν να αλυσοδέσουν Stradioti και να τους οδηγήσουν στη Διοίκηση.

Οι αρχειακές πηγές αναφέρουν ότι οι οικογένειες Μπαρμπάτη και Λάσκαρη έλαβαν «φέουδα» για τις καλές τους υπηρεσίες από τη Βενετία και σταδιακά εντάχθηκαν στις κυρίαρχες, ηγεμονεύουσες ομάδες των Επτανήσων.

Βασικός όρος παραχώρησης κτημάτων  στον Μπαρμπάτη ήταν ότι δεν μπορούσε να πουλήσει τα εδάφη αυτά ούτε να τα παραχωρήσει σε τρίτους, μπορούσε όμως να τα μεταβιβάσει στους νόμιμους απογόνους του. Αυτή τη φορά, στη διοικητική απόφαση υπήρχε η ρητή προσθήκη ότι αναγκαία προϋπόθεση για να εξαιρεθεί ο Μπαρμπάτης από την καταβολή φόρου, ήταν να παραμείνει ο ίδιος και οι απόγονοί του στην υπηρεσία της Βενετίας. Ο γιος του Αυγουστίνος Ιάκωβος απέκτησε όλα τα κτήματα και διακρίθηκε στη ανακατάληψη του Βουθρωτού. Επίσης συνεισέφερε οικονομικά στις αναστηλώσεις του φρουρίου το 1577.

Αν επιχειρούσαν να υπηρετήσουν άλλον ηγεμόνα που ίσως τους έδινε περισσότερο μισθό θα έχαναν την ακίνητη περιουσία που τους παραχωρήθηκε και το γνώριζαν καλά αυτό. 

Οι αλβανικής προέλευσης ομάδες μπορούσαν να συνεννοηθούν με συγγενείς τους  στις απέναντι από την Κέρκυρα ακτές για προετοιμασία αντιπερισπασμών ή κατασκοπεία των τουρκικών κινήσεων.

Η Βενετία οργάνωσε το σώμα με τρόπο ώστε, να διοικείται  από Έλληνες Stradioti, να είναι επιβεβλημένη  η συνύπαρξη με τους κερκυραίους στρατιώτες που υπηρετούσαν κι εκείνοι τη Βενετία και που προέρχονταν από τις τάξεις των ευγενών. Οι Stradioti, με τη πάροδο του χρόνου, μέσω γάμων με ντόπιους άρχοντες είχαν ανέλθει κοινωνικά. Τέτοια περίπτωση είναι κι αυτή των Μπαρμπάτη που ήρθαν στην Κέρκυρα από το Ναύπλιο.

 Αυτή η συνύπαρξη και τα παραχωρηθέντα προνόμια έφεραν πολλές διαμάχες μεταξύ Κερκυραίων και   Stradioti.

Με τις πρεσβείες του 1542 ,1546 και 1560 οι Κερκυραίοι ζήτησαν από τη Βενετία:

α)να φτιάξουν δικό τους σώμα ιππέων για να μην βρίσκονται σε επαφή και να μην έχουν επίδραση από τους Stradioti

β) να μπορέσουν να κατατάσσονται  και αυτοί στο σώμα σε περίπτωση που χηρεύει κάποια θέση.

γ) να αυξηθεί το σώμα κατά 50 ιππείς ώστε  να μπορούν κι εκείνοι να είναι μέρος του ιππικού αυτού σώματος.

Κανένα όμως από τα πιο πάνω αιτήματα δεν έγινε δεκτό. Μάλιστα, μετά το αίτημα του 1608,  η Βενετία επέβαλε να κρατήσει το σώμα των Stradioti την αυτοτέλειά του και να μη αιτούνται πλέον τίποτε επ’ αυτού οι ευγενείς Κερκυραίοι . Υπήρξαν και λόγοι ζηλοφθονίας.

   Οι βαθμοφόροι τοποθετούνταν μετά από την έγκριση της Βενετσιάνικης διοίκησης του νησιού. Η κοινότητα τους είχε την υποχρέωση να φτιάξει και να διατηρεί εξοπλισμένο ένα πολεμικό καράβι της εποχής, μια γαλέρα.  

Σε όλες τις περιπτώσεις, είναι ανάγκη να κοιτάξει κανείς και τι προσέφεραν στους βενετούς οι stradioti?. H απάντηση που θα υποστηρίζαμε είναι ότι οι stradioti προστάτευαν τους ντόπιους πληθυσμούς από τους Τούρκους. Ήταν αυτή καθεαυτή η άμυνα των Ιονίων νήσων.

Με το γύρισμα του 17ου αιώνα, οι sτradioti παρακμάζουν εν γένει και η πτώση τους αυτή  σημαίνει ότι πολλοί προτίμησαν την καλλιέργεια της γης παρά τη μισθοφορική υπηρεσία και αφετέρου ότι και το κράτος δεν είχε πια την ανάγκη τους όπως άλλοτε.   

 Διαλύθηκαν μετά από περίπου 200 χρόνια δηλαδή με τον ερχομό των Δημοκρατικών Γάλλων το 1797. Το σώμα ξαναζωντάνεψε για λίγο χρονικό διάστημα μετά την δημιουργία της Επτανήσου Πολιτείας, αλλά, σύντομα έσβησε.

Κατά τη διάρκεια της ζωής τους στο νησί συμμετείχαν στις δημόσιες τελετές και οργανώσεις. Αποτέλεσαν δική τους τάξη (Casta).Οι γάμοι γίνονταν μεταξύ τους.  Επέδειξαν εξαιρετική ιππευτική ικανότητα στις διοργανώσεις Giostras. Όποτε εισέρχονταν στην πόλη ήταν πάντοτε σε παράταξη και με ρυθμό τραγουδώντας ένα δικό τους θριαμβευτικό εμβατήριο το λεγόμενο «του λεβέντη».  Το εμβατήριο αυτό το έφεραν μαζί τους από την εποχή του Ναυπλίου καθώς και όλα τους τα ήθη και έθιμα τα οποία τηρούσαν με ευλάβεια σε όλα τα χρόνια μέχρι και τη διάλυσή τους.

Με αίτημα τους στις 4 Οκτωβρίου 1511, και την άμεση αποδοχή της Βενετίας κτίσθηκε κοντά στο ναό του Αγίου Μάρκου ο ορθόδοξος ναός του Αγίου Γεωργίου, του αγίου που οι στρατιώτες θεωρούσαν προστάτη τους.

Με την πάροδο των ετών πολλαπλασιάστηκαν και διασκορπίστηκαν και σε άλλα προάστια του νησιού, κυρίως στο Μαντούκι.

Ο Ανδρέας Μάρμορας στο βιβλίο του Della historia di Corfu το 1672 ,αναφέρει ότι μετά την διεξαγωγή κάποιας Giostra το 1599,  ηττηθέντες οι Stradioti ο Ρωμανίλος Da Vitterbo, κατέχων υψηλή θέση, αποφάσισε να καλέσει σε πάλη στο παλαιό φρούριο, με πομπώδη επιστολή που τοιχοκόλλησε σε πολλά σημεία της πόλης, τους Κερκυραίους ευγενείς.  Η πάλη έγινε μεταξύ του Κερκυραίου ευπατρίδη Νικολάου Λουκάνη και του Καπετάνου των Stradioti Σκλήρη. Με επιτυχίες του Λουκάνη ολοκληρώθηκε η πάλη, που στους θεατές της έφερε πολύ γέλιο.

 Υποθέτουμε ότι μεταξύ του 1526 και 1528, κάποιες πρόχειρες παραστάσεις παρουσιάστηκαν σε κερκυραϊκό κοινό του Βενετσιάνου συνθέτη και ποιητή, Antonio Molino, μιας και την περίοδο αυτή  ο Antonio Molino ταξίδεψε στην Κέρκυρα και την Κρήτη. Αυτός έγραψε υμνητικά άσματα για έναν γενναίο τέτοιο Stradioti τον Μανώλη Μπλέσση, το όνομα του οποίου έχει δοθεί και σε ένα δρόμο του Ναυπλίου. Τα έργα του Molinο είχαν έντονη θεατρικότητα.  Oi Stradioti ήταν μια παράλληλη εξέλιξη ήδη διαδεδομένων τύπων στη λαϊκή λογοτεχνία, γιατί Ο Stradioto ήταν ένας ασυνήθιστος χαρακτήρας στο πανόραμα του κοσμοπολίτικου πλήθους. Και ο Andrea Calmo κωμικογράφος της εποχής χρησιμοποιεί Stradioti στις κωμωδίες του.

Αυτή ήταν ιστορικά η ζωή των Stradioti στην Κέρκυρα και ιδιαίτερα στην περιοχή της Στρατιάς. 

Εστία τομ. 15 1883

Το δέντρο της ελευθερίας στην Κέρκυρα και το κάψιμο του Libro d’ oro

Ο Νικόλαος Αρλιώτης  γεννήθηκε στους Χωροεπισκόπους τις 14 Σεπτεμβρίου 1731 και πέθανε το 1812. Ιδιαίτερη πανεπιστημιακή μόρφωση δεν είχε, όμως προέρχονταν  από οικογένεια με μεγάλη  περιουσία. Στο διάστημα της ζωής του ανέλαβε διάφορες διοικητικές θέσεις. Στα χειρόγραφά του έγραψε για σημαντικά γεγονότα της Κερκυραϊκής ιστορίας Έζησε  την έλευση των Δημοκρατικών Γάλλων το 1797, την κατάληψη της Κέρκυρας από τους Ρωσοτούρκους  το 1799, την κήρυξη της ανεξάρτητης πολιτείας των Ιονίων νήσων στις 24 Απριλίου του 1799,  το σύνταγμα του 1800, την προεδρεία του Θεοτόκη με γραμματέα τον Καποδίστρια, την έλευση των Αυτοκρατορικών Γάλλων τον Αύγουστο του 1807 κ.α. Με τον τρόπο του περιέγραψε και διάφορα συμβάντα της καθημερινότητας.

Νικόλαος Αρλιώτης

Εμείς θα ασχοληθούμε με το τμήμα εκείνο που περιγράφει την τελετή φύτευσης δέντρου της ελευθερίας από τους Δημοκρατικούς Γάλλους και το κάψιμο του Libro d’ oro.  

Στο βιβλίο

Για την τελετή της φύτευσης του δένδρου της ελευθερίας περιγράφει:

Το πρωί της 5^ης Ιουλίου 1796 έγινε έπαρση της τρίχρωμης σημαίας σε ιστό, στην πλατεία  πλησίον της Υ.Θ. Μανδρακιώτισσας  (Μανδρακίνα),αλλά και στον ιστό του παλαιού Φρουρίου  καθώς και σε διάφορα μέρη της πόλης. Την ίδια στιγμή κανονιοβολισμοί  ακούγονταν  από τα κανόνια του φρουρίου και της ναυαρχίδας. Μετά το μεσημέρι τα μέλη της εγχώριας κυβέρνησης συγκεντρώθηκαν στο συνηθισμένο μέρος. Έπειτα  από λίγο παρουσιάστηκε ο στρατηγός Γεντιλής μαζί με τον Γάλλο ναύαρχο κι ανταλλάχτηκαν υποκλίσεις και  φιλοφρονήσεις . Όλοι ακολουθούμενοι από πλήθος λαού και στρατιωτών κατέληξαν στην πλατεία και αφού ανέβηκαν στην εξέδρα που είχε επί τούτου στηθεί, ο κόμης Σπυρίδων Θεοτόκης κι έπειτα ο γιατρός Αντώνιος Μάρουλης  απεύθυναν  έναν  πρώτο λόγο, εγκωμιάζοντας  και οι δύο την ελευθερία, το γαλλικό έθνος, τον Βοναπάρτη, τον Γεντιλή εκφράζοντας  ευγνωμοσύνη για την ανεξαρτησία  που χορηγήθηκε . Ακολούθησαν διάφοροι  χοροί στην πλατεία γύρω από το δ έ ν τ ρ ο  τ η ς  ε λ ε υ θ ε ρ ί α ς , μια  μουριά που φυτεύτηκε εκεί πρόσκαιρα.  Τέλος δε, όλη η συνοδεία, ακολουθούμενη όπως  πρώτα από το συγκεντρωμένο πλήθος  επέστρεψε στο οίκημα της εγχωρίου κυβέρνησης  όπου και διαλύθηκε.

Την επομένη …ο  Αρλιώτης  παρευρέθηκε στην πλατεία για την επίσημη παράδοση και το κάψιμο της  χ ρ υ σ ή ς  β ί β λ ο υ  στην  οποία καταγράφονταν  τα ονόματα των ευγενών οικογενειών, καθώς και τα έγγραφα  με τους  απονεμόμενους  τίτλους   με τα  προνόμια τους.