Η Ναυμαχία της Ναυπάκτου 1571 και η συμμετοχή των Επτανησίων.

Η  μεγαλύτερη ναυμαχία της Αναγέννησης, θεωρείται η  Ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571 και είναι ένα από τα γεγονότα που επηρέασαν την ιστορική διαδρομή του τόπου μας αλλά και όλης της Ευρώπης.Η Ναυμαχία εντάσσεται στις γενικότερες πολεμικές αψιμαχίες μεταξύ Οθωμανών και Βενετών στην ευρύτερη Μεσόγειο, αλλά έχει ειδικό ενδιαφέρον, διότι σ’ αυτήν συμμετείχαν πολλοί Έλληνες, ελπίζοντας πως πιθανή νίκη θα οδηγούσε σε νέα Σταυροφορία και απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Οθωμανούς.( 1)Κύρια θα εξετάσουμε  την συμμετοχή των Επτανησίων στην Ναυμαχία αυτήν.

Ο πάπας Πίος Ε', ύστερα από κοπιαστικές προσπάθειες, κατόρθωσε να γεφυρώσει τις ισπανοβενετικές  διαφορές οι οποίες αφορούσαν τον τρόπο αντιμετώπισης των Οθωμανών και έτσι επεγράφη η Ιερή συμμαχία (Santa Liga) και το σπουδαιότερο που πέτυχε ο πάπας ήταν να αποσπάσει κοινή δήλωση για την προσεχή δραστηριοποίηση των δύο στόλων-Παπικού και Βενετικού- για την αποστολή τους στην ανατολική Μεσόγειο.( 2)

Οι Οθωμανοί αλώνιζαν κυριολεκτικά το Αιγαίο. Κατάφεραν την οριστική  κατάληψη της Κύπρου από τον Σελίμ Β' το 1570-1571.   Έκαναν καταστροφές στην Βενετική Κρήτη και ανέβηκαν προς το Ιόνιο Πέλαγος, όπου και εκεί συνέχισαν τις τακτικές των επιδρομών. Πολλές  από αυτές υπέστησαν τα Ιόνια Νησιά και ιδιαίτερα η Κέρκυρα.

Παραμονές σχεδόν της Ναυμαχίας, 31 Αυγούστου 1571, το νησί της Κέρκυρας δέχθηκε μια πρώτη επίθεση των Τούρκων ξεκινώντας από τα Γουβιά ,συνεχίστηκε την 1^η Σεπτεμβρίου στις Μπενίτσες  και κορυφώθηκε στις  2  Σεπτεμβρίου με την επίθεση όλου του τουρκικού στόλου, στην περιοχή του Ποταμού. Η μεγάλη αντίσταση ανάγκασε τους Οθωμανούς στις  6 Σεπτεμβρίου να υποχωρήσουν και να συγκεντρωθούν στην απέναντι ακτή, στο Βουθρωτό. Αυτές οι 6 ημέρες επέφεραν μεγάλες υλικές καταστροφές στο «ξωπόλι» διότι

Η μεγάλη αντίσταση ανάγκασε τους Οθωμανούς στις  6 Σεπτεμβρίου να υποχωρήσουν και να συγκεντρωθούν στην απέναντι ακτή, στο Βουθρωτό. Αυτές οι 6 ημέρες επέφεραν μεγάλες υλικές καταστροφές στο «ξωπόλι» διότι (εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε  ένα  μελανό σημείο) δεν έφθανε στους Κερκυραίους η καταστροφή  από τις επιδρομές,  αλλά εξ’ αιτίας  της υποχώρησής  και την αγκυροβολία των Οθωμανών  στο Βουθρωτό, οι Βενετοί στρατιώτες πανικοβλήθηκαν για  τυχόν νέα επίθεση.  Υπήρξαν βανδαλισμοί  από το στρατό και τα πληρώματα του βενετσιάνικου στόλου σε βάρος του πληθυσμού, εισβάλλοντας  στα σπίτια των κατοίκων, παραβιάζοντας πορτοπαράθυρα,  σπάζοντας  μπαλκόνια και μεσότοιχους, ξηλώνοντας  πατώματα, αρπάζοντας  τρόφιμα και ότι άλλο τους έπεφτε στα χέρια.  Η καταστροφή πήρε ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις όταν ξεχύθηκαν οι Βενετοί στην ύπαιθρο και ρίχτηκαν στους αμπελώνες, ρημάζοντάς τους  κυριολεκτικά, ενώ παράλληλα έκοψαν οπωροφόρα δέντρα και ελιές.

Η Κέρκυρα πάντως  έπρεπε να σωθεί από την Ιερή συμμαχία,  πάση θυσία. Η σημασία της ήταν πάρα πολύ σημαντική , ήταν μία θέση κλειδί για τη Μεσόγειο, η οποία δεν έπρεπε να πέσει στα χέρια των Οθωμανών.  

Άμεση ανάγκη ήταν η αναχαίτιση  των δράσεων αυτών στην θάλασσα, καθότι επικράτησε ο φόβος από τα χριστιανικά κράτη, της υποταγής τους στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η αρχηγία του συμμαχικού στόλου ανατέθηκε στο ισπανό Δον Χουάν της Αυστρίας.  Ως τόπος συνάντησης όλων των δυνάμεων του στόλου καθορίστηκε η Μεσσήνη της Σικελίας.  Ο Πάπας Πίος τον Αύγουστο του 1571 ευλογεί  τον Δον Χουάν ως εκπρόσωπο του στόλου, δηλαδή επί της ουσίας ευλογεί τον ίδιο τον στόλο.

Αναμνηστικό Μετάλλιο που απεικονίζει την ευλογία

 

Στην Μεσσήνη έφτασε η πληροφορία πως ο Οθωμανικός στόλος βρισκόταν ήδη στα κερκυραϊκά ύδατα. Έτσι λοιπόν αποφασίζεται ο χριστιανικός στόλος να κατευθυνθεί προς την Κέρκυρα για την αντιμετώπιση των αλλόθρησκων ναυτικών δυνάμεων. Σε αντίθεση ο οθωμανικός στόλος πληροφορήθηκε την κατεύθυνση των συμμάχων και αποφάσισε να συγκεντρωθεί στον Πατραϊκό Κόλπο.

. Ο Δον Χουάν είχε φτάσει στην Κέρκυρα το βράδυ στις 9 Αυγούστου. Περίμενε ότι οι δύο στόλοι θα τον περίμεναν εκεί, όμως βρίσκονταν μακριά από εκεί. Τους περίμενε με ακραία ανυπομονησία για περισσότερες από δύο εβδομάδες, και στις είκοσι οκτώ έστειλε δύο γαλέρες στον Colonna και στη de Andrade με τη διαταγή "que toda la armada fuese en Corfu"(Όλη η αρμάδα να συγκεντρωθεί στη Κέρκυρα). Επιστρέφοντας στη Ζάκυνθο, ο Colonna και οι συνάδελφοί του πήραν τα πλοία και ταξίδεψαν προς τα βόρεια  με πλήρως ανοιγμένα τα πανιά. Στις 31 Αυγούστου, η Αρμάδα έφτασε στο λιμάνι της ηπειρωτικής Ηγουμενίτσας, απέναντι από το νότιο άκρο της Κέρκυρας, σταματώντας για να πάρει νερό, αλλά ο Δον Χουάν διέταξε τον Colonna και τον Φοσκαρίνη έλθουν αμέσως στην Κέρκυρα. Έτσι το μεσημέρι η Αρμάδα έφτασε στην Κέρκυρα , χωρίς το βαρύ πυροβολικό και τα αρκεβούζια. Εκεί βρήκαν την Υψηλότητά του με 50 γαλέρες, πέντε γαλόττες, δύο γαλεάτσες του Δούκα της Φλωρεντίας και τριάντα πλοία. Έμειναν στο νησί για δέκα ημέρες. Τέσσερις ημέρες αργότερα δηλ. στις τρείς Οκτωβρίου, η διευρυμένη αρμάδα έφυγε από την Κέρκυρα για την Ηγουμενίτσα.

Εικάζουμε ότι μέσα σε αυτές τις ημέρες της παραμονής στη Κέρκυρα, μελετάται και αποφασίζεται από τους μεγάλους αρχηγούς των συμμαχικών δυνάμεων, δηλ. τον  Δον Χουάν της Αυστρίας, τον ναύαρχο του παπικού στόλου Μαρκαντόνιο Κολόννα και τον  Σεμπαστιάνο Βενιέρ του βενετικού στόλου η διάταξη των πλοίων  για την επερχόμενη ναυμαχία.

 Επίσης προσπάθησαν να αποφασίσουν αν θα έπρεπε να επιτεθούν σε θέσεις ξηράς όπου είχαν συγκεντρώσει στρατό οι Οθωμανοί, κυρίως στο Μαργαρίτι. Στις 3 Οκτωβρίου ο Δον Χουάν κατευθύνθηκε προς το λιμάνι της Ηγουμενίτσας για να ελέγξει τις πληροφορίες αυτές .

Τελικά, αφού δημιουργήθηκαν διάφορες έριδες μεταξύ των πλοιάρχων του συμμαχικού στόλου, ο ενωμένος πλέον στόλος κατά διαταγή του Δον Χουάν  πήρε ρότα προς τον Νότο και τις 4 Οκτωβρίου αγκυροβόλησε στο Φισκάρδο της Κεφαλονιάς. Εκεί γαλέρες «κατάσκοποι» και από τις δύο πλευρές μετέδιδαν πληροφορίες για τις κινήσεις του αντίπαλου στόλου.. Ο συμμαχικός στόλος περιελάμβανε 210 γαλέρες (οι μισές βενετικές), 30 ισπανικές και 24 μεταφορικά σκάφη (από τα οποία 22 ισπανικά). Στα βενετικά πλοία περιλαμβάνονταν και αρκετά πλοία που εξοπλίσθηκαν και διοικούνταν από Έλληνες υπηκόους της Βενετίας. Οι τουρκικές δυνάμεις (ανεξακρίβωτες ακόμη αριθμητικά) με αρχηγό τον Τούρκο αρχιναύαρχο Μουεζίν – ζαντέ Αλή είχαν επιβιβασθεί σε 230 περίπου γαλέρες και 50 μικρότερα σκάφη.

Οι θέσεις των επτανησίων που κατέλαβαν μέσα στο στόλο εμφανίζονται στον χάρτη.

Τα συμμαχικά σκάφη ύψωσαν τη Σημαία του Σταυρού, ενώ τα ελληνικά πλοία ύψωσαν και λάβαρα με την εικόνα των προστατών Αγίων. Έτσι τα πλοία των Ζακυνθινών είχαν την εικόνα του Ιωάννου του Προδρόμου, προστάτη της Ζακύνθου εκείνη την εποχή, ενώ τα Κερκυραϊκά την εικόνα του Αγίου Σπυρίδωνος. (3 )

Τελικά η συνάντηση έγινε γύρω από τις Εχινάδες νήσους στις 7 Οκτωβρίου του 1571.  Η Ναυμαχία δεν κράτησε πολύ. Μέσα σε 4 με 5 ώρες ο οθωμανικός στόλος είχε κατατροπωθεί. Παρόλο που η σύγκρουση διήρκησε λίγο, υπήρξαν πάρα πολλοί νεκροί και τραυματίες και από τις δύο πλευρές. Τα στοιχεία σχετικά με τις απώλειες δεν είναι απόλυτα ακριβή αλλά με βάση την μέχρι τώρα βιβλιογραφία υπολογίζονται σε μερικές χιλιάδες.  Από τις 230 τουρκικές γαλέρες διασώθηκαν μόνο περίπου 35 και κάποια από τα μικρότερα σκάφη. Οι νεκροί των Οθωμανών ξεπερνούσαν τις 20.000, ενώ 117 τουρκικές γαλέρες έπεσαν στα χέρια των συμμάχων. Όμως δεν υπάρχει αμφιβολία ότι και στο συμμαχικό στρατόπεδο οι απώλειες ήταν μεγάλες: 7.500 νεκροί και 14.000 τραυματίες, από τους οποίους 4.000 πέθαναν τις επόμενες μέρες από τα τραύματά τους. Στις απώλειες αυτές πρέπει να προστεθούν και 2.300 κωπηλάτες που πνίγηκαν κατά την καταστροφή 15 συμμαχικών σκαφών. Στην εκατόμβη αυτή των ανθρώπινων ζωών οι Έλληνες είχαν τραγικό προβάδισμα καθώς το ποσοστό των Ελλήνων κωπηλατών, τόσο στα τούρκικα πληρώματα όσο και στα βενετικά πολεμικά πλοία, ήταν μεγάλο. Στους νεκρούς της συμμαχικής παράταξης μεγάλο μέρος ήταν Έλληνες της Κρήτης και των Ιονίων νησιών. ( 4 )

Ο νικηφόρος στόλος με τους τρείς αρχηγούς πήρε το δρόμο της επιστροφής για την Κέρκυρα. Σύμφωνα με τον Αμερικανό ιστορικό Kenneth Meyer Setton στο βιβλίο του «The Papacy and the Levant 1204-1571», στην Κέρκυρα ο συμμαχικός στόλος μετέφερε 180 αιχμάλωτες γαλέρες και μάλιστα σημειώνει πως μερικές από αυτές, που ήταν σε άσχημη κατάσταση, παρέμειναν στο νησί για επιδιόρθωση. Ο Παπαρηγόπουλος αναφέρει πως οι αιχμάλωτες γαλέρες ήταν 117. 

Ο Μιγκέλ ντε Θερβάντες, που αγωνίστηκε στη ναυμαχία της Ναυπάκτου και είχε χάσει το αριστερό του χέρι, έκανε αναφορά του γεγονότος στον «Δον Κιχώτη». Παρατίθεται το σχετικό απόσπασμα, όπως έχει μεταφραστεί από τον Κ. Καρθαίο:

«Και κείνη την ημέρα, που στάθηκε τόσο τυχερή για την Χριστιανοσύνη, γιατί γίνηκε αφορμή να σκορπιστεί η πλανερή ιδέα πούχε όλος ο κόσμος κι’ όλα τα έθνη, πως οι Τούρκοι είτανε τάχα ανίκητοι στη θάλασσα – εκείνη την ημέρα, λέω, όπου συντρίφτηκε η οθωμανική αλαζονεία κι’ η φαντασία, ανάμεσα σε τόσους ευτυχισμένους που βρέθηκαν εκεί (γιατί όσοι χριστιανοί σκοτώθηκαν  εκεί πέρα ήταν ακόμη πιο τυχεροί από κείνους που έμειναν ζωντανοί και νικητές) εγώ μονάχα είμουνα ο κακότυχος».

Μία πρώτη περίθαλψη όλων των τραυματιών πρέπει να έγινε στην Κέρκυρα, αλλά ταυτόχρονα και άμεσα μεταφέρθηκαν  στη Μεσσήνη, όπου και έγινε η πλήρης περίθαλψη τους.

 

Η Συμμετοχή των Επτανησίων

 

Δεν ήταν δυνατόν στο κάλεσμα του χριστιανικού στόλου να μην ανταποκριθούν και οι Επτανήσιοι. Οι λόγοι ήταν πολλοί. Οι Οθωμανοί ήταν αλλόθρησκοι, οι απέναντι ακτές βρισκόταν στα χέρια τους, ζούσαν υπό το καθεστώς φόβου από τις πειρατικές και Τουρκικές επιδρομές και το φόβο μιας ενδεχόμενης κατάληψης. Πρόθυμα λοιπόν βοήθησαν  με γαλέρες, με χρήματα και με ανθρώπινο δυναμικό. Ο αριθμός των συμμετεχόντων και εδώ δεν είναι καθορισμένος, αλλά αν υπολογίσουμε ότι κάθε γαλέρα είχε 250 κωπηλάτες, 50 άτομα πλήρωμα και 200 πολεμιστές, τότε αφού οι επτανήσιοι συμμετείχαν με 8 γαλέρες, το σύνολο του ανθρώπινου δυναμικού ανέρχεται περίπου σε 4.000 άτομα.  Πέραν τούτου είναι άγνωστος ο αριθμός των Ιόνιων που επάνδρωσαν και άλλα πλοία του στόλου.

1. Παραθέτουμε μέρος της εισήγησης  της Κας Ευρυδίκης Λειβαδά, 1 Μαΐου 2014, στο Ι Διεθνές Πανιόνιο Συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στην Κέρκυρα. 

Μετά την γενική εικόνα της εποχής, των επαφών και τη συγκρότηση της  Sagra Liga η Κα Λειβαδά εξειδικεύει στην κατά νησί την συμμετοχή των Επτανησίων.

 ΚΕΡΚΥΡΑΙΟΙ

Στις 31 Μαρτίου του 1570 ο βάϊλος της Κέρκυρας Fransesco Corner ανέφερε πως οι Κερκυραίοι αποφάσισαν με δικά τους έξοδα να εξοπλίσουν πέντε γαλέρες στις οποίες είχαν ήδη καθορισθεί οι κυβερνήτες και τα πληρώματα . Τελικά εξοπλίσθηκαν με μεγάλες θυσίες –λόγω της μεγάλης φτώχειας και της έλλειψης ανδρών- τέσσαρες. Πρώτα εξοπλίσθηκαν δυο από αυτές. Στις 12 Σεπτεμβρίου του 1570 έγινε η εκλογή των δυο σοπρακόμιτων, του Πέτρου Μπούα και του Χριστόφορου Κοντόκαλη. Και στις 20 Φεβρουαρίου του 1571 επακολούθησε η εκλογή του Γεωργίου Κοκκίνη και του Στυλιανού Χαλικιόπουλου .

Στις 29 Σεπτεμβρίου 1571 τέσσερες επανδρωμένες γαλέρες με 300 Κερκυραίους , και σημαία με τον Άγιο Σπυρίδωνα προσετέθησαν στον ενωμένο χριστιανικό στόλο που μια μέρα πριν είχε καταφθάσει με τον επικεφαλής του Don Juan Αυστριακό στην Κέρκυρα. Εκτός όμως από αυτές τις γαλέρες οι Κερκυραίοι εξόπλισαν αυθόρμητα και άλλα μικρότερα σκάφη που ήλθαν ως αρωγοί στην ναυμαχία. Σε ένα μάλιστα από αυτά καπετάνιος ήταν κάποιος συμπατριώτης τους ονόματι Πετρόπουλος .

Η γαλέρα του Γεώργιου Κοκκίνη (Giorgio Cochini) ήταν η «San Michele da Venezia» . Ακολούθησε τον Alvaro de Bazan μαρκήσιο Santa Cruz, και αν και ανήκε μαζί με άλλες 29  γαλέρες στην εφεδρεία που έφερε λευκές σημαίες, είχε άμεση και καθοριστική εμπλοκή στην ναυμαχία καθώς εφοδίαζε συνεχώς με πυρομαχικά και πολεμιστές τόσο το αριστερό κέρας όσο και το κέντρο, Η γαλέρα του Κοκκίνη είχε επιπλέον σημαία κόκκινη με άσπρο σταυρό, ίδια δηλαδή με αυτήν της Capitana της Μάλτας.. Ο Κοκκίνης αιχμαλώτισε μετά από σκληρό αγώνα, έδεσε κι έσυρε την γαλέρα του Marin reis , και παράλληλα ήλθε αρωγός και σε άλλες γαλέρες που έχρηζαν βοήθειας .

Ο Χριστόφορος Κοντόκαλης ήταν παρών με την γαλέρα «Christo da Corfu»  και στοιχήθηκε με τον Agostino Barbarigo στην αριστερή πτέρυγα που έπαιξε σημαντικό ρόλο καθώς ενεπλάκη προς τα βόρεια, προς την πλευρά της ξηράς, με τον Σιρόκο. Μάλιστα κατόρθωσε να αιχμαλωτίσει την Capitana της Ρόδου με κυβερνήτη τον Hasan reis  και την οδήγησε με όλο το πλήρωμά της στην Κέρκυρα.

Ο Κοντόκαλης για να έχει εκλεχθεί σοπρακόμιτος, κυβερνούσε κοινοτική γαλέρα. Ήταν εξέχον μέλος καθώς από το 1556 έως το 1595 αναφέρεται συνεχώς στις πράξεις της κερκυραϊκής κοινότητας από μέλος του συμβουλίου, μέχρι esattor della magnifica comunita, proveditor al fondego, capitolare, σύνδικος, σοπρακόμιτος και cavalier . Το ότι η γαλέρα δεν ήταν δική του αλλά την εξόπλισε εγκαταλείποντας την οικογένειά του και την περιουσία του «να ερημωθεί» , συνάγεται και από την αναφορά του προς τον Δόγη όπου ζητεί να του παραχωρηθούν έσοδα από τα ιχθυοτροφεία του Βουθρωτού. Επίσης από την ίδια αναφορά συνάγεται πως ήταν κυβερνήτης σε περισσότερες της μιάς γαλέρες

Ο Στυλιανός Χαλικιόπουλος, ευγενής κι αυτός, είχε τη γαλέρα «L’ Angelo di Corfu»  την οποία για χρόνια συντηρούσε με δικά του έξοδα . Τόσο αυτός, όσο και ο Πέτρος Μπούας που είχε τη γαλέρα «L’ Aquilla di Corfu» συντάχθηκαν με την πτέρυγα τη δεξιά με επικεφαλής τον Andrea Doria μαζί με άλλες 49  γαλέρες με πράσινες σημαίες. Το δεξί κέρας έπλεε προς τον νότο με πορεία εξακολουθητική έκκεντρο, ακολουθώντας τον ορκισμένο εχθρό του Ουλούτζ Αλή (Uluc Ali Pasa). Το γεγονός αυτό επέτρεψε στον Ουλούτζ να στραφεί με ταχύτητα και απότομα στο επικίνδυνο χάσμα, να υπερφαλαγγίσει και να συντρίψει το ανυπεράσπιστο άκρο της πτέρυγας του Doria, αλλά και το δεξί άκρο του κέντρου. Μέσα σε φωτιά και μαζί με άλλες γαλέρες κατελήφθη, μετά από ηρωική αντίσταση, κι αυτή του Μπούα ο οποίος  είχε το ίδιο τέλος με αυτό του Bragadin στην Κύπρο . Η γαλέρα του οδηγήθηκε στην Ναύπακτο από άλλες μωαμεθανικές που. Όμως, εκτός από το φρικτό τέλος των ανδρών του Πέτρου Μπούα και οι άλλες κορφιάτικες γαλέρες μέτρησαν μεγάλες απώλειες.

Τόσο ο Κοκκίνης, όσο και ο Κοντόκαλης τιμήθηκαν με το παράσημο του Cavalier στις 21 Ιουνίου του 1572 για την προσφορά τους στη Γαληνοτάτη από τον Δόγη Alvise Moncenigo I.  Επιπλέον τιμήθηκε και ο νεκρός Πέτρος Μπούας για την συμβολή του στην νίκη. Οι τιμές αποδόθηκαν στο πρόσωπο του αδελφού του.

    Ιδιαίτερης μνείας τυγχάνει ο Κερκυραίος Πέτρος Λάντζας  κατά το αμέσως προ –αλλά και μετά- της ναυμαχίας διάστημα. Τυχοδιωκτική μορφή συνεργάστηκε με τους κουρσάρους των Ισπανών αντιβασιλέων της Ιταλίας και από το 1568 απέσπασε Άδεια Ελεύθερης Ναυσιπλοΐας αναλαμβάνοντας την υποχρέωση να κατασκοπεύει τις κινήσεις των μωαμεθανικών πειρατικών -και μη- δυνάμεων στο Ιόνιο, ιδιαίτερα στις περιοχές από  Κέρκυρα μέχρι Ναύπακτο. Συμμετείχε σε παράτολμες επιχειρήσεις και λίγο πριν την ναυμαχία με δυο φούστες και μερικά μεταγωγικά πραγματοποίησε αιφνιδιαστική επίθεση στο Δέλβινο από όπου άρπαξε μεγάλο αριθμό αλόγων και τα πήγε στην Κέρκυρα. Σκότωσε τον Τούρκο διοικητή της Παραμυθιάς, έναν μπέη στα Γιάννενα, τον τοπικό βοεβόδα της Πρέβεζας κι αφού λεηλάτησε δεκάδες χωριά στην ενδοχώρα μετέφερε τα τρόφιμα στην λεηλατημένη από τον Ουλούτζ Αλή Κέρκυρα όπου μετετράπη σε τοπικό ήρωα και, αργότερα, καθώς τα συμφέροντά του ήταν ενάντια των Βενετών, στράφηκε και κατά των Κερκυραίων.

Μέσα από έγγραφα αιτήματα προς την βενετική κυβέρνηση πληροφορούμεθα την παρουσία και άλλων Κερκυραίων ήσσονος σημασίας ως προς την ναυτική ιεραρχία. Ένας από αυτούς ήταν ο άνδρας της κόρης κάποιου Γκιόλμα, κυβερνήτη φρεγάτας υπό τις διαταγές του capitano al Golfo Marco Querini. Ο γαμπρός του Γκιόλμα είχε αιχμαλωτιστεί στην ναυμαχία όπου υπηρετούσε ως comito στη γαλέρα του magnifico Vicenzo Maria de Priuli .

Μετά από απόφαση της Βενετικής Γερουσίας,  έλαβε μέρος και ο Κορφιάτης Πέτρος Καραβέλλας του ποτέ Δήμου . Με δικά του έξοδα είχε εξοπλίσει φούστα με 20 πάγκους και μάλιστα δεν είχε πληρωθεί άμεσα από την Βενετία, γεγονός που ανέφερε σε αίτημά του προς απόδοση οφειλομένων .

Διάφορες υπηρεσίες προσέφεραν και οι Δομήνικος γιός του ποτέ Πέτρου ως «comito» σε βενετική γαλέρα σε όλες τις φάσεις του Δ΄ Βενετοτουρκικού πολέμου και ο Δήμος Πολίτης μαζί με τα δυο αδέλφια του υπηρέτησαν στη γαλέρα του Πέτρου Μπούα και βρήκαν φρικτό τέλος .

Ένας από τους Κερκυραίους που υπηρετούσαν στην γαλέρα του Μπούα ήταν ο Θεόδωρος Πικέρνης από τους Καλαφατιώνες, ο οποίος αντικατάστησε τον υπόχρεο σε θητεία Αντώνιο Μαύρο από τους Κουναβάδες .

 

ΖΑΚΥΝΘΙΟΙ

Συνολικά έλαβαν μέρος τέσσαρες γαλέρες και όλες έφεραν σημαία και με τον Άγιο Ιωάννη . Η βενετική είχε κυβερνήτη τον σοπρακόμιτο Αντώνιο Κουτούβαλη ,. Οι άλλες τρεις γαλέρες είχαν κυβερνήτες τους Νικόλαο Μονδίνο, Δημήτριο Κομμούτο και Μάρκο Σιγούρο. Οι Διονύσιος Ρώμας, Κ. Καιροφύλας, Ι. Χασιώτης και Π. Χιώτης αναφέρουν επίσης ως κυβερνήτη ιδιόκτητης γαλέρας τον Νικόλαο Φωσκάρδη .

Στη γαλέρα του Μονδίνου «Nostra Signora di Zante»  που κατετάχθη στην αριστερή πτέρυγα με τον Barbarigo πολέμησαν πέντε αδελφοί Φωτεινού . Οι τέσσαροι σκοτώθηκαν και ο Αλέξανδρος πληγώθηκε .

Ο κυβερνήτης ιδιοκτήτης Μάρκος Σιγούρος  είχε την γαλέρα «Guiditta di Zante» - «Ιουδήθ» . Αυτή έφερε ακροστόλιο μια γοργόνα που διασώζεται σήμερα στο Μουσείο Διονυσίου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων. Μαζί του πολέμησε και ο γιός του Μαρίνος. Η «Ιουδήθ» ανήκε στη δύναμη του κέντρου με επικεφαλής τον Don Juan και τον Venier κι έφερε σημαία κυανή.

Επίσης έλαβε μέρος ο Ιωάννης (Zuanne) Μοντσενίγο με δική του γαλέρα. Μαζί του πολέμησε «aventuriero» ο ένας από τους δυο γιούς τού Θωμά Μοντσενίγου, ο Φραγκίσκος. O πατέρας είχε αναλάβει την πολιτοφυλακή στη Ζάκυνθο και ο άλλος γιός του, Αλέξιος Μοντσενίγο πολέμησε στη γαλέρα του Μονδίνου .

Ο Χριστόφορος Μοντσενίγο, ευγενής κι αυτός, γιός του Ιωάννη που υπηρέτησε στη φρουρά της Ζακύνθου, ακολούθησε κι αυτός τους συμπατριώτες του στην ναυμαχία. Προηγουμένως είχε υπηρετήσει ως σημαιοφόρος στο ελαφρύ ιππικό (compania greca)  .

Ο Ζακύνθιος Ιωάννης Κοντοκάλης υπηρέτησε κι αυτός άλλοτε ως κυβερνήτης φρεγάτας, άλλοτε ως προμηθευτής τροφίμων για τις ανάγκες του στόλου, άλλοτε ως κατάσκοπος, άλλοτε ως ταχυδρόμος. Οι πληροφορίες αυτές, αν και αχρονολόγητες, δίδονται από τον ίδιο σε αίτημά του προς την βενετική κυβέρνηση το 1585 ..

Καθοριστική για την έκβαση ήταν η προσφορά του Γεωργίου Μινώτου, Ζακυνθίου, στον οποίο ανέθεσε την αρχηγία, εκγύμναση και πειθαρχία των στρατολογηθέντων για την ναυμαχία Ζακυνθίων στις 22 Ιουνίου 1571 ο προβλεπτής Ζακύνθου Paolo Contarini . Ισάξια προσφορά είναι και αυτή του Άγγελου Σαλβιάτη που το καλοκαίρι ενίσχυσε την άμυνα της Ζακύνθου  και διατηρούσε στενές σχέσεις με τους Ισπανούς στη Σικελία .

ΚΕΦΑΛΛΗΝΕΣ

Μέσω πηγών έχει διατυπωθεί η άποψη πως αρματώθηκαν τρεις γαλέρες από την Κεφαλλονιά (tre galie)  , αλλά και πως «η Κεφαλονιά θα λάβει μέρος στη ναυμαχία της Ναυπάκτου με μια γαλέρα της Κοινότητας, αλλά και κάποιες ιδιωτικές» .

Ο θαλασσοπόρος  Ιωάννης Απόστολος Φωκάς Βαλεριάνος γνωστός ως Juan de Fuca  επιλέχθηκε από τον Φίλιππο Β΄, να πλοηγήσει την ναυαρχίδα «Reale» στην οποία επέβαινε ο 27χρονος τότε αδελφός του, o Don Juan και ως εκ τούτου μπορεί να συμπεριληφθεί στους Επτανήσιους που συμμετείχαν στην ναυμαχία.

Μαρκαντόνιος Τζιμάρας . Δισέγγονος του Νικολάου , γενάρχη του οίκου και γιός του μηχανικού του Κάστρου Αγίου Γεωργίου . Η γαλέρα του «Εσταυρωμένος και δυο δένδρα»  είχε ζωγραφιστό σταυρό  και πλήρωμα ναυτικούς Κεφαλλήνες .

Ο Ιωάννης Τζιμάρας, γιός του Μάρκου, συμπολεμιστής του στην ναυμαχία, και πρεσβευτής της κοινότητας , έγινε ισόβιος πάτρωνας της Ι.Ν. Σισσίων. Οι Pignatorri και ο Κωστής Λοβέρδος αναφέρουν πως η γαλέρα κατά την συμπλοκή περικυκλώθηκε από δυο εχθρικά πλοία, πολέμησε και με τα δυο και κατόρθωσε να βυθίσει το ένα –το άλλο το κυρίευσε -. Ενώ βυθιζόταν τραυματίστηκε θανάσιμα ο Μαρκαντόνιο και το πλήρωμα του πλοίου του άρχισε να αποθαρρύνεται. «Τότε ο γιός του Ιωάννης με τόλμη έλαβε το ξίφος του πατέρα του και έσπευσε και ενεψύχωσε όλους. Περιφρονήσαντες τον θάνατον ήραντο νίκη περιφανή και κυριεύσαντες πλοίον εχθρικόν, απήγαγον εις Κέρκυραν  όπου ο Μαρκαντώνιος επέθανε από το επικίνδυνον τραύμα..

Χριστόφορος ή Χριστόδουλος Κρασσάς : Τριηράρχης που διέμενε στο Εξώμπουργκο (Προάστιο) Κάστρου Αγίου Γεωργίου. Το 1563 ήταν πρεσβευτής της Κεφαλλονιάς στην Βενετία και το 1583, πρεσβευτής πάλι, απαντά ως «μεγαλοπρεπής» . Η γαλέρα του «Santa Vergine de Venezia»   (Αγία Βιργινία) είχε ακροστόλιο γλυπτή απεικόνιση της Παναγίας  και πολέμησε στην αριστερή πτέρυγα στο πλευρό του Agostino Barbarigo  ανάμεσα σε άλλες 51  γαλέρες με σημαίες κίτρινες. Το κέρας αυτό έπλεε κοντά στην ακαρνανική ακτή, -όσο το επέτρεπε ο βυθός, γεγονός που γνώριζαν οι πιλότοι που ήταν Έλληνες και ήξεραν πολύ καλά τις ακτές-, για να μην υπάρχει κενό μεταξύ στόλου και ακτής και υπερφαλαγγίσει η πτέρυγα του Μεχμέτ Σιρόκο που ηγείτο του δεξιού εχθρικού. Τελικά η πτέρυγα των χριστιανών υπερίσχυσε.

Γραμματικός του πλοίου του Χ. Κρασσά «Santa Vergine de Venezia» ήταν ο Ζαχαρίας δε Μοντεσάντο . Απαντά και σε νοταριακές πράξεις  με τον χαρακτηρισμό μισέρ και χαίρει εκτιμήσεως ως μάρτυρας και εκτιμητής.

Συμμετέχει στην ναυμαχία και ο Ιωάννης Βαπτιστής Μεταξάς . Οι Pignatorri σημειώνουν για αυτόν χαρακτηριστικά: «Ήταν (ο Τζοβάνι Μπατίστα Μεταξά) ο πρώτος που διακρίθηκε, γνωστός για την αξία του, επικεφαλής 200 συμπατριωτών του στρατευμένων για την πατρίδα τους, πέτυχε τα πιο κολακευτικά και επάξια χειροκροτήματα και την αναγνώριση του βαθμού που του δόθηκε ως κυβερνήτη. Γνωρίζοντας αυτός ότι η δωρεά χρημάτων είναι ωφέλιμη σε καιρό πολέμου, δάνεισε το ποσό των 4.125 reali, ποσό σεβαστό για το Θησαυροφυλάκιο κατ’ αυτήν την εποχή και κατ’ αυτές τις συνθήκες» .

Ο Αθανάσιος από την Κεφαλλονιά (Dalla Zaffalonia) χρησιμοποιείτο από τον Sebastian Venier ως κατάσκοπος πριν από την ναυμαχία. Αιχμαλωτίσθηκε όμως από τον περιβόητο πειρατή Kara Koza, αλλά δραπέτευσε και γύρισε στη γαλέρα του Daniel Barbarigo με την οποία βρέθηκε στην ναυμαχία μαζί με τρία αδέλφια του τα οποία έχασαν τη ζωή τους πολεμώντας .

Ιωάννης Λούζης . Αναφέρεται από τον Νικ. Τζουγανάτο, άγνωστο όμως από ποια πηγή.

Νικόλαος και Δημήτριος Λούζης αναφέρονται από τους Τσιτσέλη , Pignatorri , Λοβέρδο Κωστή, Χασιώτη, Καιροφύλα . Lusi Dimitri capitano και Lusi Nicolo capitano απαντάμε στα Πρακτικά του Συμβουλίου Κεφαλληνίας του 1593 . Όμως ο Δημήτριος ήταν capitano stradia (στρατεύθηκε στην Δαλματία το 1541 λένε οι Pignatorri Σταμάτιος Βολτέρας . O Tσιτσέλης, εκτός από αυτόν , αναφέρει ως τριηράρχη και τον Ευστάθιο, ενώ ο Μανουήλ ανδραγάθησε στην Ναύπακτο το 1572 (;) . Ο Βολτέρας συμμετείχε και στο Συμβούλιο Κεφαλληνίας το 1593 . O Σταμάτιος απαντά ως «ευγενής μισέρ» σε νομικές πράξεις και είχε «εργαστήρι» ο «τιμιώτατος αφέντης μισέρ» στο Κάστρο Αγίου Γεωργίου .

Φωκάδες: «Γαλέρες υπό τους Φωκάδες» αναφέρει πως συμμετείχαν ο Ακαδημαϊκός Αθανασιάδης Νόβας  χωρίς να αναγράφει ονόματα . Fuca capitanο ήταν μέλος στο Συμβούλιο Κεφαλληνίας το 1593 .

Αγαπητός Λοβέρδος: Ο Ηλ. Τσιτσέλης αναφέρει, εκτός από τους: Μάρκο Τσιμάρα και τον υιόν του Ιωάννη, Νικόλαο Λούζη, Σταμάτιο Βολτέρρα, Χριστόφορο Κρασσά και άλλους τριηράρχες και πολεμιστές, και τον Αγαπητό Λοβέρδο. Ειδικά για τον Λοβέρδο τις πληροφορίες του αντλεί από περγαμηνή που σωζόταν στους Λοβέρδους Μικελακάτους μέχρι το τέλος του 18ου αι. οπότε και κάηκε .

Δράκος Αμπατιέλος: Κωπηλάτης στη γαλέρα του Χρ. Κρασσά –ως αναφέρει ο κ. Μαραγκάκης-. Τραυματίστηκε κατά την ναυμαχία και πιθανόν πέθανε. Στις 10 Οκτωβρίου 1571 συνέταξε τη διαθήκη του στο Δραγομέστο  με μάρτυρες τους: Τζώρτζη Βολτέρα Ευγενή, -δεν τον αναφέρει ο Τσιτσέλης στους Βολτέρα-, και Αλιβίζη Πετρίτζη.

 

Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να διευκρινιστεί το εξής : Στον επίσημο κατάλογο, τον οποίο δείξαμε άνωθεν, συμπεριελήφθησαν οι επιφανείς Επτανήσιοι, οι οποίο είχαν λάβει επίσημα από τη Βενετία τον τίτλο του «Σοπρακόμιτου». Αυτοί είχαν γαλέρες και στον κατάλογο δεν αναφέρονται άλλοι επτανήσιοι, οι οποίοι συμμετείχαν με μικρότερα σκάφη, όπως φούστες και γαλιότες. Ανακαλύψαμε τρεις εξ’ αυτών οι οποίοι συμμετείχαν αλλά δεν καταγράφονται. Τον Αντώνιο Κουτούβαλη και Δημήτριο Κομούτο από τη Ζάκυνθο, και τον Οφιομάχο από την Κέρκυρα. Ενδεχομένως λοιπόν να υπήρξαν και άλλοι. Υπογραμμίζουμε πως για να αποκτήσει κάποιος τον τίτλο «Σοπρακόμιτος», έπρεπε να έχει τίτλο ευγενείας.

Κατά την ιστορία του Ελληνικού Έθνους σημαντική συμβολή στον εξοπλισμό των πλοίων και στη χρηματοδότηση της αποστολής είχαν οι: Πέτρος Αυγουστίνης, Ιωάννης Δαπιράς, Ανδρέας Καλλέργης, Γεώργιος Καλλέργης, Δράκος Μακρής, Ανδρέας Στρατηγός, Γεώργιος Γαβράς, Αντώνιος Ευδαιμονογιάννης, Μανούσος Θεοτοκόπουλος (αδελφός του περίφημου ζωγράφου). Κ.α. Σημειώνουμε πως οι πιο πάνω αναφερόμενοι δεν είναι όλοι επτανήσιοι, αλλά ένας σημαίνον αριθμός από γαλέρες ήλθαν από την βενετοκρατούμενη Κρήτη.

 

Η Γαλέρα του Π. Μπούα πυρπολήθηκε και ο ίδιος με όλο το πλήρωμα βρήκαν τον θάνατο. Το ερώτημα πόσοι επτανήσιοι έχασαν την ζωή τους; Οι νεκροί επτανήσιοι στη βιβλιογραφία διαφέρουν από εκτίμηση σε εκτίμηση. Ένα μπορούμε να θεωρήσουμε σίγουρο ότι ήταν αρκετοί.

Οι νεκροί καθολικών ευγενών θάφτηκαν στην εκκλησία των Annunziata στην Κέρκυρα (μεταφέρθηκαν μετά τον βομβαρδισμό των Γερμανών στις 13 Σεπτεμβρίου 1943 στο καθολικό νεκροταφείο στην Κέρκυρα) ενώ οι ευγενείς νεκροί της Ορθόδοξης θρησκείας θάφτηκαν στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου. με το όνομα "Dei Vechi" και οι μη ευγενείς σε μια μικρή εκκλησία έξω από τα τείχη της Κέρκυρας που ονομάζεται "Dei martiri" . Πολλοί Οθωμανοί κρατούμενοι, ιδιαίτερα οι πολύ εξειδικευμένοι και πολύ εκπαιδευμένοι τοξότες και ξυλουργοί, σκοτώθηκαν από τους Ενετούς, και οι δύο ειδικότητες για να εκδικηθούν τους κρατουμένους που σκοτώθηκαν από τους Τούρκους σε προηγούμενες περιπτώσεις, και για να αποτρέψουν την τουρκική ναυτική ανάκαμψη. Στη συνέχεια, τα πλοία επέστρεψαν στη Νάπολη. Η σημαία της τουρκικής ναυαρχίδας του Alì Pascià, που ελήφθη από δύο πλοία των Ιπποτών του Santo Stefano, το "Capitana" και το "Grifona", βρίσκεται στην Πίζα, στην εκκλησία αυτής της τάξης .(6)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

1. 1)Μουσείο Σολωμού & Επιφανών Ζακυνθίωνhttp://zakynthos-museumsolomos.gr/i-naumaxia-tis-nafpaktou.html
2. 2)O.π.
3. 3)Ο.π
4. 4)Ο.π
5. 5)https://it.wikipedia.org/wiki/Battaglia_di_Lepanto
6. 6)Kenneth Meyer Setton στο βιβλίο του «The Papacy and the Levant 1204-1571»,

 

Οι μισιονάριοι (ιταλ. <missionario) ήταν ιεραπόστολοι της καθολικής και της προτεσταντικής Εκκλησίας. Αξιόλογη δράση στην επαναστατημένη Ελλάδα είχαν και οι Αμερικανοί μισιονάριοι. Ο νησιωτικός χώρος είτε είχε απελευθερωθεί είτε όχι ,ήταν το επίκεντρο της προσοχής τους για την ίδρυση σχολείων και την εφαρμογή των εκπαιδευτικών τους σχεδιασμών. Οι στόχοι τους επικεντρώνονταν στην άποψη ότι θα εύρισκαν πρόσφορο έδαφος λόγω της μακρόχρονης υποδούλωσης της Ελλάδας στην Τουρκία, της γενικότερης αμορφωσιάς του πληθυσμού και την χαλάρωση της Ορθοδοξίας με τα σκάνδαλά της. Πίστευαν σε μια γενικότερη αναγέννηση της χριστιανικής Ανατολής.. Για το σκοπό αυτό δημιουργήθηκαν εταιρίες με μεγάλα χρηματικά ποσά από ίδια κεφάλαια και υψηλές προσφορές. Δύο από αυτές ήταν η American Board of Commissioners for Foreign Missions (ABCFM) η οποία από τα 1827 έδρασε στην Ελλάδα καθώς και η Αγγλική London Missionary Society.

Η προτεσταντική διείσδυση: Στην περίοδο της βρετανικής προστασίας έρχονται στην Κέρκυρα προτεστάντες μισιονάριοι, στο γενικότερο σχέδιο του εκπροτεσταντισμού της Εκκλησίας της αναγεννώμενης Ελλάδος. Προέρχονταν κυρίως από την Αγγλία και την Αμερική («Αγγλοαμερικανούς» τους αποκαλούσε ο λαός) και ανήκαν σε καλβινίζουσες πρεσβυτεριανές παραφυάδες της πολυδαίδαλης προτεσταντικής οικογένειας. Στην Κέρκυρα έδρασαν ιδιαίτερα οι Βαπτιστές (βασικός σταθμός για όλη την Ελλάδα) και η οποία με τις μεταφράσεις της Γραφής έδινε δύναμη στα χέρια των μισιοναρίων και διευκόλυνε το έργο τους. Ιδρύθηκε (1819) και Ιόνια Βιβλική Εταιρεία με αντιπρόεδρο το μητροπολίτη Μακάριο. Ο λαός έβλεπε με δυσπιστία τις προτεσταντικές ενέργειες, τις οποίες μάλιστα συνδύασε με τη δράση της Θεολογικής Σχολής και του Ιεροσπουδαστηρίου (υπήρχε αποδεδειγμένα φιλοπροτεσταντική τάση επί διευθύνσεως Ν. Βάμβα 1828-1823).(  1)

Στις σκέψεις τους επικρατούσε η άποψη «Η ακραία έλλειψη βιβλίων στα νεοελληνικά, αποδίδεται  στο ότι τα αμερικανικά γραπτά στα νεοελληνικά, γίνονταν πολύ αποδεκτά και εάν μετέφραζαν βιβλία στην τρέχουσα γλώσσα θα είχαν πρόσβαση στο λαό» Οι προτεστάντες θεωρούσαν και θεωρούν ότι η Ορθόδοξη εκκλησία βρισκόταν και βρίσκεται σε µία διαρκή κατάπτωση και διαφθορά, χάριν της εµµονής της σε ειδωλολατρικά στοιχεία όπως οι δεισιδαιμονίες, οι τελετουργικοί θεατρινισμοί, η λατρεία των εικόνων και η χρησιμοποίηση µιας ακατάληπτης από το λαό γλώσσας. Σκοπός τους λοιπόν ήταν η απαλλαγή της Ορθόδοξης Εκκλησίας από όλα αυτά τα στοιχεία και η αναµόρφωσή της.(2)

 Όσον αφορά το ύφος των ελληνικών μεταφράσεων που τυπώνονται στη Μάλτα, οι ιεραπόστολοι παραδέχτηκαν ότι οι πρώτες επιχειρήσεις τους ήταν
όχι της υψηλότερης ποιότητας αλλά από τότε που ο κ. Πετροκόκινκος έγινε μέλος αυτές είχαν βελτιωθεί σημαντικά. Ο Πετροκόκινκος έγραψε στον
 Νεόφυτο Βάμβα το 1831 και του έστειλε διάφορα κομμάτια ζητώντας να σχολιάσει την ποιότητα των μεταφράσεων. Εξήγησε   ο Βάμβας ότι το αντικείμενο του δεν ήταν να μεταφραστεί στα ελληνικά τα πριν από δύο ή τριακόσια χρόνια, αλλά αυτά που οι Έλληνες μιλούσαν σήμερα και να παίρνουν  ως μοντέλα τον Κοραή, Βάμβα και Ιλαρίωνα (3)

  Πρώτος στο νησί της Κέρκυρας φαίνεται  ότι δραστηριοποιήθηκε ο Άγγλος Isaac Lowndes της London Missionary Society. Στηριζόμενος στο Σύνταγμα των αγγλοκρατούμενων Ιονίων Νήσων που δεν του απαγόρευε να κάνει κήρυγμα στο σπίτι του, ίδρυσε ένα κατηχητικό σχολείο στην κατοικία του ,με δάσκαλο Έλληνα ιερέα υπό την επίβλεψή του οποίου 40 περίπου παιδιά παρακολουθούσαν μαθήματα με κύριο σχολικό εγχειρίδιο την Καινή Διαθήκη στα νέα ελληνικά. Παράλληλα, το τυπογραφείο τους στην Μάλτα επιμελούταν εκδόσεις σχολικών και θρησκευτικών βιβλίων καθώς και μεταφράσεις της Αγίας Γραφής στην κοινή νέα ελληνική γλώσσα. Το γεγονός αυτό θα ψυχράνει έτι περαιτέρω τις σχέσεις των μισιονάριων με την ελληνική εκκλησία καθώς το γενικότερο σχέδιο ήταν ο εκπροτεσταντισμός της. Λαμβάνοντας υπόψη τις ποικίλες συνθήκες που επικρατούσαν στους κατά τόπους ιεραποστολικούς τους σταθμούς οι προτεστάντες ιερωμένοι αποφάσισαν να δημιουργήσουν το δικό τους εκδοτικό πιεστήριο στο νησί της Μάλτας το 1822. 

 

Η δράση τους γίνεται πλήρως αντιληπτή από την πιο κάτω επιστολή από την Κέρκυρα του Isaac Lowndes.

Από τον Rev. J. Lowndes, Κέρκυρα.
Χαίρομαι που λάβαμε £ 100 από την «Θρησκευτική Εταιρεία ηθικοθρησκευτικών φυλλαδίων»  και  τίθενται στη διάθεση του κ. Γουίλσον και εμού, για την προετοιμασία και την εκτύπωση φυλλαδίων στην ελληνική και αλβανική γλώσσα. Ο «ΧΡΥΣΟΥΣ ΚΑΝΟΝΑΣ» μεταφράστηκε στην αλβανική γλώσσα, από τον Αρχιεπίσκοπο της Χαλκίδας, ο οποίος είναι γέννημα  της Αλβανίας · Αυτός τώρα κάνει τη μετάφραση στο «Δόγμα του Σταυρού»" . Έχω το «Η Μεγάλη ερώτηση που απαντήθηκε», έτοιμο για τον τύπο, σε νέα Έλληνικά και πρόκειται να σταλεί στη Μάλτα , αλλά  προτείνω να εκτυπώσω τα
ηθικοθρησκευτικά φυλλάδια στην αλβανική γλώσσα εδώ.  Συμφωνώ πλήρως μαζί σας ως τη χρησιμότητα της εκτύπωσης μικρών φυλλαδίων γιατί με αυτόν τον τρόπο μπορούμε, με μικρότερο κόστος, να παρέχουμε μεγαλύτερη ποικιλία, η οποία είναι πολύ επιθυμητή.
Έχω κυκλοφορήσει σχεδόν όλα τα ηθικοθρησκευτικά φυλλάδια που εκτύπωσα εδώ, και πολλές εκατοντάδες εκτός. Ήταν στη Ζάκυνθο που εργαζόταν ένας φτωχός άνθρωπος για να διανείμει τα φυλλάδια όπως σας ενημέρωσα προηγουμένως, έτσι κέρδισε ένα μέσο διαβίωσης με αυτόν τον τρόπο · Από τότε που ήρθα εδώ έχω προμηθεύσει αυτόν διάφορες στιγμές, και έτσι η κυκλοφορία συνεχίζεται. Στην Κέρκυρα έχω ένα άτομο που εργάζεται με τον ίδιο τρόπο και μέσω αυτού μοιράζουμε περίπου σαράντα ηθικοθρησκευτικά φυλλάδια κάθε εβδομάδα. Θεωρώ αυτή τη μέθοδο ειδικά προσαρμοσμένη για να απαντά σε έναν καλό σκοπό, με τρεις τρόπους: α)Τα ηθικοθρησκευτικά φυλλάδια κυκλοφορούν,. β)ένας φτωχός ανακουφίζεται. και γ)τα
 άτομα που τα λαμβάνουν πληρώνουν κάτι για αυτό, και  είναι περισσότερο πιθανό να εκτιμηθούν. Πρόσφατα επισκέφτηκα κάποια χωριά σε αυτό το νησί,
και μοιράστηκαν αρκετές εκατοντάδες φυλλάδια. Οι άνθρωποι ήταν σχεδόν έτοιμοι να απορροφήσουν αυτά. και από την επίσκεψή μου, έχω διαβιβάσει περισσότερα από νέα διακόσια σε τρία χωριά, στα οποία υποσχέθηκα ότι θα στείλετε μια επιπλέον προμήθεια. Πριν να έρθω στην Κέρκυρα, δεν υπήρχε σχεδόν ένα θρησκευτικό φυλλάδιο στο νησί, αλλά από τότε έχουν δοθεί πολλές χιλιάδες σε άτομα και διαβάζονται σε πολλά σχολεία. Προμηθεύω τακτικά αρκετούς δασκάλους, και αυτοί έρχονται από καιρό σε καιρό για περισσότερα ηθικοθρησκευτικά φυλλάδια

American tract magazine. v.1 (1824).

Η Δημιουργία της Ιονικής Βιβλικής Εταιρείας.

Ο Αιδεσιμότατος Dr. Pikerton , με ημερομηνία Ιούλιος 24,1819, μετέφερε στην Βρετανική και  Εξωτερικού Βιβλική Εταιρεία την πιο κάτω αναφορά για την δημιουργία της Βιβλικής Εταιρείας των Ιονίων Νήσων.

Στις 20 του παρόντος (μηνός), διάφοροι ντόπιοι συναντήθηκαν στο μεγάλο σαλόνι του μεγάρου του Βαρόνου Θεοτόκη, Προέδρου της Γερουσίας των Ιονίων Νήσων, με σκοπό να αναγγελθεί η ίδρυση της Ιονικής Βιβλικής Εταιρείας. Μεταξύ των παρευρισκομένων ήταν ο Έλληνας Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, με μια αξιοσέβαστη ακολουθία, ο καθολικός Γενικός Βικάριος με αρκετούς χαμηλότερου βαθμού ιερωμένους, οι αξιωματούχοι του Ιονικού Κράτους και μέλη του δικαστικού σώματος  που ήταν ιδιαίτερα διακεκριμένοι. Επιπλέον προσήλθαν και πολλοί άλλοι ευγενείς και έτσι παρουσιάστηκε ένα σεβαστό σύνολο από πρόσωπα  διαφορετικών εθνών, τα  οποία ανήκαν σε διάφορες Χριστιανικές κοινότητες.

Ο Βαρόνος άρχισε τις εργασίες από μια ξεκάθαρη ανακοίνωση  των αρχών των Βιβλικών εταιρειών και τις σωτήριες επιρροές που είχαν. Αναφέρθηκε με λεπτομέρειες για την ταχεία τους ανάπτυξη σε όλο τον κόσμο, μιλώντας  για την επιτυχία στην Ρωσία και το πραγματικό θεάρεστο έργο που παρήγαγαν οι Ρώσοι από την στιγμή που μυήθηκαν στην Εταιρεία.

Ο Βαρόνος Θεοτόκης με πρόταση του Αρχιεπισκόπου ορίστηκε Πρόεδρος. Καθορίστηκαν επίσης οι αντιπρόεδροι, ένας ταμίας, δώδεκα διευθυντές και τρεις γραμματείς.

Το ποσό που συγκεντρώθηκε από τις εγγραφές ήταν 1025 δολάρια ( περίπου 250 λίρες) .(4)

(5)

 

Οι πρώτες εισηγητικές γραμμές της αναφοράς :

ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΥΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΟΙΝΟΝ

Εν Κερκύρα ταις 17 Σεπτεμβρία 1820

Ο Το Εφορείον της Γραφικής Εταιρείας των Ιωνικων Νήσων εκπληρώνοντας τας υποσχέσεις του κάμνει γνωστήν προς την Εταιρείας την Επιστασίαν υπο του εδόθη δι όλον τον παρελθόντα χρόνον και υποβάλλει εν ταυτω εις το Κοινόν μίαν εργασίαν μετρίαν και τω όντι αξίαν χριστιανών.

 Η Γραφική Εταιρεία των Ιωνικων Νήσων έθεμελιώθη ταις 20 Ιουλίου του 1819 του Έτους (α) Πολλότατοι Γραικοί και Άγγλοι εσύντρεξαν με γενναίαν προθυμίαν εις ένα έργον το οποίον εις πολλά μέρη του Κόσμο επεχειρίσθησαν με ωφέλειαν χιλιάδες άνθρωποι εκλεκτοί και το ποιον έδιδε τόσον θρησκευτικόν  ζήλον εις τους κατοίκους ενός ωραιοτάτου μέρος της Ελλάδος ανυψομένους από νεογέννητον πολιτικήν ελευθερίαν

Ο θεμελιωτής επέτυχε δι όλου εις τας ελπίδας του. Η Ιωνική Εταιρεία αύτη έλαβε λαμπρά δώρα και συνεισφοράς ο αριθμός των Μελών της ηύξησε κατα αναλογίαν όπου η θεμελίωσής της έγινε γνωστή η ύπαρξής της επεκυρώθη καθ όλα από τον Παναγιώτατον Οίκουμενικόν Πατριάρχη Γρηγόριον τον τόσον ενάρετον και έκλαμπρον δια τας μαθήσεις του και αι εργασίαι αυτής εάν και κατά τον πρώτον τούτο χρόνον δεν έγιναν τόσον αξιόλογοι προς τα γειτονικά μέρη της δεν είναι όμως αμφιβολία ότι ωφέλησαν πολύ το εσωτερικών του Ιωνικό Κράτος

(α) Εις το Παλάτιον του ΒΑΡΩΝ ΘΕΟΤΟΚΟΥ και δυνάμει της ομιλίας του( ίδε το Ιωνικό και Γραφικών Συγγραμμάτιον 20 Ιουλίου 1820)

Το σημείον το πλέον βέβαιον της προόδου όπου έπρεπε να λάβη το σύστημα τούτο ήτον αι τιμίαι και ωφέλιμοι ανταποκρίσεις που έλαβε με μερικές Εταιρείας της Ευρώπης Μία μεγάλη και εκλεκτή ποσότης Αντιτύπων της Νέας Διαθήκης της εις γλώσσας διαφόρους, συντροφευμένη μνα μεγάλες αποδείξεις υπολήψεως και αγάπης της μητρικής Εταιρείας της Λόνδρας προς την Ιωνικήν Εταιρείαν εμψύχωσαν τους σκοπούς της, έστήριξαν τα έργα της οικονόμησαν τα χρήματά της και την έβαλαν ευθύς εις κατάστασιν ν ‘αποδείξη προς τους εγκατοίκους του Κράτους τούτο τα ευεργετικά αποτελέσματα ενός Καταστήματος, το οποίον έσυστήθη μεταξύ των Γραικών δια να διασπείρη το Ευαγγέλιον όπου είναι το ίδιον να είπη τινας την ρίζαν τήν βάσιν και την ισχύν του φυσικού δικαιώματος χωρίς του οποίου αι ανθρώπιναι δυνάμεις ήμπορουν μεν να υποδουλώσουν τους μυώνας και τα νεύρα αλλά δεν μπορούν ποτέ να κερδίσουν το πνεύμα και την καρδίαν

  Αι Συνελεύσεις του Ιωνικου Εφορείου έγιναν τόσον συνεχείς όσον εκρίθησαν αναγκαίαι δια την εκτέλεσιν των χρεών του Ο καθείς από τα Μέλητου είτε Ίων, είτε Άγγλος επρόσφερε μερικών σπουδών και επιμέλειαν δια να συμβοηθήση εις την ηθικήν αναγέννησιν των Απογόνων εκείνου του Έθνους, το οποίον έχει τόσον μέγα δικαίωμα να απολαμβάνη το σέβας των μεταγενεστέρων

Ο Θείος λόγος λοιπόν εις την καθομιλουμένην γλώσσαν εξηγείται σήμερον  είς πολλούς Ναούς  Ορθοδόξους του Κράτος τούτο καθαρός και ακέραιος. Επειδή δε αι μεταβολαί των περιστάσεων έφερον την πτώσιν αρκετά μέρους από τα εκκλησιαστικά καταστήματα και την πτωχείαν εις τες Ιερείς, δια τούτο το Εφορείον έκρινε χρέος το να διαμοιράση δωρεάν μερικά ίσα του Θείου Ευαγγελίου προς κάθε Ιερέα όπου εφημερεύει εις τας πτωχάς Εκκλησίας.- Μοναχοι Ιερείς Καλογραίαι άνθρωποι αφιερωμένοι εις την μοναδικήν ζωήν Διάκονοι ευσεβείς, Παιδαγωγοί ταπεινοί δεν ήθελαν να πιστεύεν το καλον όπου η Γραφική Εταιρεία έμελλε να διασπείρη μεταξύ των. Το Εφορείον σταθερό εις την θεμελιώδη βάσιν της Γραφικής Εταιρείας έδιαμοίρασε τα ιερά βιβλία χωρίς σημειώσεις χωρίς εξηγήσεις και χωρίς σχόλια..............

Από τις πρώτες αυτές γραμμές της αναφοράς φαίνεται το δέλεαρ των προτεσταντών προς τον διψασμένο Ελληνικό κοινό. Τα εκκλησιαστικά βιβλία στην καθομιλουμένη Ελληνική γλώσσα, όπως ζήτησε ο Βάμβας, τα βιβλία στέλνονται δωρεάν τυπωμένα και μεταφρασμένα κ.λ.π. Για τους Έλληνες των Ιονίων νήσων, μέσω της Αγγλικής Προστασίας, είναι ένα πολύ επιθυμητό δώρο. "Ο Θείος λόγος λοιπόν εις την καθομιλουμένην γλώσσαν εξηγείται σήμερον  είς πολλούς Ναούς  Ορθοδόξους του Κράτους τούτου καθαρός και ακέραιος."  Η θρησκεία τους δεν κινδυνεύει. Γιατί λοιπόν να μην καλοδεχτούν τη κίνηση αυτή. Είναι η εποχή λίγο πριν ξεσπάσει η Ελληνική επανάσταση. Στα 1798 στην Κέρκυρα, τυπώνεται ο "Θούριος " και ο ‘‘Ύμνο Πατριωτικό της Ελλάδος και όλη της Γραικίας, προς ξαναπόκτησιν της αυτών Ελευθερίας’’ του Ρήγα και ο"Ύμνος στον Μποναπάρτε" από τον Χριστόφορο Περραιβό, ο οποίος ήλθε στο νησί για να εντάξει μέλη στη Φιλική Εταιρεία. Στις 6 Απριλίου 1819, (με το παλιό ορθόδοξο ημερολόγιο) γράφτηκε στην Κέρκυρα η επίσημη διακήρυξη του επαναστατικού στόχου και η έκκληση προσήλωσης σ’ αυτόν. Το όλο κλίμα δείχνει ότι πλησιάζει η ώρα της δράσης.

Βρισκόμαστε στις 12 Δεκεμβρίου 1841. Η Κέρκυρα γιορτάζει την μνήμη του προστάτη της Αγίου Σπυρίδωνα. Η διοίκηση τις 29/12/1841 (17/12/1841 με το νέο ημερολόγιο) δημοσίευσε στην εφημερίδα Γκαζέττα Ιόνικα :

(6)

Η περιγραφή των επεισοδίων, σύμφωνα με την πιο πάνω δημοσίευση, έχει σε περίληψη ως εξής. Την ημέρα της εορτής του Αγίου μοιράζονται ιεραποστολικά έντυπα από τους προτεστάντες, στους πιστούς. Ο κόσμος εξανίσταται και επιτίθεται στον διανομέα ιεραπόστολο. Γίνονται επεισόδια στο σπίτι του, απελαύνεται από τη χώρα, συλλαμβάνονται κερκυραίοι ταραξίες. Δύο στοιχεία που σημειώνουμε είναι ότι δηλώνεται από την επίσημη Αρμοστεία ότι  ο ιεραπόστολος ήταν Αμερικανός και ότι τα έντυπα τυπωθήκαν στην Αθήνα.Τα στοιχεία αυτά σημειώνονται για να τονισθεί ότι αφενός τα Επτάνησα βρίσκονται υπό Αγγλική κυριαρχία, η  Αγγλική London Missionary Society είχε εγκατασταθεί στην Κέρκυρα με τον Rev. J. Lowndes και τα έντυπα τυπώνονταν είτε στην Αγγλοκρατούμενη Μάλτα είτε στην Κέρκυρα. Εδώ ίσως υπάρχει πολιτική σκοπιμότητα από τον Αρμοστή, για να μην έχει αντίδραση από τον Κερκυραϊκό λαό,  να παρουσιάσει τον ιεραπόστολο ως Αμερικανό και την εκτύπωση στην Αθήνα και όχι στη Μάλτα όπως ισχυρίζεται στην επιστολή του ο Lowndes .

Εκδίδονται επίσης από τη Διοίκηση Δηλοποιήσεις για Έκτακτα μέτρα, ευχολόγιο για ηρεμία στο νησί καθώς και συμπαράσταση Κερκυραίων Αγγλόφιλων στον Αρμοστή.

Κέρκυρα 28 Δεκεμβρίου 1841 (16/12/1841 με το καινούργιο ημερολόγιο)  Επειδή ανεφέρθησαν εις τον ΛΟΡΔΟ ΜΕΓΑΝ ΑΡΜΟΣΤΗ τα διατρέξαντα χθες το εσπέρας, δια τούτο η Αυτού Εξοχότης απεφάσισε να παρθούν τ’ ογληγορώτερον τ’ αναγκαία μέτρα προς κατάπαυσιν τοιούτων ερποζημίων συμβάντων. Όθεν ο υπογραμμένος επροστάχθη να γνωστοποιήση εις τους κατοίκους της Πόλεως ότι θα δοθούν οι πλέον θετικαί διαταγαί εις όλους τους Στρατιωτικούς, εκτός εκείνων οι οποίοι ευρίσκονται εις ενεργόν υπηρεσίαν, δια να απομακρύνωνται  από την Πόλιν και ν’ αποσύρωνται εις τους στρατώνας των εις την δύσιν του Ηλίου. Ο υπογραμμένος έχει περιπλέον προσταγήν να συστήση εις τους κατοίκους να μένουν εις τας οικίας των μετά την δύσιν του Ηλίου, και ενταυτώ δεν συγχωρείται εις αυτούς να κάμνουν συναθροίσματα, ή να περπατούν ενωμένοι εις τους δρόμους. Ο υπογεγραμμένος έχει προσταγήν να διατάξη ότι όλα τα Καφφενεία, όλα τα άλλα Εργαστήρια όπου πωλούνται πνευματώδη ποτά, τα Φαγητοπωλεία, Ξενοδοχεία και τα Καπηλειά, πρέπει να κλείουν καθημέραν τας ώρας 4 το απόγευμα και να μη ανοίγουν παρά τας ώρας 7 την αυγήν της ακολούθου ημέρας. Κάθε άλλο Εργαστήριον και τα Εμπορικά Μαγαζεία είναι πράγμα καλόν να κλείουν τας ώρας 6 το απόγευμα και τέλος είναι προσταγμένος ο υπογεγραμμένος να προσκαλέση τους κατοίκους ν’ απέχουν εις το εξής από κάθε άλλην απόπειραν, από την οποίαν ημπορούσε να ταραχθή η κοινή ησυχία, δια να μην αναγκασθή η Κυβέρνησις ν’ αναβάλη τους Πολιτικούς Νόμους και αντ’ αυτών να προκηρύξη τον Στρατιωτικόν Νόμον.

 

 

 

Έκτακτα μέτρα

 

Κέρκυρα 28 Δεκεμβρίου 1841 (16/12/1841 με το καινούργιο ημερολόγιο) Κύριοι, Καθυποβαλών εις τον ΛΟΡΔΟΝ ΜΕΓΑΝ ΑΡΜΟΣΤΗΝ την αναφοράν της ημέρας ταύτης, διετάχθην να σας είπω εις απάντησιν ότι η Αυτού Εξοχότης βαθέως συνθρηνεί  μεθ’ υμών τα θλιβερά συμβάντα, τα οποία έδοσαν αφορμήν εις την ίδιαν ταύτην αναφοράν και εξαιρέτως την απώλειαν της ζωής,την συνοδεύουσαν κακή τύχη τας ταραχάς της χθεσινής εσπέρας. Αλλ’ η Αυτού Εξοχότης πεποιθέν ότι δια της επί τινα καιρόν απαγορεύσεως της εις την πόλιν εισόδου των στρατιωτών μετά ρητήν τινά ώραν, δια της ανυπερθέτου υποταγής των Πολιτών εις τας παραγγελίας τας εν τη Δηλοποιήσει της σήμερον, ομού με την απέλασιν του ανθρώπου , η μεγάλη απερισκεψία του οποίου κατά δυστυχίαν έδοσεν αιτίαν εις την πρώτην βιαιοπραγίαν, θέλει επανακάμψει η εγκάρδιος εκείνη αγάπη, ήτις επεκράτησε πάντοτε εις τας μεταξύ των στρατευμάτων της Αυτής Μεγαλειότητος και των κατοίκων της Κέρκυρας σχέσεις. Ος τις εκ των στρατευμάτων  της ΑΥΤΗΣ ΜΕΓΑΛΕΙΟΤΗΤΟΣ ήθελε γίνει ένοχος απείθειας ή αθετήσεως της πειθαρχίας, θέλει δικασθεί, έστε βέβαιοι, κατά τον Στρατιωτικόν Νόμον. Οποιοσδήποτε αφ’ετέρου εκ των κατοίκων της Πόλεως της  Κέρκυρας, ή της Εξοχής ήθελεν πράξει αταξίας ή βιαιοπραγίας η Αυτού Εξοχότης προσδοκά σοις οι ίδιοι όσον πας άλλος αξιότιμος κάτοικος θέλει συνδράμει την Αστυνομίαν προς ανακάλυψιν και υποβολήν του ενόχου εις την Δικαιοσύνην, ίνα, εμποδιζομένων περαιτέρω αταξιών και της διαταράξεως της κοινής ησυχίας, την οποίαν η Αυτού Εξοχότης έχει σταθεράν απόφασιν να διατηρήση με όλα τα εις την εξουσίαν της νόμιμα μέσα, μη κατασταθή αναγκαία η παραδοχή αυστηροτέρων μέτρων      Έχω την τιμήν, κτλ,κτλ (Υπογ.) ΙΩΑΝΝΗΣ ΦΡΑΙΖΕΡ Εξαπορ. του ΛΟΡΔΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΡΜΟΣΤΟΥ

 

Δημοσίευση και φιλοαγγλικής αναφοράς.

Θα εξετάσουμε στη συνέχεια τα γεγονότα όπως παρουσιάζονται από τον Ελληνικό και ξένο τύπο. Η Εφημερίδα Η ΣΦΗΚΑ γράφει:

Τονίζεται καθαρά πως πρόκειται για Άγγλο Μισιονάριο και αναφέρονται νεκροί από τις συγκρούσεις.

Από το τυπογραφείο της Μάλτας μεταδίδεται:

Oι πληροφορίες που δίδονται σ’ αυτήν τη δημοσίευση είναι πολλές. Οι συγκρούσεις κράτησαν  ημέρες (12-13-14-15 Δεκεμβρίου με το νέο ημερολόγιο). Υπήρχαν δύο νεκροί, ένας από κάθε μεριά των συμπλεκομένων. Οι συγκρούσεις ξαπλώθηκαν σε όλη την πόλη.  Η κραυγή του ιεραπόστολου ανέφερε το σώμα του Αγίου «μούμια».

 Για να καταλάβουμε τις απόψεις των προτεσταντών για τον

 Άγιο Σπυρίδωνα δημοσιεύουμε ένα τμήμα του βιβλίου του Wilson, S. S. (Samuel Sheridan), A narrative of the Greek mission, or, Sixteen years in Malta and Greece 1839

….Η επίσκεψή μου στην Κέρκυρα ήταν απολύτως επιτυχής, καθώς ο αδερφός Lowndes συνέπεσε πλήρως μαζί μου στο ότι ο Τύπος είναι, στην Ελλάδα , ο πιο αποτελεσματικός κινητήρας  και έχει χρησιμότητα.

Σε μια μέρα κατά τη διάρκεια αυτής της επίσκεψης στην Κέρκυρα, πούλησα τριάντα βιβλία ορθογραφίας και 200 ​​μικρότερα έργα, για έντεκα και μισό ισπανικό δολάριο  Με μια τέτοια επιτυχία,  βρήκα τώρα ότι μου έχουν απομείνει μόνο δεκαεπτά ορθογραφικά βιβλία. Γι 'αυτό έγραψα στη Μάλτα, ζητώντας να μπορέσω να βρω μια νέα προσφορά για να φτάσει στο νησί της Κεφαλονιάς, κάτι που πραγματοποιήθηκε πλήρως. Ο αναγνώστης έχει ήδη αντιληφθεί, ότι ο Άγιος Σπυρίδων, ο προστάτης άγιος της Κέρκυρας, ή, για να μιλήσω στη γλώσσα κάπως πιο γνήσιου παγανισμού, η θεατρική θεότητα αυτού του νησιού, οι ντόπιοι την λατρεύουν με φοβερή περίσσεια σεβασμού και θρησκευτικής εμπιστοσύνης. Πριν από μένα υπήρχε ένα έντυπο ψεύτικο έγγραφο, που παρουσιάζεται στην Ανατολή για να προσελκύσετε αφοσίωση και αφιερώματα. Το έντυπο περιέχει με ποιητική μορφή με λεπτομέρειες των θαυμάτων που αποδίδονται σε αυτόν τον άγιο, και αυτές οι ασυνήθιστες φούσκες κυκλοφορούν από τους απλούς ιδιοκτήτες των οστών του γέρου, μαζί με τους καρμελίτες μοναχούς και λαϊκούς

 Όταν εμείς υπενθυμίζω ότι με τέτοια πράγματα, στο Levant, φτιάχνουμε τα τρία τέταρτα του δόγματος των μαζών, πόσο προφανές  γίνεται, ότι οι Βρετανοί Χριστιανοί βρίσκονται κάτω από μια δυνατή φωνή για να έρθουν να δώσουν τη βοήθειά τους, για να  σώσουν τους νησιώτες από αυτό το συνονθύλευμα των παραπλανητικών καλογέρων.  Είναι μια επίκληση που ζητείται ιδιαίτερα από τον αναγνώστη. Ζητήθηκε ευγενικά επειδή μπορεί να θέλει ο καθένας να μάθει πόσο μακριά μπορεί να φτάσει η μυθοπλασία, πόσο μακριά, για να προωθήσει τον εαυτό της.

Ξεκουραστείτε, μπορεί να είναι η προφητική φωνή του Αγίου Πνεύματος. Αφήστε τα «ψεύτικα θαύματα» τουλάχιστον φωνάζει, για να ανοίξει τα μάτια των Προτεσταντών. «Πιστές χριστιανικές ψυχές! αν θέλετε τα δώρα του παράδεισου, ορμήστε ως υποκατάστατο του Μεγάλου Σπυρίδωνος ακολουθώντας τα βήματα του Ηλία και της Ελισαίας»

  Ο Σπυρίδων έχει εξουσία πάνω στη φωτιά, αέρα, γη και νερό. Θεραπεύει τον πόνο στο κεφάλι, καταστρέφει τα είδωλα, μαλακώνει τη διόγκωση της καρδιάς, μετατρέπει τις ψυχές σε Χριστό. Λοιμός και η ασθένεια φεύγoυν από την παρουσία του. Οι βροχές πέφτουν από τα σύννεφα; ποτάμια ακινητοποιούνται καθώς περνά, και αιρετικοί ντροπιάζονται. Ενώ προσεύχεται, ακούει αγγέλους να τραγουδούν; γεμίζει τη λάμπα με θαυματουργό λάδι. Λιώνει αλυσίδες των ληστών. Σε αυτόν τον θεϊκό άνθρωπο, εξαγριωμένοi δαίμονες και εχθροί στην πίστη μας, τον θάνατο, την καταστροφή και όλες οι ασθένειες είναι υπάκουες. " Αρκετά; υπάρχουν πολλά περισσότερα, αλλά η καρδιά αρρωσταίνει αρκετά. Στη συνέχεια ακολουθεί η έκκληση, που γίνεται από αυτούς τους «τυφλούς οδηγούς» στη ευφυή ανθρώπινη φύση, ακατάλληλη και ανυποψίαστη. Θέλω μόνο προσθέστε, εκείνο το χρόνο, ο Ύπατος Αρμοστής της Βρετανικής Αυτού Μεγαλειότητας στην Κέρκυρα, που φημολογείται προτεστάντης;, περπατούσε σε δημόσια πομπή από τα οστά  αυτού του αγίου, και ανάγκασε τους υπαλλήλους του να κάνουν το ίδιο! — Το έχω δει. Αυτό θα συνεχιστεί;

………………………………………………………………………  Του διάσημου αγίου, στον οποίο έγιναν προσευχές και όρκους του τρομοκρατημένου πλήθους, οι θέσεις που τοποθετούνται στο ιερό του είναι πολλές και μερικές φορές δαπανηρές. Στην πραγματικότητα, συλλέγονται τεράστια ποσά γι αυτόν και για την παρθένα Μαρία., Τα οστά του είναι κοινή ιδιοκτησία τριών ή τεσσάρων οικογενειών της Κέρκυρας, προς τους οποίους ανήκουν εν μέρει στις προσφορές στο ιερό του. Από πού ήρθαν τα οστά, είναι ερώτηση για τους μοναχούς, όχι για άνδρες. Επισκέφτηκα το ιερό του Αγίου Σπυρίδωνα,  και είδα το φέρετρο και το σώμα. Νομίζω ότι το πρώτο είναι από μασίφ χρυσό, και περιβλήθηκε σε γυάλινη θήκη. Ενώ εκεί, παρατήρησα πολλούς οπαδούς να εισέρχονται, και να φιλούν τέτοια μέρη του ιερού που θα μπορούσαν να φτάσουν τα χείλη τους. Προς τιμήν αυτού του αγίου είναι δύο ετήσιες υπέροχες πομπές. και χωρίς να τα δουν με τα ίδια τους τα μάτια δεν είναι εύκολο να δώσεις στον αναγνώστη επαρκή ιδέα για τα πλήθη που συγκεντρώνονται. Οι θέσεις που τοποθετούνται στο ιερό του είναι πολλές και μερικές φορές δαπανηρές. ………

Αυτή είναι η άποψη των προτεσταντών και αυτή ασπάζονταν ο ιεραπόστολος όταν δημιούργησε το επεισόδιο τις 12 Δεκεμβρίου.

 

Σε αντιστοιχία θα δούμε και τα δημοσιεύματα του ξένου τύπου.

The Times, Ιανουάριος 19,1842

   Ο Αυστριακός Παρατηρητής, με ημερομηνία Κέρκυρας, τις 28 Δεκεμβρίου, δηλώνει ότι η κυβέρνηση κρυφά έστειλε τον Αμερικανό ιεραπόστολο που είχε, γνωστό από τη φανατική σφραγίδα του και προκάλεσε διαταραχές στο νησί, και που λέγεται εσφαλμένα ότι ήταν Άγγλος. Στις 26 και 27ο του ιδίου μήνα οι διαταραχές ανανεώθηκαν και πολλά άτομα συνελήφθησαν. Ένας Βρετανός στρατιώτης σκοτώθηκε και υπήρξαν 12 τραυματίες.

The Freeman's Journal (Δουβλίνο. Δουβλίνο. Ιρλανδία) • 21 Ιανουαρίου 1842

 Ένα γράμμα από την Κέρκυρα λέει: - «Σοβαρές διαταραχές έχουν συμβεί εδώ με την ευκαιρία του Φεστιβάλ του Αγίου Σπυρίδωνα. Αυτού του αγίου που απομακρύνθηκε και ήλθε εδώ στην Κέρκυρα από τον τάφο του, όταν τον λαό της Κωνσταντινούπολις κατέλαβε ο Μεχμέτ ΙΙ. Όντας σε μια υπέροχη κατάσταση συντήρησης, τοποθετείται όρθιο σε ένα γυάλινο ιερό, εμπλουτισμένο με χρυσό και πολύτιμους λίθους. Στις 24 (παλιό ημερολόγιο) Δεκεμβρίου, κάθε χρόνο, αυτό το ιερό μεταφέρεται σε πομπή στους δρόμους της Κέρκυρας και διορίζεται μια υπηρεσία στην εκκλησία. Με την ευκαιρία αυτή ένας Άγγλος Βιβλικός ιεραπόστολος, που ονομάζεται Brewer,…φώναξε «Μην τοποθετείτε την πίστη σας στα είδωλα ή τις μούμιες, αλλά πιστέψτε στον Θεό μόνο!» Η εκκλησία ενοχλήθηκε, έδιωξε τον ιεραπόστολο από την εκκλησία, τον κυνήγησαν  στην κατοικία του και τον κακοποίησαν · πιθανότατα ήταν η σωτηρία της ζωής του που δραπέτευσε από τα χέρια τους στο σπίτι ενός φίλου, όπου τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στο φρούριο. Την ημέρα των Χριστουγέννων ανανεώθηκε η ενόχληση και οι συγκρούσεις ξανάρχισαν ανάμεσα στους κατοίκους και τους Βρετανούς στρατιώτες. Στις 26 και 27 αυτές οι διαταραχές γίνονται όλο και πιο βίαιες, χρησιμοποιούνται σανίδες και μαχαίρια, και στις 28 ο Λόρδος Ύπατος Αρμοστής, αφού έμαθε ότι οι άνθρωποι της πόλης, αλλά και της χώρας, οπλίστηκαν με ξιφίδια και όπλα, βρέθηκε υποχρεωμένος να εκδώσει διακήρυξη ότι, εάν οι ταραχές δεν σταματούσαν, θα  υποχρεωθεί να θέσει την Κέρκυρα σε στρατιωτικό νόμο. Ταυτόχρονα, ο Διοικητής περιόρισε όλα τα στρατεύματα στους στρατώνες τους στην ακρόπολη. Η δημόσια αγανάκτηση εναντίον των αγγλικών αρχών εξακολούθησε να είναι μεγάλη, ως συνέπεια των μέτρων που έχουν πάρει για να καταστείλουν  την περαιτέρω ανησυχία. "

Το αυτό δημοσίευμα αναδημοσιεύεται και από την  «Morning post¨»

Η Augsburg Gazette αναφέρει  για ορισμένες σοβαρές διαταραχές που σημειώθηκαν στην Κέρκυρα την ημέρα των Χριστουγέννων, με συνέπεια οι άνθρωποι ενοχλήθηκαν από μια επίθεση ενός Αμερικανού ιεραπόστολου. Σχετικά με τις τελετές και τα δόγματα της ελληνικής εκκλησίας, μια σύγκρουση, λέει, έλαβε χώρα μεταξύ του λαού και των στρατευμάτων, και οι τελευταίοι αναγκάστηκαν να αποσυρθούν στην ακρόπολη με απώλεια έξι ανδρών που σκοτώθηκαν. Ο ιεραπόστολος προσπάθησε να δραπετεύσει δια θαλάσσης, ο Λιντ (όνομα ιεραποστόλου) συνελήφθηκε από τους ανθρώπους. Η μοίρα του δεν είναι γνωστή.

Tι έγινε στην Κέρκυρα το Δεκέμβριο του 1841?? Οπαδοί Προτεστάντες Χριστιανοί θέλουν να καταλάβουν ξένο χώρο. Ποιός είναι αυτός? Είναι ο χώρος που Ορθόδοξοι Χριστιανοί οπαδοί προστατεύουν , μαζί με το Χριστιανικό Καθολικισμό, που επικρατούσε τότε στα Επτάνησα. Επίθεση λεκτική από τη μια μεριά, ανταπάντηση βίαιη. Τρεις Χριστιανικές ιδεολογίες συγκρούονται. Αποτέλεσμα αίμα: Δύο νεκροί!! Μα μήπως είναι η πρώτη φορά που όπου θρησκεία υπάρχει και αίμα!! Να αναφέρουμε : Αίμα από ανθρωποθυσίες προ Χριστού, αίμα από τα καρφωμένα χέρια και πόδια του Χριστού στο σταυρό, αίμα από τους Χριστιανούς στις Ρωμαϊκές αρένες, αίμα από τις σταυροφορίες, αίμα από την Ιερά Εξέταση, αίμα στους δίδυμους πύργους στη Νέα Υόρκη  κ.λ.π. Αίμα που μεταλαμπαδεύεται  από τους θρησκευτικούς άρχοντες στους απλούς ανθρώπους. Μίσος και φανατισμός όπου θρησκεία. Αυτό συνέβη και στο μικρό μας το νησί το 1841.

------------------------------------------

1. 1)"Η Εκκλησία της Κέρκυρας στην ιστορία και το παρόν " Πρωτ. Γεώργος Μεταλληνός
2. 2)Η"δημιουργία"δημόσιας"ταυτότητας"των"Ευαγγελικών" στην"Ελλάδα"μέσω"της"παιδείας"από"το"1821"και"μετά. Σελ 9 Σιδερής Παχουνδάκης
3. 3)Ο ΕΡΑΝΙΣΤΗΣ, Θ' (1971), άρ. 5
4. 4)Γραφική Εταιρεία των Ιωνικών Νήσων Corfu Museum http://www.corfu-museum.gr/index.php/el/59-corfu-notes/290-2014-10-05-18-11-56
5. 5)
6. 

7. 

   

    

8. 6)(Η μπάντα της «Παλαιάς Φιλαρμονικής» ως το εμβληματικότερο μουσικό σύνολο του είδους του στην Ελλάδα με συνεχή παρουσία στις εορταστικές εκδηλώσεις της  επετείου του Αγ. Σπυρίδωνος από το 1841.Τονίζεται ότι ήταν και η πρώτη της εμφάνιση.)

 

 

Νεκροί Σέρβοι στρατιώτες στο Βίδο.Η φωτογραφία αυτή έγινε Εθνικό σύμβολο και poster για παγκόσμια βοήθεια προς την Σερβία.

Αντιμαχόμενες ομάδες Κρατών κατά τον WW I ήταν:Η ΑΝΤΑΝΤ και οι ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΕΣ

ΑΝΤΑΝΤ

__________________

Γαλλία- Αγγλία-Ρωσία

Αριστερά η Γαλλία,δεξιά η Αγγλία και στη μέση η Ρωσία

Κατόπιν προστέθηκαν:

Ιαπωνία (1914), Ιταλία (1915),Ρουμανία (1916), Ελλάδα και Η.Π.Α (1917).

ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΕΣ

__________________________

Γερμανία-Αυστρία-Ουγγαρία.

Η Τουρκία υπέγραψε μυστική συμφωνία στις 2 Αυγούστου 1914

Η ΤΡΙΠΛΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΑΓΓΛΟΓΑΛΩΝ: Ο αυτοκράτορας της Γερμανίας Γουλιέλμος Κάϊζερ, ο Σουλτάνος της Τουρκίας Μεχμέτ και ο αυτοκράτορας της Αυστροουγγαρίας Φραγκίσκος Ιωσήφ

Η Βουλγαρία εισήλθε στο πόλεμο στις 15 Οκτωβρίου 1915

Η ΕΛΛΑΔΑ

----------------

Η Ελλάδα έμεινε ουδέτερη για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα.Μία από τις αιτίες ήταν η διαμάχη του Ελευθερίου Βενιζέλου με τον βασιλιά Κωνσταντίνο που δημιούργησε τον Εθνικό Διχασμό. Ο Βενιζέλος ήθελε την συμμετοχή της Ελλάδας στις δυνάμεις της ΑΝΤΑΝΤ διότι είχε βλέψεις προς την Βουλγαρία και την Τουρκία.Στις 16 Αυγούστου 1916 γίνεται το κίνημα της Εθνικής Αμύνης στη Θεσσαλονίκη που το υποστηρίζει ο συμμαχικός στρατός που έχει στο μεταξύ αποβιβαστεί στη Θεσσαλονίκη. Ο Βενιζέλος αργεί αλλά τάσσεται με το κίνημα και στις 26 Σεπτεμβρίου μεταβαίνει στα Χανιά, όπου και σχηματίζει προσωρινή κυβέρνηση με αρχικά μέλη την τριανδρία, αποτελούμενη από τον ίδιο, το ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη και το στρατηγό Παναγιώτη Δαγκλή.Από εκεί μεταβαίνει στη Θεσσαλονίκη.

Αριστερά Δαγκλής,στη μέση Βενιζέλος και δεξιά Κουντουριώτης

Ο Κωνσταντίνος ήθελε μια ευμενή ουδετερότητα προς τις Κεντρικές Αυτοκρατορίες, διότι η γυναίκα του ήταν αδελφή του Κάιζερ, αλλά και ο ίδιος είχε στρατιωτικά εκπαιδευτεί στον γερμανικό στρατό .

Ο Κωνσταντίνος με στολή Γερμανού Στρατηγού την ημέρα των γενεθλίων του Κάιζερ.

Την 29η Δεκεμβρίου του 1915 η ΑΝΤΑΝΤ αιφνιδιαστικά καταλαμβάνει την Κέρκυρα.

Βινιέτα μεγέθους γραμματοσήμου με την Κέρκυρα υπό Γαλλική σημαία.

Φωτογραφία από την αποβίβαση των συμμαχικών στρατευμάτων.

Οι Κερκυραίοι παρακολουθούν την αποβίβαση των στρατευμάτων και του υλικού της ΑΝΤΑΝΤ.

Το λιμάνι γεμάτο στρατεύματα.

Η αποβίβαση του Γάλλου Στρατηγού Guepratte

Επιθεώρηση των Γαλλικών Στρατευμάτων.

Παρά τις διαμαρτυρίες της Ελληνικής Κυβέρνησης , η ΑΝΤΑΝΤ δικαιολόγησε την κατάληψη της Κέρκυρας ως προσωρινή. Σκοπό της, η περίθαλψη των Σερβικών στρατευμάτων μετά την οπισθοχώρηση τους μέσα από τα Αλβανικά βουνά, και η ανασύνταξή τους ώστε να γίνουν και πάλι ετοιμοπόλεμα.

Με βάση την έκθεση του Γάλλου Αρχιάτρου,υπεύθυνου για τα Γαλλικά Στρατεύματα στην Ανατολή, Albert Vaudremer,

(Η πρώτη σελίδα της έκθεσης)

η αποβίβαση των Σέρβων στην Κέρκυρα, οι οποίοι είχαν συγκεντρωθεί στα νότια παράλια της Αλβανίας, άρχισε το πρώτο μισό του Ιανουαρίου του 1916.

Η άφιξη της Σερβικής Στρατιάς ΤΙΜΟΚ στην Κέρκυρα, (πιθανόν στα Γουβιά)

΄(Η φωτογραφία είναι από το περιοδικό "LE MIROIR" τεύχος 118 27/2/1916)

Αποβίβαση Σέρβων στα Γουβιά.

(Φωτογραφία από το περιοδικό ΝΕΜΕΣΙΣ τεύχος 8 Άρθρο: "Oι Σέρβοι στην Κέρκυρα 1916-1918").

Η Γαλλική Στρατιωτική Υγειονομική αποστολή,αποβιβάζεται στην Κέρκυρα.

Περισσότερα για την οπισθοχώρηση και την αποβίβαση του Σερβικού Στρατού στην Κέρκυρα μπορείτε να παρακολουθήσετε από το Βίντεο που βρίσκεται στο μουσείο μας.

http://johnpetsalis.ning.com/video/e-ophisthochhorese-toy

Οι αποβιβάσεις συνεχίστηκαν ολόκληρο τον μήνα Ιανουάριο και Φεβρουάριο, με βροχή, άνεμο και κακοκαιρία σε διάφορες προκαθορισμένες παραλίες της Κέρκυρας, με κυριότερες αυτές του Βίδο αλλά και των Γουβιών.

Κατά την οπισθοχώρηση μέσω της Αλβανίας τα στρατεύματα τα οποία ήταν αποκαρδιωμένα και λιμοκτονούσαν είχαν παρουσιάσει πολλά κοιλιακά προβλήματα λόγω της κατανάλωσης χαλασμένης τροφής. Συγκεκριμένα επρόκειτο περί ενός καπνιστού ψαριού,με το όνομα "Σαράγκουα" που βρίσκονταν σε κατάσταση σήψης.Έτσι ερχόμενοι οι καταπονημένοι Σέρβοι στην Κέρκυρα έφεραν μαζί τους και ασθένειες.

Τραγικές φιγούρες Σέρβων τις πρώτες μέρες της άφιξής τους στην Κέρκυρα.

Η θνησιμότητα μεταξύ των Σερβικών στρατευμάτων ήταν ιδιαίτερα υψηλή, όπως φαίνεται από τους αριθμούς που ακολουθούν:

Την 23η Ιανουαρίου 1916, αποβιβάστηκαν 5000 άνδρες......πέθαναν 180.

Την 28η αποβιβάστηκαν 6200 ......πέθαναν 150.

Την 2η Φεβρουαρίου επί 24.000 πρόσφατα αποβιβασμένων ανδρών, ενταφιάστηκαν 177 πτώματα, κατόπιν 143 και 142 την 5η και 6η Φεβρουαρίου,επί ενός αποσπάσματος 36.000 ανδρών.Η θνησιμότητα συνεχίστηκε ως εξής: 95, 96, 117, 120, 103, κατά τις ακόλουθες ημέρες του ίδιου μήνα.

Από τίς 12 Μαρτίου,όπως θα δούμε και παρακάτω,άρχισε ο εμβολιασμός.Όμως οι συνθήκες στις οποίες βρίσκονταν η στρατιά αυτή ήταν άσχημες και η επιδημία η οποία επικρατούσε ήταν από τις σοβαρότερες.

Στις 15 Μαρτίου,3 ημέρες μετά την έναρξη των εμβολιασμών,ύποπτα θύματα 331 τα 28 θανάσιμα.

Στις 17 Μαρτίου νέα κρούσματα 303

Στις 20 Μαρτίου νέα κρούσματα 256

" 21 Μαρτίου νέα κρούσματα 255

" 22 Μαρτίου νέα κρούσματα 290

" 23 Μαρτίου νέα κρούσματα 300

" 24 Μαρτίου νέα κρούσματα 316

" 25 Μαρτίου νέα κρούσματα 322

Ιατρική περίθαλψη,φαγητό και η πρόχειρη εγκατάσταση,ήταν οι πρώτες βοήθειες που δόθηκαν στους Σέρβους.

Ήταν τόση μεγάλη η θνησιμότητα, που ο ενταφιασμός των πτωμάτων έγινε μεγάλο πρόβλημα.Ακόμη και το σκάψιμο ήταν κι αυτό χρονοβόρο, με αποτέλεσμα την σήψη πολλών και βέβαια τον κίνδυνο εξάπλωσης ασθενειών. Έτσι αποφασίστηκε η ρήψη τους στη θάλασσα.Ο υγρός ομαδικός τάφος όπου έριχναν τους νεκρούς ονομάστηκε Κυανούν Κοινοτάφειον.

Λίγα λουλούδια από έναν Στρατιωτικό σε κάποιον φίλο, στο πρόχειρο νεκροταφείο.

Φόρτωμα για το κυανούν κοινοτάφειο

Μπροστά από το Βίδο βρίσκονταν αγκυροβολημένα τα πλοία του Υγειονομικού Σώματος ΄Αγιος Φραγκίσκος της Ασίζης" και "Χρυσαλλίς" στά οποία μεταφέρονταν οι νεκροί.Η πόντιση τους γίνονταν στα βόρεια τού νησιού, αλλά πολλά από τα πτώματα ξεβράζονταν στην στεριά και τα έβρισκαν χωρικοί οι οποίοι τα έθαβαν στις παραλίες βάζοντας πρόχειρους σταυρούς.

Το πλοίο "Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης"αναμένει τους σωρούς των νεκρών που είναι στοιβαγμένοι στις βάρκες, για να τους οδηγήσουν στο Κυανούν Κοινοτάφειον

.

Η ρήψη των νεκρών στην θάλασσα.

Ένας άλλος λόγος της ρήψης των νεκρών στην θάλασσα, ήταν η μη οριστική διάγνωση της ασθένειας.Τα συμπτώματα όμως έδειχναν ότι επρόκειτο για χολέρα. Κάτω από αυτές τις συνθήκες η υποδιεύθυνση της Υπηρεσίας Υγείας υπό την διοίκηση του γιατρού ΖΥΣΤΙΝ ΓΚΟΝΤΑΡ,αποφάσισε από κοινού με τον Δόκτορα ΠΟΤΕΒΑΝ υποδιευθυντή του Διεθνούς Γραφείου Υγιεινής,την μετάβαση μιας ειδικής αποστολής στο Γαλλικό Αρχηγείο Στρατού .Η αποστολή αυτή είχε σαν σκοπό της την εκτίμηση της κατάστασης,την οριστική διάγνωση της ασθένειας, αλλά και να διατάξει γενικά μέτρα προφύλαξης.Επίσης ζήτησε να σταλεί και να εγκατασταθεί στην Κέρκυρα εργαστήριο Βακτηριολογίας. Η αποστολή επέστρεψε την 28η Φεβρουαρίου του 1916 με τον Γενικό Ιατρικό Επιθεωρητή ΓΚΡΑΛ. Η διάγνωση της χολέρας επιβεβαιώθηκε και στάλθηκαν τα απαιτούμενα για την εγκατάσταση του εργαστηρίου.

Φεύγοντας από την Γαλλία,η αποστολή πήρε μαζί της 25.000 δόσεις εμβολίου κατά της χολέρας,οι οποίες παρασχέθηκαν από το Ινστιτούτο ΠΑΣΤΕΡ των Παρισίων. Αυτές αρκούσαν για τις πρώτες ανάγκες. Στην συνέχεια οι αφίξεις των εμβολίων από την Γαλλία ήταν συνεχόμενες και έτσι επετράπη στην Υπηρεσία, χωρίς διακοπή, να εμβολιάσει μέσα σε έναν μήνα 210.000 άτομα.Η Αθήνα,από την πλευρά της απέστειλε μια μικρή ποσότητα εμβολίων, η οποία κατευθυνόμενη αρχικά προς τους Αγ.Σαράντα, έφτασε στη Κέρκυρα πολύ αργά.

 

Το εργαστήριο εγκαταστάθηκε στην θέση των παλαιών θαλασσίων θερμών λουτρών του συγκροτήματος της "Ρολίνας"(καζίνο) που σήμερα υψώνεται το ξενοδοχείο ΚΟΡΦΟΥ ΠΑΛΛΑΣ. Δίπλα από το κτίριο αυτό, (δεν διακρίνεται) ήταν στρατωνισμένοι οι ζουάβοι της φρουράς.Κάθε πρωί γίνονταν με επισημότητα η έπαρση της σημαίας με τιμητική φρουρά,σαλπίσματα της φανφάρας και παιανιζόνταν η απαραίτητη Marseillese (Ο Εθνικός Ύμνος της Γαλλίας.)

Μαζί με τα στρατεύματα ήρθαν στο νησί και χιλιάδες πρόσφυγες μεταξύ των οποίων και πολλά παιδιά.

(Φωτογραφία από το περιοδικό ΝΕΜΕΣΙΣ τεύχος 8 Άρθρο: "Oι Σέρβοι στην Κέρκυρα 1916-1918").

Περίπου 30.000 παιδιά,12-18 ετών, ακολούθησαν την οπισθοχώρηση.Τα 15.000 από αυτά πέθαναν μέχρι να φθάσουν στα παράλια της Αλβανίας.Γύρω στα 6.000 πέθαναν κατά την διάρκεια της αναμονής για να μεταφερθούν στην Κέρκυρα,καθότι ήταν άσιτα και καταβεβλημένα.Το ταξίδι από τις περιοχές που ήταν στρατοπεδευμένα μέχρι την Κέρκυρα διαρκούσε 24 ώρες. Στις μεταφορές αυτές πέθαναν 2.000 παιδιά.Τελικά μεταφέρφηκαν στο νησί περίπου 7.000 παιδιά.

Οι πιο μικροί σε ηλικία Σέρβοι στρατιώτες.

Ο Στρατηγός Μοντεσίρ και το Στρατηγείο του εγκαταστάθηκαν στην βίλλα Καλαβρέντζου.

Το Αχίλλειο (θερινή κατοικία του Κάιζερ) κατελήφθη και εκεί εγκαταστάθηκε το νοσοκομείο των αξιωματικών.

Το Αχίλλειο φρουρείται . Πινακίδα γραμμένη σε τρεις γλώσσες. Γερμανικά,Ιταλικά και Ελληνικά απαγορεύει την είσοδο.

(Η φωτογραφία είναι από το περιοδικό "L' ILLUSTRATION" τεύχος 3807 19/2/1916)

Τα πράγματα του Κάιζερ σφραγίστηκαν και φυλάσσονταν από φρουρούς.

(Η φωτογραφία είναι από το περιοδικό "L' ILLUSTRATION" τεύχος 3807 19/2/1916)

Τα αυτοκίνητα του Κάιζερ βρίσκονταν ακόμη στα πάρκιν τους και Γάλλοι στρατιώτες ποζάρουν εμπρός τους.

(Η φωτογραφία είναι από το περιοδικό "L' ILLUSTRATION" τεύχος 3807 19/2/1916)

Στα μαγειρεία του Αχιλλείου ετοιμάζονταν στις αυτοκρατορικές κατσαρόλες, το γεύμα για την σίτιση των ασθενών, της φρουράς,και του ιατρικού προσωπικού.

(Η φωτογραφία είναι από το περιοδικό "LE MIROIR" τεύχος 118 27/2/1916).

Αξιωματικοί στον κήπο του Αχιλλείου.

Το νεκροταφείο των αξιωματικών στο Αχίλλειο

Ιταλικό ιππικό στο νέο Φρούριο όπου και εγκαταστάθηκαν οι Ιταλοί.Οι Γάλλοι είχαν εγκατασταθεί στο Παλαιό Φρούριο.

.

ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΜΕΡΕΣ

Πρόχειρη κατασκήνωση στο Βίδο

Μέσα σε ένα μήνα το Βίδο έγινε ένα τεράστιο νοσοκομειακό κέντρο.Το Λαζαρέτο δέχονταν τους χολερικούς και τα θύματα του εξανθηματικού τύφου. Στα Σερβικά στρατόπεδα δημιουργήθηκαν αναρρωτήρια.Η Επιτροπή Υγιεινής παρείχε οδηγίες για την απολύμανση των ασπρορούχων,την μάχη ενάντια στις μύγες,την εγκατάσταση των αποχωρητηρίων και την τοποθέτησή τους, αλλά και την συστηματική τους απολύμανση με χλωριούχο ασβέστιο.

Έχοντας γίνει η διάγνωση της χολέρας,ο δόκτορ Ποτεβάν έλαβε την πρωτοβουλία της επίσημης ανακοίνωσης της αρρώστιας και πρότεινε στον Στρατηγό της Μεραρχίας,Αρχηγό της Γαλλικής Στρατιωτικής Αποστολής, την δημιουργία μιας Διεθνούς Επιτροπής Υγιεινής στην Κέρκυρα.Η επιτροπή συνήλθε στις 10/3/1916. Από τις 5 Φεβρουαρίου πολλοί από τους ντόπιους, των οποίων οι κατοικίες γειτόνευαν με τα Σερβικά στρατόπεδα, είχαν μολυνθεί από χολέρα.Οι πρώτες περιπτώσεις,έξι τον αριθμό,επί των οποίων σημειώθηκαν δύο θάνατοι,είχαν εμφανιστεί σε μια απομονωμένη οικία κοντά στο στρατόπεδο στα Γουβιά. Τέσσερις και οκτώ ημέρες αργότερα,εμφανίστηκαν νέα κρούσματα στον Ύψο και στην Κορακιάνα. Κατόπιν δύο νέα θανατηφόρα κρούσματα σημειώθηκαν στο Μαντούκι και την μεθεπομένη η ασθένεια εξαπλώθηκε στην ίδια την πόλη, όπου παρατηρήθηκαν είκοσι κρούσματα εκ των οποίων τα δεκαοκτώ θανατηφόρα.

Η κηδεία επίσημου Σέρβου αξιωματικού 19/1/1916.

Τα γενικά μέτρα τα οποία αποφασίστηκαν για την προστασία της πόλης ήταν:

1ον) Η απαγόρευση της πρόσβασης σε όποιον δεν κατοικούσε στην πόλη.

2ον) Δικαίωμα είχαν μόνον οι έχοντες υποχρεωτικά εκεί τα διοικητικά ή στρατιωτικά τους καθήκοντα.

3ον) Να εμβολιαστεί επειγόντως,όλος ο πολιτικός και στρατιωτικός πληθυσμός.

4ον) Να προληφθεί ο ένυδρος κίνδυνος με άμεση ανάλυση του νερού που καταναλώνονταν.

5ον) Να ενημερωθούν οι κάτοικοι για τα μέτρα που έπρεπε να λαμβάνουν.

6ον) Να κοινοποιηθούν οι διαταγές οι οποίες θα μοιράζονταν στους περαστικούς στον δρόμο,στα σπίτια και να τοιχοκολληθούν.

7ον) Να καταρτιστεί άμεσα ένας ονομαστικός κατάλογος όλων των ατόμων οι οποίοι κατοικούσαν στην πόλη ή στα προάστια ή στα ενοικιαζόμενα δωμάτια.

8ον) Η Αστυνομία να αναζητά και να συλλαμβάνει παράνομους ενοίκους.

9ον) Ο Σέρβος γιατρός της επιτροπής, να προμηθεύεται έναν κατάλογο των Σέρβων στρατιωτικών και πολιτών οι οποίοι ήταν υποχρεωμένοι να παραμένουν μέσα στην πόλη.

10ον) Οι περίπολοι να συλλαμβάνουν τους Σέρβους που δεν περιλαμβάνονταν στον πιο πάνω κατάλογο.

Στην επιτροπή συμμετείχαν Γάλλοι, Σέρβοι και Κερκυραίοι γιατροί. Μερικοί από αυτούς ήταν ο Κωνσταντίνος Παλατιανός,ο Σπυρίδων Παξινός ή Πίγκος,οΣπυρίδωνας Τζουλάτης κ.λ.π.οι οποίοι για την δράση τους παρασημοφορήθηκαν

Ευχαριστήριο έγγραφο του Δήμου Κερκυραίων προς τον γιατρό Σπυρίδωνα Τζουλάτη για τις αφιλοκερδείς υπηρεσίες που πρόσφερε κατά την επιδημία της χολέρας.

Ο αριθμός των εθελοντικά εμβολιασμένων ήταν αρκετά περιορισμένος.Η επιτροπή δεν έκανε άλλωστε τίποτα ιδιαίτερο ώστε να αυξηθεί ,εκτιμώντας ότι θα ήταν προτιμότερο να γίνουν οι εμβολιασμοί από τους γιατρούς οι οποίοι ήταν επιφορτισμένοι ειδικά για την υπηρεσία αυτή.

Καταρτίστηκε λοιπόν το ακόλουθο σχέδιο εμβολιασμού του πληθυσμού:

Χωρίστηκε η Πόλη σε τομείς.Κάθε ιατρική ομάδα που αποτελούνταν από τον γιατρό αρχηγό,είχε μαζί του δύο βοηθούς και έναν αστυνομικό. Έτσι στις 12 Μαρτίου άρχισαν οι εμβολιασμοί όπως περιγράφονται παρακάτω.

Πριν εισέρθουν στην οικία για εμβολιασμό,ο γιατρός αρχηγός της ομάδας έβαζε έναν αστυνομικό στην πόρτα,ώστε να απαγορεύει την έξοδο σε οποιονδήποτε.Με αυτή την προφύλαξη,κάθε ένοικος της οικίας,εμβολιάζονταν οικιοθελώς  ή καταναγκαστικά.

Για να αποφευχθεί τυχόν εξαπάτηση,η επιτροπή είχε εκδώσει βιβλιάρια με αποκόμματα.Το εξώφυλλο έφερε το όνομα του δικαιούχου του βιβλιαρίου.Το απόκομμα που δίνονταν, έφερε το όνομα του εμβολιαζόμενου , την διεύθυνσή του,την ημερομηνία του εμβολιασμού και την υπογραφή του γιατρού που έκανε τον εμβολιασμό.Το απόκομμα που έμενε στο βιβλιάριο είχε τις ίδιες πληροφορίες.Κάθε βράδυ,τα βιβλιάρια επιστρέφονταν στα κεντρικά της επιτροπής με τα στοιχεία των εμβολιασθέντων και έτσι με τον τρόπο αυτό,αναγνωρίζονταν και ελέγχονταν.

Αρωγός στην μεγάλη αυτή προσπάθεια, ήταν και ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός.

Το σύστημα αυτό του εμβολιασμού των κατοίκων,συμπληρώνονταν και από τους δημόσιους εμβολιασμούς στις εκκλησίες. Αυτοί ρυθμίζονταν και επιβλέπονταν,όπως και οι εμβολιασμοί στο αναρρωτήριο του λιμανιού,από τον Δόκτορα ΜΠΛΑΝ από την Τυνησία.

Το σχέδιο αυτό επέτρεψε στους γιατρούς που έκαναν τους εμβολιασμούς, να εμβολιάσουν εντός 8 ημερών τους 15.000 κατοίκους της πόλης.

Κατά την περίοδο αυτή,οι κινούμενες μονάδες εμβολίασαν 8 κοινότητες της ενδοχώρας του νησιού,όπου είχαν εμφανιστεί κρούσματα.

Στις 16 Μαρτίου,5 ημέρες από την αρχή των εμβολιασμών,παρατηρήθηκε μείωση του αριθμού των καθημερινών κρουσμάτων της χολέρας από 10 σε 6. Στις 19, ο αριθμός των αρρώστων ανέβηκε στους 13 λόγω της εμφάνισης 5 κρουσμάτων στο Άσυλο Φρενοβλαβών,αλλά από την ημέρα εκείνη, ουσιαστικά η επιδημία είχε αποτραπεί.

Από τις 22 Μαρτίου ο αριθμός των καθημερινών περιπτώσεων στην Πόλη έπεσε στους 3.Στις 10 Απριλίου εμφανίστηκε το τελευταίο κρούσμα. Από την ημερομηνία αυτή, η χολέρα είχε τελειώσει.

Ο συνολικός αριθμός των περιπτώσεων χολέρας ο οποίος παρατηρήθηκε στον άμαχο πληθυσμό της Κέρκυρας, ήταν 185 και οι θάνατοι έφτασαν τους 68. Η δεύτερη σειρά εμβολιασμών, έγινε όπως προβλεπόταν 8 ημέρες μετά την πρώτη,κάνοντας χρήση της ίδιας οργάνωσης.

Σημειώνεται, ότι στην Κέρκυρα,τα Γαλλικά Στρατεύματα τα οποία έπρεπε να διασφαλίσουν την διατήρηση της τάξης στους πιο μολυσμένους τόπους,δεν είχαν ούτε έναν άρρωστο από χολέρα κι αυτό γιατί το Στράτευμα είχε εμβολιαστεί πριν από λίγο καιρό.

Κατά τον καιρό αυτό η πόλη είχε έλλειψη ύδατος.Υπήρχε παροχή ύδατος κατά περιοχή,για δύο ώρες σε διαφορετικούς τομείς της πόλης. Οι οικίες, είχαν άρδευση με υδρορροές κι αυτές ήταν άδειες ένα μεγάλο μέρος της ημέρας.Τα αποχωρητήρια μολύνονταν και οι σωληνώσεις έφραζαν. Ενώπιον του κινδύνου αυτού η Επιτροπή Υγιεινής αποφάσισε να εγκαταστήσει έναν σταθμό αυτόματης χλωρίωσης στο κέντρο διανομής των υδάτων. Ταυτόχρονα,τα ύδατα τα οποία λόγω λάθους υπολογισμού χύνονταν στην θάλασσα,συγκεντρώνονταν με την φροντίδα του Ναυτικού μέσω σωληνώσεων.

Οι σωληνώσεις αυτές, οι οποίες από την εποχή της Αγγλοκρατίας κατέληγαν στο Αχίλλειο,εφοδιασμένες με βαλβίδες αποκλεισμού,επέτρεπαν να κατακρατείται ένα υγρό του οποίου η ανερχόμενη θερμοκρασία καθιστούσε την διατήρηση ιδιαίτερα χρήσιμη.Τα δεξαμενόπλοια πήγαιναν κάθε μέρα και γέμιζαν από τη δεξαμενή του Αχιλλείου και μοίραζαν σε διάφορα λοιμοκαθαρτήρια και στα αγκυροβολημένα πλοία νερό του οποίου η καθαριότητα βεβαιώνονταν από επαναλαμβανόμενες εξετάσεις. Με αυτόν τον τρόπο, ούτε το Βίδο ούτε η νήσος του λοιμοκαθαρτηρίου (Λαζαρέτο) στερήθηκαν για μια στιγμή το πόσιμο νερό.

Τα πιο αυστηρά μέτρα λήφθηκαν για την απολύμανση των βόθρων.Μια ειδική ομάδα απολύμανσης επιφορτίστηκε με το έργο αυτό. Η χρήση χλωριούχου ασβεστίου γενικεύθηκε.Τα σκουπίδια αποτεφρώνονταν σε φούρνους τους οποίους είχαν χτίσει τα Γαλλικά και τα Σερβικά στρατεύματα και η μάχη κατά των μυγών συνεχίζονταν συστηματικά.

Η Αθήνα απέστειλε ένα προκατασκευασμένο νοσοκομείο συνοδευόμενο από επαγγελματίες συναρμολογητές.Το νοσοκομείο αυτό,γερμανικής προέλευσης,εγκαταστάθηκε σ' έναν απομονωμένο λόφο,ο οποίος εξυπηρετούνταν από έναν μοναδικό δρόμο, εύκολο στην φύλαξη και βατό για τα υγειονομικά οχήματα.

Στον λόφο αυτό βρίσκονταν ένα γηροκομείο,αρκετά φτωχό,με επισφαλείς εγκαταστάσεις το οποίο όμως διέθετε έναν εκτενή άδειο χώρο. Οι ένοικοι του γηροκομείου είχαν ήδη πληγεί από την επιδημία,έτσι δεν υπήρχε φόβος,με την εγκατάσταση του νοσοκομείου,να δημιουργηθεί μία νέα εστία μόλυνσης. Το νοσοκομείο άνοιξε στις 21 Μαρτίου.Κατά την ημέρα εκείνη,η επιδημία βρισκόταν ήδη σε ύφεση και μόνο 17 ασθενείς οι οποίοι αναρρώνανε απομονώθηκαν εκεί,λόγω της πιθανότητας να φέρουν μικρόβια.

Οι εμβολιασμοί,η επιτήρηση των υδάτων,η αποσυμφόρηση της πόλης,τα μέσα περίθαλψης των αμάχων, ρυθμίστηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε χρειάζονταν να βεβαιώνεται ο συντονισμός και η εκτέλεση των μέτρων αυτών.

Για να επιτευχθεί ο σκοπός αυτός,η επιτροπή συνερχόταν κάθε βράδυ παραλαμβάνοντας τις αναφορές των γιατρών, οι οποίοι διενεργούσαν τους εμβολιασμούς. Κάθε μέρα,λάμβανε χώρα μία επιθεώρηση σε διαφορετικό τομέα ή σε μια κοινότητα η οποία είχε χαρακτηριστεί ως ύποπτη. Στην εξάπλωση βοήθησαν η ρυπαρότητα κάποιων τομέων της πόλης οι οποίοι ήταν φραγμένοι από ακαθαρσίες.Επίσης η κατάπτωση και η κακή συντήρηση των σφαγείων της .Η ανεπάρκεια των σωληνώσεων από την αφετηρία μέχρι την έξοδό τους από την πόλη και η απόφραξη τους.Η δυσάρεστη συνήθεια των κατοίκων να διατηρούν τα περιττώματα των τελευταίων 24 ωρών στην οικία τους,ώστε να πάνε να τα αδειάσουν την νύχτα σε παράνομους βόθρους οι οποίοι μερικές φορές ήταν δίπλα σε πηγάδια. Μια σειρά από επιστολές στον Νομάρχη,και προσωπικές επισκέψεις είχαν ως αποτέλεσμα να απαλειφθούν κάποια από αυτά τα σφάλματα και να βελτιωθούν τουλάχιστον κάποια άλλα. Έτσι η επίβλεψη των Ελλήνων Υγιεινολόγων έγινε πιο αποτελεσματική,οι ελληνικές αρχές απομακρύνθηκαν από την χαλαρότητα τους και η κατάσταση στον τομέα της υγιεινής της πόλης έγινε καλύτερη.

Κατά τις ημέρες της πλήρης απόγνωσης ένας Σέρβος στρατιώτης έγραψε ένα τραγούδι το οποίο και τραγουδούσε μαζί με τους εξαθλιωμένους συναδέλφους του.Ο τίτλος του τραγουδιού αυτού, TAMO DALEKO. Έμελλε να γίνει το Εθνικό τραγούδι της Σερβίας για όλη την περίοδο του Α! Παγκοσμίου Πολέμου και παραμένει μέχρι και σήμερα να τραγουδιέται θυμίζοντας τις κακουχίες που πέρασε τότε ο λαός της.

Αγγλική Μετάφραση

There, far away, far away from the sea,

There is my village, there is my love.
There is my village, there is my love.

Oh should it have come, that sad, unhappy night,
When you, my dear, went to the bloody fight.

There, far away, where the yellow lemons flower,
There was the Serbian Army's only path.
There was the Serbian Army's only path.

There far away, far away from the sea,
There is my village, there is Serbia.
There is my village, there is Serbia.

Without my homeland, on Corfu I live,
And still I happily cheer, Long Live Serbia.
And still I happily cheer, Long Live Serbia.

 

 Το νεκροταφείο της Μεραρχίας ΔΡΙΝΟΥ στον Άγιο Ματθαίο.

Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ο Γιάννης Γιαννούλης, ένας χωρικός από τα Επισκοπιανά ο οποίος όμως κατοικούσε στον Άγιο Ματθαίο ,περιμάζεψε πτώματα Σέρβων τα οποία ενταφίασε σε ένα κτήμα του δημιουργώντας ένα μικρό νεκροταφείο.

Οι Σέρβοι τίμησαν τον άνθρωπο αυτόν ιδιαίτερα.Έστησαν την προτομή του και αναμνηστική πλάκα στο προαύλιο της εκκλησίας του Αγίου Ματθαίου που βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού.

Σατυρικό αντισερβικό σκίτσο που δείχνει τον Βασιλέα Πέτρο,τον διάδοχο Αλέξανδρο,τον πρωθυπουργό Πάσιτς και τον αρχηγό του στρατού Πούτνικ να το σκάνε μέσω Αλβανίας.

H Αναδιοργάνωση

Θα πρέπει εδώ να αναφέρουμε ότι μαζί με το στρατό και την αρχηγία του, ήρθε στην Κέρκυρα και η Κυβέρνηση της Σερβίας της οποίας πρόεδρος ήταν ο Νίκολα Πάσιτς.

Η κυβέρνηση (Σκουψίνα) συνεδρίαζε κατ'αρχήν στο Ξενοδοχείο Bella Venezia, αλλά για τις εργασίες του Κοινοβουλίου ,τους παραχωρήθηκε από τον Δήμο Κερκυραίων το Δημοτικό Θέατρο.

To σύνολο των βουλευτών φωτογραφίζεται στη δυτική πλευρά του Δημοτικού Θεάτρου.

Από συνεδρίαση της κυβέρνησης στο θέατρο.

Από τους βουλευτές, μια μερίδα ήταν Σοσιαλιστές που υποστήριζαν με πάθος την ιδεολογία τους, η οποία ήταν ενάντια στον Σερβικό σωβινισμό.Δημιουργήθηκαν επεισόδια που ανάγκασαν δύο φορές τα Γαλλικά στρατεύματα να περικυκλώσουν το Δημοτικό Θέατρο.

Η αναμνηστική πλάκα που αναρτήθηκε το 1918 στο Δημοτικό Θέατρο

Ο Πρωθυπουργός Πάσιτς υπαγορεύει στον γραμματέα του.

(Φωτογραφία από το περιοδικό ΝΕΜΕΣΙΣ τεύχος 8 Άρθρο: "Oι Σέρβοι στην Κέρκυρα 1916-1918").

Ο Στρατηγός Πέταρ Μπόγεβιτς,Αρχηγός του Επιτελείου της Ανωτάτης Διοίκησης του Σερβικού Στρατού επιθεωρεί καταυλισμό στην Κέρκυρα, 1916.

Στα τέλη Ιανουαρίου εγκαινιάστηκε και το πρώτο αεροδρόμιο του νησιού στο μέρος που βρίσκεται και το σημερινό αεροδρόμιο

Στη φωτογραφία μας βλέπουμε το σκελετό του μεγάλου υπόστεγου όπου φυλάσσονταν τα Ζέμπελιν. Τα Ζέμπελιν τα οποία χρησιμοποιούνταν και ως επιθετικά, αποτελούσαν μαζί με τα υδροπλάνα την αεροπορική υποστήριξη.

Το υπόστεγο εκτός της φύλαξης είχε και εγκαταστάσεις ανεφοδιασμού.Δύο αεροπλάνα τύπου Ζέμπελιν(Νταρ-λαντ και Καμπανία) συνέδεαν την Κέρκυρα με την Θεσσαλονίκη δύο φορές την εβδομάδα.

 

Ο πρίγκηπας Αλέξανδρος.

Στις 6 Φεβρουαρίου του 1916, ο διάδοχος του Σερβικού θρόνου Αλέξανδρος,ήρθε στην Κέρκυρα για να εξετάσει την κατάσταση του στρατεύματος αλλά και για να ανυψώσει το ηθικό του.

Στον πρίγκηπα-Διάδοχο έγινε επίσημη υποδοχή. Από την πλευρά της Γαλλίας ήταν ο Υπουργός M.Boissonnas, από την Σερβική πλευρά τον υποδέχθηκε ο Πρωθυπουργός Πάσιτς,όπως φαίνεται στην φωτογραφία μας και όλο το Υπουργικό Συμβούλιο. Η μουσική έπαιζε τον Σερβικό Ύμνο. Ο Διάδοχος χαιρέτησε δια χειραψίας όλους τους Υπουργούς και διπλωμάτες Σέρβους αλλά και τους Γάλλους Αξιωματικούς που του παρουσίασε ο Γάλλος Στρατηγός Douchy.Στην συνέχεια επιθεώρησε παρατεταγμένο Άγημα.

 

Ακολουθούν εικόνες από την ζωή των Σέρβων στα στρατόπεδα τους.

Στις 13 Φεβρουαρίου ο Αλέξανδρος επισκέφθηκε ένα-ένα τα σερβικά στρατεύματα. Σε αυτό των Γουβιών απευθυνόμενος στο στράτευμα είπε: Εάν οι καταστάσεις μου το επιτρέψουν,αφού τελειώσει η πρώτη περίοδος της αναδιοργάνωσης του στρατεύματος,ελπίζω να φύγω για το Παρίσι για να επισκεφθώ τον Πρόεδρο Poincare και τον Αρχιστράτηγο Joffre.Γνωρίζετε τι σημαίνει για εμάς Γαλλία σήμερα.Είναι αυτή και οι δυνάμεις της που μας περιμένουν όλους και αισθάνομαι βαθιά να αναφερθώ και εκ' μέρους του Αρχηγού των Δυνάμεών μας.Επειδή πρόκειται για έναν νέο Βαλκανικό πόλεμο σε εξέλιξη,η εμπειρία μας στα Βαλκανικά θέματα μπορεί να είναι χρήσιμη στις Συμμαχικές Δυνάμεις. Έχουμε πλήρη γνώση για το ποια ήταν η πραγματική κατάσταση και πως η Αυστρία εξασκούσε τυραννία όλες τις ώρες και στιγμές,αλλά και για την στάση της Βουλγαρίας.Εκείνο που έχει σημασία,στην νέα μας προσπάθεια,είναι πως ότι κι αν τραβήξαμε στο παρελθόν, δεν θα ξανάρθει πια.

Θα δείτε ότι αρκετές από τις Μεραρχίες μας,όπως αυτή του Μοράβα π.χ. είναι σχεδόν ανασυνταγμένες. Λείπουν ακόμη οι νέες στρατιωτικές ενδυμασίες,τα όπλα και τα πολεμοφόδια, αλλά το ανθρώπινο δυναμικό είναι οργανωμένο.Σε δύο μήνες ή τρεις το πολύ, θα μπορέσουμε να ξανασταθούμε στα πόδια μας και να συμμετάσχουμε στον Βαλκανικό πόλεμο με έναν στρατό από 130.000 έως 150.000 ανδρών και με τις δυνάμεις του Στρατηγού Sarrail, να κάνουμε μία πάλη που δεν θα τελειώσει παρά μόνο με νίκη. Η Σερβία είναι στα Βαλκάνια αυτό που είναι η Γαλλία στην Ευρώπη και δεν πρέπει να είναι ηττημένη.

Υπαίθρια λειτουργία του στρατεύματος,από Καναδό ιερωμένο, παρουσία του Πρίγκηπα Αλέξανδρου.

Ο Αρχηγός του στρατού Ραντομίρ Πούτνικ σε μεγάλη ηλικία και άρρωστος από την οπισθοχώρηση στην Αλβανία,υποβασταζόμενος από στρατιώτες,επιβιβάζεται σε αυτοκίνητο και επισκέπτεται τα στρατόπεδα για να εμψυχώσει τους άνδρες.

Έγιναν υπαίθρια γεύματα στα στρατόπεδα με την παρουσία του.

Οι φούρνοι έβγαζαν όλη μέρα ψωμί

Τα μπάνια στη θάλασσα ήταν ένα μέτρο απαραίτητο για την καθαριότητα των χιλιάδων στρατιωτών..

 

Τα Γαλλικά στρατεύματα

Στρατός Ξηράς

Οι Ζουάβοι (όνομα μιας φυλής της Αλγερινής Καβυλίας απ' όπου στρατολογήθηκαν οι πρώτοι στρατιώτες του Γαλλικού αποικιακού ελαφρού πεζικού-Αλγερία 1831),ήταν το κύριο μάχιμο σώμα της Γαλλικής φρουράς της Κέρκυρας.

 

Κατά τον Α! Παγκόσμιο πόλεμο,το σώμα των Ζουάβων αποτελούνταν αποκλειστικά από Γάλλους,παρ'όλο που η στολή τους εξακολουθούσε να αραβοφέρνει .Υπήρχαν τέσσερα συντάγματα τα οποία διακρίνονταν από το χρώμα μιας ταινίας στο εξωτερικό μέρος των σαλβαριών τους που ονομάζονταν tombeau.To χρώμα του 1ου Συντάγματος ήταν κόκκινο,του 2ου λευκό,του 3ου κίτρινο και του 4ου βαθύ κυανό.

Παράταξη Ζουάβων στη κάτω πλατεία για επιθεώρηση.

Σώμα Αλπινιστών παρελαύνει στην πλατεία του Νέου Φρουρίου,στον πρώην σταθμό του ΚΤΕΛ.

 

Τα πλοία και η ζωή σε αυτά.

 

 

Το λιμάνι

Ιταλικό πλοίο μετέφερε βοήθεια για τους Σέρβους.

Το εργαστήριο επισκευής των αυτοκινήτων.

Οι Αυστραλοί

Οι Αυστραλία έστειλε στην Κέρκυρα τρία πολεμικά σκάφη για να βοηθήσουν τις συμμαχικές δυνάμεις στον εντοπισμό των εχθρικών υποβρυχίων και να περιφρουρούν για τυχόν επίθεση αυτών στα συμμαχικά καράβια.Τα τρία αυτά πολεμικά ήταν HMAS Huon,HMAS Parramatta και HMAS Torrens. Μία από τις ενέργειές τους ήταν  η πόντιση ενός μεγάλου ανθυποβρυχιακού διχτιού.

Εάν παρατηρήσουμε την λεπτομέρεια της πιο πάνω φωτογραφίας θα δούμε ότι το ανθυποβρυχιακό δίχτυ ξεκινούσε από το Καποσίδερο (βλέπουμε τις ποντισμένες σημαδούρες).

 

 

Οι Αμερικάνοι

Οι Αμερικανοί έστειλαν έναν στολίσκο(Splinter fleet) από ανθυποβρυχιακά σκάφη για την φύλαξη του στενού Κέρκυρα-Ότραντο το λεγόμενο The Ontranto Barrage.

 

Ως βάση τους είχαν τον κόλπο των Γουβιών.

 

Ο Ναύαρχος του στολίσκου Cpt.Nelson γίνεται αποδεκτός από της συμμαχικές δυνάμεις.

 

Η Ναυαρχίδα του στολίσκου αυτού ήταν το πλοίο Λεωνίδας.

Τα πληρώματα των πλοίων έφτιαξαν την βάση τους(Νο 25) στην στεριά μέσα στους ελαιώνες.

 

 

Από τη δράση των Αμερικάνικων ανθυποβρυχιακών

 

Τα καράβια σημαιοστολισμένα για την νίκη και το τέλος του πολέμου.

Η ζωή των Ναυτών

Από κάρτες που έστελναν οι Αμερικανοί και τα γραφόμενα στο πίσω τους μέρος.

Η φωτογραφία στο πίσω μέρος γράφει αυτό που είναι επικολλημένο στο επάνω αριστερά μέρος της, δηλ. Έλληνες (Κερκυραίοι) τραγουδούν στις αμερικανικές δυνάμεις.Κέρκυρα 4 Ιουλίου 1918(Φυσικά με το αζημίωτο)

Όταν έφυγαν είχαν αφήσει και αυτοί τους νεκρούς του πίσω.

Οι Ξένες Δυνάμεις και οι Κερκυραίοι

Τα παιδιά

Όπως είδαμε και πιο πάνω, γύρω στα 7.000 παιδιά έφθασαν στο νησί.

Η φροντίδα για τα παιδιά ήταν μεγάλη και από τις Συμμαχικές Δυνάμεις και από τούς Κερκυραίους. Οι ντόπιες αρχές φρόντισαν και έδωσαν χώρο για να δημιουργηθεί Σερβικό σχολείο.

 

Η συνύπαρξη

Η ύπαρξη τόσων πολλών στρατευμάτων στο νησί έκανε τους ντόπιους να είναι διστακτικοί στις σχέσεις τους με τους ξένους.Η Κέρκυρα βρέθηκε ξαφνικά να έχει 250.000 κατοίκους.Σιγά - σιγά οι σχέσεις εξομαλύνθηκαν γιατί η συμπεριφορά των Γάλλων ήταν πολύ φιλική προς τον κόσμο.Εκείνοι που θεωρούσαν ότι το νησί ήταν υπό κατοχή ήταν οι Ιταλοί,οι οποίοι λίγα χρόνια αργότερα (1923) το κατέλαβαν προσωρινά.Προς τους Σέρβους η συμπάθεια ήταν μεγάλη και η αλήθεια είναι ότι παρά την άσχημη κατάστασή τους κανένα επεισόδιο δεν αναφέρεται κατά την παραμονή τους εδώ.

Τους παραχωρήθηκε ο Ναός του Αγίου Νικολάου των Γερόντων όπου οι λειτουργίες γίνονταν στην Σερβική γλώσσα από Σέρβους ιερωμένους.

. Στην Κέρκυρα εκδίδονταν και η εφημερίδα...

ΣΕΡΒΙΚΑ ΝΕΑ.

\

\Οι Γάλλοι όταν είχαν έξοδο, αλλά και οι Σέρβοι γέμιζαν την πόλη.

 

Στα χωριά

Βέβαια και οι Κερκυραίοι χωρικοί δεν έχαναν την ευκαιρία να κάνουν μικροεμπόριο πλησιάζοντας τα στρατόπεδα και πουλώντας τις πραμάτειες τους.

Η Αποχώρηση

Η Διακήρυξη της Κέρκυρας, 20 Ιουλίου του 1917

Η διακήρυξη αυτή περιελάμβανε μια συμφωνία μεταξύ των πολιτικών εξόριστων από την Κροατία, το Μαυροβούνιο, τη Σερβία και τη Σλοβενία προβλέποντας την δημιουργία ενός νέου έθνους, τη Γιουγκοσλαβία, στη μεταπολεμική Ευρώπη.

Οι διαδικασίες αναδιοργάνωσης και εξοπλισμού των Σέρβων είχαν σχεδόν ολοκληρωθεί γύρω στις 15 Μαρτίου, και δημιουργήθηκαν 6 Μεραρχίες"ΔΡΙΝΑ","ΣΟΥΜΑΔΙΑ",ΤΙΜΟΚ",ΒΑΡΔΑΡ","ΔΟΥΝΑΒΗΣ" και "ΜΟΡΑΒΑ".Στις 6 Απριλίου από τους πρεσβευτές των Άγγλων και των Γάλλων ανακοινώνεται στην Ελληνική Κυβέρνηση ότι αφού αναπαύτηκαν από την ταλαιπωρία και ανάρρωσαν τα Σερβικά στρατεύματα, οι Σύμμαχοι θα τα μεταφέρουν στο μέτωπο της Θεσσαλονίκης.Τελικά η σταδιακή αποχώρηση των στρατευμάτων άρχισε στις 11 Απριλίου με πλοία από την Κέρκυρα προς την Χαλκιδική.Τελείωσε δε στις 30 Μαΐου του 1916.Μεταφέρθηκαν συνολικά 130.000 άνδρες και 34.800 ζώα.

Αρκετό ενδιαφέρον για την αποχώρηση είναι και το Video του μουσείου

\

Τα συμμαχικά στρατεύματα κατέβασαν τις σημαίες από τα Φρούρια μας τον Ιούνιο του 1919,ένα χρόνο μετά τη λήξη του πολέμου.Οι Γάλλοι έφυγαν τέλη του 1918.Οι Ιταλοί έφυγαν μόνο κατόπιν αντίδρασης της Διεθνούς Κοινότητος.

Το 1935 ο Βασιλιάς Αλέξανδρος επισκέπτεται και πάλι,επίσημα το Βίδο.

Μετά την επίσκεψη αυτή, εγκαταστάθηκε στην Κέρκυρα το 1936,επίσημο Σερβικό Προξενείο.

Η απόφαση της δημιουργίας προξενείου ελήφθη στο Βελιγράδι την 1 Μαΐου 1919. Επίσης μετά την επίσκεψη του Αλέξανδρου το 1935, χτίστηκε και το μαυσωλείο στο Βίδο.........

 

όπου από την ίδρυση του Προξενείου και μετά, περισυνελέγησαν τα οστά των Σέρβων στρατιωτών που ήταν διασκορπισμένα στα διάφορα νεκροταφεία του νησιού .Επίσης αναμνηστικές πλάκες τοποθετήθηκαν στον Αγ.Ματθαίο....

και στα Γουβιά,όπου και έγινε η αποβίβαση.

ΤΑΜΟ DALEKO

http://johnpetsalis.ning.com/video/hor-kolibri-tamo-daleko

 

 

 

 

Το καζίνο "Ρολίνα" στην Κέρκυρα

ΡΟΛΙΝΑ

Γιὰ σὲνα ἀλήθεια ἐλύσσιαξαν τσ’ ἰντούστριας καβαλλιέρηδες,
Παλιοὶ μπασταρδοκόντηδες καὶ νιόπλουτοι σπιτσιέρηδες.

1904 Λορέντζος Μαβίλης

Το αρχικό βρετανικό νεκροταφείο βρίσκονταν στη θέση που σήμερα στεγάζεται το Ξενοδοχείο CORFU PALACE στην παραλιακή λεωφόρο της Γαρίτσας.

Σκοπός της Δημαρχίας Κέρκυρας ήταν η εκμετάλλευση του χώρου αυτού με την ανέγερση καζίνου. Το 1902 κρίθηκε αναγκαίο να ζητήσει η Ελληνική κυβέρνηση από την Μεγάλη Βρετανία την μεταφορά του νεκροταφείου σε ένα άλλο μέρος, παρέχοντας όλες τις απαραίτητες εγγυήσεις. Αρχικά το αίτημα αυτό δεν έγινε αποδεκτό από τους Άγγλους. Η Ελλάδα έκανε μεγάλες προσπάθειες για να έρθει στην δικαιοδοσία της το οικόπεδο όπου βρίσκονταν οι τάφοι των Άγγλων θανόντων κατά την διάρκεια της Αγγλικής Προστασίας των Ιονίων Νήσων. Η αντίρρηση  της μεταφοράς του νεκροταφείου  στηρίζονταν στο ότι θα απομακρύνονταν από την πόλη και στο ότι το οικόπεδο το οποίο  θα μεταφέρονταν θα έπρεπε να ήταν μεγάλο, τουλάχιστον ίσο με το παλιό  για να χωρέσει τα μνήματα αλλά και τους μελλοντικούς τάφους Άγγλων πολιτών. Όταν ήρθε σε γνώση των Βρετανών ότι η αρχική τοποθεσία προορίζεται για την ανέγερση καζίνο, το θεώρησαν  προσβολή προς τους νεκρούς τους. (1) Σύμφωνα με το πρακτικό της παραχώρησης τον Ιονίων νήσων και την Ένωση μετά της Ελλάδος κρατούσαν οι Βρετανοί την κυριότητα των Αγγλικών νεκροταφείων.    Οι ελληνικές αρχές δήλωσαν αρχικά πως ο χώρος που θα απελευθερώνονταν θα γίνονταν κήπος, ενώ στην συνέχεια, όταν προέκυψε το θέμα εκμετάλλευσης του χώρου από  βελγική εταιρεία δήλωσαν ότι στο υπό ανέγερση Καζίνο δεν θα υπήρχαν τυχερά παιγνίδια καθότι απαγορεύονταν από τον νόμο. Τελικά με απόφαση του Βρετανικού Κοινοβουλίου, παρ’ όλες τις αντιδράσεις που υπήρξαν, αποφασίστηκε η μεταφορά. Οι Άγγλοι μη έχοντας εμπιστοσύνη ζήτησαν η μετεγκατάσταση να γίνει με προσωπικό που θα εγγυόνταν  την ασφαλή μεταφορά  και την επίβλεψη του θα αναλάμβαναν Άγγλοι σταλέντες για το σκοπό αυτό. Οι ίδιοι για τούτο έστειλαν, μεταξύ άλλων, και δύο παρατηρητές.  

Η εφημερίδα ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ στο φύλλο της 9 Μαΐου 1904 δημοσιεύει:

ΜΙΣΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΙΣΘΗΜΑΤΑ

Τις 5 Μαΐου του αυτού έτους σε φύλλο της  αγγλικής εφημερίδος Dailly Express γράφτηκε ελεεινό δημοσίευμα, γεμάτο ανακρίβειες , το οποίο με το πρόσχημα κάποιων παρατηρήσεων σε σχέση με την εδώ γενόμενη μεταφορά των οστών των νεκρών που ήταν θαμμένοι στο παλιό Αγγλικό νεκροταφείο βρίσκει την ευκαιρία να επιτεθεί σε ότι είναι Ελληνικό. Ο αρθογράφος κατηγορεί την αγγλική Κυβέρνηση όπου επέτρεψε να ανεγερθεί χαρτοπαικτική λέσχη σε ιερό τόπο ( ενώ αυτό είναι απόλυτα ανακριβές διότι στον χώρο εκείνο θα γίνουν μόνο κήποι).

 Αναγράφει είτα ότι η μεταφορά των οστών εγένετο εν πάση αταξία κα χωρίς καμία εκδήλωση σεβασμού, προσθέτοντας και πολλά άλλα. Στο τέλος ειρωνεύεται την τελετή, που τελευταία έγινε στο αγγλικό νεκροταφείο και τον λόγο που έβγαλε ο Δήμαρχος Κερκυραίων, γράφοντας κάποιες περικοπές, υποσημειώνοντας αυτές τις οποίες σχολιάζει ειρωνικά.

Συντάκτης του άρθρου φέρεται ο Λόρδος Bruge καθότι το άρθρο φέρει την υπογραφή του. Ο κύριος αυτός είχε περάσει από την Κέρκυρα τον προηγούμενο χειμώνα για να πάει για κυνήγι απέναντι στην Ήπειρο. Αξιοσημείωτο δε είναι ότι από βεβαιώσεις αξιόπιστων προσώπων δεν ευρίσκετο καθόλου στη Κέρκυρα όταν έγινε η μεταφορά των οστών και η πρόσφατη τελετή που έγινε στο νεκροταφείο. Είναι φανερό ότι ο εν λόγω κύριος εμπνεύστηκε από κάποιον άλλον συμπατριώτη του που είναι εγκατεστημένος στην Κέρκυρα……..     

Πολλές είναι οι δημοσιεύσεις στον Αγγλικό τύπο για το οικόπεδο και την μεταφορά του νεκροταφείου. Οι Times  του Λονδίνου στις 12.6.1904 γράφουν: …αλλά έχει ρητώς καθοριστεί, λαμβάνοντας υπόψη τα συναισθήματα εκείνων που έχουν σχέσεις με  θαμμένους στο νεκροταφείο ότι το καζίνο δεν θα κατασκευαστεί. στον πραγματικό χώρο του παλιού ταφικού εδάφους, αλλά έξω, σε γη που ανήκει στην πόλη έτσι ώστε σε καμία περίπτωση να μην υπάρχουν τυχερά παιχνίδια στον ιερό χώρο της παλιάς ταφής,…. (2)

Η θέση που βρίσκονταν το Αγγλικό Νεκροταφείο .Διακρίνονται στο δεξιό μέρος της δεύτερης φωτογραφίας οι τάφοι των Άγγλων.

Βρισκόμαστε στην  εποχή  που η Κέρκυρα συγκέντρωνε το τουριστικό ενδιαφέρον ολόκληρης της Ευρώπης. Άγγλοι λόρδοι, με το πάθος κυνηγιού έρχονταν στο νησί να οργανώσουν τις κυνηγητικές τους εκδρομές προς την Ήπειρο που τα βουνά της πρόσφεραν «χοντρό» κυνήγι. Ευγενείς από την Αυστρία, ποτισμένοι με το πάθος των Ομηρικών μελετών και ακολουθώντας το προηγούμενο της Αυτοκράτειρας Ελισάβετ, περνούσαν στο νησί αυτό πολλές βδομάδες. Και μαζί με αυτούς Γάλλοι, Γερμανοί, Βέλγοι, Ιταλοί, αποτελούσαν την πελατεία των ξενοδοχείων «Σαιν Ζωρζ» και «Μπέλα Βενέτσια» με τα χρυσά σερβίτσια και τις πλούσιες «Κάβες». To κλίμα κατά συνέπεια ήταν ευνοϊκό για  μια επιχείρηση διεθνούς κλίμακας που στηρίζονταν εις «ολίγον απ' όλα», όπως η Εταιρεία Θαλασσίων Λουτρών  του Μόντε Κάρλο.(3)

 Όπως μας πληροφορεί ο ιατρός Hermann Weber, το νησί είχε γίνει γνωστό και ως θέρετρο υγείας μετά την επίσκεψη και παραμονή της αυτοκράτειρας Ελισάβετ (Σίσι) της Αυστρίας στο Γαστούρι. Η έντονη παρουσία μεγαλοαστών στο νησί επιβεβαιώνεται και από τις διαφημίσεις ευρωπαϊκών λουτροπόλεων, που φιλοξενούσε ο κερκυραϊκός τύπος. Η έστω και προσωρινή εγκατάσταση αριστοκρατών σε διάφορα θέρετρα ενίσχυε τη φήμη των περιοχών και τελικά οδηγούσε σε αύξηση της επισκεψιμότητας. Είναι προφανές πως η φήμη της Κέρκυρας μαζί με τον αρχιτεκτονικό και πολιτιστικό πλούτο της προσέλκυσαν το ενδιαφέρον υποψήφιων επενδυτών, οι οποίοι οραματίζονταν την ανάπλαση του νησιού σε θέρετρο πολυτελείας. Οι προτάσεις ήταν από διαφόρους ενδιαφερομένους. (4)

Το  θέμα δημιουργίας Καζίνο πρωτοεμφανίζεται το  1890  όταν η Εφημερίδα «Επόπτης» τον Ιούλιο του 1890 δημοσιεύει ένα άρθρο από την Κέρκυρα, με τίτλο Το Παικτείον και το Δημοτικόν Συμβούλιον. Οι πρόταση έγινε προς τον Δήμο Κερκυραίων. Σύμφωνα με το άρθρο το Δημοτικό συμβούλιο αποφάσισε να δώσει την άδεια,  με βάση τη πρόταση του Γάλλου επιχειρηματία, αλλά με την προϋπόθεση  να συμπεριληφθεί και ο όρος «τηρουμένων των διατάξεων των περί αστυνομικών  και του ποινικού δικαίου διατάξεων» . Την τροπολογία αυτή δεν δέχτηκε ο Γάλλος επενδυτής.(5)

Τις 28.2. 1900 η εφημερίδα των Αθηνών «Άστυ» δημοσιεύει:

«ΤΟ ΜΟΝΤΕ ΚΑΡΛΟ ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑΝ

Η ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΙΟΥ

ΣΧΕΔΙΟΝ ΠΟΥ ΔΕΝ ΘΑ ΕΠΙΤΥΧΕΙ

Η εταιρία των καταστημάτων του Μόντε Κάρλο απεφάσισε να μεταφέρει αυτά αλλαχού, καθόσον η Κυβέρνησις του Μονακό δια την  ανανέωσιν του προνομίου εζήτησε να της χορηγήται ετησίως διπλάσιον επίδομα, τουτέστιν από 25 εκατομμύρια να δίδει 50. Η εταιρία ανανέωσε την σύμβασιν δι’ εν μόνον έτος.

 Απεφάσισε πλέον η εταιρία να μεταφέρει την έδραν εις άλλην πόλιν και προετίμησεν ως τοιαύτην την νήσον Κέρκυρα, της οποίας το γλυκύ και ευκραές κλίμα υπεραρκεί όπως προκαλέσει άφθονον συρροήν ξένων περιηγητών. Προς τον σκοπόν δε τούτον ηγόρασεν από τους κληρονόμους της αοιδίμου αυτοκρατείρας Ελισάβετ το «Αχίλλειον»  ανάκτορον αντί 2.400.000 χρ. φράγκων, το οποίον απεφάσισεν η εταιρία να μεταβάλει εις σανατόριον. Ωσαύτως ηγόρασεν εν τη εξοχικήν θέσει Γαρίτσα μεγάλας εκτάσεις γαιών, επί των οποίων θ’ ανεγείρει ξενοδοχεία, καφενεία, θέατρα και άλλα ψυχαγωγικά κέντρα, τα οποία θα καταστήσωσιν ευφρόσυνον την διαμονήν των ξένων εν Κερκύρα.

Η ίδια εταιρία θα κατασκευάσει μικρά ταχύπλοα ατμόπλοια, τα οποία θα εκτελώσι την μεταξύ Βρεντησίου και Κερκύρας συγκοινωνίαν δεκάκις τουλάχιστον της ημέρας, το οποίον νυν ούτε άπαξ της ημέρας δεν επιτυγχάνεται.

 Η εταιρία σκέπτεται να υποβάλει προτάσεις προς την Κυβέρνησιν, όπως τη χορηγηθεί προνόμιον, το οποίον θα προσεπικυρωθεί υπό ειδικής συμβάσεως ψηφισθησομένης υπό της Βουλής. Είναι δε διατεθειμένη να δίδει αντί προνομίου 12-15 εκατομμύρια ετησίως φόρον εις την Κυβέρνησιν.

Ως γνωστόν, παρομοίας προτάσεις διετύπωσαν προς την Κυβέρνησιν και άλλαι εταιρίαι , πρωθυπουργούντος του Τρικούπη, ο οποίος δεν εδέχθει αυτές φοβηθείς την κατακραυγήν του κοινού άτε μεταβαλλομένης της Κέρκυρας εις χαρτοπαικτικόν κέντρον.

Τοιούτους ενδοιασμούς, δικαίως άλλωστε, έχει και η σημερινή Κυβέρνησις, το σχέδιον δε της εγκαταστάσεως ρουλέττας εις την Κέρκυραν φαίνεται, ότι θα μείνει σχέδιον».

Η είδηση αυτή έχει ορισμένες ανακρίβειες όπως ότι αγόρασαν το Αχίλλειο  και οικόπεδα στην περιοχή της Γαρίτσας. Όμως η αναφορά   στην περιοχή Γαρίτσα μας δίνει την πεποίθηση ότι ζήτησε την περιοχή του Βρετανικού νεκροταφείου και έτσι η Ελλάδα απευθύνθηκε στην Μεγάλη Βρετανία για να ελευθερώσει τον χώρο αυτόν. 

Μια δεύτερη εκδοχή της ιδίας  πρότασης με τίτλο :«Η σύστασις του χαρτοπαιγνίου εν Κέρκυρα», εμφανίζεται στην Εφημερίδα Εμπρός, 26 Φεβρουαρίου 1900

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, τον Φεβρουάριο του 1900, ο Ελβετός επιχειρηματίας Μαρκέζι επισκέφθηκε τον δήμαρχο Κέρκυρας Δ. Κόλλα, προτείνοντάς του να ιδρύσει σανατόριο στο νησί ως αντάλλαγμα για την άδεια ανέγερσης καζίνο. Ο Μαρκέζι οραματιζόταν ένα σχέδιο συνολικής ανάπλασης, το οποίο περιλάμβανε την κατασκευή  σανατορίων, τεχνητών λιμνών, , αναδασώσεις, κατασκευή πάρκων και πλατειών και αγορά δύο ατμόπλοιων για τη ναυτιλιακή γραμμή Μπρίντιζι-Κέρκυρα. Το κόστος της ανάπλασης υπολογιζόταν στα 25.000.000 ελβετικά φράγκα.Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους ο δήμαρχος της Κέρκυρας επισκέφθηκε τον πρωθυπουργό, Γεώργιο Θεοτόκη, για να του διευκρινίσει πως η απόρριψη της ιδέας του σανατορίου θα κατέστρεφε οικονομικά το νησί. Είναι προφανές πως η εμπλοκή του Θεοτόκη σε αυτή τη συζήτηση συνδεόταν τόσο με την κερκυραϊκή καταγωγή του, όσο και με την προηγούμενη θητεία του στο δημαρχικό θώκο της πόλης.

Από τις δύο πιο πάνω προτάσεις συμπεραίνεται ότι ο Δήμαρχος του νησιού είχε την απαίτηση, από κάθε επενδυτή, να φτιάξει σανατόριο στην Κέρκυρα λόγω των αυξημένων κρουσμάτων φυματίωσης.

O Βέλγος επιχειρηματίας Βίκτωρ Νταρκουέν, (Μαρκέζι, Μαρκέ) (6) ζήτησε από το Δήμο να του παραχωρήσει τον Χώρο του Αγγλικού νεκροταφείου, εκεί που υψώνεται σήμερα το ξενοδοχείο «Κορφού Παλάς».

Η εφημερίδα «Ακρόπολις» ασχολείται, το πρώτο δίμηνο του 1902, πολύ με το θέμα της Ρολίνας και δημοσιεύει συνέχεια  επ’ αυτού σχόλια και άρθρα από τον μόνιμο ανταποκριτή της στην Κέρκυρα. Από την συνέντευξη με τον κ. Μαρκέ ,(7) της εταιρίας με τίτλο  «Ρολίνα εις την Κέρκυρα» προκύπτουν το τι ζητάει η εταιρία και τι προσφέρει καθώς, και τις απόψεις του για την επιτυχία της επένδυσης. Ο κος Μαρκέ ,Βέλγος επιχειρηματίας, γράφει το άρθρο, διατηρεί τρία καζίνο στο Βέλγιο. Μεταξύ των οποίων και το περίφημο  Κοπερσάλ της Οστάνδης. Το όνομα του καζίνου αυτού είναι Kursaal και σε ερώτηση ξένων δημοσιογράφων στη διοίκησή του, εάν όντως θα ανοίξουν καζίνο  στην Κέρκυρα απάντησαν ότι ουδέποτε υπήρξε τέτοιο ενδιαφέρον.

Επί πλέον στην εισήγηση της εταιρίας, όπως αναφέρεται στην συνέντευξη, προβλέπεται να ξοδευθούν 40 εκ. φράνκα για έξοδα και 3 εκ. για διαφήμιση. Επίσης 3 εκ. δι’ εξωραϊσμό της πόλης με ξενοδοχεία.

 …  "Αλλα τόσα διά τήν έξωράϊσιν πάλιν αυτής διά κήπων καφενείων θεά­τρων κτλ. 2 εκατομμύρια διά τήν διοργάνωσιν ίπποοροαικών αγώνων, κατά τό σύστημα  των Παρισίων Βρυξελλών και άλλων μεγάλων πόλεων. 'Υπέρ τάς 500.000 φρ. διά  περιστεροθήραμα. "Αλλα μεγάλα ποσά διά καζίνα διασκεδάσεων, μίαν λέσχην κατά τό σύστημα τού έν Μόντε Κάρλο, διά τό παίγνιον τού Ζατρικίου, και χίλια δύο άλλα πράγματα, τά όποία θά καταστήσουν τήν Κέρκυραν μοναδικόν τόπον διαμονής διά τους πλουσίους καθόλον τον κόσμον διά τάς εκτάκτους διασκεδάσεις της κτλ. Θά εγκαθιδρύση επίσης και ταχυτάτην συγκοινωνίαν μεταξύ Κέρκυρας και Μπρίντιζι και Πατρών. Η υπηρεσία θά γίνεται καθ’ εκάστην διά ταχυπλόων ατμόπλοιων τά οποία θά διανύουν 22 μίλια τήν ώραν…

 Η «Ακρόπολις» με δημοσίευμα της από 22 Ιανουαρίου 1902  γνωστοποιεί ότι συνεδρίασε το Δημοτικό Συμβούλιο  και απεδέχθη την πρόταση της εταιρίας. Σημειώνει  τους συμβούλους που συμμετείχαν και τους μειοψηφήσαντες.

Η απόφαση αυτή έφερε μεγάλη διχόνοια στον κόσμο της Κέρκυρας. Μια ομάδα αντιρολινικών  με κύριο εκφραστή της τον πνευματικό κόσμο  αντιδρά έντονα με επιχείρημα την ηθική κατάπτωση του πληθυσμού. Κύριοι εκφραστές της ο Λορέντζος Μαβίλης , Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Γεώργιος Καλοσγούρος κ.α. Ο κόσμος αυτός άσκησε πολεμική για την «καζινοποίηση» της Κερκύρας με κάθε είδους δημοσιεύματα στον εγχώριο και  αθηναϊκό τύπο , υπογραμμίζοντας ότι αλλοιώνονταν οι παραδόσεις και o τρόπος ζωής της κερκυραϊκής κοινωνίας, ότι η ανηθικότητα, η έκλυση των ηθών, η εγκατάλειψη των αποδοτικών εργασιών, η κάμψη της παραγωγικότητας θα ήταν από τις συνέπειες της εγκατάστασης Καζίνου.

O Λ. Μαβίλης, θέλοντας να στιγματίσει όσους προωθούσαν την «καζινοποίηση» της Κέρκυρας, εκτός από άλλα δημοσιεύματα, έγραψε το παρακάτω δίστιχο .

Για σένα. ελυσάξανε της Ιντούστριας καβαλιέρηδες.Παλιοί μπασταρδοκόντηδες και νιόπλουτοι σπιτσέρηδες

Με διασκεδαστικό τρόπο  μας διηγήθηκε  ο Φώτος Γιοφύλλης πώς πρωτοαντίκρισε τον Μαβίλη το 1902. (Νέα Έστία, Χριστούγ. 1960, σ. 12)

Προσέξαμε πως γινόντανε μεγάλη φασαρία προς το μέρος της πλατείας (Σπιανάδας)... Πλήθος κόσμου έτρεχε, εφώναζε, θορυβούσε... Αποδοκίμαζε, Έβριζε και γιουχάιζε δυο ανθρώπους, πού προχωρούσανε μπροστά... Βαδίζανε γοργά βήμα και φαίνονταν πώς θέλανε ν' αποφύγουν τον κόσμο, πού τούς κυνηγούσε... Τέλος, με τη βοήθεια των χωροφυλάκων, οι δύο εκείνοι άνθρωποι στρίψανε σ' ένα στενό και χαθήκανε...Γυρέψαμε τότες να μάθουμε ποιοι ήτανε αυτοί οι δύο άνθρωποι και τι είχαν κάμει. Και μάθαμε τούτα:  o ένας είναι ο ποιητής Μαβίλης κι ό άλλος ο Ντίνος, ό γιός τού Κόντε Μάρκου Θεοτόκη. Αυτοί οι δύο θέλουνε το κακό τού τόπου μας. Θέλουνε να μποδίσουνε να γένει ή ρολίνα στην Κέρκυρα. 'Όλοι ξέρουμε πώς, αν γένει η ρολίνα, θα γλυτώσει, ο τόπος, θα πλέξουμε μέσα χρυσάφι! κι όμως αυτοί οι δύο θέλουνε μποδίσουνε την ευτυχία του τόπου μας. Γι’ αυτό δίκαια τούς προγκάνε τούς βρίζουνε... Πραγματικά, Εξακολουθεί Φ. Γιοφύλλης……., ό Μαβίλης κι' ο Θεοτόκης είχαν τότες αντισταθεί μ' όλους τούς τρόπους να εγκατασταθεί ρολίνα στ' ωραίο νησί. Είχανε γένει σχετικές προτάσεις από ξένη Εταιρία και φαινόντανε πώς "ή κυβέρνηση κι ό δήμος κάνανε σύμβαση να  ιδρυθεί ρολίνα στην Κέρκυρα. Πολύς κόσμος μάλιστα υποστήριζε σύσταση αυτού τού καταστήματος των τυχερών παιγνιδιών. "Έγινε ακόμα συλλαλητήριο στην πλατεία, εμίλησεν ένας τσαγκάρης και συντάχτηκε σχετικό ψήφισμα, πού ζητούσε να γένει γρήγορα ρολίνα «για να σωθεί ό τόπος».

     Δεν ήταν ή πρώτη απόπειρα για να  πραγματοποιηθεί τέτοια εγκατάσταση. Και αντίδραση είχε γίνει σφοδρή. Ο X. Γ. Σακελλαριάδης (8) ήταν  ό πρώτος που ανέφερε ένα ανυπόγραφο άρθρο πού δημοσιεύτηκε στο «Άστυ» «Μιαν φοράν για πάντα». (9)

Από το άρθρο αυτό θα αποσπάσουμε αυτά τα λόγια:

«0υδεις Κερκυραίος, άξιος τιμής να φέρηται το όνομα του εν τοις δημοτολογίοις της νήσου, διενοήθει ποτέ τοιαύτην βδελυγμία. Ουδείς Κερκυραίος εφαντάσθη, οτι δύναται ποτέ νήσος ελληνική και δει η Κέρκυρα, να κερδοσκοπήσει τού παγκοσμίου ελαττώματος της χαρτοπαιξίας, γινομένη άσυλον και ιερόν των διψομανιών τού ξένου χρήματος και βάφουσα ερυθράς τας ωραίας αυτής ακτάς, εις τας οποίας ή Ναυσικά,

Προσέξαμε πως γινόντανε μεγάλη φασαρία προς το μέρος της πλατείας (Σπιανάδας)... Πλήθος κόσμου έτρεχε, εφώναζε, θορυβούσε... Αποδοκίμαζε, Έβριζε και γιουχάιζε δυο ανθρώπους, πού προχωρούσανε μπροστά... Βαδίζανε γοργά βήμα και φαίνονταν πώς θέλανε ν' αποφύγουν τον κόσμο, πού τούς κυνηγούσε... Τέλος, με τη βοήθεια των χωροφυλάκων, οι δύο εκείνοι άνθρωποι στρίψανε σ' ένα στενό και χαθήκανε...Γυρέψαμε τότες να μάθουμε ποιοι ήτανε αυτοί οι δύο άνθρωποι και τι είχαν κάμει. Και μάθαμε τούτα:  o ένας είναι ο ποιητής Μαβίλης κι ό άλλος ο Ντίνος, ό γιός τού Κόντε Μάρκου Θεοτόκη. Αυτοί οι δύο θέλουνε το κακό τού τόπου μας. Θέλουνε να μποδίσουνε να γένει ή ρολίνα στην Κέρκυρα. 'Όλοι ξέρουμε πώς, αν γένει η ρολίνα, θα γλυτώσει, ο τόπος, θα πλέξουμε μέσα χρυσάφι! κι όμως αυτοί οι δύο θέλουνε μποδίσουνε την ευτυχία του τόπου μας. Γι’ αυτό δίκαια τούς προγκάνε τούς βρίζουνε... Πραγματικά, Εξακολουθεί Φ. Γιοφύλλης……., ό Μαβίλης κι' ο Θεοτόκης είχαν τότες αντισταθεί μ' όλους τούς τρόπους να εγκατασταθεί ρολίνα στ' ωραίο νησί. Είχανε γένει σχετικές προτάσεις από ξένη Εταιρία και φαινόντανε πώς "ή κυβέρνηση κι ό δήμος κάνανε σύμβαση να  ιδρυθεί ρολίνα στην Κέρκυρα. Πολύς κόσμος μάλιστα υποστήριζε σύσταση αυτού τού καταστήματος των τυχερών παιγνιδιών.

"Έγινε ακόμα συλλαλητήριο στην πλατεία, εμίλησεν ένας τσαγκάρης και συντάχτηκε σχετικό ψήφισμα, πού ζητούσε να γένει γρήγορα ρολίνα «για να σωθεί ό τόπος».

     Δεν ήταν ή πρώτη απόπειρα για να  πραγματοποιηθεί τέτοια εγκατάσταση. Και αντίδραση είχε γίνει σφοδρή. Ο X. Γ. Σακελλαριάδης (8) ήταν  ό πρώτος που ανέφερε ένα ανυπόγραφο άρθρο πού δημοσιεύτηκε στο «Άστυ» «Μιαν φοράν για πάντα». (9)

Από το άρθρο αυτό θα αποσπάσουμε αυτά τα λόγια:

«0υδεις Κερκυραίος, άξιος τιμής να φέρηται το όνομα του εν τοις δημοτολογίοις της νήσου, διενοήθει ποτέ τοιαύτην βδελυγμία. Ουδείς Κερκυραίος εφαντάσθη, οτι δύναται ποτέ νήσος ελληνική και δει η Κέρκυρα, να κερδοσκοπήσει τού παγκοσμίου ελαττώματος της χαρτοπαιξίας, γινομένη άσυλον και ιερόν των διψομανιών τού ξένου χρήματος και βάφουσα ερυθράς τας ωραίας αυτής ακτάς, εις τας οποίας ή Ναυσικά, τού Αλκινόου ή Κόρη, υπεδέξατο ναυαγόν τον Όδυσσέα, διά του αίματος των αυτοχείρων θυμάτων της ρουλέτας. Αλλ' αν, γένοιτο, ήθελεν υπάρξει Κερκυραίος, τού οποίου το δέρμα θα διατρέχει φρίκη προ τοιαύτης ατιμώσεως, υπόθεσης καθ' ης διατόρως διαμαρτυρόμεθα, η Ελληνική Κυβέρνησις βεβαίως δεν δύναται να λησμονήσει  ότι η Κέρκυρα είναι νήσος Ελληνική και ότι κατ' ακολουθίαν ή τιμή αυτής είναι αλληλένδετος και αλληλέγγυος πες την τιμήν ολοκλήρου τού Ελληνικού "Έθνους».

Ο Μαβίλης, μετά την ψήφιση από το Δημοτικό Συμβούλιο της ίδρυσης του καζίνο νόμισε, ότι ήταν καιρός να ενεργήσει. 'Ήθελε να ξέρει ποιες ήταν οι διαθέσεις της Κυβέρνησης, Βουλής και  των δημοσιογράφων της Αθήνας σχετικά με το ζήτημα. Στις 23 Γενάρη έστειλε στο φίλο του, Γιάννη Βλαχογιάννη, τη παρακάτω επιστολή (10)

Φίλτατε Βλαχογιάννη!

Σε παρακαλώ να κινηθείς γρήγορα. και να γράψεις ή να βάλεις να γράψουν κατά της Ρολίνας. Οι σύμβουλοί μας και πάλιν μας επόμπευσαν. Εψήφισαν 10 υπέρ της Ρολίνας και 3 κατά. Κοίταξε τι γίνεται εκεί και γράψε μου. Έβουβάθηκαν όλοι. Διαθέτονται εκατομμύρια και πολλοί μωροί εδώ πιστεύουν, κατορθωθεί να δωροδοκηθούν βουλευτές και δημοσιογράφοι, διά να σιωπήσουν. Δεν δύναμαι να παραδεχθώ ότι εφθάσαμε σε τέτοιο σημείον εξαχρειώσεως. Εδώ είναι οι συνηθισμένοι, πού υποστηρίζουν αυτό και εξάπτουν την όρεξιν του πλήθους με μυθώδεις επαγγελίες.  Μη δυνάμενοι επί πλέον να χορτάσουν τα πλήθη διά δημοσίων έργων ή  ιδιωτικών Κληροδοτημάτων και φοβούμενοι μήπως στραφεί επί τέλους κατ' αυτών, προς εξασφάλισιν τού πολιτικού των μέλλοντος αποφάσισαν να πωλήσουν την τιμήν της Κερκύρας, ήτις άλλοτε εθυσίασε την υλικήν της ευμάρειαν εις την εθνικήν της αποκατάστασιν. Σε παρακαλώ να με συμπαθήσεις, αν δεν σου έγραψα τόσον καιρόν. Έχρειάζετο τόσο μεγάλο κακό σαν και τούτο, διά vα βγω από τη νάρκην μου εις την οποίαν και πάλιν θα βυθιστώ, όταν περάσει τούτη η αφορμή. Γράψε μου, αν μπορείς, ποιές εφημερίδες νομίζεις ότι θα αναλάβουν τον αγώνα. Πήγαινε στον Λυκούδη και πες του να γράψει προς Θεού δυνατά και ωραία σαν άλλη φορά (1) Μη λείψεις. 'Eγώ σε αγαπώ και σε χαιρετώ.

Λορέντσος

Είτε από μικροπονηριά είτε από κακία κάποιος κατεργάρης τόλμησε να τον διαβεβαιώσει ότι μετάνιωσε ο Πολυλάς πού,  είχε πολεμήσει τους οπαδούς της ρολίνας. Θύμωσε τότε ό Μαβίλης και στις 27 Γενάρη 1902 έγραψε πάλι στον Γ. Βλαχογιάννη και έστειλε εσώκλειστη μια διάψευση (με  ημ. 27. 1. 1902 ) να τυπωθεί από μιαν εφημερίδα της Αθήνας. Την έφερε στο φώς το Νέον Άστυ τού Δ. Κακλαμάνου (11). (12)

Φίλτατε Έπαχτίτη !

Σού έγραψα και άλλο γράμμα αλλά δεν μου απάντησες. ΄Av είσαι θυμωμένος θα σού περάσει. Εv τοσούτο σε παρακαλώ να μεταβείς εις τα γραφεία τού  «N."Άστεως» ή της « Ακροπόλεως » να συστήσεις να μου τυπωθεί μια διάψευσις σχετική με το ζήτημα της Ρολίνας. Σε παρακαλώ ‘όμως μη γελάσης, να πεις  τού Κακλαμάνου νά μη γράψει επαίνους και κολοκύθια εμπρός εις τ’ όνομά μου, γιατί τότε χάνει η διάψευσις όλη τη σοβαρότητα. Σε παρακαλώ νά το λάβης υπό σπουδαίαν έποψιν και να κάμης σύ ότι δυνατόν δια να γίνει θόρυβος κατά της Ρολίνας,  μη τύχη και περάσει στη βουλή  τέτοιο ντροπερό νομοθέτημα. Μας εντρόπιασαν οί σύμβουλοι εμάς τους Κερκυραίους. Δεν είναι τώρα σωστά vα ντροπιασθή το έθνος. Όπως σε γνωρίζω δεν αμφιβάλλω πού θα πράξης και σύ ότι είναι δυνατόν. Και τότε θα σε αγαπώ ακόμη περισσότερο και ας μη σού γράφω .Αυτά σού γράφω και στο περασμένο μου γράμμα που δεν ξέρω αν τόλαβες αφού δεν απαντάς. ΄H δεν είσαι στας Άθήνας ; Την διεύθυνσίν σου δεν την θυμάμαι πλειό ούτε μπορώ να την εύρω με την αταξίαν που έχω στα χαρτιά μου.Ελπίζω όμως ότι καθώς και άλλοτε τα γράμματά μου θα σού φθάνουν εγκαίρως Σε εξορκίζω να κουνηθής. Πες μου ότι θέλεις,  βρίσε με μαγάρι αλλά κάμε ότι σου ζητώ.

O φίλος σου

Λορέντσος

 

Επί του προκειμένου επεμβαίνει  και ο Γεώργιος Καλοσγούρος που δημοσιεύει επιστολή της γυναικαδέλφης του Πολυλά, Ασπασίας Σορδίνα Ρίγλερ η οποία κατακρίνει την δημοσιογραφία γύρω από το όνομα και τη στάση του Πολυλά. (13)

Κι ο Kωνσταντίνος Θεοτόκης έλαβε μέρος στον αγώνα. Tο  άρθρο του «H Ρολίνα. Επιστολή προς τούς Κερκυραίους», από την 3 Φλεβάρη 1902 τυπώθηκε στην  Άκρόπολιν τις 11. 11. 1902. (14)

Ο Ντίνος Θεοτόκης στην επιστολή του αυτή δεν μπορεί να αποφύγει την σοσιαλιστική του ιδεολογία η οποία όμως στη  παρούσα περίπτωση τον κάνει να είναι αλληλοσυγκρουόμενος.  Μιλάει για τους εργάτες και την μεσαία τάξη, οι οποίοι ήταν μαχητικοί  υπέρ της δημιουργίας του καζίνο και προσπαθεί να τους μεταπείσει, ενώ δηλώνει ότι αυτός με τη θέση του, ενάντια στην ίδρυση του καζίνο, πάει κόντρα στο συμφέρον του μια και είναι μεγαλοκτηματίας και τα κτήματα του θα πάρουν αξία. Επίσης κατηγορεί τον κλήρο γιατί δεν παίρνει θέση επί του ζητήματος που διχάζει την Κερκυραϊκή κοινωνία. 

« Ότι γίνεται στή Δύση, γράφει ό K. Θεοτόκης, σ' έμάς δε συγχωριέται  τό χώμα τούτο είνε άγιώτατο. Ελλάδα και ηθική  διαφθορά είνε πράματα ένάντια που δυνατό δεν είνε να ύπάρχουν άντάμα. Καί ίσα ίσα γιά τούτο οι πλέον υπέρμαχοι της ρολίνας είνε ή απάτριδες ξένοι, κατεργαρέοι φευγάτοι για εγκλήματα από τον τόπο τους, ή άρνησι πάτριδες δικοί μας, πού ο εύγενικός λαός της Κέρκυρας άλλοτες είχε μισήση με  δίκηο»  Έπειτα προσθέτει δυο έπιχειρήματα πού δέν είναι χωρίς αξία: «Το συμφέρο! Τα πλούτη, τά μαγεμένα παλάτια, άφθονία πού τάζουν οί μιαροί ύποστηριχτές τής ρολίνας ποιους θα ώφελήσουν; Τόν έργατικό λαό; Άλλά αν τα κέρδη γενούν μεγαλήτερα θ' άξιώσουν και τά έξοδα, γιατί και νοίκια και θροφές και τάλλα θα άκριβήνουν. Tή μεσαία τάξη τών έμπόρων καί τών ύπαλλήλων;— Βέβαια όχι, το κράτος δεν θα δίνει περσότερους μισθούς και οί εμποροί μας δε θα δύνανται νά μετρηθούν με τούς ξένους πού θάχουν κεφάλαια άφθονα και πείρα πλειότερη, νάρθοΰν άπληστοι v' άρπάξουν τές εργασίες.  Ο τόπος βέβαια θα πλουτήνη μα ποιός χαίρεται τά καλά του». Το δεύτερο επιχείρημα αφορά την ηθική: «0ί ξένοι που θά μάς καταφρονούν εμάς και το έθνος και τήν πίστη, πλούσιοι και παντοδύναμοι στον τόπο μας με τά χρήματα, στά  λαμπρά παλάτια πού θα χτίσουν, θά μαυλίζουν τες άγνές παρθένες μας και τούτες, γιατί έδώ θα δοξασθή ή ακολασία, θα ζηλέψουν τές νειόφερτες άπό τα πέρατα τού κόσμου άμαρτωλές και θά παραιτούν τη φτωχή πατρική σκέπη, γιά να παραδίδονται στούς άνήθικους κατακτητές τού νησιού μας.» κι συγγραφεύς κλείνει έτσι την επιστολή του: «Το μεγαλήτερο που ποθώ είναι να σας παρακινήσω στο καθήκον , σάς ξυπνήσω άπό άνεξήγητο λήθαργο και νάχω τη συνείδησην αναπαμένη που το χρέος μου σαν Κερκυραϊος, σάν "Ελληνας, το έκαμα» (15) Παράλληλα οι ρολινικοί προβαίνουν σε βίαιες εκδηλώσεις προς τους ενάντιους της ίδρυσης του καζίνο.  «Ακρόπολις» 12.2.1902…… Ο κόσμος ιδία της κατωτέρας εργατικής τάξεως γαργαλισθείς εκ πολλών ελπίδων εφανατίσθη μέχρις απελπιστικού σημείου…… συνήλθον τινές και προέβησαν εις αποδοκιμασίας κατά του συντάκτου του άρθρου της ρολίνας, του Κου Γεωργ.Θεοτόκη καθημένου εις την πλατείαν μετά του Κου Μαβίλη εις το καφενείον «Ευρώπη»….. Δυστυχώς αι αρχαί δεν ηδυνήθησαν να προλάβουν τας απρεπείς σκηνάς……(16)

 «Ακρόπολις» 12.2.1902 …Ο κ.Γ.Θεοτόκης εδήλωσεν ρητώς εις φίλους του βουλευτάς, ότι ουδεμίαν λαμβάνει ευθύνην δια τα γενόμενα εν τη νήσω, ότι ουδείς ποτέ εσκέφθη σοβαρώς περί της εγκαταστάσεως  ρολίνας και επισήμου χαρτοπαιγνίου και ότι είνε αξιοκατάκριτοι οι υποθάλπτοντες όνειρα τοιαύτα παρά τω Κερκυραϊκω λαώ, όστις δεν έχει ανάγκην  ρολίνας να ευημερήση……(17)

«Ακρόπολις» 23.2.1902….Οι αποδοκιμασίες είχαν έντονο χαρακτήρα…εν σφυριγμοίς και γιουχαισμοί, οι ζωηρότεροι όμως των διαδηλωτών δεν ηρκέσθηκαν εις τούτο αλλά μετέβησαν εις τας οικίας των αντιρολινικών κκ. Θεοτόκη,Μάνεση, Μυλωνόπουλου και εκτός των γιουχαισμών έρριψαν και λίθους κατά των παραθύρων….

Οι φωνές των διαδηλωτών διέσχιζαν όλη την πόλη. Συνθήματα όπως:

-Ζήτω η Ρολίνα

-Κάτω κακούργοι Ιησουίτες

κυριαρχούσαν σε όλους τους δρόμους.

Συνελήφθησαν 7 άτομα μεταξύ των οποίων οι ευυπόληπτοι πολίτες  Πιζάνης, Δεμπόνος ,Κάρτερ. Οι συλληφθέντες θεωρούνται φιλήσυχοι  εμπορευόμενοι και κτηματίες. Παρόλα αυτά μετά τη σύμφωνη γνώμη οδηγήθηκαν στις φυλακές προφυλακισθέντες. Ομοφώνως ή κοινή γνώμη ετάχθη υπέρ τού ζητήματος. Επιστήμονες, Ιατροί, δικηγόροι, καθηγητές, κτηματίες, πολιτευόμενοι πτωχοί εκφράζονται υπέρ.  Οι σε μεγάλο αριθμό ενάντιοι της ρουλέτας αναφέρονται σε λόγους και επιχειρήματα κενά, περίτου κινδύνου της ηθικής εκλύσεως των ηθών, τους οποίους καταρρίπτουν με ευχέρεια οι υπέρμαχοι της ρολίνας χαρακτηρίζοντας αυτούς καθαρά ουτοπικούς, διότι ή ρολίνα, όπως ισχυρίζονται, χωρίς να προσθέσει ουδέν εις τις συμβαίνουσες, στην Κέρκυρα ανηθικότητες, θα επιφέρει τηνανόρθωση των οικονομιών του τόπου, σώζουσα έτσι τον πληθυσμό από της μεγαλύτερης πληγής της ανηθικότητας της φτώχειας.

 Η «Ακρόπολις» θέλοντας να ερευνήσει το όλο θέμα από οικονομικής άποψης κάλεσε γνωστό οικονομολόγο ο οποίος μελετώντας την επένδυση κατέληξε:

….Από οικονομική άποψη η επένδυση είναι σωτήρια όχι μόνον τοπική αλλά και δι’ όλην ακόμη την Ελλάδα δια πολλούς λόγους. Πρώτος εξ αυτών είνε ότι ετησίως θα εισάγεται πολύς χρυσός εκ του εξωτερικού χάρις εις την διαμονήν   απλώς των ξένων εν Κερκύρα. Δεύτερος είνε ότι η από της Κερκύρας περιοδεία της Ελλάδος δια τους παρεπιδημούντας τυχόν εκεί δεν θα είναι παρά ζήτημα ολίγων ημερών και ολίγων χρημάτων δι’ αυτούς, αφού προϋποθέτει ότι θα είναι πλούσιοι και συνεπώς θα δύνανται ανέτως να δαπανήσουν χρήματα. Τρίτος λόγος είνε η πυκνή και ταχύτατη συγκοινωνία ήτις βοηθουμένη και δια των σιδηροδρόμων Πειραιώς-Συνόρων θα φέρη την Ελλάδα εις αμεσωτέραν επικοινωνίαν μετά της λοιπής Ευρώπης, προς την οποίαν σήμερον συνδεόμεθα   ωσάν ν’ αποτελούμεν κανέν κράτος της Απωτάτης Ανατολής. Εγώ υπολογίζω ότι τουλάχιστον 5-10 εκατομμύρια φράγκων χρυσών, αληθινών όμως και όχι κατά φαντασίαν θα εισάγωνται εις την Ελλάδα, μέγιστον δηλαδή κέρδος, δυνάμενον μετ’ ου πολύ ν’ αντισταθμίση τα πολλά και υπέρογκα έξοδα όπως και την έλλειψιν του χρυσού, πράγματα εις τα οποία οφείλεται καθαρώς η καταπληκτική αύτη ύψωσις του συναλλάγματος….. 

Ο άνθρωπος αυτός στη συνέχεια μιλά για τα θέματα της ηθικής και καταλήγει…. Ότι όλα τα χρυσά όνειρα τα οποία πλέκει η Ρολίνα εις την Ελλάδα πρέπει να την αποκρούσωμεν, διότι θα αποτελεί στίγμα δυνάμενον να παραβλάψη εις το μέλλον ύψιστα εθνικά συμφέροντα. (18)

Τελικά η έγκριση δόθηκε. Ο Βέλγος επιχειρηματίας Βίκτωρ Νταρκουέν, ζήτησε και πήρε από το Δήμο τον Χώρο του νεκροταφείου. Ο μηχανικός Vilentini υπέγραψε, κατ' εξουσιοδότηση του Νταρκουέν τη σύμβαση με το Δήμο Κερκυραίων .

 Διαφημιστικό ταχυδρομικό δελτάριο. Υπογραφή Valentini

Σε εκτέλεση της σύμβασης ο Δήμος παραχώρησε για τη μεταφορά του Αγγλικού Νεκροταφείου νέο χώρο κοντά στις φυλακές. Η μεταφορά άρχισε το 1902 και έληξε το 1904. Ο Vilentini, χρηματοδοτούμενος από τον Νταρκουέν, έκτισε το κτίριο της Ρολίνας, που υπάρχει ακόμη σήμερα  στον χώρο που βρίσκεται  το «Αρχαιολογικό Μουσείο» και στο  « Κορφού Παλάς» κτίστηκε το κτίριο των Λουτρών, ένα ωραιότατο νεοκλασικό κτίριο που καταστράφηκε από τους βομβαρδισμούς του πολέμου και στη συνέχεια κατεδαφίστηκε.(19)

(Το κτήριο των λουτρών το 1917 χρησιμοποιήθηκε ως εργαστήριο Βακτηριολογίας)

H επιχείρηση όμως, που θέλησε να στήσει o Νταρκουέν, δεν πήγε καλά. Τα κεφάλαια που διέθετε απορροφήθηκαν από τις κτιριακές εγκαταστάσεις, προτού δε να ιδρύσει κάποια μετοχική εταιρεία ώστε να βρει κεφάλαια, δεν ευδοκίμησε. Επίσης απέτυχαν και διάφορες άλλες προσπάθειες, μέχρις ότου ιδρύθηκε το 1904 στο Βερολίνο η Korfu Kompagnie Actien Gessellschapt (Κερκυραϊκή Μετοχική Εταιρεία) 5 εκατ. φράγκων κατανεμημένο σε 10.000 μετοχές των 500 φράγκων.

Από το κεφάλαιο αυτό καταβλήθηκε μόνον το 10 % , δηλ. 500.000 φράγκα. Tα υπόλοιπα 90 % των μετοχών παραχωρήθηκαν στην Εταιρεία Σκρά και Σία, η οποία εμφανίστηκε να κατέχει το προνόμιο της εκμετάλλευσης των εγκαταστάσεων της Ρολίνας, έπειτα από παραχώρηση των αρχικών αναδόχων. Πρέπει να σημειωθεί ότι η παραχώρηση των Λουτρών και της Λέσχης είχε εκτιμηθεί σε 900.000 φράγκα από τους άμεσα ενδιαφερομένους.(20) Επίσης έκθεση των μηχανικών Vilentini, και Λοπρέστη (του Δήμου) ανέβαζε την αξία των οικοπέδων, που ανήκαν στο Δήμο, σε 1.385.000 δραχ., των δε οικοδομών σε 392.000 Για τα περιουσιακά αυτά στοιχεία, που, κατά την ευνοϊκότερη εκδοχή , στοίχιζαν 900.000 φράγκα, παραχωρήθηκαν μετοχές 4.5 εκατ. φράγκων, δηλ. το πενταπλάσιο.

Από τη στιγμή αυτή αρχίζει η απάτη. Οι μετοχές προσφέρονται προς πώληση από επιτήδειους πωλητές με μεγάλη προμήθεια. Την προσφορά συνόδευαν πομπώδης διαφήμιση και πλούσιες υποσχέσεις. Πολυτελή έντυπα πλημμύρισαν ολόκληρη την Ευρώπη. « H  Κέρκυρα γραφόταν σ' αυτές, είναι ένα από τα ωραιότερα ελληνικά νησιά, το μαργαριτάρι της Μεσογείου. Διαθέτει ένα μεγαλόπρεπα οργανωμένο Καζίνο με (cercles prives), στο οποίο ήδη φιλοξενούνται 14.000 μέλη, μεγάλα οικοδομήματ, μέσα σε κιγκλίδωμα, επί 15.500 τετρ. μέτρων στην παραλία Ελισάβετ. Ελεύθερα χρεών αποτελούν ιδιοκτησία της Εταιρείας Σκρά & Σία. (21) 

Δεν υπήρξαν λίγοι οι αφελείς που έπεσαν στην παγίδα, παρασυρόμενοι όχι μονάχα από τις διαφημίσεις,

Διαφημιστικό ταχυδρομικό δελτάριο σταλέν το 1904. Διαφημίζει τα λουτρά και το καζίνο.

αλλά και τα ονόματα των μελών του Δ. Συβουλίου, μεταξύ των οποίων ένας στρατηγός, σεβαστά όλα μεταξύ της γερμανικής κοινωνίας. Για την επιτυχία της απάτης αρκεί να σημειωθεί ότι πληρώθηκαν για προμήθειες 160.000 μάρκα της εποχής εκείνης. Οι ιδρυτές της Εταιρείας ταξίδευαν συχνά στην Κέρκυρα, χρεώνοντας τα ταξίδια αυτά με σημαντικά ποσά. 'Όταν δε αντιμετώπιζαν οικονομικές δυσχέρειες πρόσφεραν σε διαφόρους τη Γενική Διεύθυνση της Εταιρείας και παχυλούς μισθούς με αντίκρισμα την αγορά αριθμού μετοχών. Όταν και η μηχανή αυτή έπαψε να αποδίδει, ενεχυρίασαν τις μετοχές. Όλοι  αυτοί οι συνδυασμοί επέτρεπαν στους κυρίους Σκρα και Σία να ζουν πλουσιοπάροχα μολονότι οι επιχειρήσεις της Κέρκυρας δεν πήγαιναν καθόλου καλά. Επειδή όμως σ' όλα τα πράγματα υπάρχει ένα τέλος, συνέβη κάποτε ένας από τους «αφελείς» μετόχους να καταλάβει ότι ζημιώνεται. Προσέφυγε στη δικαιοσύνη, η οποία με τη σύλληψη των κυριοτέρων αυτουργών της απάτης, έθεσε τέρμα στη μηχανή του  Καζίνου.

H τελευταία πράξη της απάτης παίχτηκε στο Δικαστήριο της γερμανικής πόλης Κολωνία , ενώπιον του οποίου παραπέμφθηκαν να δικαστούν οι ιδρυτές και το Δ. Συμβούλιο της «Κερκυραϊκής Μετοχικής Εταιρείας», για απάτη. H δίκη κράτησε πολλές ημέρες (Ιούνιος- Ιούλιος 1909) πολλές αποκαλυπτικές λεπτομέρειες δημοσιεύθηκαν στο γερμανικό τύπο της εποχής. (22)

 

Mε τη δίωξη της «Σκρα και Σία» τερματίστηκε η δραστηριότητα της στην Κέρκυρα. Οι εγκαταστάσεις της Ρολίνας περιήλθαν εξ ολοκλήρου στο Δήμο Κερκυραίων και λειτούργησαν υποτυπωδώς μερικά χρόνια. Δεν κατέχουμε στοιχεία το πως λειτούργησε. Κερκυραϊκή όμως εφημερίδα του 1909, με τίτλο « H Λέσχη των Ξένων», δημοσιεύει το παρακάτω κείμενο : « Την προπαρελθούσαν Τρίτην ήρξατο η λειτουργία της παρά την Λεωφόρον Ελισάβετ ιδρυμένης Λέσχης των Ξένων. Εδόθη προς τούτο μουσική συναυλία υπό του φημισμένου Quatuor Fitzner, παρετέθη δε πλουσιώτατον κυλικείον υπό_του κομητάτου προσεκλήθη και παρέστη το άνθος της Κερκυραϊκής κοινωνίας. Εκάστην εσπέρα η Ορχήστρα της Φιλαρμονικής Εταιρείας, δίδονται δε, απογευματινέ, κατά Κυριακή. Ως πληροφορούμεθα, πλείστοι διέρχονται τας ώρας αυτών εκ τε των αλλοδαπών και των Κερκυραίων, πάντες δε αποχωρούσι αποκομίζοντες άριστας εντυπώσεις εκ τε του Ευρωπαϊκού όλως διακόσμου του εκ του υπό την διεύθυνσιν του  K. Δομπάη Αμερικανικού Μπαρ.» (23)

Μια είδηση έρχεται από τους Times του Λονδίνου: Eκκαθάριση της εταιρίας Anglo-Adriatic Syndicate (Limited). Ο εκκαθαριστής ανέφερε ότι η εταιρεία ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 1910, με ένα ονομαστικό κεφάλαιο £ 50.000 για τη διεξαγωγή μιας επιχείρησης τυχερών παιχνιδιών στο Καζίνο στη Κέρκυρα, και για έργα δημοσίου χαρακτήρα στην Ελλάδα. Η εταιρεία συνέχισε τις δραστηριότητές της για περίπου τρεις μήνες, οι καιρικές συνθήκες όμως ήταν τόσο κακές και οι επισκέπτες δεν πήγαν στο νησί. Τελικά τα έπιπλα κατασχέθηκαν από τις τοπικές αρχές και πωλήθηκαν για να πληρώσουν τοπικά χρέη. (24)

Πλήρης ο χώρος: Το καζίνο στο βάθος, δεξιά το κτήριο των λουτρών και οι κήποι.

Εξετάζοντας όλη αυτή τη ιστορία της ίδρυσης της Ρολίνας στην Κέρκυρα, διαπιστώνουμε τον διχασμό του Κερκυραϊκού λαού και την αντιπαλότητα μεταξύ δύο μερίδων του πλήθους. Ποιο ήταν το βαθύτερο αίτιο που οδήγησε σ’ αυτή τη σφοδρή αντιπαράθεση; Εάν παρατηρήσουμε τα επιχειρήματα των δύο πλευρών θα δούμε ότι εκ μέρους των ρολινικών το αίτημα ήταν να πέσει χρήμα στην αγορά. Η αστική τάξη που είχε πλέον υποκαταστήσει στον πλούτο το αρχοντολόι, είχε συγκεντρώσει στα χέρια της την αγορά, καθότι οι περισσότεροι ήταν έμποροι και ήθελαν την αύξηση των κερδών. Αυτό θα το πετύχαιναν μέσω της μεγαλύτερης κατανάλωσης από τους παίκτες του καζίνο και τους επισκέπτες που θα έρχονταν.  Βλέπουμε να συμμετέχουν στις διαδηλώσεις ευυπόληπτα μέλη της Κερκυραϊκής κοινωνίας και μάλιστα να συλλαμβάνονται σαν ταραξίες. Οι εργάτες είναι φυσιολογικό να συμπράττουν με την παράταξη αυτή με σκοπό να βρίσκουν δουλειά, να αυξήσουν τα έσοδα τους και να καλυτερεύσουν τη ζωή τους. Αξιοσημείωτο εργαζόμενοι και εργοδότες να διαδηλώνουν μαζί..

Οι αντιρολινικοί ήταν μια συντηρητική μερίδα που προέρχονταν από ένα πολύ παλιότερο σύστημα, των ευγενών γαιοκτημόνων. Ήταν τα απομεινάρια και τα τελευταία υπολείμματα μιας τάξης αρχόντων, η οποία μέσω των αιώνων  οδηγήθηκε στον οικονομικό ξεπεσμό. Ναι μεν είχαν μεγαλύτερη μόρφωση, λόγω των δυνατοτήτων των προγόνων τους να τους χρηματοδοτήσουν, αλλά η ανεπτυγμένη ιδεολογική σκέψη τους ήταν πλέον μακριά από τον ρεαλισμό. Μόνο τους επιχείρημα η «ηθική». Ποια  ήταν η ηθική επί φεουδαρχίας; To σύνθημα αυτό ήταν εκτός τόπου και χρόνου. Τι έκαναν στην περίπτωση της ρολίνας; Μια απέλπιδα άμυνα στις νέες συνθήκες.

  Κατά την Ενετοκρατία η εχθρότητα των αστών και των λαϊκών στρωμάτων στρέφεται κατά των ευγενών και κατά των Ενετών προστατών τους. Το 1628 το «ρεμπελιό των ποπολάρων» συγκλονίζει την Ζάκυνθο για τέσσερα χρόνια. Το 1640 και το 1652 ξεσπάνε οι «στάσεις της Κέρκυρας».

Στη περίπτωση μας γίνεται ακριβώς το ίδιο. Με τη μόνη διαφορά ότι εδώ επιβάλλεται η τάξη των αστών και των εργατών. 

---------------------------------------------------------

1)Παράρτημα 2

2) ο.π.

3) ΚΕΡΚΥΡΑΙΚΑ ΝΕΑ Έτος 40^ο αριθ.1584-1585Κώστας Δαφνής Ιούλιος- Αύγουστος 1984 )

4) ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΟΓΙΑΝΝΙΔΗΣ ΤΑ ΣΑΝΑΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ, 1890-1940 σελ. 171

5) ΔΕΛΤΙΟΝ Αναγνωστικής εταιρίας Κερκύρας Έτος 7^ο αριθ.7 1970

6) Τα τρία αυτά ονόματα ως επενδυτές εμφανίζονται σε τρεις δημοσιεύσεις :στα ΚΕΡΚΥΡΑΙΚΑ ΝΕΑ Έτος 40^ο αριθ.1584-1585Κώστας Δαφνής Ιούλιος- Αύγουστος 1984  όνομα Νταρκουέν, στην εφημερίδα Εμπρός το όνομα Μαρκέζι, και στα άρθρα της εφημερίδας Ακρόπολις το όνομα Μαρκέ. Άποψη μου είναι ότι ο επενδυτής ήταν ο Νταρκουέν και συνεργάτης του ο Μαρκέ που διαπραγματεύονταν με τις Ελληνικές αρχές. )

7) Παράρτημα 1

8) Στο βιβλίο του: 'O Μαβίλης ένας κριτικός του κι' ή Ακαδημία Αθηνών, 1957, σ.23

9) Παράρτημα 1

10) ΔΕΛΤΙΟΝ Αναγνωστικής εταιρίας Κερκύρας Έτος 7^ο αριθ.7 1970 σελ 62

11) Παράρτημα 1

12) ΔΕΛΤΙΟΝ Αναγνωστικής εταιρίας Κερκύρας Έτος 7^ο αριθ.7 1970 σελ 62

13) ΚΕΡΚΥΡΑΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΟΜΟΣ ΧΧΧVIII Γεωργίου Καλοσγούρου ΚΡΙΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 1986 σελ. 230.

14) Παράρτημα 1

15) ΔΕΛΤΙΟΝ Αναγνωστικής εταιρίας Κερκύρας Έτος 7^ο αριθ.7 1970

16) Παράρτημα 1

17) ο.π.

18) ο.π.

19) ΚΕΡΚΥΡΑΙΚΑ ΝΕΑ Έτος 40^ο αριθ.1584-1585Κώστας Δαφνής Ιούλιος- Αύγουστος 1984

20) ο.π.

21) ο.π

22) ο.π.

23) ο.π.

24) Παράρτημα 2

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1

 

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2